500
300
25
DONDERDAG
27 AUGUSTUS
EERSTE BLAD
Opening van kt Christelijk Ziekenhuis
„Bethesda" te Vlissingen.
No. 201
69e Jaargang
1931
Uilsave: Fin F. Hl DE lEIDEIi.. Ililslrnlil-ti, Vlissingen Tela!. IU. Postitktaingtüil
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
Het Christelijk Ziekenhuis „Bethesda"
Stads- en Provincienieuws
«w, 5HS-
VLIS8INGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 14.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—5 regels r 1.25iedere regei meer 25 cent Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetreflendeHuur enVerhuur.Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1- f regels 75 ct, iedere regel meer 15 ct.
De abonné's in 't bezit eenei
Polis, zijn GRATIS verze
kerd legen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken
gulden bij
door
een ongeluk.
dood
gulden bij verlies
van een
hand, voet o) oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bi| verlies
van een
wijsvinger
gulden bi] verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN Bil HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERl ANDSCHE DAGB1ADPERS'
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De openingsplechtigheid.
Op het ziekenhuis „Bethesda" wapperde
gisteren de driekleur.
Vele autoriteiten, particuliere personen en
corporaties hadden prachtige bloemstukken
gezonden als blijk van belangstelling met
dezen voor de vereeniging „Bethesda" zoo
heugelijken dag.
Toen de vele genoodigden zich vereenigd
hadden in een der zalen van het ruime ge
bouw, werd de bijeenkomst geopend door den
voorzitter van „Bethesda", ds. J. S. Hartjes,
die voorlezing deed van den 103en Psalm en
vervolgens voorging in gebed.
Ds. Hartjes zeide, dat men wel zal kunnen
begrijpen dat hij zeer dankbaar is voor dit
mooie ziekenhuis. Zijn dank gaat bovenal uit
tot God.
Hij heette in het bijzonder welkom de Moe
der van ,3ethesda", mevrouw Blumde Niet,
by wie zeker heden ook vele gedachten zullen
opkomen, nu deze instelling, die haar zoo
na aan het hart ligt, geopend wordt. Verder
sprak de voorzitter woorden van welkom tot
den burgemeester en zijn gade, de wethouders
met den gemeente-secretaris, den directeur
van gemeentewerken, de aan het ziekenhuis
verbonden doctoren. Vervolgens tot de ver
schillende andere autoriteiten, o.a. de com
mandanten van zee- en landmacht, den di
recteur van het loodswezen, den commissaris
van politie, de burgemeesters en predikanten
met kerkbesturen van verschillende ge
meenten op Walcheren. Het welkom riep
de voorzitter ook toe tot de heeren doctoren
uit Vlissingen en omgeving, tot de directrice
en de zusters, de leden van de vereeniging
„Bethesda" en de vele andere genoodigden,
die hier in zoo grooten getale tegenwoordig
zijn en wier tegenwoordigheid op zoo hoogen
prijs gesteld word-t en het bestuur zoo dank
baar stemt.
Mevr. Blumde Niet was dankbaar dat zij
deze plechtige opening kon bijwonen. Zij
bracht in de allereerste plaats dank aan God
en daarnaast aan het energieke bestuur voor
hetgeen het heeft verricht om de totstandko
ming van het ziekenhuis te helpen bevorderen.
Een bijzonder woord van dank richtte me
vrouw Blum tot de architecten en in de eerste
plaats tot den heer Van Dam, voor hetgeen zij
tot stand, hebben gebracht.
Zij hoopte dat Christus het middelpunt van
dit ziekenhuis zal zijn en dat Gods zegen
op dit huis zal rusten en de patiënten weer
gezond uit deze inrichting mogen terugkeeren.
Hierna hield de burgemeester zijn rede,
welke wij reeds in ons vorig nummer hebben
opgenomen, welke toespraak met luid applaus
werd begroet.
Door de zusters van „Bethesda" werd daar
na in de gang een stichtelijk lied met orgel
begeleiding gezongen, wat de devote stemming
zeer hielp verhoogen.
