WOENSDAG
26 AUGUSTUS
E6RSTE BLAD
Opening van het Christelijk Ziekenhuis „Bethesda" te Vlissingen
IVo.200
69e Jaargang-
1931
liljive: firma I. (Ill DE VE1DE Ir.. Wililml 58-10, llis:inp.ltltl. 10. Pirlistening 88287
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
BINNENLAND
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren /2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheele rijk 12.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
ADVERTENTIEPKIJS Van 1—5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertenties betreffende Huur enVerhuur.Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en -Aanvragen van 1 f regels 75 ct, iedere regel meer 15 ct.
De abonné's in't bezit eenei gulden bij levens- I—gulden bij dood AAA gulden bij verlies f«f| gulden bij verlies 4 gulden bii verlies O I* gulden bij verlies
Polis, zijn GRATIS verze- ||||I|I lange ongeschikt- door s IBI van een iTill van Hall vaneen van eiken
kerd tegen ongelukken voor 1UUU heid tot werken. UUU een ongeluk. (lUU hand, voet of oog. lcJU een duim 1HU wijsvinger UU anderen vinger
AANGESLOTEN Bl| HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE. INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DA(iBl ADPERS'
Postchèque- en girodienst op Koninginnedag.
De directeur van den postchèque- en giro
dienst vestigt er de aandacht op, dat op 31
Augustus e.k., den verjaardag van H. M. de
Koningin, de kantoren der posteryen voor
genoemden dienst gesloten zullen zijn, be
halve voor het aannemen van stortingen,
waarvan spoedbehandeling of spoedbericht
wordt gevraagd en voor de uitbetaling van
chèques op welker adviezen ten giro-kantore
spoedbehandehng is toegepast.
Het centrale girokantoor is op dien dag
eveneen: gesloten, behalve voor de afdoening
van stortingen, girobiljetten en chèque-ad-
viezen, waarvan spoedbehandeling verlangd
wordt.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Een vorstelijke schenking. Totale kosten j 635.000. Opening door Burgemeester Van Woelderen met een
geschiedkundige rede over het Vlissingsche Ziekenhuisvraagstuk. Toespraak van den voorzitter
Ds. J. S. Hartjes. Technische beschrijving van het Ziekenhuis.
Minister Reymer beantwoordt den heer
Albarda.
Op de vra^bn van den heer Albarda in ver
band met het verbod van do Radiocontrole
commissie tot uitzending op 10 Juni jl. van
de Mateotti-herdenking, betreffende afschaf
fing van de preventieve censuur op de radio-
uitzendingen en het achterwege laten van
bedoeld verbod in het volgend jaar, heeft mi
nister Reymer bij zijn beantwoording erop
gewezen, dat zijn antwoord van 11 Juli jL
geen ander oordeel houdt en dit in over
eenstemming met de vraag dan dat do
Radio-omroep-controle-commissie naar de
meening van den minister de grenzen van
haar opdracht niet heeft overschreden, d.w.z.
dat zij hetgeen aan haar oordeel was onder
worpen, aan geen andere normen heeft ge-
toetst, détn de wet en het radiocontroleregle-
ment daarvoor aangeven.
Het waren geen op zich zelf staande woor
den of zinsneden, waarop het bezwaar der
commissie tegen het uitzenden van do rede
was gegrond. Het geheel dier passages, die
culmineerden in beschuldiging van aanstich
ting tot moord, gericht tot den Italiaanschen
minister-president en die een samenhangend
geheel vormden, hebben het oordeel der com
missie bepaald.
Naar 's ministers oordeel behoeft de pre
ventieve censuur geenszins mede te brengen
een strengere beperking van meeningsuiting
dan met onzen volksaard overeenkomt, mits
daarbij rekening worde gehouden met het
verschil in karakter van den radio-omroep,
als verspreidingsmiddel, en de gedachten-
uiting door middel van de drukpers en in
vergaderingen, een verschil waarop de mi
nister by herhaling, ook in de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, de aandacht mocht
vestigen.
