100
25
VRIJDAG
ïerste blad
binnenland
IJACOBA VAN BEIEREN EN
FRANK VAN BORSSELEN.
jjpSma F. VAN DE VELDE Ir., Walstraat 58-60, Vlissingen. Telef. 10. Postrekening 66287
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
I- No- 4*7
©€5>e Jaargang -
ste afnemer
edere week
USSINGSCHE COURANT
bonNEMHNTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20 per 3 maanden,
franco door het geheele rijk ƒ2.50. Voor Belgie, Duitschland en Frankrijk 3.80. Voor de ove-
e landen bij wekélijksche verzending ƒ3.80, met Zondagsblad 4.75. Afzonderlijke nrs.5ct.
i abonné's i" t bezit eener ft ft ft gulden bij levens
eis, zijn GRATIS verze- 11IIIII lange ongeschikt-
Lrd tegen ongelukken voor1UUU heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 15 regels ƒ1.25; iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties betreffende Huur enVerhuur, Koop
enVerkoop, Dienstaanbiedingen en -Aanvragen van 1—5 regels 75 ct., iedere regel meer 15 ct.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger.
Middelburg-Rotterdam]
tengelegen plaatsen.
1 VAN PASSAGIERS,
ÏEREN EN VEE.
|lt nummer bestaat uit 2 bladen.
Werktijd banketbakkerijen.
lüe minister van, arbeid, handel en nijver-
|jd heeft aan hoofden of bestuurders van
Inketbakkerijen in alle gemeenten, des
|ks vergund, dat in de weken van 2 tot
T met 7 April en, van 21 tot en met 26 Mei
Li in hun ondernemingen door arbeiders
In' 16 jaar of ouder, in afwijking van het
[paalde in de artikelen 23 en 24 der Ar-
lidswet 1919, arbeid1 wordt verricht voK
Ins onderstaande werktijdregeling
lOp Maandag 2 April S'/2 uur per dag,
Insdag 3 April 8'/2 uur per dag, Woens-
I; 4 April 8V2 uur per dag, Donderdag 5
Cjtl 10 uur. Vrijdag 6 April 10 uur, Zater-
fr. 7 April il uur, Maandag 21 Mei 8>/2
V. Dinsdag 22 Mei &/2 uur, Woensdag 23
sy2 uur. Donderdag 24 Mei !0 uur,
jijdas 25 Mei 10 uur, Zaterdag 26 Mei 11
tf' Het maximum aantal werkuren voor
[ouwen en voor jeugdige personen van
fon 17 jaar bedraagt op genoemde dagen
fep. 8, 8, 8, 10, 10, 10, 8, 8, 8, 10, 10 en
i uur per dag.
|Een en ander onder voorwaarde, dat de
(beidstijd op genoemde data van Maan-
fcg tot en, met Vrijdag in zijn geheel ge-
jgen is tusschen. 7 uur des voormiddags
j 7 uur des namiddags, op Zaterdag tus-
Ihen 7 uur des voormiddags en 10 uur
les namiddags.
Het Congres der S.D.A.P.
Voor het Congres der S.D.A.P. dat 7, 8
i 9 April te Utrecht wordt gehouden, is
jor de afdeeling Vlissingen het volgende
torste) ingediend
I Het Congres besluit een commissie te
lenoemem in overleg met het N.V.V.
It onderzoek of nationalisatie van het ïe-
pnsverzekeringsbedrijf c.q., volksverzeke-
ingsbedrijf c.q., invoering van een Staats-
jvensverzekeringsbedrijf naast de be-
liande maatschappijen gewenscht is.
B. EENHOORN, Telt g
v. OOSTERHOUT, Tel. «SI
BUITENHEK, .Tel.1»
[Het bericht in de dagbladen over de
ioorgenomen verbouwing van de herberg
Slot Oostende te Goes heeft de gedach-
aan Jacoba van Beieren weer gewekt.
