DONDERDAG 16 APRIL 500 300 25 De ontwikkeling der VlissingscSie havens, No. 89 69e Jaargang 1931 ÏERSEN (TLIJNEN VLISSNGEN uto's, Fietsen uigen. DA Uitgave: Firma F. VAK DE VELDE Ir., Walstraat 58-60, Vlissingen. Telef. 10. Postrekening 66287 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen EERSTE BLAD Overzichtskaart van de oude en nieuwe Vlissingsche havens Stads- en Pro vincienieu ws ooneel. 9.35 Orkestcon. 5.20 Kamermuziek. 7.05 Concert, koor, orkest 5.20 Orkestconcert. 7.05 Concert, orkest en so- 6.25 en 9.35 en 11.30 55 Orkestconcert. 4.20 iton. 7.20 Militair con- aarna tot 11.20 orkest- .40 Lezingen. 11.20 Gra- Serichten. 1.20 Gramo- gen. 3.50 Concert. 4.50 oneert. 8.05 Hoorspel, na dansmuziek. )IO-UITZENDINGEN \nding van „La Juive", April wordt door den op 330 M. werkt en ge- ontvangen is, de opera y uitgezonden. De uit- ïam. aan. van Charlie Chaplin". Königswusterhausen lavond 16 April, vanaf idiospel, getiteld „Het Chaplin". In verband ezoek van den grooten ongetwijfeld veel be- uitzending bestaan. PROGRAMMA- 5ELING. rnst von Dohnanyi, de dirigent, wordt heden- concert gegeven, dat ider te Boedapest, maar .1 andere Europeesche tgezonden, o.a. door Katowice, Lwow en op Elisabeth Sandor, tniai, piano. Het pro- de volgende werken Reiner), piano-concert .ria uit „Willy" (Sza- 1 (Béla Bartok). 4TIE TUSSCHEX OMMEN. )or doofstommen de ongesprek over groo- Dr. Thomas Fox, bi- loofstommen-instituut behulp van een tele- installatie een „tele- zoon kunnen voeren, ten en handen in het en werd „gesproken" doofstommen. 15 April 1931, des eel) oersen. ërkoopen 2.49% Londen rlijn 59.3059.32; Parijs 9.73 9.76 ïier. Ponden 12.08i/2 59.24—59.40 Bel- -ƒ 34.80 Fransche >ril te Karachi kpril van Marseille 14 April Perim te Belawan ril te Port Said ril v. Riode Janeiro April te Hamburg 13 April Perim van Batavia April Galle pril te Oost Londen April te Kaapstad 12 April Gibraltar April te Singapore April Perim April te Port Said ril te Calcutta April Lizard 1 van Port Said ?den 12 u. v. Havre New-York v. Rott. April van Lissabon 0.44 1.11 13.11 13.36 uu$ 7.27 7.29 ikeiykheden, Uitvoering C.J.M.V, tnd Hotel ,3ritan- voering Chr. zang- Concertgebouw, VLISSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad f 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent Bij abonnement speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetreffendeHuur enVerhuur.Koop en Verkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1—5 regels 75 ct, iedere regel meer 15 ct De abonné's in 't bezit eener Polis, zijn GRATIS verze kerd tegen ongelukken voor gulden bij levens lange ongeschikt heid tot werken. gulden bij dood door een ongeluk. gulden bij verlies van een hand, voet of oog. gulden bij verlies van een duim gulden bij verlies van een wijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS'' Dit nummer bestaat uit twee bladen In een reeks artikelen in' ons blad heeft de heer H. G. van Grol, onze bekwame ge meente-archivaris, de ontwikkeling der oude Vüssingsche havens uiteengezet. Deze artikelen hebben een. helder licht ge worpen op de beteekenis van onze havens in vroegere eeuwen. De heer Van Grol heeft hiervan een bijzondere studie gemaakt. De tijdroovende en belangwekkende arbeid van onzen archivaris zal ook voor het nage slacht bewaard blijven. De artikelen zijn nl. in extenso opgenomen in een brochure die ter gelegenheid van de