100
EERSTE BLAD
No. 2
69e Jaargang i
1Q31
UitgaveFirma F. VAK DE VELDE Ir., V/alstraat 58-6(1, Vlissingen. ïelel. 10. Postrekening 6G287
3 JANUARI
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zendag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
aangesloten bij het bureau voor publiciteitswaarde, ingesteld door de vereeniüinü „de nederlandsche dagbi adfers':
VAN AMSTEL EN IJ
Duizenden nieuwe Chief Whip
rookerswant meer en meer
groeit het besef, dat het de beste
sigaret voor ieders gezondheid is
VIRGINIA
Ook met kurk en goud.
BINNENLAND
Stads- en Provincienieuws
VUSSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingenende gemeenten op Walcheren /2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheele rijk 12.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 13.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 13.80, met Zondagsblad 14.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
IléstK
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel.Kleine advertentiesbetreffendeHuur enVerhuur.Koop
en Verkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1 5 repels 75 ct, iedere regel meer 15 ct.
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
500
gulden bij dood
door
een ongeluk.
300
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
150
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
25
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
Vondel's Gijsbrecht. Amster-
damsche tradities. De vertooning
drie eeuwen terug. Nieuwe stads-
aanbouw. De stadionterreinen.
Levende reclame. Een nieuw re-
clamewonderhet lichtkanon.
Zooals sinds vele eeuwen gebruikelijk, ls
ook dit jaar de Nieuwjaarsdag in den Stads
schouwburg op plechtige wijze herdacht met
de opvoering van den Gijsbrecht ditmaal
zelfs in zeer luisterrijken stijl, onder mede
werking van het Concertgebouworkest en
solisten.
Het was vroeger een echt-Amsterdamsche
familie-traditie, dat de 18-jarigen uit de ge
zinnen dan hun eerste bezoek aan den
schouwburg brachten. De meest blijvende in
drukken daarvan waren natuurlijk de „Brui
loft van Kloris en "Roosje", het aan de tra
gedie onafscheidelijk verbonden oud-Holland-
sche zangspel, en aan de slempmelk met bol
len in den gezelligen foyer, waar de families
elkander in de pauze ontmoetten.
Die traditie wordt door ,4e rechte stam
van Amsterdam" („genus a quo principe nos
trum", zooals Vondel hem in zijn Gijsbrecht-
opdracht noemde) nog wel in eere gehouden,
maar sedert de jeugd in den aanvalligen leef
tijd van 6 tot 8 jaar al kennis maakt met
bioscoop- en schouwburg-matinées, heeft dit
klassiek gebruik voor velen geen raison meer.
Afgezien nog van de gevallen, waarin men op
18-jarigen leeftijd- feitelijk al blasé is.
Het óioderne groote stadsleven knaagt let
terlijk aan alles, aan de traditie,' het familie
leven, den kunstzin, het essentieel© op reli
gieus gebied en aan nog onnoembaar meer
van geestelijke waarde.
Voor de Amsterdamsche jongeren, die met
Vondel'vertrouwd waren, was de Gijsbrecht-
opvoering steeds een openbaring.
Ook de omgeving van het Leidschepleln,
een 30 jaar terug deels nog een stukje onge
repte natuur met het half verwilderde Leid-
sche bosch en den nog ongedempten Over
toom en zijn landouwen op den achtergrond,
werkte daartoe mee. Wie, diep onder den
indruk van het treurspel en Gijsbrecht's
laatste woorden „Vaer wel, mijn Aemster-
lant, Verwacht een' andren heer", te mid
dernacht den schouwburg verliet, dacht bij
het zien van het veelal besneeuwde land
schap d&èr is in werkelijkheid die strijd ge
streden. Hier in de verre omgeving, heeft het
Karthuizerklooster gelegen „Daer Willebord
in vreê, Met al de broeders woont", en „Stort
zijn avontbeê", en iets verder is Vosmeer, de
listige spie, „al heimelijck gezwommen door
de grachten", nadat Ar ent van Aemstel de
belegeraars is „naghetrocken, omtrent een
booghscheut weeghs aen geen zy Slooterdyck".
Van dit alles werd in den Nieuwjaarsnacht
natuurlijk rijkelijk gedroomd.
