500 300 25 woensdag a juli EERSTE BLAD ven ENDA No.153 i68e Jaargang 1930 TE VLISSINGEN Uitpys: Firma F. ¥iM DE VE10E Jr., Walstraa! 58-60, Vlissingen. Felef. 10. Postrekening 66287 VerschijRt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen Vlissingen in de naaste toekomst zonder Beeldenhuis. BINNENLAND STER-TABAK Stads- en Provincienieuws r.) 29 Juni te Antw. te Rott. van Calcutta te New-York van Rott. 28 Juni van Hallfax 27 Juni van Bahia 30 Juni te Port Said vermakelijkheden, eringen, enz. VUSSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20 per 3 maanden. Franco door het geheejë rijk 2.50. Voor België, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove rige landen bij wekelijksche verzending 3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs. 5 ct Dagelijks voorstelling, Dagelijks voorstelling, 8 mia. Zondags Matinée eert 6.30. Concert 8.30 Maandag-, Dinsdag- en ert (geen dans) Don- oirée dansante (avond- Zaterdagavond Diner- tnuziek. :lmina. lederen avond aanvangende hall acht. lansante van 36 uur. üi 6.46 19.06 E.K. 7.45 20.05 8.47 21.11 9.55 22.18 ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels 71.25; iedere regel meer 25 cent.Bij abonnement speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel.Kleine advertenties betrefiende Huur enVerhuur.Koop enVerkoop, Dienstaanbiedingen en-Aanvragen van 1 5 regels 75 ct., iedere regel meer 15 ct. De abonné's in 't bezit eener Polis, zijn GRATIS verze kerd tegen ongelukken voor gulden bij levens lange ongeschikt heid tot werken. gulden bij door een ongeluk. dood gulden bij verlies van een hand, voet of oog. gulden bij verlies van een duim gulden bij verlies van een wijsvinger gulden bij verlies van eiken anderen vinger iotrée-dansantewoêns- AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIOINO „DE NEDERLAND8CHE DAGBLADPERS'1 Dit nummer bestaat uit twee bladen Auto's, Fietsen terf tfgen. Juli uur 2 9.53 3 9.52 4 9.52 5 9-51 Wat reeds jaren dreigde en èen ieder zag aankomen, zal weldra zijn beslag krijgen. Het PS „huis met de beelden" is onteigend ten be hoeve van „de Schelde" en het bestaan ervan I is nog slechts een kwestie van weken. Het zou dwaasheid zijn een millioenenbedrijf, den. kleine geometrische fi- aar ook heel veel vruch- bruikt. Een leuk wit jó.- ïeel met trossen kersen hoed en de parasol ko- use prijkt met aardbeien zóó zou willen afpluis de meest verschillende :ijn, meenen we toch een een voor z. art met rood, enstellingen van zwart, en er laatst, ir. eèft der en, een geheeie etalage liefst rood crêpe mantel stipjes bezaaid. Hierbij len overhemdblouse met en, waarbij het platte .tel was g .egd. Een an-' e was van witte voile Isjes. Geplisseerd waren (rok en onder aan de de strook die rondom anteltje afwerkte, en pelerine-japonnetje, cirkeltjes en zwarte 1. Kraag en manciietten roode stof. Er was een etje met ten zwart das rder een heel ongemeen voye met groote roode blousedeel en de man* stof waren met witte O niet te zeggen, dat by en heel aardig passend ins van effen rood. dan oo in zwart en rood of :en rood lint of rooden dat half Vlissingen voedt, den pas af te snijden, ook al-bestond de,mogelijkheid daar toe dat zou veel lijken op „Caesarenwahn- sinn", maar desondanks blijft het een harde klap voor wie iets voelt voor de ge schiedenis van de stad zijner inwoning en voor haar stedenschoon. Op 't oude Vlissin gen schijnt nu eenmaal een doem te rusten, wat aan het bombardement van 1809 ontko men is, wordt öf door brand, öf door den modernen tijdseisch vernietigd. Een onont koombaar noodlot wierp reeds lang zijn schaduwen vooruit en de .moderne machine hallen naderden en omlijnden het Beelden huis reeds meer massaal dan fraai. Het Ad miraliteitshuis was reeds gevallen, maar dat Zooals zoo vaak bij volksoverleveringen zijn ook hier weder „Wahrheit und Dichtung samengeweven. Wat toch is het geval Johan Westerwijk, de stichter, is geboren te Vlis- siiigen in het laatst der 17de eeuw uit Quiryn