officieele opening van onze nieuwe haven, is uitgegeven, een werk zeker van groote historische waarde. De burgemeester heeft voor deze brochure een voorrede geschreven en wij werden in de gelegenheid gesteld deze aan den vooravond van de officieele opening van onze nieuwe haven in haar geheel op te nemen. De voorrede is van den volgenden inhoud „Geruimen tijd geleden verzocht ik onzen gemeente-archivaris, den heer H. G. van Grol, een nauwkeurige bronnenstudie te ma ken van de geschiedenis van de oude Vüs singsche havens en daarbij ook in het bijzonder na te gaan, wat de archieven vermelden over het aandeel, dat het Huis van Oranje aan de ontwikkling van de Vüssingsche havens heeft genomen. De plechtige opening van de nieuwe Vüs singsche havenwerken op 17 April 1931 door Hare Majesteit de Koningin is een welkome aanleiding "oni de voorloopige resultaten van den arbeid van den gemeente-archivaris in I brochurevorm te pubüceeren. Mijns inziens is 6 April 1572 de belang- rijkste datum in de geschiedenis van Vlis singen, toen Vlissingen de eerste stad werd, die zich .uit eigen beweging zonder hulp van buiten vrij maakte van het Spaansche be wind. Vüssingen heeft daardoor aan de zaak onzer vrijheid, aan de zaak van den Prins van Oranje, onschatbare diensten bewezen. Prins Wiüem I heeft dat nooit vergeten en daardoor is de hechte band gelegd tusschen Oranje en Vüssingen, die Vüssingen in zoo hooge mate gebaat heeft. Immers op 2 Maart 1574 werd aan Vüssin gen ter belooning van het betoonde initiatief verleend „Het Privilege van Prins Willem", dat aan Vüssingen gelijkstelüng met Middel burg en vrijdom van handel bracht, het kreeg als stad zitting in de Staten van Zee land, het ontving het recht naast vlieten ook havens aan te leggen tegen den uitdruk- keljjken wil van Middelburg, dat o.a. in 1545 door Gedeputeerden naar den Keizer te zen den het besluit tot het aanlggen van een nieuwe haven wist te verijdelen er moch ten eigen timmerwerven en kranen worden aangelegd vroeger liepen alle kraangelden over Middelburg er mochten vrije zout keten worden opgericht, de visschers moesten voortaan hun visch ter afslage binnen de stad brengen, de Vüssingers moesten binnen Arnemuiden en het Vlakke (de reede van Rammekens) worden toegelaten, Middelburg verloor zijn stapelrechten, kortom alle han dels- en scheepvaartbelemmeringen werden Voor Vlissingen opgeheven. Onder krachtigen steun van den Prins xverden in 1580 de gelden voor een nieuwe haven latere Pottekaai toegestaan, in 1583 was de haven reeds voltooid. Op verzoek van de Vüssingers liet de Prins in 1580 een huis voor zich te Vüssingen bouwen, later Prinsenhuis genoemd, waar de Oranje's ge regeld logeerden, totdat het in 1747 tegelijk wiet de Oostkerk en het Arsenaal afbrandde. Wederom op verzoek van Vüssingen zelf heeft de Prins van Oranje in 1581 de Heer lijkheid Vüssingen gekocht en wel wegens het gevaar, dat Middelburg of Antwerpen het markiezaat zouden koopen. Op 10 Augustus 1581 is Prins Willem I als Heer ingehuldigd eh na Hem heeft dit met alle stadhouders plaats gehad. Prins Maurits liet van 1609—1614 de Dok haven graven en de stad krachtig versterken, ook werd onder hem in 1594 met den bouw van het fraaie stadhuis begonnen, dat in 1809 tijdens het bombardement van de En- gelschen werd vernieldhet vormde een be wijs hoe kapitaalkrachtig in dien tijd Vüs- fcihgen was. De Koning-Stadhouder