1000 500 300 150 100 25 F AVO R I E DONDERDAG 8 DECEMBER EERSTE BLAD A IV0.2QO- 70e Jaargang •1932; Uitgave: Firma F. VAD DE VELDE It., WalsUaat 58-60, Vlissingen.Telei. IQ. Postrekening 66287 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Mag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen GRATIS STADS- EN PROVINÖEMIEUWS VLISSIN6SCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren /2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 12.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove rige landen bij wekelijksche verzending 1 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct ADVERTENTIEPRIJS Van 1—5 regels 1.25 iedere regel meer 25 cent Bij abonnement speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel. Kleine advertenties van 1 5 regels 50 ct Iedere regel meer 10ct.(max. lOregeis). Bij3-maalplaaMng van 1 -öregelsfl. .alles tegenvooruitbetaling. De abonné's in 't bezit eener Polis, zijn GRATIS verze kerd tegen ongelukken voor gulden bij levens lange ongeschikt heid tot werken. gulden bij dood door een ongeluk. gulden bij verlies van een hand, voet of oog. gulden bij verlies van een duim gulden bn verlies van een wijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDER1.ANDSCHE DAGBLADPERS" Dit nummer bestaat uit 2 bladen Jlieuwe Kwartaal-Mbonné's ontvangen de in deze maand nog verschijnende nummers flitsen DE OORLOGSSCHULDEN. De oorlogsschulden vormen een probleem dit wordt menigmaal uit het oog verloren. Een probleem is in korte woorden gezegd, een geval, waarbij pro en contra zoo sterk met elkander in evenwicht zijn, dat het zeer zeer moeilijk is de juiste oplossing te vinden. Waarbij die oplossing dan nog nog dikwijls blijkt verkeerd te zijn. Men heeft gemakke lijke problemen, maar ook buitengewoon moeilijke gevallen. De oorlogsschulden-kwestie is een der zeer moeilijke gevallen. Amerika heeft oogenschijnlijk gelijk, terwijl de argumenten van Engeland en in zekeren zin ook van Frankrijk niet zoo maar op zijde kunnen worden gelegd. Het is daarom onbil lijk om Amerika te veroordeelen, terwijl het even onbillijk zou zijn om tegen Europa te zeggen „betaal en zwijg verder, nu ge niet ontwapent en nu ge nog steeds doorgaat met het goud in uwe kelders op te stapelen". Wij zullen de geschiedenis der herstelbeta lingen en der oorlogsschulden niet oprakelen er is hierover al zooveel geschreven, dat wij onze beschikbare ruimte maar aan oude koeien zouden opofferen. Wanneer Amerika schrapt, legt het de las ten op de schouders van het eigen volk. Euro pa motiveert het brengen van deze offers door anderen door te zeggen „Wanneer gij de oorlogsschulden voor eigen rekening neemt dan neemt ge een der hoofdoorzaken der crisis weg; de handel verruimt zich, ge zult meer naar Europa kunnen verkoopen en de voordeelen, die in Amerika's schoot ge worpen worden, wegen ongetwijfeld vèr op tegen de offers, welke ge brengt". Amerika slikt 'deze theorie niet zóó maar het vraagt bewijzen. Vandaar dat Hoover schuldvermindering dan wel schrapping wil koppelen aan handelsvoordeelen, want genoe gen nemen met holle frasen, zooals wij die hierboven hebben vermeld, wenscht Hoover niet. Daarin heeft hij gelijk. Wij moeten in het oog houden, dat er offers worden ge vraagd van het geheele Amerikaansche volk 1 Dat het die offers brengen wil, mits de be loften, welke Europa theoretisch aangeeft, in de practijk bevestigd worden, is Hoover's goed recht. Hij is en blijft de leider van het Amerikaansche volk, die de rechten en ook de verplichtingen van dit volk heeft te bescher men dan wel na te komen. Dat hij niet „mir nichts, dir nichts" in de verlokkingen van het Continent treedt, is vanzelfsprekend