Ds. Hartjes betrad daarna weder den
katheder en sprak zijn rede uit, welke wij
eveneens reeds in haar geheel hebben opge
nomen.
Toen ds. Hartjes zich daarbij in het bijzon
der tot mevr. Blum richtte, maakte de rede
een diepen indruk.
Vervolgens verkreeg ds. C. L. Voorhoeve,
vroeger voorzitter van „Bethesda", het woord.
HU zeide, dat het tot stand komen van
>3ethesda" langs bijzondere wegen is gegaan.
Maar dit is ook het geval geweest met het
vinden van een directrice. Men heeft spr. wel
tons gezegd, dat het vinden van een ge
neesheer-directeur wel zou gaan, doch dat
bet vinden van een goede directrice bijna tot
de onmogelijkheden behoorde.
Dat het bestuur hierin op zoo uit
muntende wijze is geslaagd, mag worden toe
geschreven aan Gods hand. Het bestuur heeft
In de directrice, zuster Müller, iemand ge
vonden met waarachtige liefde voor de Chris-
telijke barmhartigheid. Spr. hoopte dat God,
die langs wonderbare wegen zuster Müller aan
bet ziekenhuis gaf, haar nog vele jaren bij
baar moeilijken arbeid zal helpen en sterken
en dat onder Gods zegen het ziekenhuis moge
Stoeien en bloeien.
Vervolgens had door ds. Hartjes de plech-
^e installatie plaats van zuster C. A.
Müller tot directrice van het Ziekenhuis.
HU stelde namens het bestuur van „Bethes-
(3a" aan de directrice de vraag of zij
bereid is onder 's Heeren zegen als direc
ts ice te willen medewerken aan het stof-
felUk en geestelijk welzijn van hen die
aan haar zorgen zullen worden toevertrouwd.
Na de bevestigende beantwoording van deze
vragen, zegende ds. Hartjes zucter Müller in en
verzocht de aanwezigen haar toe te zingen
Psalm 134 3 (Dat 's Heeren zegen op U daal)
Ds. Hartjes heeft vervolgens zuster Müller
het teeken van haar waardigheid overgedragen
en richtte zich daarna met enkele hartelijke
woorden tot haar, in wie het bestuur
de goede directrice heeft gevonden. Het be
stuur heeft reeds kunnen constateeren dat in
zuster Müller de goede vrouw op de juiste
plaats is gevonden.
Ds. Hartjes richtte daarna eenige woorden
tot de ziekenhuizen die afgevaardigden naar
deze openingsplechtigheid hebben gezonden,
nl. het St. Joseph Ziekenhuis en het Gasthuis,
beiden te Vlissingen, het Gasthuis te Goes en
de Diaconessen-inrichtingen te Breda, Haar
lem en Rotterdam. Wij moeten allen tezamen
één groote eenheid vormen, om daarmede te
kunnen medewerken aan het groote doel dat
ons allen bezielt, nl. verzachting van het lijden
der zieken.
Een bijzonder woord sprak ds. Hartjes nog
tot den heer J. M. Pilaar uit Goes, nog altijd
notaris Pilaar. Deze is voor spr., toen hij als
jong predikant te Rilland-Bath stond, een
voorbeeld geweest. Deze heeft de kroon op zijn
werk gezien door de totstandkoming van het
Gasthuis te Goes, dat aan zijn initiatief is te
danken.
Spr. zeide, dat heden het bestuur van
„Bethesda" ook de kroon op zijn werk heeft
gezien, doch dat thans nog veel arbeid staat
te wachten. De vele moeilijkheden welke door
het bestuur bij de oprichting van het gebouw
zijn overwonnen, zullen door nieuwe gevolgd
worden.
Ds. Hartjes getuigde daarna van zijn waar
deering voor de zusters van ,3ethesda", die
de laatste weken zich zoo bijzonder hebben
ingespannen, om het mooie gebouw schoon te
houden en in te richten, terwijl dan even
later de werklieden weer kwamen en de spo
ren daarvan spoedig zichtbaar waren. De
zusters bleven echter met opgewektheid voort-
werken en hij twijfelt er niet aan of zij zullen
ook in de toekomst bij de ziekenverzorging
den moed niet verliezen.
