500
300
25
woensdag
a juli
EERSTE BLAD
ven
ENDA
No.153
i68e Jaargang
1930
TE VLISSINGEN
Uitpys: Firma F. ¥iM DE VE10E Jr., Walstraa! 58-60, Vlissingen. Felef. 10. Postrekening 66287
VerschijRt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
Vlissingen in de naaste toekomst
zonder Beeldenhuis.
BINNENLAND
STER-TABAK
Stads- en Provincienieuws
r.) 29 Juni te Antw.
te Rott. van Calcutta
te New-York van Rott.
28 Juni van Hallfax
27 Juni van Bahia
30 Juni te Port Said
vermakelijkheden,
eringen, enz.
VUSSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20 per 3 maanden.
Franco door het geheejë rijk 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove
rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct
Dagelijks voorstelling,
Dagelijks voorstelling, 8
mia. Zondags Matinée
eert 6.30. Concert 8.30
Maandag-, Dinsdag- en
ert (geen dans) Don-
oirée dansante (avond-
Zaterdagavond Diner-
tnuziek.
:lmina. lederen avond
aanvangende hall acht.
lansante van 36 uur.
üi
6.46 19.06
E.K. 7.45 20.05
8.47 21.11
9.55 22.18
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels 71.25; iedere regel meer 25 cent.Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel.Kleine advertenties betrefiende Huur enVerhuur.Koop
enVerkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1 5 regels 75 ct., iedere regel meer 15 ct.
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij
door
een ongeluk.
dood
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
iotrée-dansantewoêns- AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIOINO „DE NEDERLAND8CHE DAGBLADPERS'1
Dit
nummer bestaat uit twee bladen
Auto's, Fietsen
terf tfgen.
Juli uur
2 9.53
3 9.52
4 9.52
5 9-51
Wat reeds jaren dreigde en èen ieder zag
aankomen, zal weldra zijn beslag krijgen. Het
PS „huis met de beelden" is onteigend ten be
hoeve van „de Schelde" en het bestaan ervan
I is nog slechts een kwestie van weken. Het
zou dwaasheid zijn een millioenenbedrijf,
den.
kleine geometrische fi-
aar ook heel veel vruch-
bruikt. Een leuk wit jó.-
ïeel met trossen kersen
hoed en de parasol ko-
use prijkt met aardbeien
zóó zou willen afpluis
de meest verschillende
:ijn, meenen we toch een
een voor z. art met rood,
enstellingen van zwart,
en er laatst, ir. eèft der
en, een geheeie etalage
liefst rood crêpe mantel
stipjes bezaaid. Hierbij
len overhemdblouse met
en, waarbij het platte
.tel was g .egd. Een an-'
e was van witte voile
Isjes. Geplisseerd waren
(rok en onder aan de
de strook die rondom
anteltje afwerkte,
en pelerine-japonnetje,
cirkeltjes en zwarte
1. Kraag en manciietten
roode stof. Er was een
etje met ten zwart das
rder een heel ongemeen
voye met groote roode
blousedeel en de man*
stof waren met witte
O
niet te zeggen, dat by
en heel aardig passend
ins van effen rood. dan
oo in zwart en rood of
:en rood lint of rooden
dat half Vlissingen voedt, den pas af te
snijden, ook al-bestond de,mogelijkheid daar
toe dat zou veel lijken op „Caesarenwahn-
sinn", maar desondanks blijft het een
harde klap voor wie iets voelt voor de ge
schiedenis van de stad zijner inwoning en
voor haar stedenschoon. Op 't oude Vlissin
gen schijnt nu eenmaal een doem te rusten,
wat aan het bombardement van 1809 ontko
men is, wordt öf door brand, öf door den
modernen tijdseisch vernietigd. Een onont
koombaar noodlot wierp reeds lang zijn
schaduwen vooruit en de .moderne machine
hallen naderden en omlijnden het Beelden
huis reeds meer massaal dan fraai. Het Ad
miraliteitshuis was reeds gevallen, maar dat
Zooals zoo vaak bij volksoverleveringen
zijn ook hier weder „Wahrheit und Dichtung
samengeweven. Wat toch is het geval Johan
Westerwijk, de stichter, is geboren te Vlis-
siiigen in het laatst der 17de eeuw uit Quiryn
Westerwijk, afkomstig uit Veere, gehuwd in
Maart 1679 met Elisabeth van den Kerck-
hove, beiden uit den eenvoudigen burger
stand. Op jeugdigen leeftijd ging hij naar
Oost-Indië, waar hij voort werd geholpen
door zijn stadgenoot, den invloedrijken
Ewoud van DIshoeck, die schatten verdiende
te Hougly in Bengalen en weder in zijn
vaderstad teruggekeerd de heerlijkheid Dom
burg kocht en- ordinaris raad van Ned. Indië
werd en den titel van admiraal droeg.
