ERS
'OLAK
illen
YlissiBische Courant
el. 298
DERDE BLAD
MISS BROWN VAN X.Y.O.
(rkende
iele-
ines!
HET CONFLICT IN DE
TYPOGRAFIE-
FEUILLETON
KAMER-OVERZICHT
OPGAVE VAN PERSONEN
ritten naar
ÏIJZEN
itie. BS
van de
vap
Zaterdag 13 October 1930. No. 24S.
'EELKAARTEN
ïndt U in
VAN BOVEN
Lag© prijzen.
Het moment om te spreken.
En het boekdrukkersbedrijf hebben zich in
t matsten tijd zoo ernstige feiten voorge-
an, dat de Federatie der Drukkerspa-
)onsbonden het moment gekomen acht, om
h Nederlandsche publiek nader in te lich-
is voor de geheeie maatschappij van
tl&ng met aandacht kennis te nemen van de
ferk ontbindende factoren, welke bezig zijn
dit oQgenblik te vernietigen een stuk
iciaal werk, hetwelk jaren van opbouw heeft
Bevraagd.
I Het Nederlandsche publiek weet, dat de
ierfcnemers in het boekdrukkersbedrijf ver
leren in een gunstige positie, Zij verdienen
Cn behoorlijk loon. Een handzetter ontvangt
i klasse I 35.04 per week, de steeds groo-
groep der machinczetters 39,36, cou-
nt-rotatiedrukkers A. eveneens 39,36 per
k, Doch niet alleen het loon is voor den
ggraaf gunstig. Zijn geheeie positie wordt
|e'schermd doop een O.A.O. van 142 bladzij-*
groot, Nergens heeft bijv. een arbeider
joo'n goede rechtspositie als in de Typogra
fie, De patroon is niet vrij om zijn werkne-
te ontslaan, bijv, wegens onbekwaam-
lieid, doch moet dit ontslag ter beoordeeling
doorleggen aan de Rechtspraakoommissie.
Die positie nu wordt thans dbor de werk
nemers zelf in de waagschaal gesteld. En als
itraks ook het publiek de gevolgen van een
[conflict in het boek- en courantenbedrijf
[gaat voelen, moet het weten, aan welke zijde
jvoor het recht gestreden wordt.
Daarom deze uiteenzetting.
Zooals steeds, werden ook thans, tegen het
lafloopen der huidige Collectieve Arbeids-
Iovereenkomst, welke van 31 Maart 1928 tot
I25 October 1930 geldig is en ongeveer 13,000
Iarbeiders omvat, de onderhandelingen over
leen nieuw contract geopend. Werkgevers en
I werknemers dienden hun wenschen in.
Het standpunt der patroons.
Wat is het standpunt der patroons bij deze
mderhandelingen geweest Kort geformu-
eird dit In dezen tijd van algemeene raa-
Slalse, Is verbetering der arbeidsvoorwaarden
[v jjJci mogeïjjk.
Als wij ons thans wenden tot het Neder-
[landsche publiek, behoeft dit standpunt
I eigenlijk geen verdediging. De meeste lezers
van dit blad voelen zelf aan den lijve de ge-
l velgen der achteruitgaande conjunctuur. Zij
zullen van den drukker vragen, hoe hij tot
dwaasheid komt om iii dezen tijd een
loonsverhooging toe te staan. Voor het pu
bliek behoeven wij eigenlijk ons standpunt
niet te argumenteeren.
Toch zouden wij U vriendelijk willen ver-
f zoeken eerst na te gaan, welke klemmende
gronden wij tegenover de werknemers heb-
ben aangevoerd. Gij zult het dan onbegrijpe-
I lijk vinden, dat de werknemers niet langer
met loonsverhooging kunnen wachten, geen
1 dag en geen nacht. GU zult nog meer ver
baasd staan, als ge verneemt, dat de pa-
tioonsdelegatie der onderhandelingscommis
sie, om tot eiken prijs blijvende samenwer
king mogelijk te maken, eigenlijk tegen haar
eigen overtuiging* in, een loonsverhooging
van drie cents per uur heeft aangeboden en
dat dit aanbod door de werknemers eenvou
dig is geweigerd
Hieronder volgen enkele argumenten, vah
patroonszijde geuit
De indexcijfers van Tcosten voor
levensonderhoud.
