Courant tweede blad HET HYSTERIE VAN HEAT» HOVEN - rieven uit de hofstad feuilleton VAN AMSTEL EN IJ binnenland Zaterdag 26 Januari 192S No. 22 Geestelijke stroomingen. De Puzzle, pet zou wel eens interessant zijn een vol- [Üge lijst te zien waarop al de namen ijkten van de genootschappen, gemeen- iappen, broederschappen, bonden, ve.ee- ?ingen, clubs, kringen, centra en stichting elk een bepaalde geestelijke strcoming rtegenwoordigen. Ongetwijfeld zou het een er lange lijst zijn en zouden er heel wat men op staan, die voor het grootste deel n het publiek absoluut onbekende groot ten cn mogendheden waren. In Den Haag tben alle dergelijke instituten ongetwijfeld afdeeling. Zoo nu en dan lezen wij weer de dagbladen dat er een nieuwe bijgeko- en is, meestal met veel ophef en met de ootste verwachtingen begonnen. Het is al- d weer hetzelfde een groepje menschen onder de bekoring geraakt "Vhn dezen of nen nieuwlichter en zij vormen al spoedig n samenkomst, waarin men elkander on- ling sticht en elkander verzekert, dat zij de echte, heusche, onweerlegbare, vol- aatsche waarheid hebben gevonaen. Eerst houden ze samenkomsten bij één der :rs aan huis dan huren ze eeh zaaltje na veel collectes koopen zij een eigen bouw. Vele kleintjes maken één groote en o gelukt het, vooral als men er in slaagt n of meer rijkaards tot het nieuwe licht er te halen, een eigen gebouw te stichten. Verleden jaar heeft een statisticus eens n onderzoek ingesteld naar den omvang an al die secten. Het waren er zeer vele, ar tenslotte hadden ze met z'n allen auwelijks tien duizend leden in heel ons d. Van één secte gelukte het den eemgen anhanger uit te vinden, die overgeb'^vcii as van het clubje dat zich eenmaal gecrn- tueerd had. Vermakelijk is het hooge doel dat de nieu- e stroomingen zich altijd stellen. Even 'er- akelijk als naïef. Zoo is er nu weer zoo'n ebouwtje in onze stad geopend, waar eer. oepje allerbeminnelijkste naïevelingen sa en komen, die geen ander doel hebben dan e eenheid van alle godsdiensten te herstel- i. Zij zoeken daarvoor den grootsten ge- eenen deeler uit de leersteJingen en the- risën der zeven groote godsdiensten en achten daarmede onder alle zeven vol- elingen te vangen in de hoop ze ten slotte nder één hoed allen te pakken te krijgen is één meneer die voorganger, pred.kant- mmissaris, ouderling, administrateur, alle? elijk isdie zelf in zijn tuin een eigen erkgebouw liet oprichten met twee toiletten een altaar, waarop zeven kaarsen branden. Hij roept al de 427 duizend Haagscbe zie- en op om tot hem te komen en zich te ver oenen. Op 200 na moeten die echter nog ven wachten, want zijn nieuwe kerk heeft tweehonderd zitplaatsen. Met dit leger- zitplaatsen gaat hij zijn zegetocht in Den aanvangen. Voorshands heeft hij nog oor elk der tweehonderd geen persoon die één van in beslag neemt, want zijn garde lt nog maar diep in het twee dozijn leden, 'aai- dat komt allemaal. Zelfs is er al een ort priesteres in wording, een doodgewoon cheveningsch meisje, dat de leidster zal orden. Voorshands behoeven alle andere genoot- happen, gemeenschappen, broederschappen nzoovoort (zie boven hun gebouwen niet jte huur of te koop te zetten, want zoo'n vaart zal het wel niet loopen. Maar het be- 11 is ereen eigen gebouw. Jammer, dat er altijd voor dergelijke lief hebberijen maar weer geld beschikbaar is en (Een verhaal van duistere krachten). .Uit het Engelsch van BERTRAM MI T.P O R D. (Nadruk verboden) 45) Ook dat ls meer, dan ik je zeggen kan. M„ar je hebt hemzelf ontmoet in Engeland. Kreeg je zoo den indruk dat alles met hem hi orde was Je vertelde me, dat hij zich in het een of andere verafgelegen buitenhuis hegraven had. Is