Koü-verdrsjvef
Pijnstillers
NOOTJES
Een verguld-zilveren gildebeker van het Vlissingsche Kuipersgilde
uit het jaar 1704, voor het Stedelijk Museum verworven. x
KERK- EN SCH00LNIEUWS
MARINE EN LEGER
SPORT
INGEZONDEN STUKKEN
Sanapirin-tablette
BUITENLAM)
GEIEF
H. M. de Koningin-Moeder heeft aan de
Zuid-Hollandsche Maatschappij tot redding
van schipbreukelingen uit waardeering voor
haar arbeid een gift doen toekomen.
In het afgeloopen jaar zijn te Amsterdam
voorgekomen 5 groote uitslaande branden, 40
kleine uitslaande branden, 231 buitengewone
branden, scheepsbranden 13, kleine binnen
branden 748 en schoorsteenbranden 810.
De gemeenteraad te Gouda heeft nader
met 11 tegen 10 stemmen besloten, dat in
1932 nog kermis zal worden gehouden. Vóór
afschaffing stemden alleen de S.D.A.P. en de
anti-rev. De christ.-hist. stemden met de an
dere partijen voor behoud der kermis voor één
jaar.
9
De gemeenteraad te Heerde heeft beslist,
ook met de stemmen der S.D.A.P. vóór, de
gehuwde ambtenares uit gemeentedienst te
ontslaan.
In de nabijheid van Springfield is een p
sagiersvliegtuig neergestort. Twee der inzit
tenden werden gedood en drie zwaar gewond.
Het aantal werkloozen is in Engeland met
65883 afgenomen en bedraagt thans nog
2.506.710 of 98.348 meer dan in dezelfde pe
riode van 1930.
De bekende filmster Pola Negri, die voor
enkele weken een operatie heeft ondergaan,
is thans in zooverre hersteld, dat zij het zie
kenhuis heeft kunnen verlaten.
Gevonden voorwerpen.
Inlichtingen zijn te bekomen omtrentzil
veren potloodhouder bij Baljeu, Nieuwe Abee-
le C 222 fietsplaatje bij De Visser, Middel-
burgsche straat A 182 postzegels bij K,
Schipper, Keijzersbaan A 58.
BRESKENS.
Gemeenteraad.
Vrijdagmiddag vergaderde de raad der
gemeente. Aanwezig alle leden.
Voor kennisgeving werden aangenomen
het proces-verbaal van de opnemin van kas
en boeken van den ontvanger, een goed
keuringsbesluit van Ged. Staten betreffen
de den aankoop van een stukje grond aan
de Juliariastraat, het verslag over 1931, uit
gebracht door de commissie voor werkver
ruiming in Zeeuwsch-Vlaanderen, alsmede
het verzoek van het gemeentebestuur van
Wehl om adhaesie te betuigen aan zijn
adres tot instelling van een afzonderlijk
ministerie van landbouw. De heer Cappon
is voor adhaesie-betuiging, daar z.i. de be
langen van den landbouw beter door een
minister van landbouw, kunnen behartigd
worden, dan zooals het nu is.
Vastgesteld werd een suppletoir kohier
hondenbelasting, ten bedrage van 11.50.
Met 6 tegen 5 stemmen werd besloten geen
adhaesie te betuigen aan het adres van het
gemeentebestuur van Graauw en Langen-
dam, waarbij aan den minister verzocht
werd de in uitzicht gestelde financieele
steunregeling voor vlascultuur en vlas
industrie ook te willen toepassen voor de
voorraden van den oogst 1931.
Van de provinciale commissie voor werk-
loozenzorg, ingesteld door het N.V.V. en de
S.D.A,P. is een brief met toelichting inge
komen, waarin zij mededeelen dat in een
door hen gehouden vergadering het werk
loosheidsvraagstuk besproken was en waarin
zy o.m. voor Breskens en Zeeuwsch-Vlaan-
deren de volgende objecten van werkver
schaffing aanwijzen
a. ontwatering van West Zeeuwsch-
Vlaanderen, aanleg van een kanaal Sluis
Breskens, en verbetering der zeeweringen te
Breskensb. het bevorderen en aanleggen
van een drinkwatervoorziening in Zeeuwsch
Vlaanderenc. de provincie in staat te
stellen in een vlugger tempo de secundaire
en tertiaire wegen te doen uitvoeren.