en het is van datzelfde Continent onbillijk om daar over te vallen. Europa is uitermate ontstemd, dat Washington niet direct accepteert wat MacDonald en Herriot vermeenen te moeten schrijven; die onstemming is niet logisch en daarom onbillijk. Europa heeft milliarden uitgegeven voor bewapening. Deze bewape ning is weer het gevolg geweest van den vrede van Versailles, waarbij Frankrijk voorname lijk zyn haan koning heeft willen laten kraaien. Parijs heeft alles naar zijn hand willen zetten het heeft landen verminkt en nieuwe staten naar voren gebrachthet heeft Duitschland geïsoleerd en waardevolle deelen ingepikt dan wel aan anderen gegeven. Moet Ahierika voor die grove fouten bloeden en heeft Parijs dan het recht om Washington een verwijt te maken, dat men aldaar niet met een lach aanvaardt, wat Europa gaarne kwijt wil zijn Wij vermeenen van niet ;in allen geval heeft Amerika het recht om eerst het zijne te zeggen, alvorens het zich laat beetnemen. Want vele Amerikanen zien in Europa's houding niets anders dan een han dige beetnemerij. Aan den anderen kant heeft Engeland re den om clementie in te roepenhet land is door zijn ex-medestrijder, Frankrijk, finan cieel aangevallen, getuige de voorgeschiedenis van den val van het pond sterling. Het kon zich niet anders verweren, dan het heeft ge daan, al zijn achter deze geschiedenis natuur lijk machinaties verbonden, die ook Engeland niet gaarne aan de vergetelheid zou willen prijsgëven. Hoe het ook zij, een dollar van enkele jaren terug, is niet meer de dollar van heden. De koopkracht is met circa 30 toe genomen en het eertijds vastgestelde bedrag is minstens 40 te hoog, wanneer men de deflatie in acht neemt. Verder heeft men eenigszins rekening te houden me1, de depre ciatie van het pond, zoodat Engeland min stens met een 50 zal moeten worden tege moet gekomen De positie van Frankrijk daarentegen is geheel anders. De wereld sympathie staat dan ook niet aan de zijde van Marianne en wanneer men de Fransche uiting verneemt, dan kan men een gevoel van een reeks dissonanten niet onderdrukken. Het is natuurlijk niet alles goud, wat er in Frank rijk blinktde milliarden van het in Parijs opgestapelde gele metaal zijn niet ten volle eigendom van het Fransche rijk, wellicht zelfs niet voor het grootste gedeelte, doch nie mand zal willen en kunnen ontkennen, dat Frankrijk den op 15 December gevraagden termijn niet met gemak zou kunnen betalen. Vandaar, dat het een veel nobeler geste zou z\jn, wanneer men op 15 December a.s. niet gaat chicaneeren. Na dien tijd is er gelegen heid genoeg om van alle kanten den goeden wil te toonen. Maar dan zal toch het grootste gedeelte van dien goeden wil van Frankrijk moeten komen en juist daaromtrent koeste ren wij geen illusies. Instituut voor Arbeidersontwikkeling. Concertgebouw. Voor bovengenoemde vereeniging ging gis terenavond het tooneelstuk, dat getrokken is uit den roman uit den oorlogstijd van Jaros- lav Hasek, ons de avonturen van den braven soldaat Schwejk voor oogen voert. Jan Lemaire en Herman Bouber werd van het eerste gedeelte van den roman een tooneelstuk gemaakt, dat met zijn 5 bedrijven de overtalrijke aanwezigen kos telijk heeft geamuseerd. De vertolking van den hoofdpersoon was hoe kan het anders bij de talenten van dezen speler in zeer goede handen van Herman Bouber. Kostelijk werden verschillende spelmomenten door dezen acteur weergegeven, schitterend was de weergave van karakter van den bra ven soldaat, treffend waren de gebaren en gelaatsuitdrukkingen van Bouber. Hij droeg met zijn uitbeelding van Schwejk het spel in die mate, dat meermalen, als hij een oogen- blik niet op het tooneel was, plotseling