Westerwijk, afkomstig uit Veere, gehuwd in Maart 1679 met Elisabeth van den Kerck- hove, beiden uit den eenvoudigen burger stand. Op jeugdigen leeftijd ging hij naar Oost-Indië, waar hij voort werd geholpen door zijn stadgenoot, den invloedrijken Ewoud van DIshoeck, die schatten verdiende te Hougly in Bengalen en weder in zijn vaderstad teruggekeerd de heerlijkheid Dom burg kocht en- ordinaris raad van Ned. Indië werd en den titel van admiraal droeg. Westerwijk keerde omstreeks 1727 terug, vestigde zich weder te Vlissingen en liet op de Dokkade den prachtigen bekenden gevel zetten voor een reeds bestaand pand (173C). Het hierboven genoemde wapen is het wapen van Westerwijkin azuur een zwemmende visch, vergezeld van 1 en 2 sterren van goud. Hij werd 24 Februari 1733 Raad der stad, was reeds sinds 1727 schepen, zoo ook in 3727, '28, '30, '31, '33 en '34, en bleef lid der vroedschap tot zijn dood, den Hen Juli 1735. Hij werd ook Bewindhebber der West-Indi sche Compagnie en vermeerderde zijn rijk dommen nog, door hier ter stede het bedrijf van reeder uit te oefenen. Hij was ongehuwd, maar bij hem woonde een Germainenicht, die, daar zij' met hem samenleefde of g~e'lèefd had, hem tot trouwen met haar wilde nood zaken. Op zijn buitenplaats Lammerenburg (overblijfsel ervan is de bekende hofstede van den zelfden naam aan den Koudekerkschen weg) vertoevende, kregen ze over het onder werp weder hooge woorden, zooals reeds meermalen het geval was en in arren moede, woede-uitroepen slakende, liep Westerwijk naar een afgelegen gedeelte van den tuin en joeg zich met een pistool een kogel door het hoofd. Daar zelfmoord In die dagen strafbaar was, en pas kort te voren een zelfmoordenaar buitendijks was begraven, werden de be dienden omgekocht om te zwijgen, en werd het lijk in alle stilte 's avonds van den llen Juli naar zijn woning te Vlissingen overge bracht. Den 15en Juli werd het lijk in alle staatsie naar de kerk gereden en begraven onder een wapenbord, dat met zijn wapen prijkte, zooals toen gebruikelijk was. euren en het soort van ien aardige kandwerk- ussen, een boekenom- >en kinderschortjp van inen 'apj_en van ver- i gebruikt of banden et worden. Uit zijde of de noppen, bloemen lippen en deze hier en laaien. WILHELMINE. haalde niet ïn beteekenis bij de aanstaande amoveering van dit overblijfsel uit de le helft der 18e eeuw. Het stadhuis en het daartegen over liggende Beeldenhuis waren waardige tegenhangers, wier geschiedenis ook nog al thans in den mond des volks een oogenblik in elkaar grijpt. Zij dateeren respectievelijk .van 1733 en 1730 en vertoonen beide den Lodewijksstijl, genoemd naar den Franschen koning. Het Beeldenhuis heeft een bergsteenen gevel met rechte kroonlijst met consoles, steen en jaartal. Het vertoont een driehoekig fronton over het vooruitspringend midden stuk, waarin wapen met twee djfiguren. Bo ven de kroonlijst een balustrade met Nep- tunus, twee zeepaarden en vier staande beel den. Verder een balcon met hek en borst beelden boven de twee middelste kozijnen. Een der beelden is steeds afwezig en dit hangt samen met de volksoverlevèring blijk baar, die de oorzaak weet aan te wijzen in een legende, die vertelt, dat de oorspronke lijke eigenaar en bouwheer zich heeft gezelf- moord, omdat hij naijverig was op den eige naar van het een paar jaar later gebouwde patriciërshuis er tegenover, dat sinds 1818 in gebruik is genomen als stadhuis en dat fraaier gevonden werd dan het eerste pand. Het geheim lekte echter uit en kwam ter oore aan den baljuw Mr- Cornells de Nor mandie, zoodat het nog een heele procedure werd en de bedienden ieder afzonderlijk wer den ondervraagd. Ten slotte werd de zaak bij overeenkomst afgemaakt en mocht het lijk in de kerk begraven blijven. De legende heeft dus in zooverre gelijk, dat er zelfmoord had plaats gehad, vandaar dat dit eene beeld maar geen rust kon vinden en naar beneden stortte, al werd het dan toch telkens weer herplaatst, zij het dan ook in hout. Maar de zelfmoord had niet tot oorzaak, dat de eene „broeder" na ijverig was op den ander, omdat men het tegenover liggende huis mooier vond. Van „feiridlichen Brüder", zooals een der Rijn sagen vermeldt van twee tegenover elkaar liggende kasteelruïnes, is geen sprake. De bouwheer van het tegenwoordige stadhuis was immers burgemeester Anthony Pieter van Dishoeck, de zoon van «ijn vroegeren be schermer, geb. te Hougly in Bengalen (26 September 1709)eveneens heer van Oud huizen en Domburg, proost en aartsdiaken van 't kapittel van St. Jan te Utrecht, vrij heer van Mijdrecht enz. enz. 