Choco
CHIEF WHIP
halve flesch.
Ome UedeiUsche Illustratie
LAAT UW VERSTAND SPREKEN!
■NC. SfI;
69e Jaargang
1931
Uitgave: Firma F. VAN DE VELDE Ir., Walstraat 58-60, Vlissingen. Telef. 10. Postrekening 6628?
II APRIL;
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
151
aangesloten bij het bureau voor publiciteitswaarde, ingesteld door de vereeniging „de
nederlandsche dagbladpers"
EERSTE BLAD
GEMEENTEBESTUUR
Vast en zeker rookt U
dan voortaan Chief Whip
Meer dan 15 jaar ervaring
hebben mij geleerd dat niets
zooveel genot kan geven als
de voortreffelijke smaak en
kwaliteit dezer sigaret!
VIRGINIA
De Beste voor Uw Gezondheid!
De ontwikkeling der Vlïssingsche havens in verband
met de Vlissingsche Handelsgeschiedenis, de
laatste vooral in de Middeleeuwen.
IJ N00M
Stads-en Provincicnieuws
leuw procédé
de kwaliteit
er
fee verhoogen.
jige zich van
jken smaak.
onzen
(dienden,
ek van
eten Koena.
ken Zaterdag
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels ƒ1.25; iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen..Rec!ames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetreffendeHuur enVerhuur,Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 15 regels 75 ct, iedere regel meer 15 ct
De abonné's in 't bezit eener A g"| gulden bij levens-
Polis, zijn GRATIS verze- ■ai|g|| lange ongeschikt-
kerd tegen ongelukken voorheid tot werken.
Cföft gulden bij dood gulden bij verlies i
een ongeluk. cllUU band, voet of oog. J
gulden bij verlies 4 «R| gulden bij verlies fh I—
van B 1 van een w
3 een duim AUC» wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
Dit nummer bestaat uit 3 biaden
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Vlissin
gen;
Gelet op art. 15 der Drankwet, doen te
weten
dat bij hen is ingekomen een verzoekschrift
van Florence Henriette Marie Blondé, we
duwe van Adrianus Wilhelmus Smits, om
vergunning tot verkoop van sterken drank in
het klein, in de koffiekamer, de eetzaal en de
biljardzaal van het perceel Boulevard de
Ruijter nr. 2
dat vanaf heden gedurende veertien dagen
schriftelijke bezwaren tegen het verleenen
der gevraagde vergunning kunnen worden
ingebracht bij Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
Vlissingen, 11 April -1931.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN WOELDEREN.
De Secretaris,
F. BISSCHOP.
bevat deze week o.a.
Passagierende Jantjes op Madeira. Foto's
uit Noord-Zuid en ons waterland. Lente-op
namen. Nieuwe mode. Onderhoudende Iec-
A tvrat.
ARDATM
LONDON
H m
- V
)V 14
'V v >SV
n.
Middelburg verzet zich tegen een nieuwe haven.
Grieven der Middelburgers,
EST RAAT.
Toen nu Maximiliaan van Bourgondië zijn
vader opvolgde in 1540, bevestigde hij in de
eerste plaats bij de inhuldiging te Vlissingen
het in 1444 verleende privilege van den ha-
ringtol, maar wilde tevens nieuwe terreinen
voegen aan zijn heerlijkheid en wel door aan
koop van gronden van West-Souburg en
Oud-Vlissingen, dus buiten de poort van
Altenazooals ik vroeger reeds uiteenzette,
hoorde deze grond nog aan West-Souburg.