Prins Willem III heeft zelf 200.000 uit zijn particuüer ver bogen ter beschikking gesteld om de Dokha- ven te verbeteren het was zijn aandeel in de hüife door het nemen van Fransche Oost- Iwdiëvaarders bij de Kaap de Goede Hoop tijdens den negenjarigen oorlog. Pvins Willem IV heeft krachtig medege werkt tot het doen herstellen van de sluizen van de Dokhaven, hetgeen f2 millioen gulden kostte. Onder Prins Willem V geraakte de Dok haven, tegelijk landsdok voor de oorlogsvloot, in verval. Mede op aandrang van den Prins werd in 1783 een commissie benoemd, op wier advies in 1786 werd besloten voor 287.000 te repareeren, mits de Dokhaven ook voor Hol- landsche oorlogsschepen zou worden open- gesteld. Koning Wiüem I heeft in 1816 de ryksccn- structiewerf te Vüssingen opgericht en in 1837 doen herstellen het Vüssingsche droog dok van 1705. Koning Wiüem II heeft in 1848 belangrijke herstellingen aan de Marinehaven bevorderd ten bedrage van ƒ250.000. Koning Willem III heeft 8 September 1873 met grooten luister de nieuwe schutsluis met de beide binnenhavens geopend, aansluitend aan het Kanaal door Walcheren. Hier wil ik in het bijzonder in het licht, stellen, dat de beide belangrijkste resultaten van de haven- verbetering van 1873 te danken zijn aan het niet hoog genoeg te waardeeren initiatief van Koning Willem III en van Prins Hendrik, nl. in 1875 de stichting van de Koninklijke Maatschappij „de Schelde" op aandrang van den Koning en van de Stoomvaart Maat schappij „Zeeland", Koninklijke Nederland- sche Postvaart, door toedoen van Prins Hen drik van de „Zeeland" de ruim 55-jarige propagandiste voor het snelverkeer en de groote veiligheid van de Vüssingsche haven En nu opent 17 April 1931 onze geëerbiedig de en geüefde Koningin de hooge en zoo ge trouwe draagster van alle goede Oranjetra dities, de nieuwe havenwerken van Vüssin gen, na tot onze diepgevoelde dankbaarheid steeds groote belangstelling te hebben ge toond voor den voortgang der voor Vüssingen zoo belangrijke nieuwe havenverbeteringen. Met die hooggewaardeerde Koninklijke daad wordt voor Vüssingen wederom eene periode afgesloten en meenen wij te mogen hopen, dat eindelijk een tijdperk van herleving en meer bloei voor Vüssingen moge aanbreken, hoewel wij er ten volle van overtuigd zijn, dat er nog veel moeizame en zware arbeid te Vlissingen moet worden verricht, voordat de vruchten van de zoo belangrijke werken ten volle zullen kunnen worden geplukt. Immers zeer moeilijke jaren liggen achter Vüssingen. Reeds dadelijk na den wereldoor log dreigde de overplaatsing van de Stoom vaart Maatschappij „Zeeland" naar Hoek van Hoüand. Het infanteriegarnizoen werd opge heven en slechts na klemmend betoog werd een schoolcompagnie der kustartillerie te Vüssingen geplaatst, later gevolgd door de matrozenopleiding uit Gorinchem, die in het maritieme milieu onzer breede Scheldemon- ding zoo uitnemend voldoet en die tijdens Haar bezoek door H.M. de Koningin wordt geïnspecteerd. Daarna dreigde de geheele stopzetting der nauwelijks begonnen groote havenwerken, die thans worden geopend. Het Belgisch Loodswezen dreigde geheel naar el ders te worden overgeplaatst. Indien de groote nieuwe buitenkeersluis niet ware ge bouwd, zou de Koninklijke Maatschappij „de Schelde" haar erfpachtscontract met het rijk hebben opgezegd en Vüssingen hebben ver laten. Ter wille van de bezuiniging werd o.a. overwogen de