Ook de architecten mochten van den voor
zitter een welverdiend woord van erkentelijk
heid in ontvangst nemen.
Hij eindigde met het uitspreken van de
bede, dat de Heer het ziekenhuis tot een
rijken zegen moge stellen voor Zijn Konink
rijk.
De voorzitter deed vervolgens voorlezing
van een telegram van H. M. de Koningin, in
antwoord op een des morgens aan H. M.
gezonden telegram door het bestuur. H. M.
verzekert nog in dankbare herinnering terug
te denken aan Haar bezoek aan ,3ethesda"
op 17 April jl. en spreekt de hoop uit dat het
ziekenhuis moge werken in het belang der
zieken.
De voorzitter verzocht daarna of sommigen
der aanwezigen het woord verlangden.
De heer L. J. van Voorthuijsen maakte het
eerst van deze gelegenheid gebruik en deed
dit in zijn qualiteit van voorzitter van de Ver
eeniging voor Christelijke ziekenverpleging in
Noord-West Walcheren. Hij bracht namens
deze vereeniging aan ,3ethesda" de gelukwen-
schen over met de opening van dit gebouw
en herinnerde er aan dat wijlen de heer
Blum vele jaren de krachtige voorzitter van
deze vereeniging was. Hij wenschte mevr.
Blum, die steeds een ijverig bestuurslid van
deze vereeniging is geweest, geluk dat heden
de kroon op haar arbeid is gezet en hoopte
dat Gods zegen op dit ziekenhuis moge
rusten.
De volgende spreker was dr. W. F. Th. van
der Bijl, uit Arnemuiden, voorzitter van de
afdeeling Walcheren van de Vereeniging tot
bevordering der geneeskunst. Deze bood na
mens den kring zijn gelukwenschen aan. Het
verheugde hem in het bijzonder dat bij de
inrichting van dit ziekenhuis zooveel rekening
is gehouden met de wenschen der doktoren.
Deze worden wel eens lastig genoemd, waar
het de inrichting van dergelijke inrichtingen
betreft, doch dat zijn zij alleen in'het belang
der patiënten.
De heer J. P. Vermaas vroeg het woord als
oudste van de Vlissingsche medici. Hij begon
met voorzitter en bestuur hartelijk geluk te
wenschen met dezen blijden dag. Toen ge ons
de vorige week in de gelegenheid hebt gesteld
Bethesda te zien, hebben we ons kunnen
overtuigen van de uitstekende wijze, waarop
het nieuwe ziekenhuis is ingerichtwe heb
ben kunnen waarnemen, dat alles tot in do
kleinste bijzonderheden is voorbereid en afge
werkt, dat moeiten noch kosten gespaard zijn
om uw doel te bereiken om op het gebied
der geneeskunde in hun vollen omvang het
beste en het nieuwste te geven tot heil van
onze zieken. Aanvaard daarvoor onzen op
rechten dank. Ik vooral als oudere kan ze.
bij ondervinding de voordeelen van een goed
ingericht ziekenhuis waardeeren. Ik toch heb
zoo de verschillende toestanden op dit ge
bied te Vlissingen medegemaakt.
Toen ik mij als jong medicus hier vestigd-
was de toestand allerbsdroevigsthet zou mij
te ver voeren om op bijzonderheden in te
gaan. We beschikten toen alleen over hjt
gasthuis. Gelukkig zijn die toestanden verar
derd. Van het gasthuis hebben de verschil
lende besturen gemaakt, wat er van te
maken was. Het bestuur van het R.-Kath
Arm- en Wcesbestuur heeft in zijn weeshui
de gelegenheid opengesteld zieken te v:-rp>
gen. Wij deden het er mee. Op den duur
bleek oei: cit niet voldoende. Het bestuur be
sloot daarom tot stichting van het St. Joseph
ziekenhuis. Aan welke behoeften dit heeft
voorzien en nog dagelijks voorziet, behoefde
spr. hier niet ïede te deelen. Het is u allen be
kend. En nu staan we bij de opening van h°t
nieuwe ziekenhuis Bethesda waarvan de
stichting mogelijk werd door een vorstelijke
gift, door christelijke liefdadigheid.
