.P.
1000
500
300
25
lIKKE
PHOSFERINE
OSE
Lijst 8
WOENSDAG
EERSTE BLAD
OVERSPANNING
69e Jaargang
i Af3 A Lno.94. L- 69e Jaargang 1 1961
>p Lijst 8
)olitiek en
iar moeten
liberaal
piddelburgsche
bcij v. Stoomvaart
I24 -
lïtgave: firma F. VAN DE VELDE Ir., Waistraat 58-60, Vlissingen. Telef. 10. Postrekening 66287
22 A.PÏ^ML*
Verschijnt dageiirks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
)e ontwikkeling der Vlissingsche havens in verband
met de Vlissingsche Handelsgeschiedenis, de
laatste vooral in de Middeleeuwen.
3e ontwikkeling der oude havens onder het Oranj'ehuis.
BINNENLAND
Stads- en Pro vincienieu ws
El VLISSINGSCHE COURANT
umen een degelijk
enden. Het wordt
zenuwhoofdpijn en
htige kinderen, bij
e die gevallen waar
werkt degelijk en
De Sanguinose is
ing en algemeene
12 fl. f 21.-.
rogisten.
Den Haag.
Middelburg-Rotterdam
engelegen plaatsen
April
(23
!;27
28
30
v.Midd.
v.m.unr
8
8
8
v.Rolt.
vm.uuf
8
8
Itiën te bekomen
lr.V. Transport- en Exp.
h. Erven G. VOS, Telef,
-52018.
B. EENHOORN, Tel. 153
pOSTERHOUT, Tel. 282
TENHEK, Telef. 101.
Abonnementsprijs Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 2.20 per 3 maanden.
(Ifanco door het geheele rijk f 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk f 3.80. Voor de öve-
flge landen bij wekelijkscbe verzending 3.80, met Zondagsblad f 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel. Kleine advertenties betreffendeHuur en Verhuur,Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en -Aanvragen van 15 regels 75 ct, iedere regel meer 15 ct
abonné's in 't bezit eener
'olis, zijn GRATIS verze-
erd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De Prins van Oranje in de stad. Middelburg geeft zich over. Bevoor
rechting der stad. Privilege van Prins Willem2 Maart 1574. De
Zeeuwsche admiraliteit voorloopig prijzenhof te Vlissingen gevestigd.
Handel op vijandelijk gebied toegestaan tegen licent.
Elet lans na bet zich losrukken vara het
he juk, namen de Vlissingers, wier
epen zoo lang in die havens hadden gele-
m, een rijkbeladen koopvaardijvloot, waar
jan zij de beste schepen voor zich hielden I
id men in het begin geen oorlogsvloot, wei-
men schiep er een, bewapende zijn eigen
-hepen, zijn haringschuiten en vol-
Bor 1) had Vlissingen alleen weldra 150
larfcuigen uitgerust. Het waren vliebooten,
let grooter dan veertig; honderd tot 140 ton,
iwapend met zes, acht, tien tot twintig
i gotelingen, bemand met ongeveer
jel koppen als de scheepjes tonnen
waren. Voor de stroomen waren de
teudeschepen, platboomde vaartuigen, be-
;md, of de smakvaarfcuigen, die zonder
loeite de zandbanken passeerden, op het
werhoeóst den vijand besprongen en hem
©IdigQ slagen toebrachten. 2)
Bekend is, hoe ook Vlissingen eerst onder
ime t Seraerts, later onder Charles d®
een krachtig aandeel nam in den kamp
om Middelburg, dat 's Konings zijde hield,
daar het altijd meer door den Souverein be
gunstigd was, meer te verliezen had en steeds
op handelsgebied de erfvijand der Vlissingers
geweest Na een belegering van twee jaar,
rbij het Walchersche platteland meer
malen verwoest en gebrandschat werd, moest
lelburg zich overgeven, nadat de Zeeu-
onder Louis de Boisot, als admiraal van
en Prins met het opperbevel belast, den
Bsten Januari 1574 de Spaansche vloot onder
e Glimes en Romero bij Roemerswaal ver-
agen en verstrooid hadden.