ïfc.H.B.S. op Walcheren te con- centreeren deze en dergelijke concentra ties mogen soms in theorie aanlokkelijk schijnen, maar worden dan steeds naar het geografische centrum, de naburige hoofdstad Middelburg, voorgesteld en zouden dus by consequente toepassing een ramp voor Vüs singen worden kortom letterüjk bijna aüe belangrijke instellingen hebben in de na-oor- logsche jaren te Vlissingen gevaar geloopen en wanneer wij inderdaad al die verliezen hadden moeten lyden, dan ware Vüssingen weer als na den Franschen tijd tot een ville morte teruggezonken. Het ware zeker ondankbaar hier niet te vermelden, dat vooral by den stryd om de havenuitbreiding gebleken is, dat de open bare meening zich krachtig bewust is van de byzondere positie van Vlissingen aan onze Nederlandsche Scheldemonding. De eere schuld is nog niet vergeten van Nederland aan Vüssingen, dat door zyne saillante in ternationale ligging in 1809 door de Engel- schen werd platgeschoten, nadat het reeds eenige jaren tevoren door een vervroegde in lijving bij Frankrijk zijne invloedrijkste en bekwaamste inwoners blijvend had verloren. De vroeger bloeiende Vüssingsche handel ver liep. Vlissingen werd daardoor na het her 1. Oudste haven tot 1308 (nu Villapark, gedeelte Spuikom. verder ongeveer ten W. van Slijkstraat, Breewater- straat) 2. Haven van Graaf Willem III, van 1308 (nu Spuistraat en Bellamypark) 3. Haven van Philips van Bourgondië, van 1443, nu Visschershaven 4. Haven van Prins Willem van Oranje, 1581, nu gedempt; 5. Haven van Prins Maurits, van 1614, mond afgedamd; 6. Haven onder Koning Willem III, van 1873; 7. Haven onder Koningin Wilhelmina, van 1931, (8. Verbindingskanaal met het Kanaal door Walcheren.) A. Dijk van 1293 van Dishoek Dijckshouck) tot het Groote Hoofd, dus ongeveer oude kustlijn; B. Slaperdijk van 1366, in 1439 doorgebroken C. Inlaagdijk van 1439, of de huidige Zeedijk en Boulevards. stel in 1813 niet weer opgebouwd en verviel tot een ville morte. Maar ook in den laatsten wereldoorlog heeft Vüssingen nationale oor logsschade geleden, die niet vergoed is. Want de Stoomvaart Maatschappy „Zeeland", Ko- ninkiyke Nederlandsche Postvaart, heeft 4 van hare 7 fraaie snelle schepen verloren in den tyd, dat zij in den wereldoorlog de eenige verbinding vormde van het Europeesche vas teland met Engeland deze Vüssingsche Maatschappij heeft toen zeer groote nationale en internationale belangen gediend. Dat de dreigende gevaren na den wereld oorlog voor Vüssingen zyn verhoed, stemt tot groote dankbaarheid. Daarbij worden de thans gevonden oplossingen van het haven- vraagstuk en van de ziekenhuiskwestie, die beide in het laatste decennium de gemoede ren te Vlissingen wel het meeste hebben be roerd, door het Koninkiyk bezoek als het ware gesanctionneerd. Het zieken huls vraag stuk, dat zoo dringend voorziening vroeg, maar verre boven de financieele draagkracht der arme gemeente Vüssingen dreigde te zullen gaan, totdat getroffen door onze noo- den, de grootmoedige schenkers van het nieu we ziekenhuis „Bethesda" hunne plannen, om elders in Zeeland een groot Protestantsch ziekenhuis te vestigen, overbrachten naar Vlissingen en het havenvraagstuk, welks juiste oplossing, wat betreft den toekomstigen bedrijfsvorm, eveneens boven de draagkracht der gemeente Vlissingen alleen ging. Want voor het Vlissingsch havenbedrijf zal nu in toepassing worden gebracht de oude spreuk „Concordia res parvae crescunt". De regeering heeft besloten, dat de exploitatie zal worden opgedragen aan eene Naamlooze Ven nootschap „Haven van Vüssingen", een na genoeg zuiver gemengd overheidsbedryf, waaraan de belangrijkste belanghebbenden aan een goede exploitatie van de haven van Vlissingen zuüen deelnemen, nl. het Ryk, de gemeente Vlissingen, deprovincieZeeland.de Nederlandsche Spoorwegen, de Kamer van Koophandel der Zeeuwsche Eilanden en een drietal particuliere maatschappen, nl. de Maatschappij „Zeeland", de Steenkolen Han dels Vereenïging en de Koninkiyke Maat- schappy „de Schelde". Wanneer men nu bedenkt, dat Vlissingen, zoo gunstig aan onze drukbevaren Schelde monding gelegen, aan de geheele ondiepe zandige Nederlandsche en Belgische Noord zeekust de eenige diepe natuurlüke haven is en daarom als kusthaven een eigen en zeer byzondere bestemming heeft, die slechts aanvullend en verbeterend zal werken voor het internationale verkeer, dat anders onze kust voorby gaat, dan moge men meer alge meen gaan inzien, dat Vlissingen onze ande re Nederlandsche havens geen concurrentie wil aandoen Wij zijn er vast van overtuigd, dat de arbeid, die verricht wordt ter verbe tering van de haven van Vüssingen, verre uitgaat boven plaatseiyke belangen en Neder land nog waardiger onze heerlijke onvolpre zen Nederlandsche Scheldemonding zal doen bezitten. Moge in dien zin met het Koninkiyk be zoek op 17 April 1931 voor Vlissingen een nieuw tydperk van bloei en herleving aan breken Uit deze voorrede van den burgemeester blijkt ten duidelijkste, dat wy hier sinds vele •iveiï gewoon z>jn aan ups and downs. Wij zy'n echter altijd al worstelend te bo ven gekomen. Een nieuw tijdperk staat thans voor de deur. Dé opening der nieuwe haven opent nieu we - perspectieven. Wij kunnen de toekomst niet vooruit loopen, omdat nu eenmaal niet bekend is wat deze in haar schoot verborgen houdt. Wy kunnen slechts van harte hopen, zooals de burgemeester in zijn slotwoord schrijft, dat een tijdperk van bloei en herleving moge aanbreken. De datum van 17 April 1931 zal zeker in het geschiedboek van onze gemeente met gulden letteren worden aangeteekend. Aan de N.V. tot exploitatie van de Vlis singsche havens de eervolle en moeilijke taak alle pogingen aan te wenden om de Vlissingsche haven te doen prospereeren en deze een eervolle plaats te doen innemen naast de andere Nederlandsche havens. Want onze haven wil de andere havens geen con currentie aandoen, zooals de burgemeester in zyn voorrede heeft gezegd. Wij verlangen slechts dat men zal profi- teeren van de vele belangrijke voordeelen, welke onze haven binnenkort modern ge outilleerd aanbiedt krachtens haar na- tuuriyke ligging aan den breeden en veiügen Scheldemond. VLISSINGEN, 16 APRIL. Het Koninklijk bezoek aan Vlissingen. Het bestuur van den Oranjebond verzoekt ons de winkeliers op te wekken morgenavond hun etalages te verlichten. Daar een buitengewone drukte in de straten te venvachten is, wordt de feestelijke stem ming hierdoor verhoogd. De havenfeesten. Ook in het zgn. Tuinstadgedeelte Is thans, in verband met de havenfeesten, een comité samengesteld. De kinderen uit dat gedeelte worden a.s. Vrydagmiddag om 3.45 verwacht by de mu- ziektten in de Bloemenlaan, alwaar zij onder leiding van het comité zullen gaan naar den Singelweg. Feestvereeniging „Het Eiland." In de programma's van het Ritthemsch fanfarekorps