500
300
25
PL0UVIER OPHUiMiNQ WARME PANTOFFELS
WOENSDAG
JANUARI
EERSTE BLAD
No.5
69e Jaargang
1031
UitgaveFirma F. VAM DE VELDE Fr., Walstraat 56-60, Viissingen. Telei. 10. Postrekening 00237
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
Stads-en Provincienieuws
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS Voor Vlissingenende gemeenten op Walcheren /2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheele rijk 12.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 1 3.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels 1.25 iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetrefiendeHuui enVerhuur.Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1 5 regels 75 ct., iedere regel meer 15 ct.
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGINü „DE NEDERLANÜSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Spinsteenfjes. Het spinnen in ouden iijd,
vóór de uitvinding van het spinnewiel. De
Boschweg. Het Koopmansvoetpad.
Door de vriendelijkheid van een ingezetene
kwam het Museum in het bezit van een paar
voorwerpen, op het oog zeer onaanzienlijk,
doch in werkelijkheid van groot belang. Het
zijn namelijk twee zoogenaamde „spinsteen-
tjes", die door het harde baksel en het gla
zuur te definieeren zijn als afkomstig uit
omstreeks de 15e eeuw. We mogen den gever
dankbaar zijn voor zijn opmerkzaamheid,
want vele van deze en dergelijke exempla
ren zullen bij het vinden als waardeloos weg
geworpen zijn. 't Is tenminste wel eigenaar
dig, dat in het Museum tot nog toe geen
spinsteentjes aanv/ezig waren, terwijl ze
reeds in de oudste nederzettingen vanaf de
ruïne's van Troje tot de opgravingen van
recenten datum van Wijk bil Duurstede
steeds in grooten getale gevonden zijn.
Ook merkwaardig is, en dat ujt een lin
guïstisch oogpunt, dat geen der woordenboe
ken tot op heden het woord vermeldt,
waarschijnlijk zal het Groote Woordenboek
dit wel gaan doen, omdat het juist door het
archaëologisch onderzoek van tegenwoordig,
meer eén up-to-date object geworden is, dat
in wetenschappelijke artikelen op het gebied
der archaëlogie telkens voorkomt.
Laat ik beginnen met te zeggen, dat de
spinsteentjes juist 400 jaar geleden in de be
schaafde wereld uitgediend raakten, im
mers 1530 (Johann Jürgen) is het spinne
wiel uitgevonden en dit maakte een einde
aan het bestaan der spinsteentjes. We zullen
dus even dieper moeten ingaan op het spin
nen, In de meest algemeene beteekenis is
spinnen het maken van een draad. Wat de
spin doet bij het maken van een web en de
zijderups bij het verpoppen in een cocon, is
hetzelfde, wat bij het vervaardigen van
kunstzijde geschiedt, nl. het persen van een
taaie, later verhardende vloeistof door een
fijne opening. Ook bij het uitwalsen en trek
ken van metalen tot draad, of het uittrekken
van glasstaven, is dat soort draadmaken een
eenvoudige bewerking. Gewoonlijk wordt dit
niet tot het spinnen gerekend, en heeft het
spinnen de engere beteekenis van het maken
van diaad uit losse vezels, door dat deze,
om en door elkaar gedraaid, in een regelmatig
en stevig verband worden gebracht. Een
aldus vervaardigde draad (dit woord is ge
vormd van draaien, nl. de stam draa- en
het achtervoegsel d) heet garen.
Men heeft dus in de eerste plaats noodig
een inééndraai-element de spil en een
opwind-element de spoel Het ineen
draaien geschiedt op een bepaalde lengte,
doordat het eene uiteinde is vastgebonden en
aan het andere uiteinde het draaiende spin-
element de spil is verbonden. De pri
mitiefste manier van spinnen is die met een
enkele losse spil. De spil (het ineendraai
element) en de spoel (het opwind-element)
zUn dan één en hetzelfde. De spindel was nl.
een houten of metalen spil met een ring van
lood of tin, wartel genoemd (dit is ons spin-
steentje), die als vliegwieltje dienst deed om
het gemakkelijker te maken de spil door vin
gerbeweging snel te doen draaien.