Westerwijk keerde omstreeks 1727 terug,
vestigde zich weder te Vlissingen en liet op
de Dokkade den prachtigen bekenden gevel
zetten voor een reeds bestaand pand (173C).
Het hierboven genoemde wapen is het wapen
van Westerwijkin azuur een zwemmende
visch, vergezeld van 1 en 2 sterren van goud.
Hij werd 24 Februari 1733 Raad der stad,
was reeds sinds 1727 schepen, zoo ook in
3727, '28, '30, '31, '33 en '34, en bleef lid der
vroedschap tot zijn dood, den Hen Juli 1735.
Hij werd ook Bewindhebber der West-Indi
sche Compagnie en vermeerderde zijn rijk
dommen nog, door hier ter stede het bedrijf
van reeder uit te oefenen. Hij was ongehuwd,
maar bij hem woonde een Germainenicht, die,
daar zij' met hem samenleefde of g~e'lèefd
had, hem tot trouwen met haar wilde nood
zaken. Op zijn buitenplaats Lammerenburg
(overblijfsel ervan is de bekende hofstede van
den zelfden naam aan den Koudekerkschen
weg) vertoevende, kregen ze over het onder
werp weder hooge woorden, zooals reeds
meermalen het geval was en in arren moede,
woede-uitroepen slakende, liep Westerwijk
naar een afgelegen gedeelte van den tuin en
joeg zich met een pistool een kogel door het
hoofd.
Daar zelfmoord In die dagen strafbaar was,
en pas kort te voren een zelfmoordenaar
buitendijks was begraven, werden de be
dienden omgekocht om te zwijgen, en werd
het lijk in alle stilte 's avonds van den llen
Juli naar zijn woning te Vlissingen overge
bracht. Den 15en Juli werd het lijk in alle
staatsie naar de kerk gereden en begraven
onder een wapenbord, dat met zijn wapen
prijkte, zooals toen gebruikelijk was.
euren en het soort van
ien aardige kandwerk-
ussen, een boekenom-
>en kinderschortjp van
inen 'apj_en van ver-
i gebruikt of banden
et worden. Uit zijde of
de noppen, bloemen
lippen en deze hier en
laaien.
WILHELMINE.
haalde niet ïn beteekenis bij de aanstaande
amoveering van dit overblijfsel uit de le helft
der 18e eeuw. Het stadhuis en het daartegen
over liggende Beeldenhuis waren waardige
tegenhangers, wier geschiedenis ook nog al
thans in den mond des volks een oogenblik
in elkaar grijpt. Zij dateeren respectievelijk
.van 1733 en 1730 en vertoonen beide den
Lodewijksstijl, genoemd naar den Franschen
koning.
Het Beeldenhuis heeft een bergsteenen
gevel met rechte kroonlijst met consoles,
steen en jaartal. Het vertoont een driehoekig
fronton over het vooruitspringend midden
stuk, waarin wapen met twee djfiguren. Bo
ven de kroonlijst een balustrade met Nep-
tunus, twee zeepaarden en vier staande beel
den. Verder een balcon met hek en borst
beelden boven de twee middelste kozijnen.