het ook opgevallen, dat hij hoe zal ik het zeggen.... daarheen is gegaan om veilig verschanst te zijn - Neen, zoo zou ik het niet kunnen noe men. Hij heeft me verteld dat hij een hoop duiten heeft laten zitten in een exploiratie van een uitvinding, waarvan hij zijn fortuin Verwacht had, en dat hij nu zielsgelukkig ls omdat hij een oud cavalje van een huis Vrijwel voor niets kon bewonen, omdat het fcr spookte en niemand anders erin wilde. Hoewel hij niet de minste agitatie «verried, *as Helston Varne zich bewust, dat het in fclin geest begon te dagen. Hij begon licht te tóen, een helder licht zelfs, maar hij was niet Van plan, iets daarover los te laten. Het is wonderlijk, hos een lang gezochte Vpiossing soms als rr.et een bliksemlicht fee openbaard kan worden. Het raadsel van Heath "flfever was dezen man, c'.le toch zoo dat er menschen zijn die aan de koestering van hun naïviteit hun kostelijken tijd en hun waardevolle kracht geven. Als al die tijd, dat geld, die kracht eens bijeengevoegd werd voor een gezamenlijk doelHet ideaal van bet nieuwe genootschapje is allerbekoorlijkst maar helaas zal het moeite kosten de twee honderd zitplaatsen te vullen. Er zijn wel eens menschen die meenen dat er in het algemeen een opleving is van belangstelling voor geestelijke stroomingen. We willen hen niet in hun illusie storen, maar veel valt daarvan niet te bespeuren Tegenover den aanwas der bevolking neemt allicht ieder genootschap enzoovoort eenigs- zins toe, maar dat zegt niet veel. Er is in Nederland een plaatsje van zes k zeven duizend zielen en waar zijn zeventien ge bouwen van geestelijke genootschappen. Hoe moest het dan wel ln Den Haag gaan waar ieder jaar negenduizend zielen bij komen Er is hier 'n voortdurende versnippering en het getal van hen die aan geen der stroo mingen practisch deel neemt is zeer groot. Natuurlijk zijn er breede groepen getrouwen voor elke richting en is er daarnaast een groote groep rusteloos-zoekenden, die nu eens hier dan weer daar tijdelijk aansluiting zoeken, maar in den regel weer spoedig uit treden. Het is wel eens grappig na te gaan hoe de toestand is in een willekeurig groepje dat eens bijeen is. Bijna altijd is het overgroote deel iets „geweest", sommigen zijn er al van allerlei geweesthet is een allegaartje, waar ui.t blijkt hoe veel variatie er in al die ge nootschappen enz. moet zijn te constateeren. Enfin, ieder zijn meug. Het is alleen voor wie met objectieve aandacht het gansche proces gadeslaat, een niet onvermakelijk spel, al dat gewroet en gewurm waar te nemen. Tot slot een heel ander onderwerp, dat de oplossing betreft die naar we hopen aan een lastige puzzle is gegeven. In een groote stad zijn bruggen een hinderpaal. In Den Haag is er maar één, gelukkig, die zoodanige be lemmering voor het verkeer vormt. Het is de befaamde Wagenbrug. Sinds geheugenis van de oudsten is over die brug gepraat en geklaagd. Men zegt nu echter dat het vraag stuk is opgelost. Tijdelijk is er een systeem geweest, dat zóó was dat 's nachts het voet gangersverkeer door kon, maar het rijver- keer niet. De geheele brug werd 's avonds opgevijzeld en met een paar trapjes kon men ef toch over. Nu heeft men wat anders be dacht. De oplossing zit hierin dat de dikte van de brug tot een minimum is beperkt, waardoor veel ruimte werd uitgespaard die aan de doorvaart onder de brug ten goede kwam. Men hoopt het nu gevonden te heb ben, alhoewel we toch verwachten dat op den duur het niet afdoende zal zijn. Helaas zijn vele grachten in den loop der tijden verdwenen. We voorzien dat eenmaal het water, waarover deze brug nog ligt, ook gedempt zal moeten worden. Tot zoolang blijft het behelpen. Maar