Hij verzocht dus aan den keizer octrooi om
tot vergrooting van de heerlijkheid Vlissingen
drie honderd gemeten ambachtsgrond van
Oud-Vlissingen en West-Souburg, rond de
stad gelegen, te mogen aankoopen en in zijn
heerlijkheid te moge incorporeeren. Dit was
geschied in 1545, althans den 28en November
van dat jaar reisden Gedeputeerden van
Middelburg naar het hof, om te trachten de
voorgenomen ampliatie of vergrooting tegen
te houden met volmacht om aan de vrienden
der stad naar genegenheid geschenken te
mogen geven (sic Ook Goes schrijft 2 De
cember aan Middelburg, dat zü zich daarbij
geheel aansluit. (Goes ziedde en verhandelde
ook zout). Den 12en December gaan Gede
puteerden naar Utrecht, om den keizer zelf
over de zaak te spreken, maar vinden hem
daar niet, omdat hij te 's-Hetogenbosch ziek
?igt „van den artyck in de hant" Den 28en
November 1549 heeft blijkbaar de heer van
Vlissingen zijn verzoek herhaald en hij wijst
orop, dat voer de buizen en schuiten in zijn
heerlijkheid geen voldoende ruimte is, daar
de kleine en de groote visscherij in den laat-
sten tijd sterk is toegenomen en de visschers
van Domburg, Westkappel en Zoutelande al
daar zelf geen havens hebbende, te Vlissingen
al- en aanvaren. De Middelburgers verweren
z?ch in een breedvoerige memorie, opgesteld
na 28 Novembe 1549 (ongedateerd Is het af
schrift) en deelen mede, dat Veere en Vlis
singen, gelegen op den weg naar Middelburg
steeds trachten Mi'lelburg zijn handel af te
kapen, 't is de Veerenaars reeds gelukt de
Oosterlingen bewoners der Oostzeelan
den) en de Schotten tot zich te trekken, ook
hebben zij reeds getracht de Bretons met hun
zout bij hen te krijgende Portugeezen en
anderen trachten zij en met succes naar
hun haven te lokken. Wanneer de Vlissingers
fiu hun nieuwe haven krijgen, zal deze stad
'hetzelfde doen met de schepen, die van het
Westen komen, zooals Veere doet met die
van het Noorden komen. Terwijl Vlissingen
zoo gunstig aan zee gelegen, vroeger slechts
een verzameling lieden (sic was, die leef
den van de passanten naar Vlaanderen, die
daar op gunstigen wind wachtten, is het ge
worden wat het nu is de haringvisscherij en
zij zijn nu bezig den vischstapel te veroveren,
zelfs van de visch uit Holland, die eigenlijk
Middelburg en Arnemuiden moesten hebben.
Bovendien om Middelburg te hinderen,
hebben de Missingers van de schuiten die
van Middelburg af vareh kaaigeld, kerkgeld
en vischtol gevraagd van al den haring dien
ze vingen, alsof de haring gelost was in Vlis
singen in plaats van in Middelburg, terwijl
de buizen komende uit Holland en Vlaande
ren die te Vlissingen komen, niet van meer
betalen dan zij daar lossen. En er is nog
meerNog niet lang geleden hebben eenige
jongelieden, verwant aan zeelui, die afvoeren
van Middelburg, in hun opbruisendheid in de
omgeving van Vlissingen brooddronkenheden
gepleegd en toen de baljuw hen had ge
vangen genomen, heeft hij het slechts met
hen of hun verwanten op een accoord willen
gooien als hun zeevarende verwanten in het
vervolg hun buizen van Vlissingen lieten ver
trekken, wat sinds dien gebeurd is. Iets der
gelijks hebben zij gedaan met Schotten, die
noodgedwongen in Vlissingen gekomen, daar
vastgehouden werden en eerst vrijgelaten, als
ze daar losten en hun goederen verkochten.
Met schepen met wijn is iets dergelijks ge
beurd, de schepen, die bestemd waren voor
Middelburg, hebben ze vastgehouden, terwijl
andere, die een andere bestemming hadden,
vrij werden gelaten. Bovendien hebben die
van Vlissingen gemaakt, dat het meerendeel
der wijnen van Auxerre (Bourgondië), Or
leans en Parijs, die eerst voor Middelburg be
stemd waren, te Vlissingen verkocht waren,
alsof ze behoorden aan Vlissingers, terwijl het
heel duidelijk is, dat de Vlissingers slechts
een compagnieschap met ch Franschen en
anderen hebben aangegaan. Zoo wordt de
stapel ontdoken en heeft de tol van Z. M. er
ook schade van.
Om bovenomschreven redenen zal het dui
delijk zijn, dat indien het aan de Vlissingers
wordt geoorloofd hun stad te vergrooten en
er huizen te zetten en er havens en kaaien te
maken naar hun. lust, zij op alle mogelijke
manieren zullen trachten hun dergelijke
praktijken voort te zetten en Middelburg en
andere steden van Z. M. van de handelsvoor-
deelen te berooven en ook zal hen duidelijk
zijn, dat de steden der vazallen, meer bewe
gingsvrijheid hebbende, dan de goede stad
Middelburg, te haren koste zullen groeien,
zooals men nu dagelijks ziet met de Schotsche
koopwaren, die ondanks den oorlog in grooten
overvloed nu te Veere en te Vlissingen komen,
alsof er geen oorlog is. De Middelburgers
vinden het absoluut niet nooodzakelijk met
het oog op de visscherij, de Vlissingsche ha
vens te vergrooten, zij zijn daartoe ruim ge
noeg. Maar de ware beweegreden is, dat zij
behalve den handel met Engeland en Frank
rijk ook dien met de Schotten willen ver
werven. Zij beproeven immers nog ondanks
den oorlog een contract te sluiten met de
Schottenals zij al de koopwaren van daar
kregen, kan het mogelijk zijn, dat hun haven
te klein is ten. koste van hun buren zou
den zij hun handel willen vermeerderen onder
voorwendsel van de visscherij, zonder dat
daartoe eenige noodzaak is.