Derhalve meent de minister niet, dat het
gebeurde een grond oplevert voor de afschaf
fing der preventieve censuur.
De Radio-omroep-controlecommissie heeft
haar beslissing genomen zonder dat op haar
eenige invloed is geoefend als in de vraag
bedoeld, en geheel uit eigen gezag.
De minister is van oordeel, dat het uitble
ven van ongewenschte gevolgen geen afdoen-
den grond oplevert voor gevolgtrekkingen
ten aanzien van het ongevaarlijke van een
uitzending, terwijl hij tenslotte nog opmerkt,
dat een in het volgend jaar te nemen beslis
sing niet alleen afhankelijk zal zijn van de
strekking, maar ook van den woordelijken
inhoud der alsdan te beoordeelen redevoering.
Belangrijke raadsbesluiten, a
De gemeenteraad van Tilburg heeft in zijn
oude samenstelling de vierjarige zittingsperi
ode besloten met het aannemen van twee,
voor de gemeente zeer belangrijke voorstellen.
Na ampele discussie werd zonder hoofde
lijke stemming het in een vorige zitting aan
gehouden voorstel aangenomen, tot het ver-
leenen van medewerking aan den Neder-
landschen Priester-Missiebond voor het
stichten in Tilburg van een Nederlandsch
Volkenkundig Missiemuseum en daarnaast
oen Natuurkundig Historisch museum, over
eenkomstig de plannen der Nederlandsche
Heide Maatschappij.
De oprichting dezer beide musea zal ge
schieden in den vorm van twee stichtingen,
waarvan de jaarlijksche exploitatiekosten
worden begroot op ƒ26.000, waarvan de ge
meente 90 voor haar rekening neemt.
Zonder discussie werd eveneens 'met alge-
meene stemmen het voorstel aangenomen, om
het ter beschikking der gemeente gestelde
voormalig Koninklijk Paleis van Willem II in
te richten tot representatief Gemeentehuis
en in verband daarmede over te gaan tot het
bouwen van een nieuwe R.H.B.S. aan de
Hingbaan-Oost.
Nadat de genoodigden zich hadden veree-
nigd in de receptie-zaal, nam de burgemees
ter, de heer C. A. van Woelderen, het woord,
die de volgende rede hield
Toespraak Burgemeester.
Mijnheer de Voorzitter
Dames en Heeren,
Het bestuur van de Vereeniging tot stich
ting en instandhouding van een Christelyk
Ziekenhuis „Bethesda" te Vlissingen, heeft
mij als burgemeester verzocht heden dit nieu
we ziekenhuis te openen. Ik dank het bestuur
voor dit verzoek en wil gaarne ter gelegen
heid van deze voor de ziekenverpleging te
Vlissingen zoo hoogst belangrijke gebeurtenis
in het kort nog eens enkele op den voorgrond
tredende feiten uit de geschiedenis der Vlis
singsche ziekenzorg herdenken.
Toen ik bijna 12 jaar geleden mijn ambt te
Vlissingen aanvaardde waren de beide moei
lijkste vraagstukken, die het meest de pu
blieke belangstelling te Vlissingen hadden, de
havenverbetering en de ziekenhuiskwestie. Ik
heb mij natuurlijk midden in de branding be
geven en mijne volle belangstelling ingezet
om deze beide vraagstukken tot eene bevre
digende oplossing te helpen brengen, De af
werking van het havenvraagstuk eischt nog
steeds mijn volle arbeidskracht, de oplossing
van het Vlissingsche Ziekenhuisvraagstuk is
daarentegen, daartoe in rtaat gesteld door de
buitengewoon edelmoedige schenking van den
heer en mevrouw Blumde Niet, sedert het
schrijven van 15 October 1928 van het bestuur
van „Bethesda" aan den Raad overgegaan in
andere handen en ik erken het hier volmon
dig en met waardeering in handen van zeer
harde en bekwame werkers, die een zieken
huis gewrocht hebben, dat strekt tot sieraad
van Vlissingen en tot zegen van de zieken
Het moge echter hierbij tevens velen tot vol
doening strekken, die vóór 1928 met zulke
grooten werklust en geestdrift hebben mede
helpen zoeken naar een goede oplossing, dat
hun arbeid niet tevergeefs is geweest, inte
gendeel dat dit gre tsche medische centrum
dat hier wordt ingewijd nooit te Vlissingen
zou zijn verrezen, zonder de groote inspan
ning, de vele propaganda en den krachtigen
arbeid der jaren vóór 1928. Ik wil trachten dit
nog wat nader toe te lichten.