de befaamde Wagenbrug zal voors hands nog befaamd blijven, al is ze dan niet meer zoo berucht als vroeger. EIBER. Amstcl's drinkwatervoorziening. De Rijn het eenige redmiddel. Werkloosheid onder de Joodsche be volking en Zionisme. Nationale auto-industrieeen fabriek te Am sterdam Het padvindersconflict. Het nieuw ingetreden jear belooft voor de hoofdstad een der belangrijkste te worden sedert het beëindigen van den wereldoorlog en de daarna ook hier te lande ontstane fi- nancieele crisis. Gr ote werken zullen in uitvoering komen, w.o. het boschplan, de bebouwing van het Museumplein en douw van een nieuwen schouwburg, al of niet op het Museumplein, de stichting van een drietal groote complexen gemeentelijke arbeiders-woningen in ver schillende deelen der stad, en eindelijk het grootsche plan voor de nieuwe watervoorzie ning, een werk waarvan de kosten in de mil- lioenen zullen loopen. uiterst-knap was ln het ontwerpen van ge heimenissen, altijd volkomen duister geble ven, omdat hij nergens een bepaald aan- knoopingspunt had kunnen vinden. En nu werd door die paar woorden van zijn neef, daar in dat verre onherbergzame grensland, het langgewenschte licht op de heele ge schiedenis geworpen. Op dit moment was Helston Varne er werkelijk heel na aan toe, om al de verschillende deelen van de puzzle, tot een aansluitend geheel te kunnen samen voegen. De stem van zijn neef stoorde hem ln zijn overpeinzingen. Geef het sigarenkistje eens hier. £tel- stondank je welZeg, heb je me niet ver teld, dat Mervyn een nichtje bij zich in huis had. Hoe zag ze eruit? Een schoonheid De ander liet een langgerekt gefluit hoo- ren. Heusch waar. Ik raak niet gauw in ver voering, maar vervoering is de eenige moge lijke reactie als men haar ziet. O-o zei Coates een beetje plagend. Maar de ander trok rich daar niets van aan. En wat nog het gekste is, ze heeft er zelf heelemaal geen idee van, dat dat zoo is, ging hij voort, en dat verhoogt haar charme natuurlijk geweldig. Heeft zij dat heusch niet? Nu wil Je mij toch op mijn ouden dag geen kinder sprookjes laten slikken, Helston Het lijkt Inderdaad ook ongeloofelijk. En tooh is het waar. Hoe heet zij Seward. Zij is de dochter van zijn zus- te* r-aar hij was een volle neef van haar Onze bronnen in het duinrijke Velsen ra ken geleid !;jk uitgeput, zoodat thans,reeds van een be .ngrijk tekort aan drinkwater kan gesproken worden. De watervoorziening van Amsterdam heeft trouwens zoolang de stad bestaat*te wenschen overgelaten. Zelfs zijn er tijden geweest dat het grachtwater voor de consumptie gebruikt moest worden of drink water per schuit werd aangevoerd en per emmer verkocht. Des Zaterdags is er ook nu nog op de bovenhuizen in de oudere stads buurten permanent gebrek aan leidingwater en waar de verhouding tusschen de bewoners van een benedenhuis en de étages soms te wenschen overlaat, hebben eerstgenoemden het in de hand hun buren geheel van water verstoken te houden. Zij behoeven daarvoor de keukenkraan slechts open te zetten en het water met een klein straaltje te laten weg- loopen, waardoor de druk voor de drie of vier étages totaal onvoldoende wordt. Derge- rijke heidevelden, steden, dorpen en kanalen, ouds veelvuldig voor. Het is echter niet alleen de enorme uit breiding der stad, die het drinkwatervraag- stuk urgent maakt, doch ook de aanzienlijke toename van het aantal fabrieken, hoe ver blijdend dit verschijnsel op zich zelf ook is, dwingt tot een spoedig en afdoend ingrijpen. Gooi en Veluwe zijn thans als bronnen vrijwel uitgeschakeld, omdat het grondwater daar op den duur toch ontoereikend zou zijn, het onttrekken van water deze streken boven dien totaal onvruchtbaar zou