Zelfs hebben die van Vlissingen verschei
dene plekken onbebouwd en bovendien een
haven grooter en ruimer dan die van Mid
delburg, het is dus duidelijk, dat de visscherij
slechts een voorwendsel is hun handel uit te
breiden ten koste van anderen. En hiermee
niet tevreden zeggen zij, dat ze „pannen" zul
len maken om het zout te zieden, wat niet
alleen den ondergang van Middelburg, Arne
muiden zou beduiden, maar ook de geheele
ruïne van andere steden van Z.M. zou betee-
kenen, als Zierikzee, Reijmerswaal, Goes,
welke steden geen ander bedrijf dan het zout
hebben, en dat zal ongetwijfeld gebeuren, als
ZM. dit niet voorkomt. Indien dus Z.M. de
gevraagde uitbreiding met 300 gemeten toe
staat, zal dit den ondergang in korten tijd van
alle naburige plaatsen beteekenen. Zelfs Mid
delburg, nu koopstad zijnde, zou door ver
scheiden kooplieden verlaten worden, die zich
zouden vestigen in Vlissingen, datzelfde is
ook de stad Biervliet overkomen „laquélle par
la commodité de Vlyssinghe a perdue la
traffyeque des harensz". De Heer van Beveren
moest tevreden zijn met de welvaart en den
grooten voorspoed, die hem met zijn stad Vlis
singen is overkomen, zonder Z.M. lastig te
vallen met deze vergrooting, die groot nadeel
zou toebrengen aan Z.M. en zijn stedenim
mers de rechten welke hij jaarlijks ontvangt,
bedragen*per jaar meer dan de hoofdsom, die
hij of zijn voorvaderen eens aan de zeer edele
voorvaderen van Z.M. betaald hebben voor
den koop van de genoemde stad Vlissingen
met "Westkappel, Domburg en zekere duinen
van Walcheren, want het zou blijken, dat
wanneer deze bezittingen, die indertijd ver
kocht zijn voor 17000 Kronen ineens, de
kroon berekend op 48 gr. Vlaamsch, nu ook
verkocht werden, ze zeker 200.000 kronen
waard zouden zijn. Dezen voorspoed misgun
den de Middelburgers aan den genoemden
Heer van Beveren in het geheel niet, maar
zij willen gaarne in welstand blijven, wat
voor Z.M. en het lknd ook goe$ zal zijn,
maar wat onmogelijk zou zijn, als Vlissingen
om dergelijke redenen werd vergroot. En dan
wenscht Mijnheer van Beveren de vergroo
ting, opdat hij een opruiming kan houden
onder zekere „cabaretz et lieux inhonestes
autour de sa ville", daarmee gaan de Mid
delburgers ook accoord. Maar dat is geen re
den om de stad uit te breiden, want er zijn
wel andere middelen om hierin verbetering te
brengen, nl. een verbod om daar herberg te
houden.
Nu moet men niet zeggen, dat de Middel
burgers voor hun eigen belangen alleen op
komen, want door deze vergrooting lijdt niet
alleen Walcheren, maar geheel Zeeland en
dientengevolge zal Z.M. veel minder inkom
sten kunnen hebben, zoowel wat betreft op
zijn aanvragen om „aydes et rentes" als in
imposten „water ghelt" en andere ontvang
sten, welke men nu zal innen op die drie hon
derd gemeten.