Een dikke dot wol of vlas stak men aan
een stok, het spinrokken. Een kleiner stokje
was de spinklos of het spindel, 't Ondereind
van de spinklos stak weer door een doorboord
steentje, het spinsteentje. in de eene hand
nam de spinster het waren meestal de
vrouwen, die sponnen en weefden, nu de
spinklos. Het spinrokken met het vlas of de
wol er aan stond naast haar, of ze stak het
Fn haar gordel, dan kon ze ook loopend spin
nen. Om te beginnen trok ze een paar vezels
uit, maakte die vast in de gleuf van de spin
del en wikkelde die dan een paar maal om
de spil heen. Daarna liet ze de spinklos los
en gaf het steentje een ronddraaiende be
weging. De vezels draaiden mee, vormden
door het draaien een sterke draad. Het spin
steentje zorgde, dat het rondwentelen regel
matig geschiedde. Het diende bovendien nog
ergens anders voor. Werd de draad te lang,
zoodat de spinloos op den grond ^ou komen
ta hangen, dan wikkelde de spinster hem om
de spil. Daar kwam langzamerhand een dik
kluwen. Het steentje zorgde, dat het kluwen
ulet van de spil zakte. Op deze wijze onge
veer hebben de vrouwen tot voor vierhonderd
jaar hun draden gesponnen. Welk een tijd
het haar kosttfc? om de draden voor slechts
één linnen of v i k'eed te m~k -i Daar
voor dienden de lange wintera» onclen. Ver
volgens kwam het weven, maar dit ligt bui
ten het bestek van dit artikel.
Men begrijpt, dat de uitvinding van
het spinnewiel intusschen in de 16e eeuw
een reuzen vooruitgang was. Immers werd
by de enkele losse spindel een bepaalde
lengte garen eerst inééngedraaid en daarna
opgewonden het onderbroken spinnen, bij
het spinnewiel loopt het garen regelmatig
door spil en spoel zijn nu niet meer één,
doch gescheiden elementen. Men kan dus
dan onafgebroken door spinnen. Zooals van
zelf spreekt, ga ik hier niet verder op in,
doch wil nog deze opmerking inlasschen. dat
ook bij den tegeïiwoordigen machinalen ar
beid in de textielindustrie, in den aard van
het spinproces geen verandering is gekomen.
Wanneer we nu naar ons spinsteentje
terugkeeren, dat technisch ook „wartel" ge
noemd wordt, zooals ik hierboven al zei, dan
merken we op, dat onze exemplaren niet „van
lood of tin" zijn, maar van gebakken aarde
werk, dat, door zyn hard baksel en glazuur,
uit de 15e eeuw blijkt te dateeren. Reeds in
overoude tijden werd de kunst van het spin-
Aan den kleiweg, eveneens op het tegen
woordige vliegveld, had de vader van Betje
Wolff (dus nog einde 18e eeuw) een buiten
tje „Altyt wel", totdat Napoleou dit geheele
terrein annexeerde voor zijn versterking, die
later als Midden-Reduit, nu als vliegveld,
bekend staat. Toen verdwenen alle buiten
huisjes aan dien kleiweg.
De naam Hoogeweg was in tegenstelling
met de „Lageweg", die van de West-Poort
(nu de „Oudheidstoren" bij de Bomvrije
kazerne) door het later overstroomde land
en langs de oudste haven (nu gedeeltelijk
Spuikom) en de Papendreef (langs de kerk
van Oud-Vlissingen dus) voorbij het Oude
kasteel (ten Noordoosten van die kerk) by
Baskensburg de Hooge weg bereikte, met
een aftakking de Boschjesweg, die by Hoeve
Bonendyke de Hooge weg bereikte. Juist te
genover die oude hoeve Bonedyck (dat deze
zeer oud was, blijkt wel uit den verouderden
voornaam Bone, die in Zeeland alleen nog
als familienaam bestaat, maar sinds eeuwen
niet meer als voornaam) is het eene spin
steentje gevonden, terwijl het andere afkom
stig is van een hoeve die ongetwijfeld ge
staan heeft aan de oude Boschjesweg.