En wanneer dan Van Schoonhoven, de
Veldheermajesteitelijke vertolker van Gijs
brecht, veldheer en gebieder ook qua figuur,
den tweeden of derden Nieuwjaarsmorgen het
„gym" passeerde, gingen aan j-lle kanten de
petten af en werd de gevierde acteur, die zich
Aemstels heer zoozeer had ingeleefd, met
eerbiedige bewondering nagestaard.
Zooals bekend, is de oude schouwburg aan
de Keizersgracht, thans R.-Kath. Oudarmen
kantoor, waarvan hek en voorplein nog in
tact zijn gebleven, op 3 Januari 1638 met
Vondel's treurspel igewijd.
Burgemeesters en Raden van Amsterdam
begaven zich tegen drie uur 's middags in
plechtigen optocht naar den schouwburg,
waar reeds een uitgelezen publiek bijeen was.
In <je loges waren gezeten de regenten en
regentessen van het Weeshuis en Oudeman
nenhuis en hooge stadsambtenaren en verder
deftige heeren en prachtig opgeschikte me
vrouwen en juffers, door Vondel hoogdra
vend aangeduid als „Heerengraft-godinnen".
De Gijsbregt heeft hier aanstonds diepen
Indruk gemaakt op het publiek, in de voor
naamste plaats wellicht ook om het voor
Amsterdam zoo aantrekkelijk historisch ge
geven en de afwisselende tooneelen.
Het is sedert 1638 ieder jaar onder grooten
toeloop opgevoerd, behoudens eenige perioden,
waarin aan Vondel vijandige invloeden of de
speelgelegenheid dit beletten.
Tijdens de groote pauze van het treurspel
was er, volgens de kroniekschrijvers van die
dagen, in het salon van den schouwburg
maar één roep over stuk en vertooning.
Tesselschade noemde de Rei der Klarissen
een balsem voor het hart en Victory n zeide
„Vondel geeft hier een meestelijke schilderij
vol licht tegen een donkeren achtergrond".
Aana Vondel bloosde van vreugde over deze
Wat 1931 brengt?
CHIEF
WHIP
loftuigingen en vroeg„Dus vader heeft er
eer van?"
„Eer", antwoordde Tesselschade „een eer,
die geen eeuw vergeten zal, dit zeg ik de Rei
na en durf voorspellen, dat dit treurspel on
sterfelijk zal zyn."
Tesselschade heeft dit wel juist ingezien.
Thans nog, meer dan 300 jaar later, is de
Gijsbrecht populair bij jong en oud en moet
een serie achtereenvolgende voorstellingen
worden gegeven om aan de groote belangstel
ling te kunnen voldoen.
Door de buitengewoon voortreffelijke Gijs-
brecht-opvoering van 1931 in den Stads
schouwburg, wordt Vondel thans opnieuw ge-
eerd. Saalborn als Gijsbrecht en Louis de
Vries als Bode zijn o.i. momenteel de eenige
acteurs in Nederland, die na Van Schoon
hoven en Bouwmeester voor de vertolking
dezer belangrijke partijen in aanmerking ko
men.
Toen Bouwmeester het „Nederlandsch Too-
neel" verliet werd het eerst La Roche voor
den Bode aangewezen. Een waagstuk, na de
enorme populariteit van zijn voorganger.
De meeningen over La Roche's zeggen van
Vondel's verzen, speciaal voor de intonatie^
met zoo geheel andere eischen dan de poëzie
van Rostand, waren toen nog al verdeeld.
Theo MannBouwmeester zei ons on
langs Mijn broer werd algemeen geroemd als
de Bode, en ik geloof ook, dat die eer hem
toekwam, maar na Louis moet toch La Roche
als de beste Bode-vertolker genoemd worden".
Wij weten, dat de Gijsbrecht als dichtwerk
en treurspel minder hoog staat aangeschreven
dan bijv. Vondel's Lucifer en vele andere van
zijn werken. j
Toch verheugen we ons ieder jaar weer in
de traditioneele opvoeringen, omdat we over
tuigd zijn dat de Gijsbrecht met zijn even
afwisselende als gewijde handeling en roman
tiek, in 't bijzonder de jongeren nader tot den
grootmeester onzer nationale dichtkunst
brengt.
Deze opvoeringen vallen ditmaal ook op
gelukkige wijze samen met de verschijning
der voortgezette Vondelstudiën, waarmede
onze litteratuur dezer dagen opnieuw werd
verrijkt en die vooral in de stad waar Von
del leefde en werkte en zijn assche rust met
groote waardeering zijn onvangen.