is een kleine verandering ge komen. Op veler verzoek zal op beide avon den voor de pauze de Kleppermarsch vah wyien den heer Morks worden uitgevoerd door bovengenoemde vereeniging. Hieraan werken 50 kinderen mede. Het geheel staat onder leiding van den heer P. Meyers. De voorbereiding hiervoor is zeer kort ge weest en het is niet mogelijk geweest om een enkele repetitie gezamenlijk te houden. Toch acht de leider de uitvoering mogelijk en wij twijfelen niet of deze attractie zal door velen op prys worden gesteld, en het publiek zal zeker niet nalaten om in grooten getale naar deze mooie compositie te komen luis teren. De feestvereeniging „Het Eiland" verzoekt ons, ter voorkoming van misverstand, mede te deelen dat de gisteren in ons blad gepu bliceerde marschroute met feestelijkheden voor kinderen en muziek, geheel staat bui ten het „Eiland"-comité, doch uitgaat van het comité Joost de Moorstraat. Vergadering gemeenteraad. De eerstvolgende vergadering van den ge meenteraad. zal niet gehouden worden op den laatsten Vrydag van deze maand, doch op Woensdag 13 Mei. De gemeenteraadsverkiezingen. Naar „het Volk" uit goede bron verneemt, heeft de anti-rev. kiesvereeniging alhier het aftredende lid van den gemeenteraad, den heer H. Ch. V. Sorel, die bij vorige verkie zingen no. 2 op de üjst stond, thans naar de vierde plaats gedirigeerd, waardoor zijn her kiezing zeer onzeker is. Een en ander zou zijn geschied, omdat de heer Sorel, die ook voorzitter is van de afdeeling Christelijke Metaalbewerkers, zyn medewerking heeft verleend aan het indienen van adressen door de gezamenlijke vakcentrales aan Burg. en Weth. en aan den raad voor het verkrij gen van betere steunregelingen en goede werkverschaffing: voor de werkloozen. Zooals bekend is, kon de anti-rev. fractie, uitgezon derd de heer Sorel, zich hiermede niet ver- eenigen. Wyziging boottreinen. Met ingang van 15 Mei worden de boot treinen Amsterdam—Vlissingen belangrijk gewyzigd. De boottrein zal te Amsterdam van het Centraal Station vertrekken om 10.18 uur inplaats van 9.20 uur, zooals vorig jaar. In omgekeerde richting wordt in Roosendaal de aansluiting gehaald aan den Edelweiss-ex press (aankomst Amsterdam C.S. 22.06 uur). In deze boottreinen zullen loopen Pullman rijtuigen eerste klasse en twee klasse Amster dam—Vüssingen en terug in plaats van de thans loopende doorgaande rytuigen eerste en tweede klasse en het restauratie-rij tuig Am sterdamVüssingen. Deze Pullman-rijtuigen zyn noodig geworden omdat in de richting VüssingenAmsterdam het vervoer geschiedt met den Edelweiss-express. Voor den toe gang van de Pullman-rijtuigen Amsterdam Vüssingen is een toeslag vereischt van 2 voor de eerste klasse en 1.50 voor de tweede klasse. Reizigers die van Vlissingen af in de Pullman-rijtuigen reizen betalen in den Edel weiss-express geen D-toeslag. Reizigers die van deze rijtuigen geen gebruik maken moe ten te Roosendaal overstappen. Een jubileum. Ter gelegenheid van het 25-jarig dienst- jubileum van den commies ter secretarie, chef der afdeeling algemeene zaken, den heer J, de Vlieger, kwamen hedenmorgen voor den aanvang der werkzaamheden de ambtenaren van de verschillende takken van dienst dezer gemeente samen in de raadzaal. De jubilaris werd door den gemeente-secretaris, derf heer F. Bisschop, namens Burg. en Weth. en de

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1931 | | pagina 1