De tijding van deze overwinning iri „een
reeselijken strijd", volgens niemand minder
an Requesens zelf, woedender dan die bij
«epanto 3), had de Prins te Vlissingen ver-
lomen, waar hij reeds tevoren de vloot, daar
erzameld, onder Louis de Boisot gesteld
l. 4) Vermoedelijk was hij er toen sinds
en opstand voor het eerst, wel zal hij, kort
hij in Holland was „ayant délibéré de
aire illecq sa sépulture" en er het knjgs- en
■chtswezen georganiseerd had, den Heer van
atenburg naar Zeeland gezonden hebben,
m aldaar mede op alles goede orde te stel-
5) ook waren door hem gouverneurs
an Vlissingen, Veere en Zierikzee benoemd,
ok stelde hij 4 en 15 Mei 1573 rentmeesters
espectievelijk in Vlissingen en Veere aan
an de domeinen en geconfiskeerde goederen
in Zierikzee deed dit de gouverneur)maar
ersoonlijk had de Prins er zich niet ver-
Toch was de gouverneur van Vlissin-
en reeds onderscheiden boven dien der ge
toonde steden, want de 20 October 1573 be-
oemde „thesaurier-generaal van den oor-
°gh" over Zeeland moest den verschuldigden
afleggen in handen van den gouverneur
an Vlissingen. De Januari-dagen van 1574
reiden benut, om voorbereidende maatrege-
®n te treffen tot de bestuursregeling van
■eeland na de eventueele overgave.
Toen dan ook den 18en Februari Mondra-
>n Middelburg moest overgeven, regelde de
^"ins in Vlissingen de bepalingen der over
men en deed 4 dagen later zijn intocht in
le gedwongen stad. De nieuwe régeerings-
regeling van 2 Maart is gedagteekend te Mid
delburg.
In Art. 25 wordt aan Vlissingen opgedra-
ren uit te rusten „zesse cromstevens met zoo-
'eele heuden op de wacht, ende noch acht,
cromstevens als heuden, zeylreedt in de
laven"> deze laatste moesten „volcomentlyck
°egetakelt ende geequipeerd" in de haven
lijven als ze „noodich" zullen wezen. Zierik-
ree leverde ook een contingent van 20 sche
en. Veere een van 10.
Öe belooning voor het moedig gedrag van
issingen bleef niet uitwaren den 9en Ja-
lu*ri reeds in een vergadering aldaar, voor
leidende maatregelen getroffen tot organi
se van het bestuur over Zeeland, met de
jcuverneurs en gedeputeerden van Zierikzee,
ccre en Vlissingen, den 2d en Maart kon de
haar bsalag krijgen. Vrn nu af zal „het
landt van Zeeland gedurende de tegenwoor
dig beroerten", zoowel militair als burgerlijk
bestuurd worden door de huidige drie gou
verneurs met de gedeputeerden der drie onder
hun gezag staande steden, terwijl als zevende
lid een gedeputeerde uit Holland zitting zal
nemen, weldra vervangen door den gedepu
teerde van Middelburg. In dezen Raad zal
desgewenscht ook toegang hebben de admi
raal en mede stem hebben inzake de defensie
„van den landen bi der see" betreffende.
Maar den zelfden 2den Maart werd ook
het Vlissingsche Privilege door Prins Willem
tevens stadhouder en kapitein-generaal
van Holland en Zeeland, West-Friesland en
Utrecht uitgevaardigd, waarbij met één
slag alle belemmeringen van Vlissingens groei
en bloei, waaraan Middelburg zich kramp-
achig had vastgehouden, werden weggeslagen
of afgebroken.
Men oordeeleart. 20 zegt„teneinde de
stad beter geaccomodeert werde tot den han
del en negotiatie soo van coopmanschap als
van visscherie", staan wij de stad toe „te
mogen maaken andere havens en vlieten, tot
bergenisse van de schepen in welke havenen
en vlieten sy luyden, benevens alle coopluy-
den en visschers hebben en genieten sullen,
als zij hebben in haare oude haven", verder
mogen zy kranen plaatsen naar believen.
Art. 21om deze havens en vlieten van alle
gemakken te voorzien, zouden wij nu met een
Variant kunnen zeggen, „en daaromtrent en
beneffens" te kunnen timmeren (schepen
nl.), mogen ze de stad uitbreiden. Art. 22
geeft vrijdom van tol in Brabant en Vlaan
deren, in zooverre „het in onze magt is".