Het voorstel van Burg. en Weth. is de
commissie te wijzen op de groote beteekenis
van een weg Breskens—Knocke langs de
duinenaan de gedachten, die de brief be
vat ook verder aandacht te wijden en hem
voor kennisgeving aan te nemen.
De heer Vasseur had gaarne gezien dat
de gemeente den minister er op wees, dat
de zeeweringen nog veel verbeterd kunnen
worden. Wel heeft de gemeente reeds meer
malen nul op het request gekregen, doch
wellcht heeft het in dezen tijd, nu er zoo
veel werkloosheid heerschfc, succes. Hij zou
zelfs het gemeentebestuur willen adviseeren
al of niet in overleg met het polderbestuur,
bij den minister een audiëntie aan te vra
gen. De heeren Brand en Notebaart steu
nen den heer Vasseur, de eerste raadt Burg.
en Wefch. aan met de provinciale commissie
over deze aangelegenheid te confereeren.
Besloten werd in den geest van de voor
stellers te werken.
De muziekvereeniging „Uit het Volk-
Voor het Volk" heeft een verzoek ingediend
om haar subsidie voor 1932 in plaats van op
200 op 300 te bepalen. Met algemeene
stemmen werd besloten de behandeling van
dit verzoek, in afwachting van de verdere
ontwikkeling der financiën der gemeente,
an een volgende vergadering te behandelen.
De bouwverordening alsmede de verorden
ning, aanwijzende de geldende strafveror
deningen, werden vastgesteld.
Besloten werd een kasgeldleening aan te
gaan van 12.000.
Eveneens tot verhuur, gedurende 1932,
ivan verschillende gemeente-eigendommen.
Bjj de rondvraag wijst de heer Brand op
den slechten toestand van den. weg aan den
steenoven en het Molenwater, enz., deneer
Monjé op den d.esólaten toestand, waarin
een zinkputdeksel verkeert.
De heer Notebaart vraagt aandacht voor
een steunregeling en verzoekt Burg. en
Weth. in een volgende vergadering met een
voorstel daartoe te komen.
Volgens den heer Brand heerscht er ar
moede in de plaats, wat hij met eenige
voorbeelden aantoont.
Een steunregeling heeft reeds de volle
aandacht van Burg. en Weth. en genoemde
heeren ontvingen de toezegging, dat in de
eerstvolgende vergadering van het gemeen
tebestuur deze zaak behandeld zal worden,
tegelijk met het verzoek van den heer No
tebaart om alleen-wonende werkloozen ook
aan de werkverschaffing te laten werken.
Met een heilbede voor het jaar 1932 sloot
de voorzitter de vergadering.
OOSTBURG.
Met de Staatscourant nr. 254 zijn verzon
den d estatute van de Coöperatieve Hagel-
verzekering-Maatschappij te Oostburg.
COLIJNSPLAAT.
Ergerlijke baldadigheden.
Een dezer nachten hebben enkele belha
mels te Colijnsplaat op schandelijke wijze
huisgehouden. Bij ernstig zieke menschen
hebben zij op deuren en vensters geslagen,
ruiten vernield, goten van de huizen afge
rukt, enz. Door de rijks- en gemeentepolitie
wordt een onderzoek ingesteld.
De volgorde der gilden in de drie jaarlijksche processies;
de altaren der gilden in de Jacobs kerk; de kapel van
Onze Lieve Vrouwe. De gilden in de middeleeuwen en
nog later het oudste brandweercorps. Liquidatie der gilden.