klonk uit onze omgevingdaar heb je hem ook weer. Naast hem plaatsen we dadelijk twee vrouwenrollen, nl. de vertolkster van de kest- juffrouw van Schwejk, juffrouw Muller, die schitterend, echt werd uitgebeeld door Aaf Bauber met als secondante vrouw Palivec, de vrouw van den herbergier uit „de Kelk", die gespeeld werd door Mien Erfmann, terwijl ze later voor barones speelde, die Schwejk in de ziekenbarak komt vertroetelen. Beide actrices hebben ons door him natuurlijk en vlot spel geboeid. Laten we ook niet vergeten de figuur van Bretschneider, die èn in het eerste èn in het vierde bedrijf tracht Schwejk te vangen en die bij den aanvang van het spel er m slaagt naar aanleiding van uitingen in het gesprek over den moord te Serajewo den wegens* idioterie ontslagen, maar niettemin rake zetten doenden Schwejk te doen arres teeren, maar die ook den voorzichtig zich uit- latenden kapitein Palivec voor 10 jaar er achter doet draaien. En om die hoofdfiguren uit bovengenoemd tooneelstuk groepeeren zich tal van andere tooneelisten, wier aantal zoo groot is, dat we ze in ons verslag niet allen kunnen noemen, waaruit echter niet mag opgemaakt worden, dat ze geen verdien stelijk werk hebben verricht in het mee helpen opvoeren van dit uit een der vele oor logsboeken getrokken tooneelstuk, dat prach tig geregisseerd was door Herman Bouber, die een kostelijk type gemaakt had van den hoofdpersoon in zijn verschillende variaties, eerst als loopend lijder aan rheumatiek in de knie en vervolgens als iemand, die om zijn toestand zich op twee krukken moet voortbe wegen of op een rolstoel moet vervoerd wor den en zijn groote blijdschap uitdrukt, als hij naar het front gaat. Hoe ironisch en tegelijk met een naief gezicht uitgesproken zijn de woorden Ik hoop, dat we beiden daarmee bedoelde hij zichzelf en den hoofddokter voor zijne majesteit den keizer mogen sterven. Daarnaast de typeering van den koster, die zich het eigenaardig gevormd hoofd dekt met het zwarte mutsje, dat cachet aan zijn stand moet geven. Zoo zouden we op verschil lende, schijnbaar kleine trekjes in uitbeelding kunnen wijzen en naar voren brengen, da: de mise en-scène af wp>' maar dan zou di' .irlag te lang v\oxden. Nogmaals de spelers, die niet afzonderlijk genoemd zijn, hebben werk geleverd, dat m samenwerking met de anderen een vlot afge speeld geheel heeft gevormd, dat de volle zaal een genotvollen, kunstzinnigen avond heeft bezorgd. Met genoegen hebben we weer eens met dit gezelschap kennis gemaakt, dat ondanks het groot aantal bedrijven er in ge slaagd is, dit anti-oorlogsstuk, of wil men lie ver anti-militaristisch stuk, in minder dan drie uur te doen opvoeren. Het nieuws van den dag in beeld. Foto's in onze Tijdinghal. Een foto van de „P. C. Hooft", terwijl hei schip 20 graden slagzijde over bakboord ligt de werkzaamheden aan de nieuwe Schollen- brug, op den achtergrond de Berlagebrug overzicht van de Hembrug met- den landpy- ler, welke nu wordt verbouwd en tot water pijler gemaakteen rijdende volière in de straten te Rotterdam exterieur van het sanatorium „Hebron" aan den Utrechtsche- weg te Amersfoort, uitgaande van de Ned. Herv. stichtingen voor zenuw- en geestesziek ten, hetwelk Dinsdag officieel in gebruik is genomen portretten van mr. J. Woltman, secretaris-generaal bij het departement van defensie, die 1 Januari den dienst verlaat en van den kunstschilder Hobbe Smith, die gis teren zijn 70en jaardag heeft herdacht. OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK November was een bewogen maand in het lsven der letterkundeGalsworthy Hauptmann Carry van Bruggen. Meer dan anders zal de algemeene belangstelling naar den arbeid dezer schrijvers