De eerste vraag, die wij met de werkne
mers hebben besproken, wasZijn uw ar
door
E. PHILLIPS OPPENHEIM.
42)
Let eens op mijn woorden, dames, er komt
niets van al dat communistische gepraat.
?elfs al brengen ze het tot een algemeene
staking dan zal nog niet gebeuren wat zij
Willen. Ik ben laatst naar een vergadering
geweest", ging hij vertrouwelijk voort, „waar
een jongmensch, een zekere mr. Eric Great-
son, de secretaris van den voorzitter van de
communisten in Londen, sprak ik geloof,
dat hij zelf ook lid van het parlement is. Ik
heb nog nooit in mijn leven zoo'n nonsens ge
hoord. Het was allemaal poëtische, fantasti
sche klets geen woord (Jat een werkend
mensch goed deed".
De blede meisjes wisselden een blik.
„Ze zeggen toch, dat mr, Eric Greatson. een
bijzonder knappe man moet zijn", zei^ Edith.
„Dat mag wel waar zijn", antwoordde de
coiffeur, „op zijn eigen manier, in verzen ma
ken voor de lui d*e ze begrijpen of in romans
schrijven, die hij zeker wel romans zal mo
gen noemen, want er is geen woord waar in,
maar als hulp voor een werkman, neen, van
dat soort woorden kwam niets over mr.
Greatsons lippen".
HÜ ging achteruit en bekeek zijn werk.
beidsvoorwaarden In de laatste jaren vooruit
of achteruit gegaan?
We hebben hiér een onderscheid te maken
tusschen het nominale loon (het aantal gul
dens loon) en het reëele loon (de waarde
van het loon in verband met de kosten van
het levensonderhoud).
Wat de kosten van het levensonderhoud
betreft, hebben wij een objectieven maatstaf
in de Haagschp en Amsterdajnsche index
cijfers, wier onpartijdigheid door niemand
wordt betwist,
Wat Tf.n ,w'i nu
In 1920 bedroeg het loon handzetter le
klasse 38.25. Volgens de Haagsche cijfers
bijv. was het indexcijfer toen 107.1. In Juni
1930 is dit cijfer 76.6. Zich baseerend op de
waarde van den gulden volgens deze index
cijfers is 3S.25 in 1920 geïük aan 27 35 in
1830. Waar het le klasse loon in 1930 35.04
bedraagt, is er dus een verhooging van het
reëele loon met meer dan 7.50 of wel meer
dan 25
Wil men een speciale periode beschouwen,*
dan moet men nemen die van het huidige
collectief contract. Het peil van de kosten
van levensonderhoud der eerste drie maan
den vindt men in de cijfers van Juni 1928.
Toen was het Amsterdamsche cyfer170.4.
Thans162.1, dj. een vermindering van 4.9
percentstijging van het reëele loon 5.1 per
cent is Sy2 cent per uur.
Haagsehe cijfersJuni 1928 81.9. Thans
76.8, d.i. een vermindering van 6.5 percent.
Stijging van het reëele loon bijna 7 percent
Cf bijna 2.40 per week.
Conclusie Ondanks nominale daling een
ruime stijging van het reëele loon.
Zeer onbillijk heeft men het van patroons
zijde gevonden, dat de indexcijfers in de
jaren omstreeks 1920, toen ze in de richting
van loonsverhooging wezen, als argument
van werknemerszyde werden gebruikt, ter
wijl ze thans, nu ze ten gunste van den pa
troon uitvallen, van de andere zijde worden
genegeerd.
De uitbreiding van het ongeorganiseerde
bedrijf.
De verplichting der loonen en getalsver
houding der C.A.O. zijn belangrijk zwaarder
dan de arbeidsvoorwaarden, welke de pa
troon op de vrije markt behoeft toe te staan.
Alleen reeds de zgn. „jongensexploitatie"
(d.i. een overmatig aantal jonge, goedkoope
klachten), die door de C.A.O. verboden is,
geeft den ongeorganiseerden drukker een
groot voordeel in loonsbesparing, al moet de
kwaliteit van het werk er onder lijden.