Wat nu de Vlissingsche gilden betreft,
daarvan zijn nog slechts rudimentaire over
blijfselen in Museum en Archief. Oor
spronkelijk was het gildewezen hier zeer
bloeiend en veeltintig. Naarmate de stad in
aanzien toenam en zich uitbreidde, vermeer
derden de gilden. Reeds in de eerste helft der
16e eeuw waren volgens een „Pergament Re
gister", oorspronkelijk berustende in de stads-
thesaurie, hier achttien gilden. Nauwkeurig
beschreven was in dit oude perkament, boe
de volgorde der gilden was in de drie groote
processie's, die jaarlijks hier ter stede ge
houden werden. „Eerst zullen aider eerst ge
houden zijn alle de Gilden nyewe toortsen te
doen dragen elck bij hueren volck tamelick
gecleet ende elck de processien in parsoene
te helpen eeren achter haer keerssen", nl, op
Sacraments Ommegange (4 Juni), Sint An-
tonie ende Onze Vrouwen Ommegange „op de
boete van elck in parsoene" die in gebreke
bleef en door ziekte niet verhinderd was,
„van een pont wasch" (nl. was). „Ende wac-
ren eenighe dekene in gebreke de keerssen
ende tortsen van haeren gilde te doen dragen
of dat 't gebreek ware aen den ghenen die 't
behoorde te dcene, dat ware op de pene van
vyff schellingen groote Vis. aen den Heere'.
Mocht een deken weigeren, dan verbeurde hij
een duizend Zeeuwsche baksteenen en moest
toch deken blijven. Reeds vroeger heb ik er
op gewezen, dat de levering van baksteenen
of een daarmee overeenkomstige boete een
middeleeuwsche strafmaatregel was, oor
spronkelijk voor de ommuring eener stad,
later voor de bestrating.
De volgorde der gilden was ook om
schreven. Op de drie processiedagen zullen
voorop gaan de Wagenaars, dus het wagen-
makersgilde, „voor hen dragende twee caers-
sen ende....". Op deze omissie kom ik nog
terug. Dan kwamen de kaarsdragers van de
„Viscoopers ende Vischdroogers", en al de gil-
debroeders en de deken. Verder was voor hen
de verplichting een brandende toorts te dra
gen „met een schildeken van 't Gildeteeken
daeraen". Zij moesten bovendien „onderhou
den een misse de weke binnen dezer stede
kerke". Vanzelfsprekend werd deze mis op
gediend op hun eigen altaar. Want een voor
naam gilde of een Gildencombinatie had zy*n
eigen altaar in de kerk, waar de schuts
patroon tevens werd vereerd. Het Vlissingsche
timmerliedengilde bijv. heette oorspronkelijk
dat van St. Jozefhet gilde der kruideniers
heette dat van St. Nicolaas. De overheid hield
daar ook streng de hand aan, want na den
Beeldenstorm bijv. werden de gilden verplicht
te „hermaken alle heurlieder aultairen, daer
sy eertyts aultaeren gehadt hebben", zoo ook
,alle de beelden".
Nu kwamen de bakkers „achter haer keers
sen", dezen waren verplicht een toorts te
dragen met een schildje van 't gilde voor 't
heilig Sacrament. Bovendien moeten zij „een
misse onderhouden op St. Jobs altaar" en
.vier brantheemers". Deze brandemmers gin
gen blijkbaar mee in de processie, voor het
geval er onverhoopt brand uitbrak, maar er
was ook nog een andere reden, waarop ik
terugkom. Dan de zakkendragers, eveneens
achter hun kaarsen met een toorts voor het
Sacrament; zij hadden de taak voor drie
missen per week te zorgen voor het altaar
van Sint Jan Baptiste, tevens berustte op hen
de verplichting voor zes brandemmers te zor
gen dit was het gilde van St. Jan. De bier
dragers volgden achter hun kaarsen, terwijl
er hunnentwege eveneens een toorts voor het
Sacrament gedragen werdzij moesten bij
dragen voor één mis in de week op het altaar
van en in „onser Vrouwen Capelle". -*- Deze
kapel, als onderdeel van de Jacobskerk, was
recht tegenover de Vrouwenstraat, die er naar
genoemd is.1) Hun was de zorg voor 3 brand
emmers op het hart gedrukt. De smeden
moesten Inplaats van kaarsen twee toortsen
voor zich uit laten dragen, terwijl een toorts
van hen voor het Sacrament gedragen werd.