Ie legende vertelt van haar verblijf in
ioes, van den moerbeiboom daar door
jaar geplant, van boogschieten en andere
jolksvermaken, waaraan zij zou hebben
leelgenomen. Van haar slot, dat gestaan
roti hebben, waar iiu de voornoemde her-
[erg is, bleef niets over, naar men beweert,
jan de kelder met Romaansche gewelven
jn de moerbeiboom zou te vinden zijn in
[en N.W: hoek van het binnenplein.
Hoe dit zij, zeker is, dat geen vorstin in
fcis land de verbeelding der kroniekschrij
vers meer in beweging heeft gezet dan
leze spruit uit het huis Wittelsbach door
Jaar avontuurlijk leven. Er zijn er, die haar
Excessen met den ntantel der liefde zoeken
[e bedekken, zeggende ,,Haar zal veel
[ergeven worden, daar ze veel heeft lief
jehad". Anderen betichten haar van zwarte
laden, waaraan ze zoo onschuldig is als
pii pas geboren laim
I Zoo verhaalt Velius in zijn Kroniek van
F°orn, dat de burgemeesterszoon Jan
JM/, ondanks de voorspraak van zijn in
vloedrijke familieleden, en kennissen in
■öcoba's tegenwoordigheid werd onthoofd,
pidat hij zich verstout had te beweren, dat
PJ van velen 't liefje was.
1 asterzegt de tegenwoordige geschied-
(chrijver.
1 Men heeft haar de oorzaak genoemd van
ien wreeden dood van Allairt Beilinc.
I We hebben gezien, dat Gerard van Poel-
de schuldige is.
I I nans wenschen we na te gaan, hoe het
P'aat met haar geheim huwelijk met Frank
|ni Borsselen.
JMfen Zoen vrede) van Delft, die 3
Cr? tllsschen Philips van Bourgondic
f lac°oa getroffen werd, had Jacoba er
l ,oeSestemd, dat de eerste voor haar zou
T sturen onder den naam van Ruwaard
L rnemend regeerder), dat hij haar erf-
Iam zou zijn, als ze geen kinderen na-
|f ,en «at ze niet zou huwen zonder zijne
min£' d'e van haar moeder M-arga-
I en van de Staten van Holland en Zee-
ping'.zo°als blijkt uit de volgende verkla-
gebeurde het), dat wy
|'enl1£npe^0fsz- c= Je voren genoemd)
lattet huwelijk) quame met wien
Inde wmre' Sonder den raedt, goedduncken
Rik Jri °nser voorsz. Vrouwe Moeder,
laririph sz" neve ende de drie Staeten der
Ljat sv^I}0106.01^ °f eenen van hem,
terrp3 1 sonder wedersegghen
en?pr?ken) of eenige wederroepinge
ÉeVp V gehoorzamen) onser voorsz.
|ir(—pf urg°n^'en als Ruwaert ende
Piern^?1r Senaam) der voorsz. landen ende
F pnd anders."
hr VaS?. echter de renten en goederen
jzouden A=iP d' Ambtenaren van Philips
™en nnhrze v.?or haar beheeren. Boven-
direct?? f'7 een zesde deel der beden
r«estalin n uingen) en woonde na dien
I Dezf 7n Haag.
oen met Jacoba was tevens voor
DE NIEUWE SLUIS. - De werkzaamheden voor den bouw van een nieuwe sluis aan de Buitenhaven alhier zijn in een begin-stadium. Onze
fotograaf heeft hiervan een opname gemaakt, waarvan wij hierboven een reproductie geven en waardoor men een duidelijk overzicht krijgt van dit
zeer belangrijke werk. Men ziet dat de sluiswachterswoningen reeds geamoveerd zijn. Aan de andere zijde van de tegenwoordige sluis worden
thans nieuwe woningen voor het sluispersoneel gebouwd.