Vlissingen zal mede stem hebben in de re
geering (Art. 25). Alle visschers uit zee ko
mende met hun vangst binnen de stad zullen
geen tol behoeven te betalen (Art. 26) alle
koopvaarders door storm of tegenwind ge
dwongen, de havens binnen te loopen en geen
last brekende, zullen tolvrij zijn, behoudens
roertol en ankeragerecht (Art. 27). Vlissingen
zal genieten het recht van kraangeld van alle
wijnen, die binnen de stad komen en opge
slagen worden, waarvoor men vroeger steeds
naar Middelburg moest, maar nu zullen de
kooplui met hun wijnen en „coopmanschap-
pen" mogen gaan en opslaan, waar zij wil
len (Art. 31). Waar men tegenwoordig van
de granen licentgelden betaalt, zullen die
van Vlissingen evenals die van Holland vrij
gesteld worden (Art. 32). Voorts mogen de
Vlissingers zoutketen maken, waar het hun
uitkomt, ter bevordering van de haringvisch-
vaart (Art. 33). De visschers zullen hun
vangst niet op stroom mogen verkoopen of
op andere plaatsen tusschen Westkappeler
hoek en Welsinger haven, maar zij moeten de
visch brengen ten afslage binnen de stad
(Art. 34). Daar de Vlissingers betoogd heb
ben, dat „naar algemeen en natuurlyk recht
de navigatie en ladingen by der zee eenen
ygelycken en tot alle steden en plaatsen be
hoorde toegelaten te worden", terwijl in vroe
ger dagen Middelburg en. andere steden zich
vermeten hebben de zeevaart en het laden te
beletten, gelasten wij, dat van nu af, „die
van Vlissingen haar schippers en zeevaaren-
de personen deselve ladinge over zee zullen
mogen doen" en genieten zoowel te Middel
burg, Antwerpen als in andere steden en
plaatsen „van den lande herwaarts over ter
zee of op de rivieren gelegen", die op hun
beurt dezelfde rechten te Vlissingen zullen
genieten (Art. 35). Ook zullen die van Vlis
singen mogen landen op het Vlacke en de
reede van Arnemuiden, evenals de schippers
van Middelburg en Arnemuiden, terwijl de
schepen uit zee komende, geladen en het
anker uitwerpend „tusschen Westkappeler
hoek en Welsinger haven last brekende, bin
nen Vlissingen de tollen moeten betalen"
(Art. 36).
Zooals men ziet waren alle slagboomen, die
het handelsverkeer van Vlissingen belem
merden, weggeslagen, evenals alle stapel
rechten van Middelburg, waarvoor deze stad
zoo lang had geijverd, alsof men nog in de
Middeleeuwen zat. 't Was met recht „een
nieuwe lente en een nieuw geluid"
Een nieuwe tijd brak aan, maar tevens een
tijd van zwaren druk, want nog was Zeeland
niet vrij. Tholen en Zuid-Beveland waren nog
in' 's vïjands handenZierikzee bleek een
precair bezit
Walcheren was voorloopig slechts een bol
werk in den strijd tegen de Spanjaarden;
van hieruit bedreigde men hun vitale belan
gen, doordat men een beheerschende positie
innam aan de beide Scheldemonden. Vandaar
ook, dat bij hetzelfde regeeringsreglement van
Zeeland, waar ik straks van sprak, ook be
paald werd, dat de admiraliteitsraad te Vlis
singen zou worden gevestigd deze admirali
teit was al dadelijk het Zeeuwsche prijzenhof.