Sedert 1823 werd in het Gasthuis in de Hel-
lebardierstraat het oude Heerenlogement
een stichting voor ouden van dagen, op
zeer bescheiden schaal eenige plaats inge
ruimd voor een ziekenverpleging, die reeds
sedert lang geenszins meer aan medisch te
stellen bescheiden eischen voldeed. Daarom
nam de Raad op 28 Juli 1891 het besluit
„daar de verpleging om verschillende rede
nen niet aan de behoefte en aan de eischen
van den tijd beantwoordde", om de regenten
van het Gasthuis te machtigen tot het aan
brengen en invoeren van wijzigingen en ver
beteringen in de verpleging der in het ge
sticht opgenomen zieken. By hun antwoord
aan den Raad wezen regenten er op, dat het
Gasthuis eigenlijk niet geschikt was om als
ziekenhuis te dienen. En daarmede is de strijd
ontbrand, die zoo lang en dikwijls fel heeft
gewoed/ nl. hoe dan wel de vraag om be
hoorlijke ziekenhuisruimte in Vlissingen
moest worden opgelost
Reeds in 1904 werd men ongeduldig over
het talmen, uitstellen en wikken en wegen,
waardoor in October 1904 een aantal voor
aanstaande ingezetenen een verzoekschrift bij
den Raad indienden om te besluiten tot het
stichten van een nieuw gemeenteziekenhuis
pogingen te voren gedaan om een particulier
ziekenhuis op te richten waren gestaakt,
vooral omdat men de exploitatie uit een fi
nancieel oogpunt te speculatief voor Vlissin
gen achtte. Regenten van het Gasthuis be
tuigden hunne adhaesie. De bouwkosten voor
dit gemeenteziekenhuis werden begroot op
57.000, de kosten van inrichting met cen
trale verwarming op 18.850, cijfers die thans
verwondering wekken
Een tyd van plannen maken en bemidde
lingsvoorstellen breekt nu aan, doch blijkens
het 16 November 1906 vastgestelde uitbrei
dingsplan der gemeente wordt ernstig reke
ning gehouden met nieuwbouw, daarin wordt
namelijk voor het ziekenhuis aangewezen het
terrein aan het kruispunt van het Kerkhof -
voetpad en den Boschweg, waar thans Beth
esda staa waarbij Burgemeester en Wet
houders aanteekenden„Het terrein koml
ons voor het doel bijzonder geschikt voor,
omdat het ligt op een flinken afstand van le
geruischmakende fabrieken, omdat het nie1-
al te dicht bij de badplaats gelegen is, niet
ver van de beide trambanen en omdat het
in een zeer aangename omgeving zal komen
te liggen".