Geen van de beide genoemde wegen was
kort te noemen, met veel kronkelingen be
reikte men moeizaam Middelburg en dus,
toen men een nieuwe stadsuitgang had tegen
over de „comme van de Caeskaye" (waar nu
de school aan de Oprit is) legde men in 1540
voor den koopman een rechtlijnig en bestraat
voetpad aan „beghinnende van der poorte
der stede van Vlissinge ende streckende tot
ende voorbij 't capelleken van den Abeele"
Daarom is dat pad het Koopmansvoetpad en
de poort de Middelburgsche poort genoemd.
Een overblijfsel van dit pad is behalve het
plaats by de „Vlismar", teneinde aldaar de
lading olie te lossen.
Het water was zéér hoog opgezet en daar
het gisteren juist een hoog ty was, was de
kanaalwaterstand dus abnormaal hoog. Bij
de Keersluis leek het wel of de brug op het
water lag. Het water liep over het jaagpad,
zoodat de vloedplanken moesten worden ge
plaatst. Ook op het Eiland heeft men eenigen
last gehad van het water.
Bij het terrein van de „Vlismar" begon
het water ook reeds door te dringen. Men
wist door het aanbrengen van zakken zand
een verder doordringen te voorkomen.
De proef om eon schip met een diepgang
van meer dan 25 voet naar binnen te bren
gen is dus goed gelukt. Tot nog toe moesten
dergelyke diepgeladen schepen op de reede
blijven liggen en eerst worden gelicht, alvo
rens naar binnen te kunnen komen, daar de
oude groote schutsluis met hoogstens 20 voet
kan worden gepasseerd.
Luxor-Theater.
De dood voor oogen.
Alleen voor jou.
De eerste hoofdfilm welke geheel in de
Zuidpoolstreken werd opgenomen, imponeert
door de onherbergzame natuur, maar ook
door het boeiende verhaal wat zich in die
omgeving afspeelt. Een bonthandelaar zal
een gemengd gezelschap door middel van
hondensleden overbrengen van een ingevro
ren schip naar bewoonde oorden. In een
voormalig handelsstation wordt de nacht
doorgebracht en van die gelegenheid maakt
de bonthandelaar gebruik om te éclipseeren.
Het gezelschap is aan honger en koude ten
prooi en als eenmaal de nood ten top is ge-
nen beoefend. Van de oude Egyptenaren is
bekend, dat ze 4000 jaar voor Christus al vlas
verbouwdendus het materiaal voor het
linnen. Ook reeds lang voor Christus werd de
wol van het schaap benut. Voordat de Ro
meinen met de Germanen in aanraking kwa
men kenden dezen reeds het vlas, want in de
oude beschaafde wereld waren wol en vlas de
grondstoffen, terwyl China en Indië zijde en
katoen verwerkten, 't Behoeft dus niet te
verwonderen, dat de spinsteentjes reeds in de
ruïnes van Troje gevonden worden. Ook zijn
ze in grooten getale voor den dag gekomen
bij de opgravingen van 1923 en 1928 te Wyk-
bij-Duurstede, onder leiding van prof. dr. J
M. Holwerda. Ook daar reeds, dus uit de 9de
eeuw na Christus dateerend, zyn zy uit een
rooden gebakken steen gesneden en van ver
schillende grootte. Ze kunnen ook verschil
lende vormen hebben, byv. grove eenvoudige
schyven van klei, andere zijn kegelvormig of
,-dubbel-kegelvormig met de breede basissen
tegen elkaar. Verder meer afgeronde vor
men, een enkele is versierd met kringetjes
ornament. Maar ook zijn er by, die aan de
hier gevondene doen denken, dus uit later
tyd zynze vertoonen hetzelfde typisch
steenharde baksel en een bruin glazuur.