Daarbij komt, dat de C.A.O. niet enkel
regelen geeft omtrent loonen en getalsver
houding. Ze is 142 pagina's dik en ver
zwaart op elke bladzijde de lasten van den
patroon, niet het minst door den patroon
het recht te ontzeggen, om zün werknemer
met een opzegtermijn van 14 dagen te ont
slaan (rechtspositie van den werknemer). De
treurige arbeidstoestanden, welke in het on
georganiseerde bedrijf heerscjien en welke
herhaaldelijk, ook in de werknemersbladen,
met cijfers en voorbeelden worden gesigna
leerd, vormen een directe, oneerlijke CQncur-
tentie voor den georganiseerden patroon, die
deze weliswaar tracht goed te maken door
levering van kwaliteitswerk en het geven van
meer „service", maar die door de concurren
tie der loonsvoorwaarden ernstig wordt be
moeilijkt.
Ondermijnende factoren in het
drukker sbedrijf.
Bij een serieus onderzoek naar den toe
stand in het bedrijf kan men niet blind zijn
voor de ondermijnende krachten, die de wel
vaart van ons vak aantasten.
Er is een toenemende concurrentie van het
ongeorganiseerde bedrijf.
Men weet, dat de prijsbescherming voor
meer dan 70 der orders moest worden
opgegeven.
Men kan zich dan ook begrijpen, dat door
al die factoren het peil der prijzen in de
l^atstp jaren sterk is gedaald,
De prijsdaling werd eveneens sterk bevor
derd door de overmatige installatie van- nieu
we machines, meestal op afbetaling, Hef
drukkersvak is immers uiterst gevoelig, het
werkt niet voor de markt, maar moet wach
ten op bestellingen, Vandaag is het druk, Tij
delijke drukte verleidt den patroon tot uit-
Frances trok in den spiegel een gezicht tegen
zichzelf. Het was een intelligent, bijna een
mooi gezicht, ondanks den eenigszins onte
vreden trek om den mond,
„TJ heeft me een beetje minder leelijk ge
maakt", zei ze.
„Ik heb U heel modern gemaakt", was het
zelfvoldane antwoord. „En daarvoor heeft 11
me laten komen, ik wou, dat uw vriendin tien
minuten voor me had, dan zou ik haar zóó
knippen, dat haar beste vriendin haar niet
meer zouden herkennen".
Miss Brown schudde het hoofd.
„U zoudt Piet kunnen maken dat ik er mo
dern uitzag".
„Het loont de moeite niet om het te probee-
ren", zei Frances, „Wij meisjes, zien er tegen
woordig allemaal uit als een kudde schapen",
De coiffeur, die in zijn hart van dezelfde
opinie was, pakte zijn boeltje in en ging heen,
De beide meisjes voltooiden op haar gemak
toilet en gingen daarna uit.
„Wat een gekke wereld zou het zijn", zet
miss Brown plotseling, toen ze in Curzon
street in een taxi stapten, „wanneer die com
munisten werkelijk eens hun zin kregen en
alle sociale toestanden veranderden. Al die
groote huizen zouden worden neergehaald of
worden veranderd in flat-woningen en de
winkels wel, er zou er geen een overblijven
waar Je dure dingen kon koopen. Iedereen
zou middelmatige huizen willen hebben, mid
delmatig dure Juweejen, alles middelmatig. De
luxe zou afgedaan hebben".
„Ik denk dat we mr. Frankland, als hij er
is, wel aan het praten zullen krijgen", zei
het weey stil. Doch de werkhonger is dan
grooter, want de improductieve uren zijn des
te nadeeliger, naar mate het vaste kapitaal,
dat in de zaak zit (de machines) grooter is.
Werkhonger brengt prijsbederf met al de ge
volgen van dien. In plaats dat de mechani
satie het bedrijf dus heeft versterkt (stand
punt werknemers) heeft het dit nog kwets
baarder gemaakt, dan het reeds was.
Het landelijk karakter der C.A.O.
Voor zoover ons bekend, is in geen C.A.O.
het jandeïjjk karakter zóó sterk, als in lie
van het Boekdrukkersbedrijf.
Van de kleinste plaats, tot de grootste stad
toe, tracht deze Q.A.o. alle drukkerijen in
geheel Nederland te vereenigen. De verzoe
ning van deze instellingStad en Platte
land, is dan ook voortdurend het voorwerp
van groote spanning. Die spanning is neer
gelegd in de klasse-indeeling van artikel 15
der C.A.O Ook bij de huidige indeeling *s
niettemin het platteland gaan afbrokkelen,
met cijfers is aangetoond, dat het aantal on
georganiseerde drukkerijen juist op het plat
teland het grootst is.