In 1909 wordt het 5e ontwerp van een nieuw
gemeenteziekenhuis door gemeentewerken
ingediend, maar de Raad benoemt 19 Januari
1912 een raadscommissie tot het onderzoeken
van de mogelijkheid van het stichten van een
ziekenhuis, welke commissie haar rapport pas
16 October 1916 bij den Raad inlevert. In
April 1912 wordt een plan van verbouwing in
gediend van het Gasthuis, waarvan de kosten
worden geraamd op 48.521. Een commissie
van onderzoek, om het Burgerweeshuis aan
de Badhuisstraat te verbouwen en in te rich
ten tot gemeenteziekenhuis dient 16 October
1916 een rapport in, waarin de kosten op
f 25.000 worden begroot. In arren moede wor
den partieele pogingen gedaan om in den
noodtoestand op ziekenhuisgebied verbetering
te brengen. De Roomsch-Katholieken richten
in de eerste jaren onzer eeuw in hun Sint
Joseph weeshuis een ziekenverpleging in, die
zich in krachtig stijgende lyn ontwikkelde,
zoodat zij in 1913 het Sint Joseph Ziekenhuis
konden openen, dat in 1925 nog belangrijk
uitgebreid werd, en ds. Hogerzeil stichtte m
1912 een vereeniging tot oprichting en in
standhouding van een Christelyk ziekenhuis
Bethesda. In dien tijd werd eigenlijk meer
gedacht aan het stichten van een soort ver
pleeghuis, zooals dit in Middelburg heeft ge
werkt. In Juli 1913 werden de statuten Ko
ninklijk goedgekeurd, maar nadat gebleken
was, dat niet meer dan enkele duizenden gul
dens werd bijeen gebracht, begon uwe thans
zoo krachtige vereeniging het is allen be
kend een slaap van vele jaren, behalve,
dat het gemeentearchief nog een vraag van
Bethesda van 9 Januari 1916 bevat, om als
het Burgerweeshuis komt leeg te staan, dit
te mogen koopen of huren.
Men ziet het, er heerschte bij velen sedert
lang te Vlissingen de erkenning, dat de groote
achterstand op ziekenhuisgebied door het
bouwen van een nieuw ziekenhuis behoorde
te worden ingehaald. Wanneer dan echter de
kosten daarvan werden gerealiseerd, schrik
te men voor nieuwbouw terug en zocht men
andere oplossingen, die bij nauwkeurig on
derzoek echter niet afdoende bleken en
meest niet veel minder kostbaar. Deze be
sluiteloosheid heeft vele jaren doen verloren
gaan en het gevaar voor onoeconomische en
vooral uit medisch oogpunt af te keuren ver
snippering van ziekenhuisruimte vergroot.
Ik heb in 1919 dadelijk een ernstige studie
van het ziekenhuisvraagstuk gemaakt en ben
spoedig tot de vaste overtuiging gekomen, dat
alleen nieuwbouw blijvende bevrediging kon
brengen en dat dadelijk krachtig moest wor
den aangepakt. Ik heb daarom in December
1919 een Vlissingsch Ziekenhuiscomité sa
mengesteld, dat bijna geheel Vlissingen ver
tegenwoordigde, behalve natuurlijk de
Roomsch-Katholieken, die him eigen zieken
huiszorgen hadden. Uw voorzitter van dien
tijd, ds. Voorhoeve, en uw penningmeester
waren o.a. lid van dit comité. Besloten werd
reeds dadelijk met een pakkende circulaire
te trachten alom in den lande gelden in te
zamelen voor den bouw van een nieuw zie
kenhuis en met veel geestdrift werd van 27
Februari 1920 een ziekenhuisweek georgani
seerd. De tyd scheen geschikt om door te
zetten, ook omdat een wet op de ziektever
zorging in voorbereiding was, waarin steun
van het Rijk voor ziekenfondspatiënten werd
voorgesteld, nl. een garantie voor rente en
aflossing tot 75 voor nieuwbouw van zie
kenhuisruimte voor de fondspatiënten te re
serveeren en de volle exploitatiekosten voor
de fondspatiënten. Hoewel de Minister van
Arbeid, na uitvoerig te zijn ingelicht, voors
hands geen geldelijken steun kon toezeggen,
verzekerde hij my toch, dat de Vlissingsche
moeilijkheden zeer zijn aandacht hadden. In
Augustus 1920 diende deze minister zijn
wetsontwerp op de ziekenverzorging in.
In December 1919 had ik een ernstige po
ging gedaan bij de N.O.T. om de noodige gel
den voor nieuwbouw te krijgen, na ryp be
raad werd echter afwijzend beschikt.