Een der beelden is steeds afwezig en dit
hangt samen met de volksoverlevèring blijk
baar, die de oorzaak weet aan te wijzen in
een legende, die vertelt, dat de oorspronke
lijke eigenaar en bouwheer zich heeft gezelf-
moord, omdat hij naijverig was op den eige
naar van het een paar jaar later gebouwde
patriciërshuis er tegenover, dat sinds 1818
in gebruik is genomen als stadhuis en dat
fraaier gevonden werd dan het eerste pand.
Het geheim lekte echter uit en kwam ter
oore aan den baljuw Mr- Cornells de Nor
mandie, zoodat het nog een heele procedure
werd en de bedienden ieder afzonderlijk wer
den ondervraagd. Ten slotte werd de zaak bij
overeenkomst afgemaakt en mocht het lijk in
de kerk begraven blijven.
De legende heeft dus in zooverre gelijk, dat
er zelfmoord had plaats gehad, vandaar dat
dit eene beeld maar geen rust kon vinden en
naar beneden stortte, al werd het dan toch
telkens weer herplaatst, zij het dan ook
in hout. Maar de zelfmoord had niet
tot oorzaak, dat de eene „broeder" na
ijverig was op den ander, omdat men het
tegenover liggende huis mooier vond. Van
„feiridlichen Brüder", zooals een der Rijn
sagen vermeldt van twee tegenover elkaar
liggende kasteelruïnes, is geen sprake. De
bouwheer van het tegenwoordige stadhuis was
immers burgemeester Anthony Pieter van
Dishoeck, de zoon van «ijn vroegeren be
schermer, geb. te Hougly in Bengalen
(26 September 1709)eveneens heer van Oud
huizen en Domburg, proost en aartsdiaken
van 't kapittel van St. Jan te Utrecht, vrij
heer van Mijdrecht enz. enz. 't zijn 9
heerlijkheden Wel ver heeft dit geslacht,
dat afkomstig was van het gehucht Dishoek
in de duinen ten Noord-Westen van Vlissin
gen, waar de eerst bekende Teunis van Dis
hoeck 1560 een eenvoudig „velter" was,
het gebracht. Het was de tijd dat energieke
eenvoudige burgers reusachtige fortuinen
wisten te vergaren in de koloniën of het tot
hooge posten wisten te sturen.
Dit artikel zou niet volledig zijn, als ik
niet er bij vermeldde, hoe het mogelijk is,
dat die particuliere, woning tot stadhuis
werd. Zooals men weet was Vlissingens be
roemd stadhuis op de Groote Markt in 1809
door het bombardement in vlammen opge
gaan men had zich eerst beholpen met een
pand aan de Oostzijde (nu Bellamypark)
daarna met een aan den hoek van de Wal-
straat en de Nieuwstraat, maar dit was uit
den aard der zaak alleen tijdelijk. In 2818
werd het z.g n. Paleis op hét Dok door Ko
ning Willem I afgestaan voor stadhuis.
