BINNENLAND
in
Zonnebrand mmwi
I Kloosterbalsem
Nederlandsche Bank; nl. van ƒ147 mil-
lioen op 2 Augustus tot 130.6 millioen op
9 Augustus. Ook het bedrag der binnen-
iandsche verdisconteerde wissels is gedaald
en beduidend lager dan een jaar geleden.
Tellen we beide posten tezamen dan komen
we voor 9 Augustus 1926 tot een bedrag
van 183'/2 millioen tegen ƒ280 millioen in
Augustus 1925 en 324 millioen in Augustus
1924.
De beleggings.markt blijft vast, zoowel
voor Nederlandsche als voor Duitsche fond
sen. Geld op prolongatie 2x/\ a 2/2
Het autobusbedrijf der Nederlandsche
Spoorwegen.
Het „Vaderland" heeft een onderhoud
gehad met ir. J. A. Kalff, directeur-generaal
der Nederlandsche Spoorwegen, waarin ter
sprakewerd gebracht de uitoefening van
het autobusbedrijf door de spoorwegen.
De heer Kalff zeide, dat het er hem niet
om te doen was den autobusondernemer
dood te concurreeren. Hij erkent gaarne,
dat deze ondernemer een nieuwen factor
in het verkeer heeft gebracht, waarmede
elke verkeersonderneming, dus ook de
spoorwegen, rekening moet houden. Naar
zijn meening heeft men dit niet overal da
delijk begrepen en hij heeft eigenlijk nooit
goed die ondernemers kunnen vatten, die
naast hun tram ook bussen gingen exploi-
teeren en daarmee hun tram leegpompen.
Intusschen heeft deze wijze van doen de
onmisbaarheid van den benzine-nlotor wel
zeer overtuigend bewezen. Hij ziet dan ook,
mits staat en provincie den weg goed ver
zorgen, in de autobus het vervoermiddel
der toekomst.
Wat hij wèl tegen den autobusonderne
mer heeft, is, dat deze door het gratis ge
bruik van den weg een zeer onbillijken
voorsprong heeft verkregen. Voor de tram
onderneming is deze voorsprong nog on-
billijkerromdat de tram meestal verplicht is,
een strook buiten de rails in orde te houden,
van welke strook de autobus bij voorkeur
gebruik maakt en die hij stuk rijdt. Een
tweede bevoorrechting is, dat de autobus
onderneming niet te maken heeft met de
dwingende personeelsvoorwaarden van de
meeste tramondernemingen enz. De nieuwe
wet heeft hierin thans groote verbetering
gebracht, maar tevens aangetoond, dat de
gelijk opgezette bedrijven heusch geen
goudmijnen zijn.
De heer Kalff is geen bestrijder van de
auto, maar hij zal die gebruiken als aan
vulling van het trein- en tramverkeer.
Overwogen wordt, den stedelijken bestel
dienst in het autobedrijf op te nemen,
waardoor instellingen als van Gend en
Loos overbodig zouden worden. Kortom,
men wil feitelijk van het autobedrijf maken
één grooten, landelijken ophaaldienst, zoo
wel voor menschen als voor goederen, ten
behoeve van den trein, en zeer tot gemak
van boer, fabrikant en particulier, die zich
zelf en zijn vracht in de meeste gevallen
aan zijn deur opgehaald en naar de eerste
de beste treingelegenheid vervoerd zal kun
nen krijgen.
Een Esperanto-cursus.
Burg. en Weth. van Nijmegen maken
bekend dat dit jaar bij wijze van proef een
éénjarige Esperanto-cursus zal worden ge
opend.
Het cursusgeld is bepaald op 25 cent
per week.
Naamsveranderingen in de gemeente
Velsen.
De gemeenteraad te Velsen heeft beslo
ten de naam van de buurtschappen Jan
Gijzevaart, Wijkering en Velseroord te
veranderen in Santpoort, Velsen en IJmui-
den.
Walcheren vóór 1500.
In de oudste tijden dijkte ieder voor zich
zelfde aan de waterzijde grenzende
grondeigenaars legden de eerste, betrekke
lijk zwakke dijken. Ieder onderhield zijn
gedeelte, 't Is dus te begrijpen, dat de dij
ken vanwege de kosten niet hoog en sterk
konden zijn en dat het onderhoud vaak
ook veel te wenschen overliet, vooral in
tijden van oorlog. Toen later de ambachts-
heeren (over deze personages zullen wij
wel nader spreken) als grootste grondbe
zitters vaak ook de dijken in eigendom
hadden, was de oeververdediging wel wat
beter, maar toch nog gebrekkig. Nog is, tot
op dezen dag een groot gedeelte van den
zeedijk te Ritthem het eigendom van den
ambachtsheer, maar voor de zeewering
zorgt de Polder Walcheren.