Het onbegrijpelijke is nu, dat thans de
werknemers kwamen met een voorstel, om
het aantal klassen in te krimpen, d.i. in Am
sterdam 3 cents, in de plaatsen buiten Am
sterdam 5 cents loonsverhooging, Gevolg zou
kunnen zijn, dat het platteland zich van de
bedrijfsorganisatie zal afscheiden en het
landelijk karakter der C.A,0., thans reeds
met de grootste moeite nauwelijks te hand
haven, zal verloren gaan.
Reeds nu blijkt telkens, dat juist in oe
kleinste plaatsen de C.A.O. het slechtst wedt
nareleefd. Een klasse-inkrimping kan wel up
papier worden aanbevolen, maar ontbeert
elke mogelijkheid van doorvoering. De werk
nemers schaden met dezen wenseh zichzelf.
Op het platteland komt zoodoende een pa
pieren C.A.O. of geen C.A.O., d.i. uitsluitend
ongeorganiseerd bedrijf.
De wereldcrisis.
Als een der gewichtigste argumenten hejtt
de patroonsdelegatie aangevoerd, dat deze
tijd, nu de wereld geschokt wordt door een
algemeen economische crisis, niet geschikt is
om een loonsverhooging of andere verzwa
rende arbeidsvoorwaarden toe te staan. De
positie der arbeidende klasse staat in deze
crisisdagen in het algemeen in het teeken
van verweer tegen loonsverlaging. Zou men
dan in de Typografie durven komen met een
eisch tot loonsverhooging en de oogen sluiten
voor wat in het laatste halfjaar is geschied
Algemeen wordt de groote beteekenis van
de huidige crisis erkend. In jaren klank de
troonrede niet zoo somber als in 1930. Mac
Donald, Snowden, maar ook Albarda
(Paasehcongres), Van den Tempel (Tw-^de
Kamer), vele artikelen in „het Volk", het
Vlootmanifest, natuurlijk oqk de ambtelijke
berichten (Centraal Bureau voor de Statis
tiek), alle wijzen op den ernst van de huidige
malaise.
Geen crisis in het drukker sbedrijf
Hoe moet de georganiseerde drukker tegen
zijn clientèle (de industrie) een loonsverhoo
ging rechtvaardigen, als die industrie zelf in
bitteren nood verkeert
Nu is de opmerking gemaakt, dat de crisis
zich nog niet in het grafisch bedrijf doet
voelen. Slechts ten deele is dit waar. Ook
hier is de malaise begonnen en openbaart zij
zich o.m. in de verminderde opbrengst der
advertentlën. Maar inderdaad is die crisis
bij ons nog niet volledig doorgewerkt.
De ervaring heeft nl. geleerd, dat aanvan
kelijk de economische teruggang zich bij de
drukkers niet zoo sterk doet gevoelen de
laatste stuiptrekking van veel achteruitgaan
de zaken is nog het maken van eenige re
clame. Maar evenzeer komt het herstel bij
ons laterde onkosten (waaronder het
drukwerk valt) moeten bij zich herstellende
zaken zoo laag mogelijk worden gehouden.
Met de werkloosheidscijfers van 1920-r-1925
hebben wij dan ook aangetoond, dat de al
gemeene crisis de voorbode is van de crisis
in het grafisch bedrijf.
Zou men dan na 16 jaren samenwerking
niet even de ontwikkeling van de malaise af
willen wachten, voor en aleer ingrijpende
besluiten worden genomen
Frances. „Ik zou hem liever hooren spreken
dan met hem te dansen, vooral als hij veel
gedronken heeft".
„Ik wou, dat je heelemaal niet met hem
danste", zei miss Brown ernstig. „Ik mag hein
niet en al weet ik, dat het jou heelemaal geen
ernst is, ik vind het toch afschuwelijk om jou
met hem samen te zien. Waarom dans je niet
möt mi". Paul Hij vindt niemand op de we
reld met jou te vergelijken en hij heeft uit
stekende manieren",
„Die lange Rus?" zei Frances. „O, is hij
aardig Ik maak nu een tijd van gezond ver
stand door. Ik verlang mijn tijd niet te ver
knoeien, evenmin als mijn gedachten of ge
negenheid aan iemand, die absoluut hope
loos i§",
„Maar is mr. Paul absoluut hopeloos
„is hij dat soms niet? 's Avonds beroeps
danser, overdag een heele familie, die hl)
moet ondersteunen door jn een restaurant te
werken, Het is natuurlijk prachtig van hem,
dat bij bet doet. Ik bewonder er hem om
maar ik ben egoïst, egoist, egoist".