Philips verzoening met de Hoeksche partij
en Floris van Kijfhoek en Gerard van
Poelgeestde vijanden van Allairt Beilinc,
zijn later zijn trouwe medestanders en
hooge ambtenaren.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat het. ge
drag van den hertog van Gloucester, den
derden-echtgenoot van Jacoba, haar geree-
delijk in het Verdrag van Delft heeft doen
toestemmend Deze Engelsche koningszoon
had sedert lang eene liefdesbetrekking met
Eleonora Cobham aangeknoopt en trouw
de haar in Juni 1428, nadat zijn huwelijk
met Jacoba door den Paus onwettig was
verklaard.
Het Delftsche verdrag werd spoedig ver
vangen door een ander, gedateerd 24 ja
nuari 1429, en daarbij deed Jacoba afstand
van alle renten en goederen tegen een jaar-
lijksche uitkeering van 24000 schilden. Of
haar deze geregeld zouden worden uitbe
taald, moest zij afwachten.
Frank van Borsselen behoorde evenals
zijn geheele familie tot.de Kabeljauwsche
partij. Hij was de vriend geweest van Jan
van Beieren en na diens dood stadhouder
in Zeeland voor Jan van Brabant, den twee
den echtgenoot van Jacoba van Beieren en
in de heerlijkheid Voorne voor Elisabeth
van Görlitz, de weduwe van Jan van
Beieren.
Onder Philips van Bourgondic was
Frank van Borsselen opperbevelhebber in
Zeeland en zijn neef Hendrik van Borsselen
van ter Vere was een der 9 leden van den
Raad van Holland. Na de overeenkomst
van 24 Januari 1429 bracht Philips veran
dering in het bestuur van Holland en in den
nieuwen raad nam heer Frank zitting. Uit
een en ander moge blijken in welk' hoog
aanzien de laatstgenoemde bij de regeeren-
de vorsten stond.
Op 1 October 1430 sloot Philips een
verdrag met drie aanzienlijke edelen uit
het geslacht Borsselen, n.I. Frank van
Borsselen en zijn beide neven Philips van
Cortgene en Floris van Souburg. De over
eenkomst, aangegaan te Gent voor den tijd
van 8 jaar, bepaalde dat zij als gouver
neurs Holland en Zeeland zouden bèstuien.
Daarvoor zouden zij aan Philips betalen
15000 schilden en geen rekening van hun
beheer behoeven te doen behalve van de
beden. Daartegenover namen zij de kosten
van het bestuur voor hun rekening. De in
komsten uit breuken en boeten, de op
brengst der tienden, in 't algemeen al wat
rensmeestens,baljuwen en schouten aan hun
heer afdroegen verviel aan de Borsselen's.
Philips behield voor zich de onmiddellijke
rechten van den landheer het verleenen
van privilegiën, het regelen der munt, het
toezicht op' de dijken, de bescherming van
het land tegen buitenlandsche vijanden, het
bestuur van een deel der domeinen, b.v. de
tollen. Men kan aannemen, dat geldgebrek
Philips tot de overeenkomst heeft bewogen.
(Hij was in oorlog met Frankrijk). De rijk
dom der Borsselen's zij waren de mil-
lionairs der Middeleeuwen maakte het
hun mogelijk de verplichtingen na te ko
men.
Na het sluiten dezer overeenkomst ves
tigde Frank van Borsselen zich in Den
Haag (14 November 1430). Zijn neven ble
ven in Zeeland. Veel pleizier beleefden de
Borsselen's van hun overeenkomst niet. Het
bleek hun, dat de inkomsten der grafelijk
heid belast waren met allerlei uitkeeringen
aan personen en stichtingen en daardoor
niet voldoende om ook nog de 16000 schil
den van Jacoba (waarmee de rekening van
Holland en Zeeland belast was) te betalen.
Daarbij kwamen nog tal van onaangenaam
heden. Middelburg, Brietle, Dordt en an
dere plaatsen weigerden de grafelijke bede
te betalen in den omtrek van Gouda
heerschte onrust door de veete tusschen
Joris Beilinc (broeder van den bekenden
Allairt Beilinc) en den slotvoogd van Gou
da Dordt lag met andere steden overhoop
over zijn stapelrecht.