maken en de hoedanigheid van het heidewater ten slotte ongeschikt gebleken is voor circulatie door het bestaande buizennet alhier. Een geheel nieuwe waterleiding zou dus noodig zijn en hieraan valt niet te denken. Eindelijk rest dan het reeds vele jaren in studie zijnd plan wij schreven er vroeger al eens over om het Rijnwater als onuit puttelijke bron voor de Amsterdamsche wa tervoorziening te benutten. Dit water zou dan te Amersfoort worden opgevangen en op de heide aldaar o.m. het bekende ozon- en zui veringsproces moeten ondergaan, om vervol gens vandaar naar de hoofdstad te worden afgevoerd. Men kan zich wel indenken hoe kostbaar en omvangrijk de werken hiervoor zullen zijn, waar het gaat over een afstand als tusschen Vlissingen en Dordrecht, met de groote tech nische moeilijkheden verbonden aan het leg gen van buizen door heuvelachtige en grint- rijke hiedevelden, steden, dorpen en kanalen. Men vraagt zich hier ook af of het Rijn water, ondanks het zuiveringsproces, op den duur wel geschikt drinkwater zal blijken bijv. ingeval van verontreiniging tijdens een epidemie. Men herinnert zich in dit verband dat indertijd onder de schippers ziektever schijnselen zijn waargenomen, die veel aan cholera deden denken. En dan de aanwezig heid van faecaliën en ander afval in het Rijnwater. Het voorstel is uit dit "ogpunt bezien niet zeer aanlokkelijk, coral niet waar Amster dam tot dusver steeds van het zuiver en sma kelijk duinwater genoot. Binnenkort nu ^al de gemeenteraad hier omtrent een beslissing moeten nemen. Hij staat dan voor een uiterst moeilijke keuze of eigenlijk is er geen keuze meer, want de deskundigen verklaren eenparig dat alle voor stellen en plannen na boringen en bodemon derzoek onuitvoerbaar zijn gebleken, behalve het ééne groote plan, nl. om het water uit den Rijn (gletscherwater" noemde een inge nieur het smakelijk te betrekken. De enorme sneeuwval der jongste verloopen v/eken heeft ons, behalve indrukwekkende natuurtafereelen in de parken en op de grachten, ook nog iets anders te zien gegeven, hoewel van minder opwekkenden aard. Bij het aanwerven van personen voor de sneeuwopruimingen is weer eens op ontstel lende wijze gebleken hoe groot de officieele gegevens ten spijt de werkloosheid hier nog is en hoe zelfs het recruteeren van 2000 extra werkkrachten bij den gemeentelijken reinigingsdienst het legertje werkloozen niet bduidend verminderde. In het bijzonder trof ons het groot con tingent Joodsche werkloozen dat zich ditmaal voor de sneeuwopruiming aanmeldde. Het ging onze Israëlieten tot dusver met allerlei soort van handel redelijk goed en ook de niet talrijke Joodsche vaklieden de vader. Maar als je ze samen ziet, zou je eer der denken dat ze zijn dochter was. Ja, nu herinner ik me zooiets, Mervyn had het wel eens over die geschiedenis. Hij had wat tegen zijn zwager hij beweerde, dat het een tusschending was tusschen een boe melaar en een ezel. Hij was ook tegen het huwelijk geweest, omdat naar zijn meening te nauwe verwantschap bestond tusschen man en vrouw. Nu, ik kan je wel vertellen, dat Juf frouw Seward wel de meest volmaakte logen straffing is van de meening dat dergelijke huwelijken minderwaardig zijn. Zijn neef deed wanhopige pogingen om een nieuwe sigaar aan te steken, die niet trekken wou. En bij het licht van de lucifer kon Helston het spottende glimlachje onder scheiden dat over zijn gebronst gezicht vloog. Maar hij zei niets anden dan Wat vöor een soort mensch was Mervyn in zijn Indische periode, Coates Wat voor een soort? Wel, hij was een man van stemmingen, zou ik het noemen. Een beter woord weet ik er niet voor. Hij had zijn gelijkmatige buien en zijn sombere