Het merkwaardige van deze schenking is,
dat het de eerste exemplaren zijn, die uit
deze omgeving ons Museum bereiken, wat te
verklaren is uit het onaanzienlijk voorkomen
dezer voorwerpen, waardoor ze door de vin
ders altyd als waardeloos weggeworpen zul
len zyn. 't Stemt daarom tot groote dank
baarheid, dat de vinder nu een intellectueel
was, die, al wist hy dan niet, wat het precies
was, door wetenschappelyke intuïtie geleid,
vermoedde, dat het wel degelyk iets bijzon
ders was en ze als zoodanig my aanbood. Op
myn verzoek heeft de vinder op een teeke-
ningetje tevens de vindplaats aangeduid er
dan blijkt deze tusschen Boscïijeslaan er
Hoogeweg te zijn, een gedeelte dus, dat oo!
in de 15e eeuw al met enkele hoeven bezel
was, want de Hooge weg, nu Boschweg ge
noemd, is een der oudste wegen in de om
geving. Immers de zoogenaamde Hooge weg
was de oude weg, die van Oud-Vlissingen (in
een myner vorige artikelen sprak ik reeds
over de kerk van Oud-Vlissingen, op de
plaats van de tegenwoordige perceelen Bad
huisweg 107 en 109) over West Souburg naar
Middelburg voerde. Het eerste gedeelte liep
dus van de oudste haven een gedeelte is
nu de „Spuikom" eerst noord- dan oost
waarts tot wat nu Boschweg heet en dat het
verdere gedeelte van de Hooge weg was ver
volgens dwars over het tegenwoordige
„Vliegveld" en bereikte dan West-Souburg op
dat punt, waar men nu nog een gedeelte weg
als overblyfsel vindt by het bekende groote
witte huis, waarby het „Park" hoort en aan
welks overzyde het kasteel van W-st-Sou
burg stond, waar Marnix van St. Aldegonde
gewoond heeft en waar ook keizer Karei V de
c erker» de geteekend heeft "56, waarby hij
afstand d&sd van de Duitsche keizerskroon.
„Koopmansvoetpad" van den Singel tot den
Boschweg, het aardige voetpad van den
molen van Oost-Souburg tot den Abeele.
Grooten dank zyn wy verschuldigd aan
den opmerkzamen vinder, die een overblyfsel
van de nyvere vlyt van Middeleeuwsche
Vlissingers heeft weten te differentieeren en
zoo het Museum in waren zin heeft verrykt.
Moge dit een opwekking zijn voor degenen,
die de aarde in onze omgeving verwerken,
om het oog den kost te geven en het ver
stand te laten werken. De rulle grond, „moe
derlijk gul en goed" kan nog zooveel terug
geven wat van belang is met recht spreekt
men hier ook weer van de leerschool der
spade.
H. G. VAN GROL,
Archivaris.
VLISSINGEN, 7 JANUARI.
Havenfeesten 1931.
Gisterenavond werd wederom een vergade
ring gehouden door de bewoners van de
Glacisstraat. Verslag werd gedaan van door
het voorloopig comité ingezamelde inteeken-
biljetten, waaruit bleek dat over voldoende
medewerking wordt beschikt om deel te ne
men aan de havenfeesten 1931.
Daarna werd overgegaan tot verkiezing
van een bestuur, dat werd samengesteld uit
de heeren H. L. Frenks, voorzitter J. Haver-
hoek, secretarisA. Masclee,, penningmees
ter, C. Adriaanse en J. Vermeulen, commis
sarissen.
Na behandeling van eenige huishoudelyke
zaken werd door den heer Frenks aan den
heer Louwerse dank gebracht voor de aan
gename wyze, waarop hy de voor deze buurt
gehouden vergaderingen heeft geleid.
Geen spreekuur wethouder van openbare
werken.
De wethouder van openbare werken, de
heer M. Laernoes, zal wegens uitstedigheid
geen spreekuur houden van Vrydag 9 Janu
ari af tot en met Donderdag 16 Januari.
De nieuwe keersluis.
Bij het passeeren van het Amerikaansche
tankstoomschip „Trimountain" door de
nieuwe keersluis, waren gisteren tegenwoor
dig het geheele college van Burg. en Weth.,
ingenieurs van den rykswaterstaat, de heer
Braat, directeur van de „Vlismar", de heer
J. van Boven, vertegenwoordiger van de
cargadoorsfirma De Groof Co. en de ryks-
havenmeester.