Jacoba had ook Frank ^van Borsselen en
zijn neven als -gouverneurs erkend en be
loofd hen té handhaven, wanneer Philips
binnen de 8 jaren stierf en zij volgens 't
Verdrag van Delft weer in 't bezit van haar
landen en heerlijke'rechten zou komen.
Toen Philips van Cortgene, die langen
tijd rentmeester van Zeeland ten Zuiden
van de Ooster-Schelde was geweest, in
1431 stierf, bleek, dat hij gedurende zijn
beheer groote onregelmatigheden had ge
pleegd. Philips van Bourgondië, die reeds
berouw had over de gesloten overeen
komst, liet de goederen van den overlede
ne verbeurd verklaren. Daarover waren de
beide andere gouverneurs boos en staken
hun gezindheid niet onder stoelen of ban
ken.
In 1432 werden ze naar Gent ontboden
en daar werd hhn voorgesteld de overeen
komst zoodanig te wijzigen, dat zij na af
loop van hun gouverneurschap rekening en
verantwoording van hun beheer zouden
doen stemden ze toe, dan zouden ze de
bezittingen van hun neef terug ontgangen.
Zij hielden dit in beraad, maar zooals men
wel kan begrijpen, kreeg Philips zijn zin,
want hij had de macht. Bij de nieuwe over
eenkomst (Juni 1432) verplichtten de
Eorsselen's zich om verantwoording van
hun beheer te doen. Zij zouden voortaan
een jaarwedde ontvangen Frank 2000 en
Floris van Souburg 1200 schilden.
1
Jacoba en Frank hadden zich nu beide
over Philips te beklagen. Is dit de reden
van hun toenadering Men kan het slechts
gissen, niet bewijzen.
Boxhorn vertelt in zijn „Chronijke van de
Graeven van Zeelandt
„In 't jaer MCCCC tween en dertich,
troude Vrou Jacoba haren vierden man,
heer Vrancke van Borsselen, al heymelijck
in haer kamer in den Haghe.Hertoch Philips
dit vernemende, quam in Hollandt, endè
dede Heer Vrancke van Borsselen vanghen,
ende dede hem brenghen op 't huys tot
Rijpelmonde soude Vrou Jacoba haren
man weder krijgen, sy moeste resigneren
afstand doen van de regeering) ende
overgheven Hertoghe Philips haren neve,
die Graefschappen van Henegouwe, Hol
landt, Zeelandt. ende Vrieslandt. Ende die
Hertoghe reysde met Vrou Jacoba, ende
hy deede hem hulden ende ontfanghen als
een rechte Heere ende naeste oire erf
genaam) der voornoemder Landen ende
daer mede was die pays vrede) ghe-
maeckt, soo dat Vrou Jacoba haren man
weder hadde ende bleef behoudende 't
Landt van der Tholen, van den Briele ende
Oost-Voorne, 't Landt van Zuydtbevelandt
met alle die Tollen van Zeelandt, Hollandt,
ende mettet Graefschap van Oostervant in
Henegouwen. Ende Heer Vrancke troude
Vrou Jacoba openbaerlick tot Sinte Mar-
tensdijck in Zeelandt in der Kercken."
Dit is de meest gangbare voorstelling
van zaken. Toch is ze niet voetstoots aan te
nemen. Met de hooge opvatting die de
katholieke geestelijkheid te allen tijde van
het sacrament des huwelijks gehad heeft,
Iaat zich een geheim en een openbaar hu
welijk moeilijk overeenbrengen. Al in de
Middeleeuwen heet het omtrent het zesde
sacrament„heymelicke truwenoch
tans alse ghesciet is, se houdt ende blijft
vast enide -gestarte in alle manieren, als of
ze int openbaer ghesciet waer". Men mag
dus niet aannemen, dat er tweemaal een
huwelijk tusschen Jacoba en heer Frank
heeft plaats gehad ten overstaan van een
priester. Elke aanduiding omtrent een ge
heim huwelijk ontbreekt in de officieele
stukken.