Een kleindochter nl. van Anthony van Dis
hoeck, Petronella Wilhelmina, was in 1785
gehuwd met Abraham van Doorn, eveneens
een Indische nabob (geb. te Essequebo), die
later landdrost van Zeeland werd en die op
verzoek (lees bevel) van Napoleon zijn huis
aan het Fransche gouvernement verkocht. Dit
nam zijn beslag bij keizerlijk decreet van 27
Febr. 1812. Het moest dienen als gouverne
mentsgebouw. Eerst had de commissaris-gene
raal van politie er zijn zetel, doch den 19den
Februari 1814 Werd de zetel der prefectuur
uit het onbeschermde Middelburg naar de
vesting Vlissingen verplaatst en in dit pand
gevestigd. Den 18en April vertrok de prefect
en had generaal Gilly er zijn zetel. Dit duur
de tot .4 Mei. Den 7den Mei werden in het
zelfde Gouvernementspaleis de Commissaris
sen-Generaal met den bevelhebber der Ne-
derla~ndsche troepen, Generaal Baron Sweerts
de Landas, ontvangen, nadat in een paar
uur door een commissie het gebouw zoo goed
mogelijk in orde was gemaakt. Dit was geen
sinecure, zij bevonden het gebouw „in eenen
morsigen staat, alle de zalen met gescheur
de nieuwspapieren, brieven, signalementen
enz. bestrooiduit de groote zaal op de eer
ste verdieping vermisten zij twee groote in
gewerkte penantspiegels, welke waren uitge
broken, waarvan de ledige plaatsen getuigen
zijn."
Van de stoep werd door den Commissaris-
Generaal de proclamatie afgekondigd namens
„Z. K. H. Willem Frederik, Souverein Vorst
der Vereenigde Nederlanden."
H. G. VAN GROL.
Archivaris.
1) Landdrost kwam overeen met de tegen
woordige functie van Commissaris der Ko
ningin-
NASCHRIFT.
Om nu na mijn retrospectieve beschouwin
gen weder terug te kesren tot het tegen
woordige, ik geloof dat er bij goeden wil wel
een betrekkelijk bevredigende oplossing ware
te vinden. De Maatschappij „de Schelde" is,
wat eventueele oudheden betreft, altijd loyaal
geweest, dat kan ik openlijk getuigen. Men kan
er dan ook zeker van zijn, dat de gevel aan
de gemeente wordt afgestaan, op zichzelf een
vorstelijk geschenk. Nu is de kwestie om dit
zeldzaam 18e eeuwsch monument van groote
architectonische waarde te herplaatsen men
kan dit niet in een Museum opbergen, maar
men kan er wel een pand achter plaatseri,
mits het dan niet detoneert met de omgeving.
Men moet het letterlijk herplaatsen in de
lijst van zijn tijd als het eenlgszins mogelijk
is. Daarbij moeten de economisch-commer-
cieele belangen niet uit het oog worden ver
loren. En dit kan, mits allen samenwerken
om tot dit allen bevredigend resultaat te
komen. Van ganscher harte hoop ik, dat ik
later een bericht kan lanceeren, dat tot titel
draagtVlissingen behoudt zijn beeldenhuis,
t wordt slechts verplaatst. Ik stel zooveel
vertrouwen in de stad müner inwoning, dat
haar bewoners ook uit ethisch-cultureel oog
punt niet tot niets laten reduceeren, wat hun
voorvaderen hebben nagelaten. Zij zullen en
dit allen, zonder onderscheid van partij of
secte, pal staan en opbouwen wat afgebroken
wordt, want.... en dit is het groote onder
scheid bij een catastrophe als in Middelburg,
er behoeft niets vernield te worden, de gevel
kan systematisch en genummerd uit elkaar
worden genomen ën voor een bewoonbaar
pand kan het werk rendabel worden gemaakt-
Bestaande panden komen niet in aanmer
king we hebben het met zorg nagemeten,
maar dat is niet noodigverd indertijd de
gevel voor een bestaand pand gezet, welnu
men make thans het pand achter den ver
plaatsten gevel. Voorlichting kunnen we krij
gen, wellicht financieele medewerking, maar
in hoofdzaak moet het herrezen gebouw zich
zelf financieren. In de eerste plaats aan den
Raad dezer stad geef ik bovenstaande in
ernstige overweging. Zij allen kunnen zich
vereenigen als één mannu is het nog tijd,
er is nog niets gebeurd, wat ook slechts in de
verste verte lijkt op de ramp van het Leid-
sche stadhuis, de Middelburgsche Lange
Delft! Integendeel 't. wordt hoog tijd, dat
het Beeldenhuis weg komt uit zijn omgeving,
die vloekt met de eigenaardige contouren.