buien en zijn lichtgeraakte buien en zijn heftige buien en soms bepaald onuitstaanbare en cynische buien. Zij gingen niet langzamer hand in elkaar over, maar waren zoo duide lijk van elkaar gescheiden als de waterdichte compartimenten van een schip. Maar alles bij elkaar was hij van het goede soort. Ik kon beter met hem opschieten dan met de meeste menschen en we waren echte kame raden, hij en ik. Hij was ook een all-round sportsman. Was hij getrouwd diamantnijverheid buiten beschouwing gela ten vonden hier een loonend bestaan Deze gunstige tijden, speciaal wat den handel be treft, schijnen thans voor velen voorbij. Na den oorlog is de handel in oude meube len, lijfgoederen e.d. niet meer loonend ge worden. De gegoede standen danken weinig meer af en het na-oorlogsche werkmansgezin bedankt er voor afgedragen kleeding te dra gen of zich met ouderwetsch, wrak meubilair te installeeren, zooals dat vroeger hier ter stede nog al eens het geval was. De afbeta- lings- en huurkoopmagazijnen bieden ruim schoots gelegenheid om zich tegen een be trekkelijk geringe eerste-betaling al datgene modern en nieuw, aan te schaffen wat men noodig heeft. Een eerste-betaling die zelfs geringer is dan waarvoor men zich voorheen in Joodsche tweedehandszaken installeerde. Mogelijk is aan dezen gestadigen achteruit gang in den „handel" ook de toenemende belangstelling in het Zionisme hier ter stede toe te schrijven! Het kwam ons daarom altijd voor dat het Zionisme niet alleen een reli gieuze maar ook een economische beteekenis voor het Joodsche volk heeft, daar de vesti ging van kolonies in het oude Palestina als van zelf de noodzakelijkheid van arbeid en van arbeidskrachten medebrengt. 't Was hier zeker kiesch gezien de Israëliti sche werkloozen in één ploeg, naar onze schatting wel 'n 300-tal oude en jonge man- ne, te laten uitkomen, en hen het voornaam-* ste stadsgedeelte, Willems- en Vondelpark kwartier, als arbeidsveld aan te wijzen. Wanneer de Israëlitische arbeidsreserve 's avonds huiswaarts keerde, gewapend met schoppen en bezems en reinigingswagens voortduwend, was dit wel een voor Amster dam geheel onegwoon schouwspel. Men denkt zich onze Joodsche medeburgers altijd in een zoo geheel ander milieu. De werkprestatie dezer menschen bleek echter uitstekend, het geen een belofte inhoudt voor de a.s. emi gratie uit deze stad naar Palestina, waarvan een tiental jaren terug nog niemand wilde weten, maar waarvoor thans onder oud en jong Israël veel belangstelling bestaat. Moesten we in een vorige correspondentie, bü een bespreking van de automobieltentoon- stelilng, tot ons leedwezen constateeren, dat geen Nederlandsch fabrikaat op deze expo sitie aanwezig was, enkele dagen later heeft men kunnen lezen, dat de Kon. Ned. Auto mobielclub plannen overweegt om in Neder land een automobielfabriek te vestigen. Dergelijke plannen bestonden enkele jaren geleden ook hier ter stede en eenige voorman nen in het bestuur van het R.A.I.-gebouw bleken bereid zich financieel te interesseeren doch het meerenndeel der geraadpleegde groot-financiers achtte de onderneming te gewaagd, gezien de Ford-concurrentie, waar aan een economisch zooveel ongunstiger werkende instelling onmogelijk het hoofd zou kunnen bieden. De K.N.A.c. is wel het aangewezen lichaam om hier het initiatief te nemen. Zij beschikt over voorname relaties en ruime geldmiddelen, eë een actie van haar uitgaande heeft daaroïh de beste kans*- van slagen. Naar wij op den sluitingsdag der R.A.I.