Dat Frank van Borsselen gevangen ge
nomen werd, is een feit. Dat blijkt uit de
rentmeestersrekeningen
„uutgogeven ende betailt Ailbrecht van
Naeldwy'ck van alrehandé reyzen die hy
gédaeri heeft omtrentSinte Katherijnen
dach 25 November T432), dae hér
Vrancke gevangen wart."
Maar van een gevangenischap in Rupel-
monde weten de regeeringsbescheiden niets.
Ze vermelden enkel „dat hy bij mijnen ge-
nadigen heerequam tot Rotterdam
om met hem van dair te trecken in Vlaen
deren."
Naar de oorzaak der gevangenneming
tast men in het duister. Men heeft haar op
de volgende wijze zoeken te verklaren,
maar. het is niet meer dan een gissing.
De oorlog, dien de Engelschen en Bour
gondiërs tegen Frankrijk voerden, liep niet
naar wensch. Jeanne d'Arc had de Fran-
schen aangevuurd en meer en meer wonnen
deze veld. Daar kwam nog bij, dat de her
tog van Bedford, de Engelsche legeraan
voerder en regent van 't rijk voor zijn min
derjarigen neef, trouwde met de oudste
dochter van den graaf van Luxemburg.
Philips van Boudgondië, die het oog op
Luxemburg had geslagen, nam hem dit
zeer' kwalijk. De verwijdering tusschen En
gelschen en Bourgondiërs werd steeds
grooter. Er had een aanslag op het leven
van Philips plaats door den Henegouw-
schen edelman De Postelles, bij wiens pa
pieren men brieven vond van Jacobcds
moeder.
Op grond van brieven van later tijd,
waarin de Engelsche koning Jacoba en de
steden van Holland poogt over te halen tot
afval van het Bourgondische huis vermoedt
men, dat door Engelschen invloed een
complot is gesmeed om de Bourgondiërs
uit Holland te verdrijven.
Frank van Borsselen was in Holland ge
haat. De hovelingen van Philips klaagden,
dat de gelden, die hun als belooning hun
ner diensten waren toegezegd bij het Ver
drag van Delft niet werden betaald vele
steden en dorpen weigerden de beden op te
brengen de edelen misgunden den machti
gen Kabeljauw zijn hooge positie.
Waarschijnlijk door verraad komt Philips
de samenzwering te weten. 21 October
1432 is hij in Holland met 600 boogschut
ters. 1 November noodzaakt hij Frank van
Borsselen het bestuur neer te leggen en de
rekening van het gehouden beheer op te
maken. 9 November ontneemt hij Elizabeth
van Görlitz de inkomsten van de heerlijk
heid Voorne. 20 November stuurt Philips
boden naar de steden om kennis te geven
van de reden van zijn komst. 25 November
volgt de gevangenneming van Frank van
Borsselen.' De Hoeksche edelen Montjoort
en Naaldwijk, die te voren steeds Jacoba's
zaak hadden voorgestaan, kregen hooge
ambten en verheugden zich sedert in de
gunst van den Bourgondiër. Dit laat den
ken, dat zij aan 't onthullen der samen
zwering niet vreemd waren.
Was Jacoba ook in de samenzwering be
trokken Uit de archiefstukken blijkt het
niet, maar de overeenkomst van 12 April
1433, waarbij zij aan Philips van Bourgon-
dië afstand deed van haar graafschappen,
laat het denken. Allen, die haar trouw ge
zworen hadden, werden van hun eed ont
slagen. Alle vroegere vorderingen van Ja
coba werden door Philips afgekocht met
1000 pond Vlaamsch. Maar in een ander
stuk, ook van 12 April 1433 wordt haar de
vrijheid gegeven om te huwen met wien ze
wilde „Behoudelic altyt dat zy ne ghee-
nen man trouwet noch en neemt, die is of
geweest heeft vriend van ons of onsen
lande." Voor Philips en zijne raden was
ze dus ongetrouwd.