Het diepgeladen schip kon dadelijk naar de
binnenhaven worden gebracht en nam lig-.
stegen, is de bonthandelaar bereid de reizi
gers verder te brengen als een van de dames
zich opoffert. Een danseresje offert eer en
goeden naam terwille van den gewonden
man, dien zy bemint, doch de bruut, die een
dergelijken eisch dorst te stellen, valt als
slachtoffer van zyn verraad en laaghartige
handelwijze. H-et gezelschap is gered, maar
men ontziet zich niet, juist de koene redster
om haar gedrag te minachten. Zoo gaat het
in de wereld. Gelukkig had de minnaar an
dere gedachten, wat uit het einde van deze
spannend# film blijkt. Nancy Carroll, Jose
phine Dum en Lawrence Gray acteeren heel
goed.
Ook de tweede hoofdfilm heeft als entou
rage winterbeëlden, en wel van een onverge-
lyklijke overweldigende schoonheid. We be
vinden ons thans in 't Zwitsersche hoogge
bergte. Buitengewoon prachtig en natuurlijk
wordt deze omgeving weergegeven. En te
midden van de gezonde levensblye bergbewo
ners en de levenslustige jeugd, vinden we de
lijders, die genezing zoeken van hun vreese-
lyke kwaal. Een sanatorium toont de schry-
nende tegenstelling van levensblyheid en
levenssmart. Onze landgenoote Lien Deyers
is in deze rolprent de engel, die haar liefde
en zon deelt met de arme kranken, hen
troost en opbeurt. En als ze zelf geheel her
steld is, blyft ze nog in dit mooie land. op
dat ook hy, wien ze haar hart verpandde,
genezen zal. Deze Ufa-tragedie werd gere
gisseerd door Wilhelm Dieterlee, die tevens
de partner van Lien Deyers is. In alle op
zichten een prachtfilm
Het theater was uitverkocht.
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
By den gemeentelyken dienst der Arbeids
bemiddeling alhier staan als werkzoekenden
ingeschreven 2 letterzetters, 16 grondwer
kers, 1 mastiekbewerker, 6 metselaars, 1
meubelmaker, 9 opperlieden, 6 schilders, 7
timmerlieden, 1 verver, 1 waterbouwkundig-
opzichter, 1 kleermaker, 2 schoenmakers, 1
teekenaar bekend met werktuigkunde en
bouwkunde, 146 metaalbewerkers, 1 banket
bakker, 1 tuinman, 1 magazynbediende, 1
kruideniersbediende, 1 chauffeur, 1 kellner,
8 transportarbeiders, 7 varensgezellen, 1 in
specteur (assurantie)12 kantoorbedienden
(w.o. 6 vrouwelyke), 1 werkster, 1 dienst
meisje, 1 buffetjuffrouw en 65 losse arbeiders.
Totaal 302 ingeschrevenen. Vorige week
287 personen. Alzoo een vermeerdering van
15 werkzoekenden.
Brand m een kippenfokkerij.
In den afgeloopen nacht omstreeks 2 uur
zag een surveilleerende agent van politie in
de richting van den Hoogeweg een rooden
vuurgloed en bleek hem, toen hy zich in die
richting begaf, dat brand was uitgebroken in
een steenen gebouw, waarin zich een broed
machine bevond^ staande aan den Hooge
weg. De eigenaar was gewekt door een zijner
kinderen, die door het knetteren der vlam
men wakker was geworden en was reeds be
zig te trachten den brand te blusschen.Waar
geen gevaar voor uitbreiding bestond, werd
alleen de commandant der brandweer ge
waarschuwd. Onder diens leiding werd de
brand door de politie gebluscht. Het steenen
gebouw brandde geheel uit. Dieren gingen
niet verloren. De oorzaak van den brand is
onbekendverzekering dekt de schade.
Vereenigingen.
Met nummer 3 van de „Staatscourant" zyn
verzonden afdrukken van de gewijzigde sta
tuten van de Vereeniging voor Gereformeerd
Onderwys te Middelburg.