- tentoonstelling vernamen zal door geïnteres seerden alhier getracht worden de autofa- briek te Amsterdam te doen vestigen. Zooals men weet bevinden zich zetel en clubgebouw voor de K.NAC. in de residentie en zou het mogelijk kunnen zijn dat het bestuur daarom de voorkeur gaf aan een vestiging in Den Belanghebbenden nu zyn van oordeel dat een in de hoofdstad gevestigde fabriek in commercieel opzicht de beste kansen heeft. Hoe dit ook zij de opening van een nieu wen tak van industrie in Nederland .inzonder heid van een zooveel perspectieven biedend als de auto-industrie, kan niet genoeg wor den toegejuicht. In vele bedrijven hier te lande heerscht momenteel groote malaise. De textiel- en me taal-industrie, de magarine-fabricage, de pianohandel te Amsterdam is deze door de populariteit van de radio kwijnend geworden en nog zooveel meer maken een ernstige crisis door. Voor talloos velen zal de automobielindus trie dus een uitkomst zijn en naast de bevor dering onzer eigen productie ook werkver- Dat scheelde niet veel, maar op het laatste oogenblik heeft de jongedame in kwestie de voorkeur aan een ander get even. Maar hij heeft het experiment niet her haald. Dat teekent Mervyn. Inderdaad, dat teekenfc hemzoo zie ik het ook, antwoordde Helston peinzend. Zijn gedachten zwierven naar Heath Hover terug en hij zag het beeld van den eenzamen, eenzelven man, droog en norsch in woord en gebaar, zooals hij voor de komst van Melian moest zijn geweest, want Helston Varne was menschenkenner genoeg om te begrijpen, dat Mervyn een massa van zijn zure hardheid was kwijtgeraakt sedert dat zonnige meisje die sombere woning was komen opvroolijken. En wat denk je, dat er tenslotte van Mervy zal worden ging hij na een poosje voort. De ander schrikte op. Van Mervynwel.... hoe bednel je? Van Mervy worden Goede hemel, daar heb ik nooit over gedacht. Maar waarom vraag je dat, Helston Hoe kom je op die gedachte Die gedachte spookt al dóór mijn hoofd vanaf het moment, dat ik den man voor het eerst gezien heb. Hij is heelemaal geen door- snee-mensch en voor dergelijke menschen voel ik altijd heel veel belangstelling. Ben je er wel zeker van, dat die belang stelling niet iemand anders geldt vroeg Coates listig. Ik ben er inderdaad zeker van, dat dit laatste het geval is en heel sterk ook was het volmaakt kalme antwoord. Maar om op Mervyn terug te komen, je hebt mijn vraag nog niet beantwoord. Wel wa4 drommel, krn ik dat nou BIJ VERSTOPPING, spijsverteringssto ringen, maagbranden, congesties, algemeen gevoel van onwel zijn, neme men 's ochtends op de nuchtere maag een glas natuurlijk „Franz-Josef"-bitterwater. Volgens de :n klinieken voor inwendige ziekten opgedane ervaringen is het „Franz-Josef"-water een uiterst weldoend afvoermiddel. ruiming en expansie op handelsgebied betee- kenen. Met belangstelling zullen ongetwijfeld ve len zich afvragen hoe het thans staat met de opzienbarende kwestie in de Amsterdam sche padvindersbeweging. Deze beweging toch telt in de N.P.V. mede, niet alleen omdat zij tot de oudste en sterkste behoort, doch ook wijl haar leiding steeds zoo buitengewoon in tellectueel is geweest. Het persoonlijk voor gaan van den onder de jeugd zoo beminden paedagoog dr. Gunning, rector van het Am- sterdamsch Lyceum, gaf haar een geheel eigen, aantrekkelijk cachet. Ook omdat de mannen van het onderwijs in den regel ge reserveerd staan tegenover padvinderij. In den stand van zaken is op het oogenblik waarop wij deze correspondentie verzenden echter nog geen verandering gekomenjnen wacht op een van wege het hoofdbestuur toe gezegd perscommuniqué. Verzoeken der Amsterdamsche afdeeling om nieuwe erke-ning bleven onbeantwoord. Wij vernamen, dat dezer dagen ook de districtscommissaris iii Noord-Holland door het hoofdbestuur is geschorst. Men zou nu geneigd zijn te gaan vermoeden, dat achter de gewraakte clausule