Wanneer Frank van Borsselen is vrijge
laten, weten we niét, maar 1 April 1433
werdeh de goederen van Philips van C.ort-
gene .aarr-zijn erfgenamen teruggegeven.
25 Juni 1433 ;woj<dt heer Frank opgeroepen
voor een vergadering 1e Leiden. 9'Decem
ber l'433 wordt het verzoek van Jacoba om
te mogen vernemen of er bezwaren zijn
tegen haar huwelijk met Frank van Bors
selen in handen gesteld van twee aanzien
lijke raadslieden'van Philips. Den 27 Ja
nuari daaraanvolgende deelen zij mee, dat
zij geen bezwaren hebben. Hieruit mag men
afleiden, dat van een deelneming aan een
samenzwering tegen Phiilps door heer
Frank geen sprake is. De huwelijksvoor
waarden werden l Maart 1434 op den
burcht van Oost-Voorne vastgesteld. 23
Maart volgt daarop de benoeming van heer
Frank tot houtvester van den Haarlemmer
hout en 7 Juli bevestigt de Hertog de
schenkingen door Jacoba aan haar gemaal
gedaan bij beschikking van 2 Juni krijgt
deze de vergunning zich Graaf van Oos
tervant te mogen noemen.
Mocht hij Jacoba overleven, dan zouden
hem de 500 „clincarts 1) rs jaars... upten
ontvang van Henegouwen", die aan Jacoba
toegekend waren, worden uitgekeerd. In
den brief van 23 Maart 1434 wordt Frank
van Borsselen genoemd „onsen lieven ende
getrouwen heren Franck" in dien van 2
Juni cousin, messire Franck, seigneur
de Borssele, conté..." Daaruit kan men af
leiden, dat het huwelijk toen reeds geslo
ten was.
In 1436 stierf Jacoba, in 1445 werd heer
Frank ridder van het Gulden Vlies, den 19
October 1470 is hij te Brielle overleden.
Later hopen we nog eens uiteen te zet
ten, hoe een deel zijner nalatenschap aan
het huis van Oranje gekomen is.
J. D. C. DE VRIES.
x) 1 clincart 1 klinkerd f 1.60.
N.B. Wie meer van deze geschiedenis
wenscht te weten, verwijzen we naar
Von Löher Jacoba van Beieren.
P. J. Blok De eerste jaren der Bourgon
dische heerschappij in Holland (Nyhoff
Bijidrajgen voor Vad. gesch. en Oudheids-
kunde, 3e Reeks, deel II bi. 119'e.v.v.)
J. G. Frederik9 Het geheim huwelijk van
gravin Jacoba (id. 3e Reeks, d. VIII bi. 47
e.v.v.)
PROVINCIALE ZEEUWSCHE
VEREENIGING TOT BESTRIJDING DER
TUBERCULOSE.
Gisterenmiddag vergaderde bovenstaan
de vereeniging in de Sociëteit „St. Joris" te
Middelburg, onder voorzitterschap van den
heer C. A. van Woelderen.
De voorzitter deelde mede, dat de Com
missaris der Koningin bericht had, niet
aanwezig te kunnen zijn wegens een con
ferentie en dat ook de vertegenwoordiger
van het hoofdbestuur, dr. Van Gils, bericht
van verhindering had gezonden. Speciaal)
heette spreker welkom den inspecteur van
de volksgezondheid, idr. Putto en den ver
tegenwoordiger van Ged. Staten, den.heer
Van der Weijde. Spreker wees er op, dat
1927 voor de vereeniging een rustig jaar
van vooruitgang en gestacügen arbeid was,
Door den secretaris, den heer dr. C. Or-
baan, werdi hierop het jaarverslag uiige-