Op hun altaar moesten zij voor één mis per
week zorgen, terwijl voor hen op drie brand
emmers werd gerekend. Gecombineerd waren
de kleermakers, Iakensnijders, en kousenma
kers met twee kaarsen of toortsen en boven
dien nog twee toortsen voor het Sacrament, en
één mis per week op hun altaar was voor
schrift. Van brandemmers wordt hier niet
gesproken. Daarentegen moesten de schoen
makers, behalve voor twee toortsen en een
mis, ook zorgen voor drie brandemmers. De
gecombineerde timmerlieden van huizen en
schepen zullen met de schrijnwerkers en met
selaars tezamen twee toortsen voor 't Sacra
ment doen dragen, één mis per week doen
celebreeren, maar voor hen wordt gerekend
op 12 brandemmers. Den vleeschhouwers s
de zorg voor twee toortsen, behalye die voor
't Sacrament, opgedragen, verder één mis per
week en ten slotte 2 brandemmers. Hetzelfde
recept was voor de „Marsseniers" 2)maar z'j
moesten voor 8 emmers zorgen. Het ging
blijkbaar de tappers best, want zij verzorgden
twee toortsen en vier kaarsen voor het Sacra
ment bovendien een mis, maar behalve deze
ook de XIV missen „t'onderhouden van Sinte
Katharynen". Verder waren ze tot vier
brandemmers verplicht. De kuipers, die dan
kwamen, moesten zorgen voor twee kaarsen
en twee toortsen voor 't Sacrament en twee
missen. Zij waren aansprakelijk voor 12
brandemmers. De karlieden leverden zes
kaarsen en twee toortsen voor 't Sacrament,
bekostigden één mis in de week en waren
belast met 12 brandemmers. De visschers „zul
len onderhouden altyt de groote kaerse ende
zes cleene keerssen, twee tortse voor 't Sa
crament" verder één mis per week. Ten
slotte kwamen de schuttersgilden, en wel de
colveniers, die twee kaarsen en vier toortsen
voor 't Sacrament moesten uitdragen, en één
mis per week bekostigen. Verder moesten zij
een zeil, „een bootzeil of schoverzeil ten
brande" beschikbaar hebben. De Handboog
schutters hadden dezelfde verplichtingen. De
Kruisboogschutters van St. Joris eveneens,
maar moesten voor twee missen zorgen.
Achter het Sacrament „zullen volgen alle
die van den stede gecleet worden recht voor
en by die van der Wette".
Bedroeg het aantal gilden in de eerste helft
der 16e eeuw 18, de schuttersgilden mede-
gerekend, igL de 18e eeuw was {het aanmerke
lijk uitgebreid en bestonden, behalve de bo
vengenoemde, nog het St. Nicolaasgilde (met
alle kruideniers, drogisten en alle „die de
schaal roeren", dat der Makelaars, der
Brandewijnverkoopers, der Zilversmids, der
kaarsmakers, der lijkbidders, der chirurgyns,
der apothekers, dat der lakenkoopers. en kra
mers, dat van St. Jan of het vrij arbeiders-
gilde, dat der Groot-Schippers, dat der
Schuitvoerders, dat der Brouwers, dat der
Boekverkoopers, Schilders en Beeldhouwers,
dat der Pastei-, Banket- en Peperkoekbakkers,
behalve het reeds genoemde gilde der Slach
ters ook dat der „Verkensslagers", het Nieuw-
Schoenmakersgilde tegeriover het reeds ge
noemde Oud-Sclioenmakersgilde, ten slotte
en dit kan niet uitblijven in den pruikentijd
het Pruikenmakersgilde.