in de spelregels ook nog andere zitten nl. van beleid en inzicht in de leiding hier ter stede, waarmede het hoofdbestuur niet accoord gaat. Dr. Gunning is nu eenmaal weten wij geen voorstan der van officieel-doenerij, van inspecties, dé- filé's, meeloopen in optochten e.d. en het hoofdbestuur deswege „au contrarie" of min- of-meer „militairement". Met belangstelling mag daarom het ver loop van dit in de jeugdbeweging zoq^ veel opzienbarend conflict, waarbij het wel eenigszins om de vrijheid van consciëntie schijnt te gaan, worden tegemoet gezien. Corres Pondent. De Christ.-Hist. Unie. Naar aanleiding van de verschijning van het verkiezingsprogram der Chr.-Hist. Unie merkt de „Limb. Koerier" op, dat daarmee een nieuwe slag de verwachtingen der voor standers van een herstel der coalitiepolitiek heeft getroffen. Niet alleen verraadt het Christeïijk-Histo- risch program een nog sterker liberalistische gezindheid op sociaal-economisch gebied dan in de rede van mr. Heemskerk te beluisteren viel, maar bovendien vertoont het zulke voor de Katholieken onaangename neigingen, dat men zelfs een verdekte oorlogsverklaring zou gaan veronderstellen. De Christelijk-Historische Unie wil, dat de overheid, als zelfstandige macht in wetgeving en beleid de Christelijke beginselen zal eer biedigen, maar „In overeenstemming met de historische ontwikkeling van het Christendom op Nederlandsch" bodem, en dus met de be ginselen der reformatie als beheerschenden factor". Terloops zy opgemerkt, dat deze laatste woorden niet voorkwamen in het ver- k-jzingsprogram der Chr.-Hist. Unie van 1925. In aansluiting met dit beroep op het waan denkbeeld van 't zoogenaamd protestantsch karakter der Nederlandsche natie, krijgen wy dan verder te hooren, dat de Christelijk Historische Unie zich keert tegen het toe staan van de door de katholieken gewenschte vrijheid voor de missie in Nederlandsch-Indië, en dat de Unie niet er aan denkt om de ge lijkstelling op het gebied van het onderwijs door te voeren, integendeel, uitdrukkelijk op komt voor het instandhouden, op regeerings- kosten, van de protestantsche godgeleerdheid aan de openbare Universiteiten. Neemt men hierbij in aanmerking, dat zelfs uit socialistische kringen reeds een stem is opgegaan, nog wel die van den oud-voorzitter der S.D.A.P., Henri Polak, om tot een door Ik heb daar nog nooit over gedacht, zeg ik je. Nu, ik dan wel. Denk je bijv. dat hij hier nog wel eens terug zal komen Als hij zijn verstand niet verloren heeft, zeker nietklonk het gedecideerd. Ik zou zeggen dat hij dat nog altijd in zeer voldoende mate bezit. En toch heb ik de sterke overtuiging dat hij hierheen terug komt. Heeft hij daar dan wel eens op gezin speeld Nooit. Maar toch hoeft het je niet te verbazen, wanneer hij komt. Als hij weer hierheen komt, zei Coates peinzend, dan vrees ik, dat het niet goed met hem afloopt, en dat niet langzamer hand, maar heel plotseling. Dat zou jammer zijn. Maar toch.... weet jeiets binnen in me zegt, Coates, iets, ik weet zelf niet wat, dat het voor hem toch niet het ergste zou zijn, voor Mervyn bedoel ik, om naar hier te komen. Ik weet niet, hoe ik eraan kom, maar dat gevoel heb ik heel sterk. Coates raakte werkelijk onder den indruk. Hij had veel respect voor de scherpzinnig heid van zijn neef en voor de haast boven - menschelijke intelligentie, waarmee deze een paar van de meest delicate en verwarrende mysteries had ontrafeld, die ooit de wereld in verbazing gebracht hadden, niet minder dan voor de stoutmoedigheid en het élan waarmee hij zich gered had uit de gevaren die deze onderzoekikngen meebrachten. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1929 | | pagina 5