Er werden „hulcken ende boots" uitgerust,
,om de goede avonture by der zee op de vyan-
den te gaen zoecken", zooals het heet in het
regeeringsreglement. Nu men een steunpunt
had, volgde logisch de ordelijke regeling der
admiraliteit; de Watergeuzen als zoodanig
hadden afgedaan. De admiraal zou te Vlis
singen zijn gevestigd, wel werd dit eerst den
22en September 1576 bij een nieuwe regee-
ringsinstructie vastgelegd, toen een afzon
derlijke ordonnantie op de zaken va nde ad
miraliteit uitgevaardigd werd, maar toen
werd voorgeschreven, wat in de praktijk
wenschelijk was gebleken en dadelijk in 1574
was uitgevoerd. Zoo waren ook dadelijk reeds
kapersbrieven uitgevaardigd. 6) Den 2en
Maart reeds was, zooals wij zagen., de zee
macht als volgt samengesteld Vlissingen
zou leveren 20 schepen, Zierikzee evenveel,
Veere 10. Deze getallen spreken voor zich zelf,
maar een deel dezer schepen was bestemd
om de wac/it te betrokken op de stroomen en
op zee, het andere deel bleef zeilreê in reser
ve. Behalve deze rustte men „20 schepen van
oorlooghe, varende op vrijbuyt" uit, waarvan
Vlissingen er weder 5 zou leveren. Deze kaap
vaarders zouden „de goede avontuere moeten
gaan zoucken van Ingelants eynde West-
waerts". In 1575 werden de getallen uitge
breid, Vlissingen zou bijv. nog „vyff boots met
een groot schip" leveren, (van de 21 booten
en 5 groote schepen). Men had immers de
handen meer dan vol, zoodat ook aan het
particulier initiatief de kaapvaart werd over
gelaten. De baten, er aan verbonden, waren
grootreeder en scheepsvolk kregen ieder
35 van den buit. Alle handel was niet ver
boden, men mocht zelfs wel „op Vlaanderen,
Brabant, Hispaignen, Portugal! en andere
landen, hem viantlyck dragende jegens Hol-
landt en Zeelandt", handel drijven, mits men
eerst ,,t' eeniger havene 't licent betaelt en
passepoort gelicht had", „op verbeurte van
schip en goet". In de twee jaren,waar van de
notulen zijn bewaard (1575—1577), zijn er 258
schepen opgebracht te Vlissingen, terwijl de
waren bijna zonder uitzondering werden
beurtverklaard, waarna ze meest alhier wer
den verkocht op de admiraliteitsplaats, nu
bekend als de „Pauw". Het moeten betalen
van de licentgelden te Vlissingen bracht op
de reede natuurlijk veel vertier en de eigen
handel stond absoluut niet stil. Men mocht
alles uitvoeren, ook naar den vijand, het mes
sneed immers van twee kanten, men kreeg
licentgelden en de eigen nering en vracht
vaart bloeide. Men bezat wel zóó de supre
matie ter zee, dat men in 1575 nog eens na
drukkelijk vastlegt, dat men gerust het zout
kan uitvoeren, gemerekt de groote provisie,
daervan nu in t lant wesende". „Van elck
honderdt" 7) zout zal men 50 ponden grooten
Vlaamsch betalen8) En zoo staat men ook
wel na eenige aarzeling den haringuitvoer
op 'svijands land toe. doch als importhavens
waren alleen toegestaan ,,'t Gentse Tchas
Sas van Gent) ende Biervliet, aldaer die
van Vlaanderen dezelve visch zullen mogen
comen halen" (29 Maart 1576). Biervliet, op
een eiland gelegen, was nl. al onder Zeeuwsch
bestuur, Sas van Gent was nog 's vijands
land, maar met wederzijdsch goedvinden,
importhaven voor Vlaanderen. Het practische
van den maatregel voor de controle behoeft
geen betoog.
Met de Pacificatie van Gent, den 8en No
vember 1577 geteekend, werd aan het verkeer
tusschen de landen onderling geen beletsel
meer in den weg gelegd. Vlaanderen en Bra
bant behoorden nu bij de Unie, het Prijzen
hof werd opgeheven, maar de licentgelden
verdwenen niet, men kon de financieele baten
niet missen, al kregen ze een ander karakter.
En nu de directe geldelijke voordeelen In
de besproken twee jaren bedroeg de netto
opbrengst der prijsverklaarde goederen voor
de gemeene zaak 72000 Vis., die der licen-
ten 85000 Vis. Wel werd in 1584 een nieuw
Prijzenhof opgericht, maar dit werd te Mid
delburg gevestigd, 't was nu niet meer een
provinciale, maar een generaliteitsaangele-
genheid, waarbij de stadhouders als admiraal-
generaal optraden.
H. G. VAN GROL,
Archivaris.
1) Bor, Nederl. Oorlogen, deel I, 392.
2) Van Meteren, Nederl. Hist., 76.
3) VgL P. J. Blok, Geschiedk. v/h. Ned.
Volk, 2e druk, Dl. II, blz. 98.
4) Vgl. J. W. te Water, Inhuldiging van
Prins Willem V, blz. 36.
5) Vgl. Dr. K. Heeringa, De Instructiën
voor de gewestelijke regeering van Zeeland,
in Archief Z. G. d. W., 1912.
6) Zie voor dit alles breedvoeriger mijn
„Het Zeeuwsche Prijzenhof te Vlissingen" in
„Bijdragen en Mededeelingen van het Histo
risch Genootschap", Deel XXXVII, blz. 235
en volg. en „Het Zeeuwsche Prijzenhof te
Vlissingen van de overgave van Middelburg
tot na de Pacificatie van Gent" in Bijdragen
voor Vaderl. Geschiedenis en Oudheidkunde
1916.