't zijn 9 heerlijkheden Wel ver heeft dit geslacht, dat afkomstig was van het gehucht Dishoek in de duinen ten Noord-Westen van Vlissin gen, waar de eerst bekende Teunis van Dis hoeck 1560 een eenvoudig „velter" was, het gebracht. Het was de tijd dat energieke eenvoudige burgers reusachtige fortuinen wisten te vergaren in de koloniën of het tot hooge posten wisten te sturen. Dit artikel zou niet volledig zijn, als ik niet er bij vermeldde, hoe het mogelijk is, dat die particuliere, woning tot stadhuis werd. Zooals men weet was Vlissingens be roemd stadhuis op de Groote Markt in 1809 door het bombardement in vlammen opge gaan men had zich eerst beholpen met een pand aan de Oostzijde (nu Bellamypark) daarna met een aan den hoek van de Wal- straat en de Nieuwstraat, maar dit was uit den aard der zaak alleen tijdelijk. In 2818 werd het z.g n. Paleis op hét Dok door Ko ning Willem I afgestaan voor stadhuis. Een kleindochter nl. van Anthony van Dis hoeck, Petronella Wilhelmina, was in 1785 gehuwd met Abraham van Doorn, eveneens een Indische nabob (geb. te Essequebo), die later landdrost van Zeeland werd en die op verzoek (lees bevel) van Napoleon zijn huis aan het Fransche gouvernement verkocht. Dit nam zijn beslag bij keizerlijk decreet van 27 Febr. 1812. Het moest dienen als gouverne mentsgebouw. Eerst had de commissaris-gene raal van politie er zijn zetel, doch den 19den Februari 1814 Werd de zetel der prefectuur uit het onbeschermde Middelburg naar de vesting Vlissingen verplaatst en in dit pand gevestigd. Den 18en April vertrok de prefect en had generaal Gilly er zijn zetel. Dit duur de tot .4 Mei. Den 7den Mei werden in het zelfde Gouvernementspaleis de Commissaris sen-Generaal met den bevelhebber der Ne- derla~ndsche troepen, Generaal Baron Sweerts de Landas, ontvangen, nadat in een paar uur door een commissie het gebouw zoo goed mogelijk in orde was gemaakt. Dit was geen sinecure, zij bevonden het gebouw „in eenen morsigen staat, alle de zalen met gescheur de nieuwspapieren, brieven, signalementen enz. bestrooiduit de groote zaal op de eer ste verdieping vermisten zij twee groote in gewerkte penantspiegels, welke waren uitge broken, waarvan de ledige plaatsen getuigen zijn." Van de stoep werd door den Commissaris- Generaal de proclamatie afgekondigd namens „Z. K. H. Willem Frederik, Souverein Vorst der Vereenigde Nederlanden." H. G. VAN GROL. Archivaris. 1) Landdrost kwam overeen met de tegen woordige functie van Commissaris der Ko ningin- NASCHRIFT. Om nu na mijn retrospectieve beschouwin gen weder terug te kesren tot het tegen woordige, ik geloof dat er bij goeden wil wel een betrekkelijk bevredigende oplossing ware te vinden. De Maatschappij „de Schelde" is, wat eventueele oudheden betreft, altijd loyaal geweest, dat kan ik openlijk getuigen. Men kan er dan ook zeker van zijn, dat de gevel aan de gemeente wordt afgestaan, op zichzelf een vorstelijk geschenk. Nu is de kwestie om dit zeldzaam 18e eeuwsch monument van groote architectonische waarde te herplaatsen men kan dit niet in een Museum opbergen, maar men kan er wel een pand achter plaatseri, mits het dan niet detoneert met de omgeving. Men moet het letterlijk herplaatsen in de lijst van zijn tijd als het eenlgszins mogelijk is. Daarbij moeten de economisch-commer- cieele belangen niet uit het oog worden ver loren. En dit kan, mits allen samenwerken om tot dit allen