Mcge het waardig geëncadreerd herrijzen
Het kloeke Vlissingen was dp tweede plaats
in den lande, die een Monumentenverorde
ning maakte, het kan de eerste plaats wor
den. die een monument, dat met vernietiging
bedreigd wordt, door herplaatsing redt en zijn
stedenschoon met taaie. Zeeuwsche stoerheid
vasthoudtFantastisch idealisme De ..Ver-
eeniging Hendrik de Keyser" tot instandhou
ding van oude gebouwen, te Amsterdam, be
wijst dat cultureel idealisme ook reëel kan'
zijn, samen kan gaan met nuchtere zake
lijkheid. Het Beursgebouw is een steenen ge
denksteen ook in dat opzicht.
v. G.
De Koningin in beeld.
Bij Koning's Uitgeverij te Baarn verschijnt
binnenkort, in verband met den vijftigsten
verjaardag van H.M. de Koningin, een Wil
helmina-Album, getiteld „Vijftig Jaren"
(1880—1930).
Het boekje zal geheel gevuld worden met
foto's uit het leven der Koningin, een col
lectie, samengebracht niet alleen uit den
voorraad van foto-bureaux en musea, maar
ook uit particuliere verzamelingen en bizon-
dere archieven waar zeldzame opnamen van
de Koningin konden worden verwacht.
Het geheel is dus een werkje dat, mee door
prachtige uitvoering en daarbij lagen prijs,
op groote belangstelling mag rekenen dat
in ieder Oranje-lievend gezin een plaats zal
krijgen.
Wijziging ongevallenwet en land- en
tuinbpuwpnffevslienwet,
In zijn memorie van antwoord aan de Eer
ste Kamer sluit de minister zich aan bij het
uitgesproken oordeel, dat de beperking Van
de uitkeering van 80 tot de eerste zes we
ken inconsequent en onbillijk tegenover den
arbeider zou zijn.
Met vele leden is ook de minister van mee
ning, dat de landbouwcrisis buiten de behan
deling van de onderhavige wetsontwerpen be
hoort te blijven. Alleen maakt hij de opmer
king, dat ook naar zijn gevoelen bij te be
vorderen maatregelen op het gebied der so
ciale verzekering naast de belangen der ar
beiders ook die van het bedrijfsleven in be
schouwing moeten worden genomen.
Porto voor brieven naar Duitschland.
De Nederlandsche Kamer van Koophandel
voor Duitschland, te Frankfurt am Main deelt
mede
Het komt meerdere malen voor, dat Neder
landsche verzenders inplaats van een 12 «A
cents postzegel twee postzegels van 6 cent op
hun brieven plakken, meenende, dat daaruit
voor den ontvanger geen groote moeilijkheden
zullen ontstaan. De Nederlandsche Kamer
van Koophandel voor Duitschland maakt dc
Nederlandsche firma's er echter op attent,
dat de ontvangers van dergelijke brieven met
het door de wereldpostvereeniging bepaalde
minimum van 10 pfennig (Duitschland) wor
den belast en geeft dus in overweging het
kleine verschil van een halve cent in het be
lang der ontvangers niet te veronachtzamen.
Nederland en de Antwerpsche tentoonstelling
Ter gelegenheid van het bezoek van Neder
landsche journalisten aan Antwerpen en aan
de wereldtentoonstelling aldaar biedt het col
lege van Burg. en Weth. van de Scheldestad
Vrijdagavond een feestmaal aan ten stad-
huize.
Zondagavond is er groot officieel diner in
„Metropol," te Brussel, aangeboden door de
.Entente van Brusselsche dagbladdirecteu
ren" ,de „Unie van buitenlandsche journa
listen" en de Brusselsche afdeeling van den
Belgischen journalistenkring.
De minister van binnenlandsche zaken mr.