Het aloude Sloterdijk, dagteekenend al uit
den tijd toen de Heeren van Aemstel hier re
geerden, begint geleidelijk een uitgestrekte
zandwoestijn te worden 'n teeken dat de op
hoogingen bijna zijn voltooid en het bouwen
een aanvang kan nemen. Een uiterst modern
ingerichte school staat er reeds niet ver
van den verkeersweg in het nieuwe West.
't Is een eigenaardige Amsterdamsche ge
woonte om het stichten van nieuwe wijken
of den voortgezetten stadsbouw steeds door
de oprichting van scholen te doen voorafgaan.
Ziet men ergens op een land, ver buiten de
stad, een nieuw gebouw in wording en vraagt
men de werklieden naar de bestemming, dan
krijgt men stereotiep ten antwoordnatuur
lijk, een school.
In Zuid is dit al zeer opvallend. Op een
zandvlakte achter het Minervaplein vindt
men de openluchtschool, het hooge glazen
huis, door velen voor een observatorium ge
houden, en iéts verder in het zand de nieuwe
meisjes-H.B.S.
Op de zandterreinen nabij het Stadion ver
rees dezer dagen de derde openbare Montes-
sorieschool.
Het gedeelte Zuid nabij het Stadion onder
gaat trouwens een algeheele metamorfose.
Bezoekers van de a.s. interlandwedstrijden
zullen deze omgeving nauwelijks herkennen.
Het oude Stadionterrein is geheel bebouwd en
alle omliggende straten zijn nagenoeg tot
den Amstelveenschen weg doorgetrokken.
Maar er is nog meer zelfs het fraaie Sta
dionplein valt geleidelijk ten offer aan de
bouwwoede zooals we gisteren tot onze
verwondering opmerkten. Voor het Stadion
zagen we reeds in aanbouw de enorme be
drijf sinstellingen van de Citroën-maatschap-
py en we vernamen, dat nog meerdere onder
nemingen van dien aard in 't bezit zyn geko
men van voor het Stadion gelegen terreinen.
Intusschen blijft er nog een ruim plein
voor het Stadion gereserveerd, zoodat men
niet in de fout vervalt van de meeste onzer
groote gebouwen, nl. smalle toegangswegen
en miniatuur-deuren.
De nieuwbouw in dit gedeelte van Zuid kan
ons anders niet bekoren. Er bevinden zich in
het genoemde complex veel te nauwe straten
en dan die impopulaire binnenpleinen Er is
niets onvrijer en hofjesachtiger, dan deze
sterk aan den ouden bouwtrant herinnerende
„binnenplaatsen", zooals men er in kazernen
en o.a. op ons Prinsenhof nog vindt. Vanwaar
uit vier vleugels tegelijk op den in- en uit-
gaanden bezoeker kan worden gespionneeri.
De bouw in de richting van de Amstelkade
is dan ook oneindig mooier, een contrast dat
we betreuren, omdat juist de Stadion-omge
ving in den zomer het drukst door vreemde
lingen wordt bezocht en de eerste indrukken
meestal blijvend zijn.
Ten slotte nog iets over moderne reclame.
Die met behulp van mannequins en lichtef
fecten heeft hier tegenwoordig groote belang
stelling en wordt in allerlei vernuftige vor
men toegepast, waarover meer in een volgend
schrijven.
Zoo juist vernamen wij echter van een ge
heel nieuwe reclame, binnenkort te Amster
dam en elders te demonstreer en door.de Hen-
kelfabrieken.
Propageerden deze instellingen haar Per-
silartikel indertijd met behulp van denlucbt-
schryver, een reclame die toen algemeen de
aandacht trok, thans komt de onderneming
met een nog nieuwere vinding het lichtka
non, een soort gepantserde auto, voorzien
van een enorme lanceerbuis, waarmede haar
lichtreclames op onberispelijke wijze in de
lucht worden geschreven. Wanneer bijv. het
kanon in Vlissingen wordt opgesteld kan men
het schrift tot in Middelburg lezen, 's Avonds
vooral moet het effect betooverend zijn.
Men zietde wonderen zijn ook op recla
megebied de wereld nog niet uit. En de voor
enkele maanden nog up-to-date luchtschrij-
ver is inmiddels al weer op pensioen gesteld.
Corres Pondent.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen tegen
Vrijdag 9 Januari te 1 uur.