Hierboven beloofde ik, dat ik terug zou
komen op een opengelaten plaats en de
brandemmers. Want het in de processie mee
voeren der brandemmers mag dan een voor
zorg geweest zijn tegen brandgevaar bü bran
dende „tortsen" en kaarsen, de utiliteitsover
weging zat dieper. De Katholieke kerk heeft
altijd zich aangepast aan maatschappelijke
behoeften, kerk en maatschappij grijpen
nauw ineen en zoo is er vaak een innig ver
band tusschen geestelijke en wereldlijke over
heid. Duidelijk wordt dat hier geïllustreerd
door het voorschrift van de brandemmers.
Aan de gilden was nl. de zorg voor het brand-
wezen opgedragen. In de middeleeuwen was
het eenige brandbluschmiddel de brand-
emmerde waterputten in de stad, daartoe
expresselijk gemaakt met de brandgangen
tusschen de huizen, sinds de huizen na 1545
aan elkaar werden gebouwd, maakten de
heele brandbluschapparatuur uit, met, als
eenigste outillage, de brandemmers en natge-
houden zeilen.
Dit wordt ten overvloede bevestigd door
een latere ordonnantie van 1587, dus toen de
tijd der processies sinds 1572 onherroe
pelijk voorbij was. In 1587 wordt door Wet en
Raad besloten, dat de schutterijen en gilden
de stad van brandemmers moesten voorzien
en dat Thesauriers gemachtigd werden om
brandladders en brandhaken te doen ver
vaardigen. Toch werd aan dezen maatregel
niet afdoende de hand gehouden, want in
1651 werden Thesauriers gemachtigd midde
len te beramen, teneinde de stad van brand
emmers te voorzien. In het volgend jaar werd
den overdekens der gilden opgedragen „zoo
veel brandemmers te verzorgen als de gil
den konden dragen", terwijl drie jaar later
de gilden hunne brandemmers op het stad
huis moesten bezorgen. Men weet dat de
slangbrandspuit eerst in 1672 door Jan van
der Heijden is uitgevonden.
We hebben dus resumeerende gezien, dat de
gilden de oudste primitieve brandweer vorm
den.
De gilden bleven hier intact tot de om
wenteling van 1795. Reeds in 1798, en wel
den 3en October, werd door den Raad op
bevel van het uitvoerend bewind de ontbijt
ding van alle gilden, corporatiën of broeder
schappen uitgesproken. De bewindvoerders
dier gilden werden toen vervangen door drie
daartoe aangestelde provisioneele commis
sarissen 3), aan wie de liquidatie der gilden
werd toevertrouwd. Toch was de afbraak te
snel geschied, immers zag de Raad in het jaar
1802 (4 Dec.) zich genoodzaakt een reglement
vast te stellen voor de brandewijnverkoopers
en tappers, die zich aan allerlei misbruiken
schuldig maakten. Sterker is, dat in het jaar
1804 de gilden in de stad Vlissingen weder
alle erkend worden blijkens de notulen van
den Raad in feite was er blijkbaar niets ver
anderd, behoudens dan dat enkelen misbruik
maakten van de gelegenheid, dat ze niet wet
tig bestonden., maar nu in October van het
genoemde jaar werd hun bestaan weer ge-
sanctionneerd. De naam „gilden" verdween
en werd vervangen door dien van „ambach
ten en neringen". Opper- en ondercommis
sarissen werden aangesteld. Nieuwe bepalingen
en reglementen werden gemaakt omtrent het
beheer, de goede orde en de instandhouding
der ambachten en neringen en by publicatie
van 6 April 1805 ter algemeene kennis ge
bracht. Dit alles heeft stand gehouden totdat
een paar jaar later de Fransche wetten en
Regeeringsverordeningen werden ingevoerd.
Voor Vlissingen hat dit plaats in 1807. Deze
werden later na den Franschen tijd dus ver
vangen door de invoering van het recht van
patent, dat nog t>rt het einde der 19e eeuw
bestaan heeft.