Daar het effenen of slechten van de bin
nendijken ongehinderd kon geschieden (tot
1452, daarna werd het verboden) is er van
de inpolderingen in de 13e en 14e eeuw
niet veel meer te zien en lijkt het voor
den oningewijde of Walcheren in eens met
een dijk omringd is geworden. Wel is op
vele plaatsen duidelijk te zien, waar ae
kreeken en killen hebben gelegen, daar ae
tegenwoordige kronkelende watergangen
of sprinken er de overblijfsels van zijn. De
voornaamste watergeulen kwamen bij Mid
delburg samen. De meeste hadden afzon
derlijke namen, zooals de Welzinge, de
Wijtvliet, de Bottinge, de Swalinge en de
Pekelinge, terwijl in 't Noorden de Weel
of Waal was.
Opmerkelijk, dat de namen van vele de
zer wateren, die scheiding tusschen de
eilanden maakten, eindigen op inge, welke
uitgang hier dan water moet beteekenen.
Middelburg is ontstaan' in de bocht van 't
riviertje de Arne, waarin de Portelinge van
uit het Noorden stroomde.
Toen er nog geen goede wegen beston
den, waren de breedste en diepste water
gangen de beste verkeersmiddelen. Langs
deze watergangen in kleine vaarten toch
voeren de landbouwers met de schuit naar
de stad en ook zien wij den abt, de edelen
en de regenten van Middelburg in een
schuit zitten om verschillende deelen van
Walcheren te inspecteeren. Over de wa
tergangen lagen dan ook hooge bruggen of
heulen, om de schuiten gemakkelijker er
onder door te doen varen.
Wij zeiden reeds, dat bij Middelburg
verscheidene wateren samenkwamen. De
stad was dus vroeger een kruispunt van
waterwegen, evenals het ook was en nog
is van land- of straatwegen.
Tot zelfs in de 16e eeuw was in Walche
ren het water het gemakkelijkste middel
•van communicatie tusschen Domburg,
Middelburg en Arnemuiden. Men spreekt in
genoemde plaatsen nog altijd van het
schuitvlot. Maar ook elk dorp had vroeger
zijn schuitvlot. De boerenbevolking kwam
langen tijd met de schuit naar de markt,
vooral 's winters, toen de laaggelegen
aarden wegen door den hoogen water
stand slecht te berijden waren of vaak on
der water stonden.
Waar de vroegere kreken smaller en on
dieper werden door dichtslibbing, werd
vaak een dam gelegd van het eene deel
van Walcheren naar het andere. De namen
Seisdam, Brigdamme, Leeuwendamme,
Poppendamme, Riekendamme en Waldam-
me zijn, naar wij meenen, hiervan spreken
de bewijzen. De overblijfselen der oude
kreken en stroomen werden vaak ook de
grenzen der ambachtsheerlijkheden, die
toenmaals moeten ontstaan zijn. Door zul
ke vage grensscheidingen is het gemakke
lijk te begrijpen, dat later dikwijls geschil
len -verrezen over de grenzen der heerlijk
heden, b.v. Serooskerke met Oostkapelle,
Aagtekerke met Domburg buiten enz.
Door de betere afwatering werden de
ondiepste kreken droog en na Jiet delven
van 2 evenwijdige sloten of „duiven" wer
den zij landwegen.
Dikwijls liggen die wegen dan ook veel
lager dan het aangrenzende land. Voor de
voetgangers ligt daarom op dit land, even
wijdig aan den weg, een voetpad. Vele
landwegen hebben nog den naam van „den
lagen weg". Het is te begrijpen, dat zij bij
zeer hoogen waterstand bijna blank staan,
vooral vroeger, toen de afwatering gebrek
kig was. Werd langs de wegen houtgewas
geplant, waartoe de aangelanden het recht
hadden om meer brandhout tc hebben,
daar het darrinkdelven om de turf verbo
den was, kreeg men de bekende, mooi be
groeide Walchersche wegelingen. Zoo is
het m.i. te verklaren, waarom de wegen op
Walcheren, vooral de binnenwegen, zoo
smal en kronkelig zijn. Om de groote om
wegen te besparen liggen er overal veel
binnenpaden.