bevredigend resultaat te komen. Van ganscher harte hoop ik, dat ik later een bericht kan lanceeren, dat tot titel draagtVlissingen behoudt zijn beeldenhuis, t wordt slechts verplaatst. Ik stel zooveel vertrouwen in de stad müner inwoning, dat haar bewoners ook uit ethisch-cultureel oog punt niet tot niets laten reduceeren, wat hun voorvaderen hebben nagelaten. Zij zullen en dit allen, zonder onderscheid van partij of secte, pal staan en opbouwen wat afgebroken wordt, want.... en dit is het groote onder scheid bij een catastrophe als in Middelburg, er behoeft niets vernield te worden, de gevel kan systematisch en genummerd uit elkaar worden genomen ën voor een bewoonbaar pand kan het werk rendabel worden gemaakt- Bestaande panden komen niet in aanmer king we hebben het met zorg nagemeten, maar dat is niet noodigverd indertijd de gevel voor een bestaand pand gezet, welnu men make thans het pand achter den ver plaatsten gevel. Voorlichting kunnen we krij gen, wellicht financieele medewerking, maar in hoofdzaak moet het herrezen gebouw zich zelf financieren. In de eerste plaats aan den Raad dezer stad geef ik bovenstaande in ernstige overweging. Zij allen kunnen zich vereenigen als één mannu is het nog tijd, er is nog niets gebeurd, wat ook slechts in de verste verte lijkt op de ramp van het Leid- sche stadhuis, de Middelburgsche Lange Delft! Integendeel 't. wordt hoog tijd, dat het Beeldenhuis weg komt uit zijn omgeving, die vloekt met de eigenaardige contouren. Mcge het waardig geëncadreerd herrijzen Het kloeke Vlissingen was dp tweede plaats in den lande, die een Monumentenverorde ning maakte, het kan de eerste plaats wor den. die een monument, dat met vernietiging bedreigd wordt, door herplaatsing redt en zijn stedenschoon met taaie. Zeeuwsche stoerheid vasthoudtFantastisch idealisme De ..Ver- eeniging Hendrik de Keyser" tot instandhou ding van oude gebouwen, te Amsterdam, be wijst dat cultureel idealisme ook reëel kan' zijn, samen kan gaan met nuchtere zake lijkheid. Het Beursgebouw is een steenen ge denksteen ook in dat opzicht. v. G. De Koningin in beeld. Bij Koning's Uitgeverij te Baarn verschijnt binnenkort, in verband met den vijftigsten verjaardag van H.M. de Koningin, een Wil helmina-Album, getiteld „Vijftig Jaren" (1880—1930). Het boekje zal geheel gevuld worden met foto's uit het leven der Koningin, een col lectie, samengebracht niet alleen uit den voorraad van foto-bureaux en musea, maar ook uit particuliere verzamelingen en bizon- dere archieven waar zeldzame opnamen van de Koningin konden worden verwacht. Het geheel is dus een werkje dat, mee door prachtige uitvoering en daarbij lagen prijs, op groote belangstelling mag rekenen dat in ieder Oranje-lievend gezin een plaats zal krijgen. Wijziging ongevallenwet en land- en tuinbpuwpnffevslienwet, In zijn memorie van antwoord aan de Eer ste Kamer sluit de minister zich aan bij het uitgesproken oordeel, dat de beperking Van de uitkeering van 80 tot de eerste zes we ken inconsequent en onbillijk tegenover den arbeider zou zijn. Met vele leden is ook de minister van mee ning, dat de landbouwcrisis buiten de behan deling van de onderhavige wetsontwerpen be hoort te blijven. Alleen maakt hij de opmer king, dat ook naar zijn gevoelen bij te be vorderen maatregelen op het gebied der so ciale verzekering naast de belangen der ar beiders ook die van het bedrijfsleven in be schouwing moeten worden genomen. Porto voor brieven naar Duitschland. De Nederlandsche Kamer van Koophandel voor Duitschland, te Frankfurt am Main deelt mede Het komt meerdere malen voor, dat Neder landsche verzenders inplaats van een 12 «A cents postzegel twee postzegels van 6 cent op hun brieven plakken, meenende, dat daaruit voor den ontvanger geen groote moeilijkheden zullen ontstaan. De Nederlandsche Kamer van Koophandel voor Duitschland maakt dc Nederlandsche firma's er echter op attent, dat de ontvangers van dergelijke brieven met het door de wereldpostvereeniging bepaalde