Baels zal daarbij vermoedelijk de regeering
vertegenwoordigen en een rede houden in de
Nederlandsche taal.
Vereeniging van gasfabrikanten in Nederland.
In de te Nijmegen gehouden vergadering
van de Vereeniging van gasfabrikanten in
Nederland werd tot voorzitter der vereeniging
benoemd ir. J. Rutten te 's-Gravenhage en
tot lid van het hoofdbestuur de heer J. J.
van der Jagt alhier.
Bond van mobilisatie-invaliden.
Het bestuur van den Bond van Mobilisatie-
Invaliden en van hun nabestaanden, heeft
een schrijven gericht tot de colleges van Burg.
en Weth. van alle gemeenten van het land,
met verzoek te laten nagaan en opgave te
verstrekken van de namen en adressen van
Niet mopperen op Uw pijp,
maar ze stoppen met
Want het rooken van Ster-
tabak geeft U het hoogste
rookgeno't en is daardoor
het recept voor een ge
zonden geest en een opge
wekte stemming.
Ie. die personen, die gedurende het tijdvak
van 1 Augustus 1914 tot en met 1 Januari
1920 in militairen dienst zijn geroepen en
Zonder recht op pensioen uit dien dienst zijn
ontslagen uit hoofde van lichaamsgebreken,
of nabestaanden als, ouders, weduwen en wee
zen, wier kostwinner de overledene was
2e. niet-afgekeurde militairen, die echter
ook niet valide naar huis zijn gezonden, of
nabestaanden van dezulken.
VLISSINGEN, 2 JULI.
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Bij den gemeentelijken dienst der Arbeids
bemiddeling alhier staan als werkzoekenden
ingeschreven 1 letterzetter, 1 verver, 1 met
selaar, 5 opperlieden, 1 kapper, 1 werktuig
bouwkundig teekenaar, l draaier, 1 ijzerwer
ker, 2 electriciens, 2 leerling-electriciens, 1
stoker, 1 trimmer, 1 bankwerker, 1 leerling
plaatwerker, 1 boekbinder, 1 kellner, 1 ma
gazijnbediende, 3 kantoorbedienden, 8 va
rensgezellen en 33 losse arbeiders. Totaal4 in
geschrevenen 67, vorige week 54 personen.
In onze Tydinghal.
Wij hebben een foto ontvangen van het
grafmonument voor wijlen prof. mr, J. H.
Carpentier Alting, grootmeester der Orde
van Vrijmetselaren onder het Grootoosten
der Nederlanden van 19261929, geplaatst op
de begraafplaats Nieuw Eik en Duinen te 's-
Gravenhage. Dit stoffelijk aandenken kwam
tot stand door de Orde in al haar geledin
gen, zoowel in Nederland als in Oost- en
West-Indië en Zuid-Afrika.
Het monument symboliseert het stervens-
moment. De menschelijke ziel, vrijgemaakt
van de aardsche banden, stijgt op boven de
stoffelijkheid, en deze opwaartsche beweging
komt in dit gedenkteeken tot uitdrukking in
de opgaande zuil, die door haar hoogte het
geheeie monument beheerscht en waarboven
een urn is gebeeldhouwd, die de asch van
den leider bevat.
AIg. Ned. Christ. Ambtenaarsbond.
Voor de afdeeling Vlissingen van boven-
genoemden Bond zal Vrijdag a,s. in het ge
bouw Noordstraat 34 als spreker optreden de
heer Vermeulen, bonds-secretaris, met het
onderwerpDe strijd om een behoorlijk
salaris.
Het Middelburgsch Muziekkorps.
Gisterenavond had in het Schuttershof te
Middelburg de algemeene vergadering plaats
van de vereeniging „het Middelburgsch Mu
ziekkorps" onder voorzitterschap van den
heer mr. J. Adriaanse.
Door den secretaris werd het jaarverslag
uitgebracht, waaraan wij het volgende ont-
leenen
Wat de bezetting en de prestaties van het