Geachte voorzitter, nogmaals wensch ik u
en uw bestuur hartelijk geluk met dezen dag
Ik spreek hierbij de hoop uit, dat het u ge
geven moge zijn, uwe stichting onder aange
name samenwerking met ons allen tot bloei
te zien komen, dat zij een zegen moge zijn
voor de inwoners van onze gemeente en van
ons gewest.
Namens het Diaconessenhuis te Rotterdam
werd gesproken door dokter Daubanton. Hij
deed dit tevens als penningmeester van de
Vereeniging van Diacónessenhuizen in Neder
land. Hij vroeg hoe Bethesda tegenover deze
vereeniging zal staan 'i en of men zal willen
medehelpen de sfeer tè scheppen die men in.
deze ziekenhuizen aantreft.
De heer J. C. Pilaar bracht dank voor de
tot hem gerichte uitnoodiging deze opening
bij te wonen. Hij zeide dat er bij de oprichting
van een ziekenhuis vele moeilijkheden zijn er.
men moet daarbij zieker eenig optimisme heb
ben. Spr. weet bij ondervinding, dat de dokto
ren werkelijk wel eens lastig kunnen zijn,
doch daarvoor zijn verklaarbare redenen. Z\j
handelen alleen in het belang van de pa-
tienten. Dat niet alle wenschen van de me
dici kunnen worden ingewilligd, mag niet aan
onwil worden toegeschreven, doch dikwijls
aan onmacht.
Hij sprak de beste wenschen uit voor Be
thesda en hoopt dat het krachtig werkzaam zal
mogen zijn tot heil van de lijdende mensch-
heid.
De laatste spreker was dr. De Niet uit
Scheveningen, die een persoonlijk woord
wenschte te spreken tot de schenkster van
het ziekenhuis. Als familielid heeft hij alle
phases van de totstandkoming van dit zie
kenhuis nagegaan en de besprekingen ten
huize van de familie gehoord. Mevr. Blum is
de Moeder van Bethesda genoemd. Men zou
haar peetmoeder kunnen maken. Zij heeft de
echte moedervreugde nooit mogen smaken.
Bij de inrichting van dit huis heeft zij reeds
alle liefde van haar peetekind mogen onder
vinden.
Een jaar geleden lag dit kindje nog in de'
wieg en nu is deze pleegdochter reeds een
volwassen dochter. Dat dit zoo vlug geschied
de is wellicht te danken aan de ultra-violette
stralen, die zooals hem door zijn geleidster
op zijn rondgang werd medegedeeld, er zorg
voor dragen, dat de zon in de stichting altijd
schijnt, ook als het regent.
Hij hoopte dat bij de exploitatie van het
ziekenhuis, het kind dat zoo snel is ge
groeid, niet op te zwakke beenen zal komen
te staan.
Ds. Hartjes bracht daarna een woord van
dank aan alle sprekers en deed dit in het bij
zonder aan den heer Voorthuijzen, voor zijn
waardeerende woorden tot mevr. Blum ge
richt.
Hij stelde het zeer op prijs dat de Vlissing
sche doktoren in ons midden zijn en voor
wat de heeren Van der Bijl en Vermaas
hebben gezegd, zegt hij eveneens hartelijk
dank. Hij beval Bethesda aan in de verdere
.belangstelling van den kring Walcheren.
Wat de heer dr. Daubanton in het midden
bracht is reeds in het bestuur besproken,
doch op de door hem gestelde vraag kan niet
dadelijk een antwoord worden gegeven. Het
doel van Bethesda is de christelijke barm
hartigheid te dienen.
Ook den heer Pilaar bracht spreker een bij
zonder woord van dank.