minimum van 10 pfennig (Duitschland) wor den belast en geeft dus in overweging het kleine verschil van een halve cent in het be lang der ontvangers niet te veronachtzamen. Nederland en de Antwerpsche tentoonstelling Ter gelegenheid van het bezoek van Neder landsche journalisten aan Antwerpen en aan de wereldtentoonstelling aldaar biedt het col lege van Burg. en Weth. van de Scheldestad Vrijdagavond een feestmaal aan ten stad- huize. Zondagavond is er groot officieel diner in „Metropol," te Brussel, aangeboden door de .Entente van Brusselsche dagbladdirecteu ren" ,de „Unie van buitenlandsche journa listen" en de Brusselsche afdeeling van den Belgischen journalistenkring. De minister van binnenlandsche zaken mr. Baels zal daarbij vermoedelijk de regeering vertegenwoordigen en een rede houden in de Nederlandsche taal. Vereeniging van gasfabrikanten in Nederland. In de te Nijmegen gehouden vergadering van de Vereeniging van gasfabrikanten in Nederland werd tot voorzitter der vereeniging benoemd ir. J. Rutten te 's-Gravenhage en tot lid van het hoofdbestuur de heer J. J. van der Jagt alhier. Bond van mobilisatie-invaliden. Het bestuur van den Bond van Mobilisatie- Invaliden en van hun nabestaanden, heeft een schrijven gericht tot de colleges van Burg. en Weth. van alle gemeenten van het land, met verzoek te laten nagaan en opgave te verstrekken van de namen en adressen van Niet mopperen op Uw pijp, maar ze stoppen met Want het rooken van Ster- tabak geeft U het hoogste rookgeno't en is daardoor het recept voor een ge zonden geest en een opge wekte stemming. Ie. die personen, die gedurende het tijdvak van 1 Augustus 1914 tot en met 1 Januari 1920 in militairen dienst zijn geroepen en Zonder recht op pensioen uit dien dienst zijn ontslagen uit hoofde van lichaamsgebreken, of nabestaanden als, ouders, weduwen en wee zen, wier kostwinner de overledene was 2e. niet-afgekeurde militairen, die echter ook niet valide naar huis zijn gezonden, of nabestaanden van dezulken. VLISSINGEN, 2 JULI. Gemeentelijke Arbeidsbeurs. Bij den gemeentelijken dienst der Arbeids bemiddeling alhier staan als werkzoekenden ingeschreven 1 letterzetter, 1 verver, 1 met selaar, 5 opperlieden, 1 kapper, 1 werktuig bouwkundig teekenaar, l draaier, 1 ijzerwer ker, 2 electriciens, 2 leerling-electriciens, 1 stoker, 1 trimmer, 1 bankwerker, 1 leerling plaatwerker, 1 boekbinder, 1 kellner, 1 ma gazijnbediende, 3 kantoorbedienden, 8 va rensgezellen en 33 losse arbeiders. Totaal4 in geschrevenen 67, vorige week 54 personen. In onze Tydinghal. Wij hebben een foto ontvangen van het grafmonument voor wijlen prof. mr, J. H. Carpentier Alting, grootmeester der Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden van 19261929, geplaatst op de begraafplaats Nieuw Eik en Duinen te 's- Gravenhage. Dit stoffelijk aandenken kwam tot stand door de Orde in al haar geledin gen, zoowel in Nederland als in Oost- en West-Indië en Zuid-Afrika. Het monument symboliseert het stervens- moment. De menschelijke ziel, vrijgemaakt van de aardsche banden, stijgt op boven de stoffelijkheid, en deze opwaartsche beweging komt in dit gedenkteeken tot uitdrukking in de opgaande zuil, die door haar hoogte het geheeie monument beheerscht en waarboven een urn is gebeeldhouwd, die de asch van den leider bevat. AIg. Ned. Christ. Ambtenaarsbond. Voor de afdeeling Vlissingen van boven- genoemden Bond zal Vrijdag a,s. in het ge bouw Noordstraat 34 als spreker optreden de heer Vermeulen, bonds-secretaris, met het onderwerpDe strijd om een behoorlijk salaris. Het Middelburgsch Muziekkorps. Gisterenavond had in het Schuttershof te Middelburg de algemeene vergadering plaats van de vereeniging „het Middelburgsch Mu ziekkorps" onder voorzitterschap van den heer mr. J. Adriaanse. Door den secretaris werd het jaarverslag uitgebracht, waaraan wij het volgende ont- leenen Wat de bezetting en de prestaties van het

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1930 | | pagina 1