Vrijwillige voldoening van belasting.
De minister van financiën maakt bekend,
dat ten behoeve van 's rijks schatkist is ont
vangen wegens over vorige jaren te weinig
betaalde belastingen naar inkomen en/of
vermogen (gewetensgeld) by den ontvanger
der directe belastingen te Hansweert ƒ983.28;
bij den inspecteur der directe belastingen te
Middelburg 21.81.
Belastingbetalen op postkantoren.
Met ingang van 2 Januari jl. bestaat op de
navolgende kantoren gelegenheid tot beta
ling van belastinggelden het hulppost-, te
legraaf- en telefoonkantoor te Arnemuiden,
Koudekerke, Oost-Souburg en Serooskerke
(W.) het post-, telegraaf- en telefoonsta
tion te Grijpskerke, Nieuw- en St. Joosland,
Ritthem, St. Laurens en Gapinge.
Vermindering van pacht.
Ged. Staten van Zeeland hebben aan xe
pachters van bouwgronden der armbestu en
in 's Heer Abtskerke een korting van 15—30
der pachtsom over 1931 verleend, en aan
de pachters van weilanden een korting van
10—25
De watervoorziening van Zeeuwsch-
Vlaanderen.
De raad van commissarissen der N.V.
Zeeuwsch-Vlaamsche Waterleiding Maat
schappij heeft zich met een brief gericht tot
de gemeenten, die indertyd tot de N.V. zyn
toegetreden. De raad wijst er op, dat de ge
meenten Ter Neuzen, Sas van Gent en Hulst
besloten hebben een drinkwaterleiding voor
zich tot stand te brengen en dat de ge
meenten Breskens, Oostburg en Aardenburg
ook onmiddellijk zouden willen aansluiten,
doch dat Biervliet en Sluis zich van een deel
neming aan een voor alle acht genoemde
gemeenten samen ontworpen klein plan heb
ben onthouden. Maar niet hebben Biervliet
en Sluis zich uit de Maatschappy terugge
trokken, hetgeen ook rechtskundig onjuist
zou zijn. Ook de raad van commissarissen is
intusschen van meening, dat de maatschap
pij zou moeten verdwijnen en zij geen belem
mering mag zyn voor de gemeenten, die be
slist een waterleiding wenschen. Aan den
anderen kant moet het algemeen belang
in het oog worden gehouden, in casu de
drinkwatervoorziening van geheel Zeeuwsch-
Vlaanderen. Komt een kleiner plan tot stand,
dan kunnen mogelijk wel door het rijk en de
provincie aan een te verleenen risico-garan
tie voorwaarden worden verbonden, die het
belang van het geheel beoogen, maar in ieder
geval zal dan toch de latere aansluiting van
sommige gemeenten vry aanzienlijk meer
kosten met zich brengen, waarvoor de risico
garantie niet geldt en welke de maatschappy
niet kan dragen, en die dus eenigen uitslui
tend ten laste der betrokken later aanslui
tende gemeenten zullen komen.
De verantwoordelykheid, dat wanneer in
latere jaren aansluiting gewenscht wordt, dit
óf niet meer kan, óf een bepaalde gemeente
meer of minder aanzienlyke offers zoude
kosten, rust dan ook op den tegenwoordigen
raad. De raad van -commissarissen wyst er
op, dat er voortgewerkt moet worden en
vraagt de gemeenteraden voor het laatst om
vóór 25 Januari te willen berichten of zij
alsnog bereid zyn aan het uitvoeren van het
algemeen plan mede te werken. Als het
komt tot een voorstel tot liquidatie of tot het
gelegenheid scheppen voor aangesloten ge
meenten om alsnog uit te treden, dan zullen
toch allen aan de tot nu gemaakte koster
naar evenredigheid moeten mede betalen.
RITTHEM.
Loop der bevolking.
Ritthem telde op 31 December 1929 331 in.
en 313 v., totaal 644 personen.
De bevolking vermeerderde in 1930 door
geboorten met 3 m. en 10 v. en door vestiging
i met 25 m. en 19 v., totaal 57 personen.
Zij verminderde door overlijden met 2 m. en