H. G. VAN GROL,
Archivaris.
1) De n van Vrouwenstraat is de zwakke 2e
nv. Vrouw. Enk. Vgl. ook St. Geertewminne,
Geertruidenberg, naast 's-Gravenhage,
's-Heerewhoek enz.
2) Koopman, kleinhandelaar, vooral in kra-
merijen of galanterieën, ook wel Merseman
vgl. den familienaam Maarsman en de
Maarsmanssteeg in Leiden.
3) Het waren Zandleven, J, I. Corbeleyn en
Mr. D. J. Matthyssen. Den 20en October werd
de laatste vervangen door L. de Witte. In
1803, den 2en April, werden commissarissen
Pr. Jacob Clyver, J. C. Kroef, A. F. Clement
c Mr. Leonard de Witt.
Ned. Herv. Kerk. Bedankt voor het beroep
naar Vlissingen en naar Vlaardingen door
ds. P. Visser te Warnsveld.
De „Sumatra" blijft in Indië.
De regeering heeft beslist, dat Hr. Ms.
Ms. „Sumatra" in Indië zal blijven.
Dé noodige reparaties zullen op het marine-
etablissement te Soerabaja worden verricht.
Dó officier-vlieger le klasse M. F. Eiker
bout,, dienende by het vliegkamp de Kooy is
15 Janu. a.s. ter beschikking gesteld.
Een Tsjechisch oordeel over het
Nederlandsch voetbal.
Naar aanleiding van de ervaringen die Vic
toriaZizkov in Nederland opgedaan heeft, is
door het bestuur van deze vereeniging een
brief gericht aan den consul van den Tsje-
chisehen Voetbalbond :'"i Nederland, waarin
waardeering uitgesproken wordt over de
prettige ontvangst hier te lande en speciaal
de neutrale houding van het Hollandsche pu
bliek geroemd wordt. Men vindt de terreinen
in Holland zeer fraai al speelt men in Praag
op harder velden. Over de Nederlandsche re
ferees, speciaal de heeren Van Moorsel en
Broekman, is men vol lof en him onpartijdig
heid vormde een prettig contrast met de lei
ders in verschillende andere landen. Dat
desondanks de leiding in sommige gevallen
een handicap voor de Tsjechen was, vloeide
uitsluitend voort uit de omstandigheid dat op
vele punten in Midden-Europa een andere
uitleg aan diverse spelregels gegeven wordt.
Speelden de Tsjechen maar precies zoo
hun tegenstanders zuiver den bal en ont
stond daardoor een botsing, dan werd een
vrije schop gegeven. Dan doet men in Mid
den-Europa niet. De spelers en leiders van
Victoria-Zizkov merkten dit niet alleen op in
de drie door hen gespeelde wedstrijden, doch
eveneens in den wedstrijd van de Zwaluwen
tegen de Grasshoppers, dien zij bijwoonden.
Daarentegen liet men duwen met de armen
ongestraft en al gebeurt dat onopzettelijk,
dan is het toch een overtreding. Het Neder
landsche spel vonden de Tsjechen zeer goed
het is snel en spontaan en men is overtuigd,
dat het Tsjechische elftal zich op 29 Mei te
Amsterdam tegen het Nederlandsche elftal
zal moeten inspannen om de overwinning te
behalen.
Buiten verantwoordelijkheid der redactie
De copie wordt niet teruggegeven
Mijnheer de Redacteur
Mag ik voor 't onderstaande uw aandacht
vragen? Bij voorbaat mijn vriendelijken
dank.
Van verschillende kanten hoort men zeg
gen, dat de gelden die bij het crisis-comité
ingekomen zijn en nog zullen inkomen, uit
sluitend worden besteed ten bate der arbei
ders. Worden die gelden werkelijk alle
gegeven om slechts één categorie menschen
te helpen, die bovendien beschikken over
kassen met c n inhoud die tonnen bedraagt.