7) Maat voor zout, te Amsterdam 404 ma
ten, Verdam Mnl. Wdb. III, 540.
8) Geen wonder, dat de Duitsche koopman
klaagt, vlg. Kölner Inventar, II, S 422.
Het vervallen van vergunningen-
Bij de Tweede Kamer is een vierde nota
van wijziging ingediend, betreffende het wets
ontwerp houdende bepaling tot regeling van
den kleinhandel in alcoholhoudende dranken.
De voorgestelde wijzigingen houden ver
band met de in werking treding van de ge
wijzigde Gemeentewet op 15 April 1931. O.a.
wordt de datum van 1 Mei 1932, waarop ver
gunningen, vóór 1 Mei 1904 en bijzondere
vergunningen, verleend aan vennootschap
pen, zedelijke lichamen of aan besturen van
deze, vervallen, een jaar verschoven, omdat
anders de tijd voor regeling en afwikkeling
van bestaande vergunningen te kort zou zijn.
„Ik voel m(7 verplicht mijn groote waardeering uit
te spreken voor de buitengewone versterkende
werking van Phosferine. Het is voor mij van on
schatbare waarde geweest in tijden van hard
werken. Ik heb nimmer van tevoren een middel
gekend dat overspannen zenuwen zoo vlug tot
rust brengt. Ik kan het dan ook ten sterkste aan
bevelen aan hun die aan zenuwachtigheid en
overspanning lijden." „F. F. R
(Origineele brief ligt ter inzage.)
HET ALLERBESTE VERSTERKINGSMIDDEL
Phosferine verslerklhetheelemenschetijkelichaam en
zorgt voor gezonde zenuwen. Het wordt met veelsucees
ook aan kinderen gegeven. Phösferlne heeft onschat
bare voordeelen, het maakt U gezond en houd U gezond
I n Tablet- en Vloeibaren vorm In drie grootten
verkrijgbaar; f 1.-» f 2.35 en f 3.75, da
grootere verpakkingen zijn zeer voordeelig.
Neemt een proef met Phosferine Health Salt.
Het versterkende zout dat versterkt terwijl het reinigt.
Fabrikanten: PHOSFERINE (ASHTON& PARSONS) Ltd
LUDGATE HILL, LONDON, ENGELAND
Zeeuwsche en Zuiderzee-mosselen,
Het Tweede Kamerlid de heer Kersten
heeft den minister van financiën de volgen
de vragen gesteld
Is het den minister bekend, dat op betrek
kelijk groote schaal consumptiemosselen uit
de Zuiderzee op de Zeeuwsche gronden, met
name in den Val van Zierikzee, worden aan
gevoerd en vandaar als Zeeuwsche mosselen
worden verkocht?
Acht de minister dit geen gevaar voor de
Zeeuwsche mossel en voor het bestaan van
den Zeeuwschen mosselkweeker, die hooge
pachten moet betalen
Is de minister bereid, maatregelen te ne
men tegen het uitzaaien van consumptie
mosselen van Zuiderzee op Zeeuwsche
gronden
VLISSINGEN, 22 APRIL.
Verjaardag van H.K.H. Prinses Juliana.
De „Vlissingsche Oranjebond" zal op Don
derdag 30 April a.s., den verjaardag van H.K.
H. Prinses Juliana gedenken in een feestelijk
samenzijn van de leden der vereeniging en
enkele genoodigden in de groote zaal van
,3ritannia" alhier.
De heer ds. H. Janssen, leger- en vloot-
predikant in algemeenen dienst, te 's-Gra-
venhage, zal bij die gelegenheid als feestre
denaar voor den Oranjebond optreden, terwijl
voorts welwillende medewerking zal worden
verleend door de zangvereeniging „Hosanna",
het orkest van mej. M. de Hondt en de sport-
afdeeling der Chr. Vereeniging voor Kunst,
Wetenschap en Ontwikkeling (C.K.W.O.)
De samenkomst vangt aan te 8.15 uur.
Aan elk lid van den Oranjebond zullen
twee bewijzen van toegang worden toegezon
den, waarvan een voor het lid zelf en een
voor een lid van diens gezin.
Uitreiking der diploma's Avondschool voor
Nijverheidsonderwijs.
Gisterenavond had de uitreiking der diplo
ma's plaats van bovengenoemde inrichting.