Aan de orde is dan een regeling van werk
zaamheden, waarbij de voorzitter zal voor
stellen om in deze vergadering de beraadsla
ging te doen geschieden over het ontwerp tot
goedkeuring van de handelsovereenkomst van
Genève van 24 Maart 1930, met bijbehoorend
protocol, indien daarover eindverslag is uit
gebracht.
Jubileum N.V.V.
De officieele herdenking van het 25-jarig
bestaan van het Nederlandsch Verbond van
Vakvereenigingen is gisteren te Amsterdam
geopend met het houden van een historische
zitting door den bond en de hoofdbesturen
der organisaties in de zaal van den Alge-
meenen Nederlandschen Diamantbewerkers-
bond, waar het N.V.V. werd opgericht.
De zitting werd geopend door den heer E.
Kupers, voorzitter van het N.V.V. Spreker
huldigde den heer Henri Polak als de pionier
van de moderne vakbeweging, waarna hij den
bond een bloemstuk aanbood.
Hierna sprak Henri Polak, eerste voorzit
ter van het N.V.V., een herdenkingsrede uit.
meerdering met 193.117 ton.
In de haven van Antwerpen zijn in De
cember binnengekomen 890 schepen, met.
1.593.246 ton (herleid), tegen 935 schepen,
metende 1.721.795 ton (herleid) in Decem
ber 1929. Er is dus een vermindering met 45
schepen en met 128.549 ton.
Gedurende het jaar 1930 zijn te Antwerpen
binnengekomen 11.002 schepen, metende
19.471.384 ton, tegen 11.582 schepen, metende
20.191.359 ton in 1929. Er is dus een vermin
dering met 580 schepen en met 719.975 ton.
Gedurende het jaar 1930 zyn den Nieuwen
Waterweg binnengekomen 15.277 schepen,
metende 25.442.822 ton, tegen 15.297 schepen
metende 25.461.866 ton in het jaar 1929. Er is
dus een vermindering met 20 schepen en
met 19.044 ton.
Gedurende het jaar 1930 zijn te Rotterdam
binnengekomen 12.409 schepen, met 20.412.917
ton, tegen 12.635 schepen, met. 21.316.853 ton
in het jaar 1929. Er is dus een vermindering
met 226 schepen en met 903.936 ton.
Over het geheele jaar 1930 heeft dus de
havenbeweging van den Nieuwen Waterweg
die van Antwerpen met 5.971.438 ton over
troffen, terwijl het verschil ten voordeele
van Rotterdam in dit jaar 941.533 ton be
droeg.
Hamburg, Antwerpen, N. Waterweg
en Rotterdam.
In de haven van Hamburg, met inbegrip
van Altona, Harburg en Wilhelmsburg, zyn
in December binnengekomen 1885 schepen,
metende 1.844.748 ton, tegen 1524 schepen,
metende 1.949.940 ton in December 1929,
zijnde een vermeerdering met 361 schepen
en een vermindering met 105.192 ton.
Gedurende het jaar 1930 zijn te Hamburg
binnengekomen 20.985 schepen, metende
22.438.257 ton, tegen 16.700 schepen, metende
22.245.140 ton in het jaar 1929, zijnde dus een
vermeerdering met 4285 schepen en een ver
Zal kapitein Borren nog gratie krijgen?
Naar „de Tel." verneemt zal de beslissing
op het gratieverzoek dat voor kapitein Bor
ren is ingediend, niet lang meer op zich
laten wachten. Zooals men zich herinneren
zal, is kapitein Borren door het Hoog Mili
tair Gerechtshof tot één dag gevangenisstraf
veroordeeld. Over het gratieverzoek moet het
Hoog Militair Gerechtshof gehoord worden,
welk hof intusschen vermoedelijk wel reeds
advies zal hebben uitgebracht. Men ver
moedt nl., dat de beslissing eenigen tijd op
zich heeft laten wachten, omdat ook het
p-dvies van den gouverneur van Curasao is
gevraagd.
VLISSINGEN, 3 JANUARI.
Het luisterapparaat te Vlissingen.
Een aantal jaren geleden is in de direc
teurskamer van de De Ruyterschool te Vlis
singen, een apparaat aangebracht, door mid
del waarvan de directeur zich op de hoogte
kan stellen van de manier van onderwijs-
geven, en in het algemeen van het optreden
der leeraren in de klas.
In het „Weekblad voor gymn. en middelb.
onderwijs" is thans een discussie gaande pro