Worden de kleine burgerij en de vele
stille noodlijdenden werkelijk voorbijge
gaan 1 En de kleine middenstand, zy die in
MIJNHARDT'S
Kokers 40en75ct Proefpakje 10 ct
Bij Apoth.en Drogisten..
hun zaken met financieelen ondérgaii
dreigd worden? Ik kan het mij haast
indenken, want het comité heet „natio
en moet dus aan de nooden van t g
volk tegemoet komen, 't Wordt helaas
al te veel vergeten, maar er bestaan
de bovengenoemde categorie arbt
heusch ook nog andere menschen, die
hulp in aanmerking komen, die ook hi
en gebrek lijden en die nooit willen of
ven vragen, 't Is die stillefatsoenlijk*
moede, die zich verbergt. Mij dunkt
hier een schoon© taak voor het comi
weggelegd om die stille lijders eens o;
zoeken en uit te vinden, 't Zal we]
moeilijke en zeer kiesche zalk zijn, o:
deze menschen nooit aan (je buiten^
hun diep leed en kommer bonen, i
daarom ook steeds de dupe w>rden van
die wat minder bescheiden zip en alles
zich opeischen. B.
NIEUWJAARSREDE VAN >RESIDEJ?
VON HINDENBUKx.
Rijkspresident Von Hintenburg I
Donderdagavond voor de rad!) een Ni(
jaarsrede gehouden.
Wegens mijn ambt van rijrspresident
wegens het feit, dat ik als hogbejaard i
een naar verhouding groot gdeelte vai
Duitsche geschiedenis heb rrtegemaakfc,
ik mij gerechtigd heden, aan het einde
een jaar vol beproevingen, {enige wei;
maar eerlijk gemeende wórden tot i
richten, om u allen te helpenden nood
tijden te dragen.
Ik ben er mij ten volle var bewust,
groote offers van elk vqi ons verli
worden, opdat wij kunnen traiiten den t
woordigen tijd van nood te ^verwinnen.
Duitsche volk verdient oprichten danï
groote waardeering voor de tot nog toe
wezen offervaardigheid en roor het gec
waarmede het in het best van de h
noodzakelijkheid, alle leed et lasten heeft
dragen. Dat behoort hier ineerste plaats
zegd te worden.
Maar de grootte van (de offers die
brengen, geeft ons tegenover het buiten
het recht te eischen, da: het ons be
niet door het opleggen; van onmoge
vorderingen tegenwerkt.
Ook bij het ontwapen,b gsvraagstuk
Duitschland zijn goed recjit niet ontho:
worden. Onze aanspraak, op gelijke vt
heid is zóó duidelijk, dalj zij niet beste
kan worden.
Onwillekeurig denk ik terug aan
nenberg. Onze toestand'was toen ook
moeilijk. Zeer gedurfde besluiten mo:
genomen worden en hepge eischen aan
troep gesteld om zoovéél mogelijk s
zijn van succes. Toen heeft misse
menigeen innerlijk getwijfeld, maar del
van wederzijdsch vertrouwen, trouwe ks
raadschap, innige vaderlandsliefde en
vertrouwen in ons zelf heeft ons vast
men gehouden, zoodat de beslissing na
scheidene dagen van hevige worsteling
onzen gunste uitviel^
Ook heden roep ik, weer in een m<x
ken tijd, en thans geheel Duitschland,
tot eenzelfde trouwe, door één lot ver'i
den eendracht
Laat ons hand in hand onversaagd
toekomst met haar zorgbrengende beslis
gen tegemoet gaan
Moge geen uwer kleinmoedig zijn,
moge een ieder een onwrikbaar vertrou
houden in de toekomst van ons vaderla:
God' heeft Duitschland reeds vaak uit
nood geredHij zal ons ook nu niet i
laten
En thans wensch ik het Duitsche
zijn geheel en eiken Duitschef apart
ganscher harte veel heil en zegen in
Nieuwe jaar
Nadat de rijkspresident de rede had
gesproken, werd het Deutschlandlied
De rede werd niet alleen over alle V
sche stations uitgezonden, maar ook
zenders in Amerika, ingeland en Denen
ken. Overal waren de woonden van Hint
burg goed verstaanbaar. Op één i32a,&t5,
meldt het Wolif-bureau, werd door
kenden getracht door interrupties de
te verstoren, maar een zeer groot
van de luisteraars heeft daar niets van
merkt, terwijl de anderen bij de ontva
vrijwel geen hinder van de stoornis on
vonden hebben.