In Januari 1920 hielden wij een conferentie
met de dagelyksche besturen van 8 omlig
gende gemeenten over ons ziekenhuisvraag
stuk en zoo werd allerwege belangstelling ge
wekt.
De actie om geld in te zamelen heeft on
geveer ƒ23.000 opgebracht, welke som werd
vastgelegd in de stichting „Vlissingsch Zie
kenhuisfonds", waarvan de stichtingsbrief op
9 Juli 1921 is gedateerd, 1 Augustus 1921 werd
de zoogenaamde ziekenhuis weide gekocht,
voorts werden o.a. de gelden voor het maken
van plannen van nieuwbouw door deze stich
ting bekostigd.
Naast de officieele gemeentelijke pogingen
om nieuwbouw te bevorderen, heb ik tevens
steeds gezocht naar andere wegen, om de
noodige gelden te verkrijgen. Zoo heb ik lan
gen tijd in relatie gestaan met het hoofd
bestuur van het Nederlandsche Roode Kruis,
waardoor ik wist, dat overwogen werd te Den
Haag. Alkmaar en Vlissingen Roode Kruis-
ziekenhuizen te stichten, waaraan opleidings
scholen voor Roode Kruis-zusters zouden
worden verbonden. Ten slotte schreef ik in
December 1923 een officieelen brief, waar
mede een vertegenwoordiger in het hoofd
bestuur van het Nederlandsche Roode Kruis
te Parijs bij de Rockefeller Foundation den
noodigen geldelijken steun heeft trachten te
verkrijgen, echter tevergeefs. Had in die jaren
de havenstryd mij niet belet, Vlissingen voor
langeren tyd te verlaten, dan zou ik stellig
naar de Vereenigde Staten zijn gereisd, om
bij Amerikanen van Hollandsche afkomst te
trachten het benoodigde geld te zoeken. In
elk geval heeft mij nooit het vaste geloof ver
laten, dat er uitkomst zou komen voor ons
moeilijk ziekenhuisvraagstuk.
Merkwaardig te dien aanzien is, dat ik in
1923 op aandrang van wijlen den heer Blum
Inleiding.
Het is heden voor de Vereeniging tot
stichting en instandhouding van een Chris
telijk Ziekenhuis „Bethesda" een dag van
buitengewone beteekenis. Haar vurigste
droom komt in verwezenlijking. Dank zij de
vorstelijke schenking door den heer en mevr.
Blum—de Niet, werd ,3ethesda" in staat ge
steld een modern ziekenhuis te bouwen.
Bij de eerste steenlegging van dit mooie
gebouw op Zaterdag 6 September 1930, werd
reeds door den voorzitter, ds. J. S. Hartjes,
in een uitvoerige rede dank gebracht aan de
royale schenkers.
Het energieke bestuur van de stichting
heeft sinds dien tijd alle krachten ingespan
nen om de stichting „Bethesda" aan de
hoogste eischen op medisch gebied te laten
beantwoorden. Het is daarin in alle opzich
ten geslaagd en het heeft met de uiterste
zorg de geschonken gelden besteed. Daar
door is het aan het bestuur mogen ge
lukken het ziekenhuis te bouwen en in te
richten voor een som die aanmerkelijk lager
is dan het gemiddelde per bed voor andere
dergelijke innrichtingen.
De openingsplechtigheid werd heden bijge
woond door vele genoodigden, o.w. zeer zeker
wel in de allereerste plaats mag genoemd
worden de edele schenkster, mevr. Blum
de Niet. Ook verschillende familieleden waren
bij de plechtige opening aanwezig.
De Commissaris der Koningin, die op het
oogenblik in het buitenland vertoeft, had
bericht van verhindering gezonden.
Tegenwoordig waren het geheele college
van Burg. enWeth. met den gemeente-secre
taris, het bestuur van het St. Joseph-zieken-
huis, van het gasthuis te Goes, verschilende
diaconessenhuizen, predikanten en doktoren.