Deze memorie spreekt voor zich zelf en
heeft geen toelichting noodig, of het zou deze
moeten zijn, nl. de Heer van Beveren in zijn
verzoek aan den keizer had medegedeeld,
van de poort van Altena tot het Blauwpoortje
vijftig of zestig woningen voor de visschers
te willen bouwen, behalve dan dat hij een
nieuwe haven wilde graven voor de buizen en
booten der haringvisschers. Nu was dit laat
ste wel waar, evengoed als het willen oprui
men van de lichte buurt in de omgeving der
haven aan den Nieuwendijk, maar de hoofd
reden zat dieper, zooals Middelburg wel be
greep. Ook de zoutnering waarover de Mid
delburgers spreken behoeft nog een enkele
verklaring. Van het midden der 15e eeuw voer
de men zout aan uit de Baai van Bourgneufuit
Brouage (bij la Rochelle) en Portugal, maar
dit grove Westersche zout werd in de Zeeuw-
sche keten gezuiverd. De „pannemannen"
hadden het zoutbedrijf immers reeds van
oudsher beoefend en zoo onderscheidde men
„zout van grauwen selte gesoeden, of zout
van sont" 2). Wanneer nu dat grove zout
hier gezuiverd was, dan werd het naar den
vreemde verhandeld en eveneens bij de vis
scherij aangevoerd. „Het is een merkwaardige
economische cirkelgang, de Westersche
scheepvaart voert het zout aande Zeeuw-
sche, waaronder ook de Walchersche nijver
heid, zuivert de ruwe grondstofhet witte
gezoden zout wordt in de haringvisscherij
aangevoerd en het product dier visscherij
dient weer als vracht voor de keerende sche
pen naar het Westen". 3)
Men voelt hier bovendien wel tevens als
ondergrond den strijd van den machtigen
feodalen heer tegenover de macht van de
koopstad, gaarne gesteund door den lands
heer, de eerste vormde hier een staat in den
staat. Maar hij was ook niet de eerste de
beste, deze laatste Bourgondiër van Veere,
Maximiliaan. Bij den dood van zijn vader was
hij onmiddellijk verheven tot admiraal en
generaal capitein van de zee, in Januari 1546
werd hij ridder van het Gulden Vlies, in 1547
zelfs stadhouder van Holland, Zeeland en
Utrecht, in welke hoedanigheden hij Karei V
gewichtige diensten moet hebben bewezen en
waarvoor hij met zijn verheffing tot markies
(21 October 1555) werd beloond. Ondanks zijn
groote macht heeft Middelburg niet toege
geven.
H. G. VAN GROL,
Archivaris.
1). Vgl. de Stoppelaar, Inv. Arch. Midd,
No. 2048 „Artyck", vgl. Fra arthrite jicht,
2). Inv. de Stoppelaar nr. 678
3). Dr. Z. W. Sneller, Walcheren, 15e eeuw,
blz. 109.
VLISSINGEN, 11 APRIL.
De havenfeesten.
Naar wij vernemen zal Z. K. H. Prins
Hendrik Vrijdag a.s., na afloop van het Ko
ninklijk bezoek aan Vlissingen, deelnemen
aan een thé en daarna aan een diner, welk©
de burgemeester en mevr. Van Woelderen
in het Grand Hotel Britannia aan een aann
tal gasten aanbieden.
Z. K. H. zal ten huize van den Commissa
ris der Koningin overnachten.
Gisterenavond hield de buurtcommissi©
Palingstraat en omgeving een vergadering
in de school Palingstraat. Na de opening
zette de voorzitter, de heer A. Jansens uiteen
het voorstel voor het al of niet toekennen
van 25 aan den Oranjebond. Uit de be
sprekingen bleek dat men niet genegen was
een bijdrage te verleenen. Daarna werd het
voorstel om 25 aan den Oranjebond af t©
staan met meerderheid van stemmen ver
worpen, zoodat ook deze buurtcommissi©
niets zal afdragen.
Hierna werd mededeeling gedaan omtrent
den stand der kas. Besloten werd verder het
innen der contributie stop te zetten en we
der te beginnen met het ophalen der con
tributie in de eerste week van Januari 1932.
In de gisteren gehouden vergadering van
het buurtcomité Groenewoud, Lepelstraat en
Plein Vierwinden is met algemeen^ stemmen
besloten niets af te dragen aan den Oranje
bond.
Feestvereenfging „Het Eiland".
Ter gelegenheid van de opening der nieu
we haven op Vrijdag 17 April a.s. zal het
bekende Ritthemsche muziekkorps „Oefe
ning na den Arbeid", directeur de heer Meij-
ers, 's avonds een concert geven van 8 tot 10
uur, op het terrein aan de Kanaalstaat.
Bovendien wordt 's Zaterdagsavonds ooi?