NIEUWJAARSREDE VAN DEN
FRANSCHEN PRESIDENT.
President Doumer heeft de gelukwenst
van het diplomatenkorps beantwoord met
korte toespraak, waarin hij o.a. zeide, dat,
dien de crisis de volken tot grootere
werking zal brengen, uit iets kwaads nog
goeds zal voortkomen.
De president wees op de belangrijke -f-1
nationale onderhandelingen, die de et
maanden van het nieuwe jaar in beslag
len nemen en die als zeer zware offers
de volken en een nog zwaardere veranttfo
delijkheid voor de regeeringen beschco
moeten worden.
Frankrijk is bereid actief mede te weri
aan de maatregelen, waarvan verlichting
den nood te verwachten is en heeft reeds
haaldelijk onwederlegbare bewijzen daan
Doos 30-60,Tu
Bij Apoth.en D J
gegeven. Fran
reid, mede té
die de mensch
bevrijden.
Deze medewei
door de gerecht!
veiligheid en dc
borgen, dat de f
peesche evenwiqj
en dat een kostj
niet zullen versf
De president
grootsche en
Frankrijk ook d|
pen en op de
worden. Twijfel I
men van besliss'ij
NIEUW JA A
MacDonald zei
schap o.m.Het|
van crisis en
dat de crisis
doch een bemoe<
jaar, nl. de dapd
massa des volks
aan de crisis te|
nieuwe jaar is
handelen op eeni
wen waardig ml
schoots is gegevl
nald, dat het voj
mengesteldheid
die wij moeten
steun zal blijven!
MacDonald ze|
zou zijn, indien i
nationale versta
Ik wensch den
strale actie op h|
samenwerking. 1
steund door een
NIEUWJAA
KON
In antwoord
van den Londen!
koning o.a.Gec;
die wij thans dq
de vastbesloten
zindheid van all^
het herstel en
land, wenschen,
vuld. Vol vertroi|
aan de burgers
dat met Gods hl
straal van hoopT
kracht van het
welvaart aan onsl
Een r ij k s i
moord. Een|
den rijksveldwac
gekost, heeft zich!
afgespeeld, meldt
veldwachter was
veillance te Hint!
(Kerkdriel. Wat zi|
kf gespeeld is tot
jkerheid bekend, d<|
de kand dat Tap
moet zy'n aangeval
t Om ongeveer hé
al. door eenig<|
1 Sfieuwjaarsvierde
len weg gevonde:
bleek, dat Tap inl
verschillende diepf
men. Hij bleek ree|
eden.
Onmiddellijk we
i Ier rijksveldwacht
>eurde in kennis
j if gezet en het pari
aracht van hetgee
<1 ierenmorgen verscï
]Met behulp van
nauwkeurig onder:
Nader wordt r
gemeld dat onder
teerd en in voot
'bommel zijn opgei
Roovers te Kerkd
«reeds een volledig
Volgens hun ver;
tuchtig geweest zi1
arresteeren, doch
zich hiertegen vei
Worsteling. Tap
gladheid van den
hebben de drie ge
gelukkige af gemaal
Het slachtoffer i
sedert korten tijd j
humaan politiemaii
De moord heeft
en daarna heeft n
Jaten rollen. Het
is gepleegd tusschc
middernacht had
fabriek.
Het parket uit
mandant uit Arr
een onderzoek ing
men vast te staan,
moorden veldwacl
vers een veete best
aanleiding van een
tfemannen zouden