Aan den heer dr. De Niet antwoordde de
voorzitter, dat hij wel vertrouwen heeft, dat
de reeds volwassen dochter geen Engelsche
ziekte meer zal krijgen.
Ds. Hartjes verzocht daarna aan ds. H. A.
Wiersinga de bijeenkomst met dankzegging te
'uiten.
Door zuster A. A. Goetheer werd alvorens
De Zuidervleugel van het gebouw met uitzicht op den Koudekerkschen weg. De tweede
verdieping is ingericht voor t.b.c.-patiënten met aansluitend terras voor deze afdeeling.
De kinderzieken- 'en zijn ondergebracht in de verdieping van het vooruitspringend
middenvak van het Ziekenhuis, waar ook de naam is aangebracht.
de plechtigheid werd gesloten, aan mevr.
Blum een album aangeboden met foto's van
de zusters en van het ziekenhuis, waarvoor
mevr. Blum hartelijk dank zegde.
De officieele plechtigheid was hiermede ge
ëindigd en werden de genoodigden, die her
ziekenhuis nog niet hadden bezichtigd, in de
gelegenheid gesteld, onder leiding van ver
schillende bestuursleden de inrichting te be
kijken.
Er was maar één roep over dit mooie, zoo
prachtig geoutilleerd moderne ziekenhuis.
Vlissingen is hiermede in het bezit gekomen
van een ziekenhuis dat in alle opzichten up-
to-date is.
De bezoekers die het gebouw hadden be
wonderd, begaven zich daarna naar de kerk-
zaal, waar de zusters thee en gebak aanbo
den, terwijl de heeren sigaar of sigaret kon
den opsteken.
Technische "beschrijving.
Op het terrein aan de Kerkhoflaan, waarop
thans ,3ethesda" is verrezen, werd enkele
jaren geleden door de gemeente een zandlaag
gespoten ter gemiddelde dikte van pl.m. l]/2
meter.
Deed een oppervlakkig onderzoek vermoe
den, dat een niet te hoog gebouw op z.g. staal-
fundeering kon worden gebouwd, een onder
zoek van de bodemgesteldheid door middel
van een 9-tal grondboringen wees uit, dat
voor een belangrijk object als een ziekenhuis
een paalfundeering onvermijdelijk was. Na
ontgraving van den bouwput, waarvoor plm.
6500 M3. zand en grond moesten worden ver
zet, werden pl.m. 1250 palen geslagen, die, on
derling verbonden door een raamwerk van
betonbalken, het gebouw dragen, dat geheel in
Hollandschen baksteen is opgetrokken, waar
van er pl.m. 2.000.000 werden vermetseld.
Het plint is gemetseld van donker gecen
terde klinkers, waarop de gevels werden op
getrokken van geel-grijs gevelhardgrauw, af
gedekt door zwarte muurvorst.
Voor de lichtopeningen werden toegepast
stalen ramen, welke worden ingesloten door
een raamwerk van teakhout, waardoor het
binnendringen van de buitenlucht, anders dan
door de raam- en deuropeningen, vrijwel is
uitgesloten.
De vloer- en trapconstructies zijn alle
uitgevoerd in gewapend beton. De kelder, met
een inhoud van pl.m. 650 M3„ is eveneens ge
heel in gewapend beton uitgevoerd en waar
voor pl.m. 1300 M3. is verwerkt.
De betonvlakken der vloeren zijn afgedekt
met een isolatielaag van drijfsteen, ter be
perking van de geluidsvoortplanting in het
gebouw.
Daartoe werden ook de opgaande muren
van de betonmassa gescheiden door viltlagen.
Voor de vloerafdekking is voor de zieken-
ruimten, wachtkamer, poliklinieken etc. lino
leum toegepast, terwijl voor die ruimten waar
dit materiaal niet op zijn plaats was, dubbel
hardgebakken vloertegels in diverse kleuren
zijn aangebracht.