uitgaan uw Leeszaal komt u hierin tegemoet door voor u neer te leggen de aanwezige werken, aangevuld met enkele andere, portretten en kritieken. Gij kunt ze ter hand nemen en doorbladeren, een persoonlijkheid spreekt uit ieder boek tot u, waarvan de lezing u zal 'verrijken. Ter inleiding volgt hier een ka rakteristiek van elk schrijver 13 November werd de Nobelprijs voor letterkunde 1932 toegekend aan den Engel- schen schrijver John Galsworthy (1867 Galsworthy, het .type van den intellectuee- len beheerschten Engelschman, is de scher pe opmerker, die met diep psychologisch in zicht de feilen en fouten in maatschappij en mensch (voorn, hoogere middenstand) aan wijst in zijn vele romans, verhalen en enkele tooneelstukken. Maar zijn ironie is nooit bitter, eronder voelt men verdraagzaamheid en mededoogen, zijn gave om met de tegen- party mee te leven. Zyn karakterteekening is meesterlyk, daarnaast beschikt hy over een levendigen dialoogvorm en een klaren styl. Het meest bekend van zijn romans is de „Forsyte saga", bestaande uit„The man of property (1906) (ook vertaald *„Het geluk der ryken"). „In chancery" (1920) (vert. *„In ketenen") „To let" (1921 (vetr. „Te huur"). Hierop volgen »,The white monkey" (1924) (vet. „De witte aap") *„The silver spoon") (1925) (vertaald „De zilveren lepel") *„Swan song" 1928) (vertaald „Zwanenzang") en *„On Forsyte change" (1931). In dezen roman-cyclus beeldt Gals worthy in drie opeenvolgende generaties de sociale en psychologische veranderingen uit, die zich in de menschen voltrekt. Verder moeten genoemd „Fraternity" (1909) (vert. „Broederschap"), dat de bijna onoverbrug bare kloof toont tusschen armen en rijken. „The dark flower" (1913) vert.*„De don kere bloem"). *„The country house"(1907)e,a. In zyn tooneelstukken vindt men dikwyls een ondertoon van droefheid over de wreedheid van het leven, door de menschen nog verer gerd „The silver box" (1906) „Strife" (1909) „Justice" (1910) e.a, 15 November werd de Duitsche schryver Gerhart Hauptmann 70 jaar, een der uitste kende figuren van het Duitsche naturalisme. Hij is een man met een gevoelige zinne lijkheid voor al het aardsche in natuur en mensch, een groot vermogen het leven van ongecompliceerde, diep levende menschen uit te beelden en een fyn aanvoelen van atmos feer en milieu. Hy zoekt in den mensch niet het geestelyk individu maar de ziel, de drang en t is het elementair-wezen in den mensch met al zyn onberekenbaarheid en hulpeloosheid tegenover het noodlot, dat hem treft. Voorbeelden hiervan vindt men o.a. !n Friedensfest" (1890) *„Die Weber" (1892) (ook veraald*„De wevers") „Fuhrmann Henschel* (1898). In later Jaren komt de omzwaai naar de romantiek; het eerste mystieke geluid doet zich hooren in „Hannele's Himmelfahrt" (1892), sterker spreekt het romantisch ge voel in het droomspel „Flga" en „Die Ver- sunhene Glocke" (1896) (ook vertaald *„De verdronken klok") is geheel in sprookjes stemming. Toch leg H. het romantische niet, zijn nuchtere niv.uialistische kijk werkte steeds corrigeerend en remmenddeze tweeslach tigheid in zyn wezen heeft hy nooit over wonnen als voorbeeld diene de roman van den Godzoeker „Der Narr in Christo Ema nuel Quint" (1910). Als het volmaakste werk uit deze periode moet genoemd „Der Ketzer von Soana" (1918) (ook vertaald „De ketter van Soana" een zyner zuiverste scheppingen, waarin het diepste, onuitge sproken, ligt besloten. 