Nadat directeur, leeraren en leerlingen zich
met de commissie van toezicht op dit onder
wijs zich in een der leslokalen hadden veree-
nigd, nam de wethouder van onderwijs, de
heer G. van Westen, het woord. Hij bracht
dank aan heeren directeur en leeraren voor
de moeite, die ze zich gedurende dit winter
halfjaar hebben getroost, waarbij tevens en
vooral een dosis geduld moest getoond wor
den. Hij wees er op, dat de tijd, die besteed
moet worden aan het handhaven der tucht,
afgenomen moet worden van dien bestemd
voor het leeren. Spreker wenschte er op aan
te dringen een goed gebruik te maken van
den diploma's, daar in den regel de mensch
zelf de maker is van zijn fortuin, en stipte
aan, dat deze leerlingen hebben getoond te
willen werken voor hun betere positie. Alvo
rens te gaan tot het uitreiken der diplom
ma's wenschte spreker nog een kleine op*
merking te maken, naar aanleiding van wat
hij zooal eens gemerkt heeft, als hij door hetJ
straatje ging, nl. dat de jongelui zich watt
meer moesten inspannen om de burgerlijke
beleefdheid in acht te nemen.
Uit de mededeelingen, die daarop volgden'
en waarin gewezen werd op de mogelijkheid
om door te leeren, welke in Middelburg en
ook aan deze inrichting bestaat, bleek, dat 2
leerlingen doorziekte niet aan het eind-exa
men hadden deelgenomen, 1 afgeweaen was
en 36 geslaagd, waarvan 9 met lof en 16 met
een prijs.
De directeur, de heer De Wilde, kreeg nu
het woord, en, herinnerend aan het spreek
woord, dat men bij het scheiden der markfc
de kooplui leerde kennen, d.w.z. de goede era
de minder goede eigenschappen van hen,
wees hij er op, dat in de laatste weken hett
karakter zoo sterk voor den dag is gekomen.
Vooral de minder goede waren naar voren
gebracht in den vorm Van onverschilligheid
en in het toonen van nu is de dwang weg,
laat nu de zaak maar waaien. Hij waar
schuwde ten sterkste voor deze uiting eh
raadde aan, dit niet voort te zetten. Gelukkig
kon hij daartegenover het voorbeeld van an
deren plaatsen, die meer dan hun plicht ge
daan hadden door te komen en te trachten'
het niet afgewerkte te voltooien. Hij raadde
aan om verder te leeren, want de tijden van
malaise van heden zullen eens eindigen en
dan hebben de werkers een voorsprong. Spr.
wees er tenslotte op, dat deze jongelui veel
hebben opgeofferd en dat ze tevreden kunnen
zijn over hun arbeid, gezien de resultaten
van dit eind-examen. Maar, en hier wees de
heer De Wilde met nadruk op, de grondslag
is hiermee pas gelegd, de strijd om 't bestaan
is nog niet uitgestreden en die zal slechts
ten goede kunnen worden uitgestreden als
daarop verder wordt voortgebouwd. Met het
uitspreken van den wenschblijft oppassend
en denk nog eens aan de school, besloot spre
ker zijn tóespraak.
Een der leerlingen, J. J. Notebaart, was de
tolk voor de scheidende klasse bij het bedan
ken van directeur en leeraren. Hij eindigde
met het instellen van een driemaal hiep,
hiep, hoera voor de school.
Met een handdruk namen de leerlingen
afscheid van hun leeraren.
Avondschool voor Nijverheidsonderwijs
5-jarigen cursus 1930—31.
Geslaagd voor het eind-examen L. M.
Bakker (1, p) L. BosselaarJ. D. Broeke
(p) J. Crucq (p) A. J. J. van Deutekom
(p) P. C. DuineP. C. FlessebaaljeI. Ge-
schiere M. L. J. v. d. Graaff (1, p) D. J.
Guequièrre (1, p) C. Hollébrandse J. Hek
huis (1, p) L. Huiszoon (1, p) C. A. Janis-
se S. Jelderda (p) C. de KrakerL. M.
Koets Ch. Kokelaar Ph. J. Kokelaar (1, p)
J. J. Luwema J. P. van Loenen J. J. Note
baart (p) J. v. d. Plasse H. Reinhout (l,p)
J H. v. d. RunstraatCh. L. de Reeper (p)
J. S. Roest (1, p) M. c. van Sprang
SchuitW. Swint (1, p) P. H. van Soelen i