De dakvlakken, welke van de dakbetonvloe-
ren zijn gescheiden door een naar buiten ven-
tileerende luchtlaag, zijn, behoudens de dak-
terassen, welke eveneens met tegels zijn af
dekt, van mastiek met een ingewalste fijne
grintlaag, waarover een laag grovere grint.
De muren en plafonds van de verschillende
vertrekken en gangen zijn behandeld als z.g.
fijn schuurwerk en bestreken met waterverf
of, waar zulks gewenscht was, met mineraal-
verf.
Porincement wanden en plafonds werden
toegepast in die ruimten waar waterdamp-
vorming verwacht kan worden.
Wandtegelbekleeding is slechts schaarsch
toegepast en wel in die vertrekken, als keu
ken, badkamers, W.C., etc., waar dit materi
aal wenschelijk werd geacht.
Voor de warmte- en warmwatervoorziening
in het gebouw is gebezigd een zgn. volauto
matische oliestook-inrichting, voor welke
laatste de diverse leidingen zijn gelegd van
vertind koperen buizen.
Voor voeding van de diverse ketels is in
den tuin een tank ingegraven met een in
houd van 15.000 liter.
Voor de electrische verlichting zijn gebe
zigd kwarts kristal bollen met ingebouwde
parabolische bollen.
Voor de electriciteitsvoorziening is in den
tuin een transformatorenruimte gebouwd,
vanwaar uit kabels de leidingen van den
noodigen stroom voorzien.
De afvoeren van de sanitaire installatie
monden uit in een ringrioleering, welke rond
het geheele gebouw ligt en zijn loozing heeft
in het gemeenteriool in de Kerkhoflaan.
Een moeilijkheid bracht de overdadige
waterverzadiging van het terrein, waardoor
het noodig was ter absorbeering een drai-
neerleiding rond het gebouw te leggen.
Ter beveiliging van het gebouw tegen blik
seminslag is een zgn. raambliksembeveiliging
aangebracht, voorzien van een twaalftal
aardverbindingen.
De buiten raam- en deuropeningen van
alle ziekenruimten zijn voorzien van zgn.
sanalux glas, dat de ultra-violette zonne
stralen doorlaat.
Voor de 4 zuidelijke en noordelijke vleu
gels van het gebouw is de mogelijkheid voor
zien van een uitbreiding door verhooging,
waartoe aan fundeerings- en betonconstruc
ties extra voorzieningen zijn getroffen.
Het ziekenhuis zal heden, morgen en Za
terdag voor het publiek zijn opengesteld en
wij raden iedereen aan, deze gelegenheid niet
te verzuimen dit gebouw te bezichtigen, dat
zeker een bezienswaardigheid mag worden
genoemd.
Het bestuur heeft reeds ruime gelegenheid
geboden aan tal van vereenigingen, doktoren,
vertegenwoordigers van de volksgezondheid,
van den Raad van Arbeid en vele andere ge
legenheid gegeven tot een rondwandeling on
der leiding van de bestuursleden. Het bestuur
mocht van allen de grootste tevredenheids
betuigingen ontvangen.
De ziekenhuis-auto, welke zooals de voor
zitter in zijn toespraak heeft gezegd, voor
alle zieken is bestemd, die hiervan gebruik
wenschen te maken, heeft in Zeeuwsch-
Vlaanderen reeds een patient afgehaald en
naar het St. Joseph-ziekenhuis alhier overge
bracht.
VLISSINGEN.
De wethoudersverkiezing:.
Morgenavond zal de afdeeling der S.D.A..P
een vergadering houden, in verband met de
wethouders-verkiezing.
De zwemwedstrijd om den Scheldebeker.
Bij het opmaken van den vorm is gisteren
een stukje dat onder bovenstaand hoofdje
geplaatst had moeten worden, terecht geko
men onder de ringrijderij te Middelburg.
Wij zullen daarom dit stukje heden nog
eens opnemen.
De animo voor dezen wedstrijd is dit jaar
bijzonder groot. Nadat de inschrijving op 15
Augustus jl. gesloten was, kwamen nog tien