Ze kwamen eindelijk aan de „Cosmopoli
tan", zochten een geschikt tafeltje uit en
bestelden een diner. Daarna keken ze de zaal
rond. Miss Brown was biy, dat ze mr. Frank
land plet zag.
„Je doet er rijk", zei Frances „maar ik ben
niet van plan je van avond te laten betalen.
De prinses heeft een dozijn kippen van me
gekocht nogal aardig van haar, vooral,
waar zij niet erg scheen op te schieten met
haar vrienden en ik heb het geld mee ge
bracht".
Het aanbod der patroqnsdelegatie.
Als men het bovenstaande rustig over
weegt, moet het onredelijk geacht worden,
dat de werknemer juist nu, in deze tijden,
naast vele andere zware eischen, komen piet
een eisch van loonsverhooging van 5 cents
per uur.
Toen dan ook do patroonsdelegatie der
onderhandelingsoommissie Dinsdagmiddag jl.
met een aanbod kwam, waarbij aap de werk
nemers een geleidelijke loonsverhooging van
drie cents werd toegezegd (1 Januari a.s. 1
cent, 1 Januari 1932 1 cent en 1 Januari 1933
1 cent, de laatste cent niet voor klass I), is
ze ver zeer ver gegaan. Ze was overtuigd, dat
elke verbetering economisch onverdedigbaar
was, Ze voelde, dat het algemeen hoofdbe
stuur der Federatie dit compromis niet ge
makkelijk, misschien wel in het geheel niet
zou accepteeren. Ze wist, dat er onder de
patroons over het geheeie land een storm
van verontwaardiging zou opsteken over een
zoo onzinnig vèr gaand voorstel.
Maar de patroonsdelegatie deed het toch.
Ze vertrouwde, dat de werknemers-vertegen
woordigers dit compromis met beide handen
zouden aanvaarden. Ze had dan het voorne
men om met alle kracht het hoofd te bieden
aan de moeilijkheden om in eigen geledeien
dit vergelijk aangenomen te krijgen.
Haar eigen overtuiging wilde de patroons
delegatie opofferen. Alle moeilijkheden in
eigen kring wilde ze aanvaarden.
Waarom deze hoogste prijs
Waarom was ze bereid dezen hoogsten
prijs te betalen? Qmdat ze meende, dat cleze
prijs moest betaald worden tot behoud van
een grondslag onzer bedrijfsorganisatiehet
in onderling overleg bereiken van overeen
stemming. In eigen kring, zonder derden,
zonder machtsmiddelen, door samensprekin-
gen tot een resultaat komen, Valt dkt, dan
is het met de samenwerking gedaan. Dan
valt alles, ook voor de toekomst. Dan is alles
voorgoed bedorven. En om dat te voorkomen,
wilde de patroonsdelegatie zoo'n hoogen prijs
betalen.
Welnu, de gezellen hebben door hun wei
gering getoond, dat de mogelijkheid van sa
menwerking reeds weg was. Het patroons-
voorstel kwam daardoor natuurlijk onmiddel
lijk te vervallen. Het was vanzelf ingetrok
ken. Want hoe het nu verder ook ga, het
ideëele goed, dat we met zoo'n hoogen prijs
wilden betalen, was toch reeds weg. Als per
sonen of machten van buiten moeten beslis
sen, is de basis voor samenwerking verloren
en wenscht de patroonsdelegatie niet m°er
den prijs te betalen, dien zij vóór de weige
ring der gezellen meende te moeten aan
bieden.
Bovendien, gisteren en heden is overal in
den lande door de werkgevers zoo'n sterk
protest geuit tegen dit vèr-gaande compro
mis-voorstel, dat de werknemersleiders door
hun weigering deze belangrijke winst voor
hun eigen menschen hebben verspeeld.
De patroonsorganisatie staat nu geheel
vrij.
Als straks de chaos komt en ook de positie
van den werknemer ernstig en blijvend wordt
geschaad, weet de Patroonsorganisatie, dat
zij meer dan het uiterste heeft gedaan om die
droeve gevolgen te voorkomen en benijdt ze
niet de mannen van de overzijde, die daar
voor de verantwoordelijkheid dragen.