16 November overleed Carry van Bruggen (Carry Pitde Haan) 51 jaar oud te Laren. Zy was een onzer beste schrijfsters, een vrouw met een zeer scherp intellect, een felle feministe die steeds de gelijkwaardigheid der geslachten heeft betoogd. In tal van haar boeken, o.a. „De verlatene" (1909) *„Een coquette vrouw" (1915) *„Het joodje" (1914), werd na onbarmhartige ontleding van het emotioneele en subjectieve, het denken met mannelyke koelheid op den voorgrond geschoven. Steeds meer verving de philoso- phe de artiste, al brak tenslotte in *„Eva' (1927), een boekrol ondragelijke spanning, het gemoedsleven zich baan. Telkens echter bleek de vrouw sterker dan ae mensch gevormd naar het mannelyke model en men ontdekt, zoowel in „Heieen" (1913), als in „Prometheus" (1919) (studies over kunst en wijsbegeerte) en „Modern fetichisme" (1925), de ontroeringen van een fel bewogen gemoed. Van dit dualisme was zij zich zeer bewust en zy leed er onder. Voor de meesten zal Carry van Bruggen blyven leven als schryfster van *„Het huisje aan de sloot" (1921) en het vervolg ♦„Avon tuurtjes" (1927) inniger en fyner is er nooit over kinderen geschreven. Wie de teederheid heeft gepeild waarmee het Zaansche gezin werd benaderd en met aarzelende bewogen lijnen geteekend, die zal zich peinzend afvragen hóé het prinselyk kind uit „Het huisje aan de sloot" kon uit groeien tot de gespleten, hartstochtelyke en overbewuste vrouw uit later tyd. Al deze schoone scheppingskracht werd verwoest door een toenemend geestes-lijden. waarvan de Dood nu verlossing heeft ge bracht. (Gedeelteiyk overgenomen uit „Het kind") De met boeken zijn in de Openbare Lees zaal en Bibliotheek. Leger des Heils. In achterstaande advertentie deelen de of ficieren van het Leger des Heils te dezer stede mede, dat zij a.s. Zaterdag, Maandag en Dinsdag met den Kerstwagen door de stad zullen rijden. Een woord van aanbeveling is overbodig. Iedereen weet welk een opofferend werk door het Leger des Heils gedurende de Kerstdagen wordt verricht. Vele kleintjes maken een groote. Als men hieraan denkt als de Kerst wagen voorby kemt, zal het Leger des Heils met de Kerstdagen heel wat vreugde kunnèn brengen in vele arme gezinnen. MIDDELBURG Deskundigen Armenwet. De minister van^ binnenlandsche zaken brengt ter algemeene kennis, dat by Kon. be sluit van 26 November voor heb tydvak van 1 Januari 193331 December 1934 zyn aan gewezen deskundigen, bevoegd tot het afgeven van een verklaring, als bedoeld in art. 39, derde lid van de Armenwet. Als zoodanig is o.a. aangewezen W. U, Schuurman, zenuw arts te Middelburg. Ter aardebestelling J. Dronkers. Op de algemeene begraafplaats te Middel burg had gisterenmiddag de ter aardebestel ling plaats van het stoffelijk overschot van wijlen den heer J. Dronkers. Onder de talry'ke belangstellenden, die op de begraafplaats den stoet afwachtten, waren de leden van het personeel der firma D. J. Dronkers en Zoon, en velen, die met den overledene deel uitmaakten van de besturen van verschillende vereenigingen. De lykkist was gedekt met verschillende kransen en bloemstukken en een extra rijtuig was noodig om de overige te vervoeren. Onder deze bloemen en kransen waren er ook van de reeds bovenbedoelde vereenigingen. Aan de geopende groeve voerde verschillen de sprekers het woord. Allereerst ds. J. de Visser namens het bestuur der vereeniging „de Christelyke Burgerschool". Vervolgens de heer L. A. Stofkoper namens de Vereeniging Handelsbelang, wier bestuur voltallig aanwe zig wasde heer mr. F. B. Evers namens de Vereeniging tot het bezoeken der armen en mede namens het Crisiscomité en namens de Commissie tot spysuitdeeling aan minver mogenden en de heer H. A. Enklaar namens het Comité tot behoud van garnizoen. Al deze sprekers getuigden van het vele werk en de groote toewyding van den overleden, bij alles wat hy meende te moeten behartigen. Nadat nog een familielid en ook de ivyk predikant, ds. P. J. F. van Voorts Vader ge sproken hadden, dankte een der zo«tis, de heer J. Dronkers Jr., voor de belangstelling en de gesproken woorden. AARDENBURG. Gaslevering. Ged. Staten var Zeeland hebben, evenals de minister van oeconomische zaken en ar beid, het door de gemeente Aardenburg te sluiten contract met een firma te Brugge be treffende leverantie van gas uit België aan de gemeente goedgekeurd. De gemeentelyke gasfabriek, welke met groote verliezen ex ploiteerde, zal nu binnen afzienbaren tyd worden stilgelegd. ZUIDZANDE. De weg ZuidzandeCadzand. De gemeenteraad te Zuidzande heeft in zijn Dinsdag gehouden vergadering besloten mede te werken aan het plan om den weg ZuidzandeCadzand te vernieuwen met klin kerbestrating met daarnaast een afzonderlijk rywielpad. De kosten bedragen voor de gemeenten Zuidzande, Cadzand en het waterschap De Watering Cadzand, naar raming 34250. De gemeente Cadzand besloot reeds boven zijn verplicht aandeel ad drie-tiende, 1000 bij te dragen. Thans besloot deze gemeente boven haor verplicht aandeel ad twee-tiende deel, even eens 1000 by te dragen ter verlichting dat resteert voor genoemd waterschap, zoodat de totale kosten voor Zuidzande 7850 zullen bedragen. Het aandeel dat de watering Cadzand heeft bedraagt de helft van de kosten of circa 17.000. Hiervan gaat evenwel nog af de op brengst van de bermen van den weg, die eigendom zyn van dit Waterschap. Ramen we de opbrengst hiervan op 2000 en tellen we samen wat beide gemeenten boven* hun verplicht aandeel bijdragen, nl. ieder ƒ1000, dan zou voor de watering Cadzand overbiy- ven 13.000, meldt het „Dagblad van Noord- Brabant". Aangezien de toestand van den weg mede brengt, dat aanzienlyk meer macadam moet worden aangekocht om den weg in eenigszins beteren toestand t~ brengen, komt het plan practisch hierop neer, dat by aanneming hiervan, de lasten niet zwaar zullen worden, terwyl de weg comfortabeler zal zyn, dan tot dusver het geval was, daar deze een breedte zal krygen van 5 meter en daarnaast zal ko men te liggen een rywielpad van 1.50 meter breedte. Het laatste woord is thans aan de watering Cadzand. TERNEUZEN De haven van Ter Neuzen. Aan het voorloopig verslag van de afdee- l iigen der Tweede Kamer over het wetsont werp tot verklaring v - het algemeen nut der onteigening van perceelen, erfdienstbaarhe den en andere zakelijke rechten, noodig voor de uitbreiding van de havenwerken te Ter Neuzen, behoorende tot het kanaal van Ter Neuzen, ontleenen wij het volgende De motiveering van het wetsontwerp deed by vele leden twee vragen van principieelen aard rijzen. Ten eerste zou men willen weten of thans de tyd gekomen is, om dergelijke groote uit gaven voor het aankoopen van terreinen en het uitvoeren van wellicht in de toekomst noodige werken te doen. Ligt het niet veel eer op den weg der regeering, om de schaars beschikbare fondsen aan te wenden voor openbare werken, die dadelyk in aanwys- baar nationale behoeften kunnen voorzien Ten tweede vroeg men of het transito vervoer van massale goederen van zeeschip of spoorweg wel ontwikkelingsperspectieven kan bieden, zoolang niet omtrent de spoor wegtarieven van Ter Neuzen naar het ach terland de zoo noodige zekerheid is verkre gen. Acht de regeering zich verantwoord het er op te wagen, dat de zeeschepen de dure voorgestelde havens zullen voorbyvaren, ten einde de goederen in havens in het achter land te lossen of in te nemen Andere leden konden zich niet met het hier betoogde vereenigen en waren van meening, dat er inderdaad behoefte is aan uitbreiding van het havencomplex van Ter '■uzen. Wat het technische gedeelte van het ha-

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1932 | | pagina 1