Tweede Kamer.
Vergadering van Vrijdag,
Zuiderzeesteunwet.
De Minister heeft nog een beetje meer bak
zeil gehaald en laat ook los dat de steun
verlening onmiddellijk verband moest hou
den met de waardevermindering van de be
drijfsmiddelen en in de tweede plaats stelde
hij voor, dat bij algemeenen maatregel van
bestuur voorschriften zullen worden vastge
steld, omtrent de tegemoetkoming wegens
waardevermindering. Hij accepteerde dus niet
het vaststellen van maxima van de tegemoet
koming en ook niet het criterium voor het
bezit van een vaartuig.
Het beginsel wilde hij bewaren en de ver
dere tegemoetkoming blijft aanvulling. Nooit
„Dan zul je het moeten bewaren", hield
miss Brown vol, „Dit is een fuif van mi), Ik
heb een vast baantje aangenomen. Ik ben nu
secretaresse bij een zekeren mijnbeer John
Glyde, op een hoog salaris, Hij heeft me niet
lang geleden een bespottelijk Loog bedrag ge
geven voor werk dat ik voor hem gedaan heb
en hij wilde er niets van terug hebbon".
„Dan zullen we op zijn gezondheid drinken,
wie hij dan ook zijn mag", zei Frances, tóen
de cocktails gebracht waren. „Je bent een
stiekeme, kleine kat, Edith. Je schijnt niets te
voelen voor vertrouwelijke gesprekken, zpq-
aJs andere meisjes, en dan kom je ineens
met een verbazingwekkend verhaal als dit,
Wie is die mr, John Glyde, wat voor sport
van werk doet hij en boe oud is hij
„Hij is een nogal heftig iemand", zei miss
Brown, „Hij is het hoofd van een nieuwe af-
deeling bij buitenlandsche zaken, Middelbare
leeftijd, denk ik en soms wel een beetje be
velend",
„Nogal toeschietelijk
„Lieve hemel, neen. ik geloof, dat hij heel
beleefd zal zijn, maar dat hij opgaat in zijn
werk en hU lijkt me bijna een vrouwenhater".
„Klinkt heel aantrekkelijk", zuchtte Fran
ces. „Ik weet zeker, dat ik hem veel aardiger
zou vinden dan mijn kippen.,.."
Paul kwam binnen en direct naar haar ta
feltje toe.
„Gaat het goed vroeg hij een beetje be
zorgd aan miss Brown.
„Uitstekend" verzekerde ze.
„Waarom zou ze het niet goed maken
riep Frances. „E11 waarom vraagt u hlet naar
mag op deze wet een beroep worden gedaan
door anderen, die meen.11 dezelfde positie
te verkeeren als deze vu De wet is een
zeer bijzondere wet en ze dat blijven.
Wie door uitvoering van openbare werken zijn
bedrijfsmiddelen in waarde ziet verminderen,
mag nooit op deze wet een beroep doen om
schadevergoeding.
Volgens dgn heer Puys had de Minister wel
zijn standpunt losgelaten en wij gelooven, dat
de heer Duys gelijk heeft. De Minister heeft
r4ppit van vergoeding der waardeverminde
ring willen weten, juist met het oog op an
dere gevallen, die niet kunnen voordoen, Hij
heeft het begrip eohter in zijn wet gehaald
en daardoor dat beginsel erkend.
Men was niet tevreden met hetgeen de
Minister heeft voorgesteld. Er bleek o.a. niet
uit of men nu schadevergoeding zal geven los
van alle andere overwegingen dan van de
waardevermindering en of ieder die schade
zal lijden op steun aanspraak zal hebben,
Het was te vaag wat de Minister voorstelde
en alles is aan den Minister overgelaten zon
der eenigen norm, eenige grens naar onder
of paar boven,
Daarvan zullen allerlei onaangename de
batten straks het geyolg zijn, omdat men
iedere daad van den Minister zal gaan beoor-
deelen en dat zal kunnen doen, omdat de Mi
nister aan geen beperking is gebonden. Ook de
heer L. de Visser polimiseerde tegen deze be
paling, omdat de Kamer alle macht uit han
den geeft.
Minister Reijmer heeft nog eens catego
risch bevestigend geantwoord op de vraag of
los van de kwestie der bedrijfsomvorming en
los van de kwestie der moeilijkheden van de
liquidatie schadevergoeding bij waardever
mindering der bedrijfsmiddelen moet worden
gegeven. Met die verklaring had hij volledig
gecapituleerd voor de Kamer en zijn voorstel
ging er nu glad door. Alleen de communisten
stemden er nu nog tegen.
Verschillende amendementjes over een an
nuïteiten voor de voorschot-afbetaling werden
behandeld, maar als regel waren die minder
dan het voorstel der regeering. Ze verdwenen
van het tooneel. De eindstemming over hot
wetsontwerp zal a.s. Dinsdag plaats hebben.
Hierna was aan de orde het wetsontwerp
betreffende de kosten van den kruiser en van
een flottieljevaartuig.
De spreektijd werd gerantsoeneerd op vijf
kwartier per spreker. Volgens den heer De
Visser te weinig, maar alleen de heer Wijn
koop was dat met hem eens. De eerste spreker
was de heer Brautigam, die natuurlijk het
voorstel verre van zich wierp. Hij haalde de
gansche geschiedenis van de vloot en de
vlootwet op om te betoogen, dat het schijntje
van beteekenis, dat men aan de vloot wil ge
ven, waardeloos is. Er schuilt dan echter een
gevaar in, omdat wij des te meer kans heb
ben om in conflicten betrokken te worden,
omdat wij schijn van kracht hebben.
Met tal van citaten trachtte deze afge
vaardigde aan te toonen, dat de regeering
zelf niet weet, wat ze eigenlijk met de vloot
moet aanvangen. Thans met het doel be
scherming ■'■an de havens op Java en Tand-
jok-Priok en de twee oliehavens Tarakan en
Balilipapam. Volgens de tegenstanders is dat
scheepje, dat de Minister wil bouwen waar
deloos. Het zijn financieele overwegingen, c"e
den Minister tot zijn keuze bracht en zij
weten dus, dat hij zelf erkend, dat eeii ander
schip beter was. Men zegt in deskundige
kringen, dat dit schip een waarde zal hebben
als een kruiser van vijftien jaar oud.
Tegen het scheepje wordt door de tegen
standers de kritiek Ier voorstanders van een
groot schip uitgespeeld. Maar de Minister
krijgt zijn scheepje. Rechts zal hem wel steu
nen en te? rechterzijde zal de Vrijheidsbond
hem Helpen, van wie de landbouwspecialiteit
Van Rappard tevens de zeedienstspeciali
teit is.
die zich in deze gemeente hebben gevestigd,
pp deze hebben verlaten gedurende de
le helft der maand October.
INGEKOMEN
K. Kuipers, meubelmaker, Margrietenlaan
46, Rotterdam.
A. de Boer, loods, Coosje Buskenstraat 4,
van Antwerpen.
mijn gezondheid, nu u daar toch mee bezig
bent
„Ik ben gekomen om u te vragen of u met
me wilt dansen", zei htf, bijna verlegen „Ik
weet dat het wel heel gauw is u begint
pas met uw diner maar ik heb zooveel
klanten, die later op den avond komen en met
wie ik voor mijn beroep moet dansen".
Frances accepteerde graag. De muziek was
uitstekend en ze dansten een poosje, voor ze
naar de tafel terugkeerden.
„Het was heerlijk, mr. Paul", zei Frances
met een zucht van genot. „Komt u even Dij
ons zitten".
„Ik zou het dolgraag doen", antwoordde hij,
„als ik u niet stoor bij uw diner. Het was
schandelijk van me om uw vriendin zoolang
in beslag te nemen", zei hij, met een beleefds
buiging voor miss Brown, „maar ik moet zoo
veel dansen doen die vervelend zijn en miss
Austin, hoewel ze zich zoo weinig oefent,
danst werkelijk schitterend".
„Hoe marcheert het restaurant vroeg
miss Brown.
„Vrij goed. We komen net uit denk ik. In
ieder geval eten we er allen van mee en we
zün er in geslaagd b riten schulden te blijven,
wat al heel wat ^aard is. Maar het is moei
lijk. We probeeren de clientèle onder onszelf
te houden, maar er zijn niet genoeg Russen
met geld in Londen. Telkens krijgen we er
van het andere soort. We willen die niet be
dienen. U heeft misschien vanavond wel op
gemerkt, dat ik uit mijn humeur was toen ik
pas kwam?"
(Wordt vervolg^).