Door de aaneenslibbing of aaneenhech-
ting van verschillende blokken land, had
den deze gemeenschappelijke belangen,
voornamelijk" de afwatering. Terecht kre
gen die deelen den naam van „waterin
gen". In de 13e eeuw waren er 7 nl. de
watering van Heijensluis, de Oostwatering,
de Zuidwatering, de watering van West-
Souburg, die van Oud-Vlissingen, de West
watering en de watering van de 5 ambach
ten. Deze 5 ambachten waren Poppekerke,
Boudewijnskerke, Meliskerke, Mariakerke
en Grijpskerke. Door verschillende op- en
aanwassen groeiden die 5 ambachten later
tot 11 aan, ofschoon de naam 5 ambach
ten voor de geheele watering bleef.
De watering Heijensluis werd later bij
na geheel met de Oostwatering vereenigd,
.die van West-Souburg en Oud-Vlissingen
met de Zuidwatering, zoodat er ten laatste
(reeds in 1511) 4 wateringen bleven, nl.
die der 5 ambachten of Noordwatering, de
Oost- en Zuid- en de Westwatering, thans
samen den polder Walcheren omvattende.
De 4 wateringen hebben 300 jaar lang,
nl. tot 1812 haar zelfstandig bestuur be
houden. Zij hadden een eigen waterschout
of dijkgraaf, gezworenen, een waterklerk
en een bode.
R. B. J. de M.
(Wordt vervolgd.)
GEMEENTERAAD TE SOUBURG.
Vergadering van den gemeenteraad op
Vrijdag 13 Augustus, des middags ten 2
uur.
Voorzitter de heer jhr. H. van Doorn.
Aanwezig alle leden.
De notulen van het verhandelde in de
vorige zitting werden goedgekeurd.
In behandeling kwamen de concept-
voorwaarden betreffende de aanbesteding
van het pontveer aan den Abeele, hetwelk
artikelsgewijze in bespreking kwam.
Uit artikel 1, bevattende de uren van
openstelling van het veer, vermelden wij
ten behoeve van belanghebbenden onder
onze lezers het volgende
Het met het veer overzetten van perso
nen, eventueel met rijwielen, met ten hoog
ste twee melkbussen of met kleine bagage
zal gratis en onmiddellijk na aanvrage
moeten geschieden
A. Op werkdagen
van 1 April tot^pn met 31 October van
des voormiddags o uur tot des namiddags
12 uur 15 min. van des namiddags 1 uur
tot des namiddags 8 uur van 1 November
tot en met 31 Maart van des voormiddags
7 uur tot des namiddags 12 uur 15 min.
van des namiddags 1 uur tot des namid
dags 6 uur.
B. Op Zon- en algemeen Christelijke
feestdagen uitsluitend voor overtochten
noodig voor het melken van vee van 1
April tot en met 31 October des voormid
dags van 5 uur tot 6 uur en des namiddags
van 5 uur tot 6 uur van 1 November tot
en met 31 Maart des voormiddags van 7
uur tot 8 uur en des namiddags van 4 uur
tot 5 uur.
Overigens is het veer op Zon- en alge
meen erkende Christelijke feestdagen
geopend des voormiddags van 912 uur
en des namiddags van 26 uur gedurende
het geheele jaar.
De heer Cysouw wil den termijn van 31
October op Zon- en feestdagen verlengen
tot 30 November, zulks met het oog op het
in de weide loopende vee.
De heer La Soe acht het sluitingsuur
op Zon- èn feestdagen in den zomer veel te
vroeg, daar er dan nog veel menschen
wandelen.
De heer Janssen wil het aanvangsuur des
Zondagsmorgens vervroegen, daar 9 uur te
laat is met het oog op de kerkgangers,
voornamelijk voor katholieken die naar
Middelburg of Vlissingen ter kerk willen.
Spreker stelt dit te stellen op 8 uur.
Het sluitingsuur des Zondagsavonds zou
spreker op 6 uur willen stellen, daar hier
voor moeilijk een grens te bepalen is. De
veerman moet des Zondags toch ook zijn
rusttijd hebben.
De heer Cysouw wil het veer des Zon
dags open stellen om half negen en des
middags om half 2, mede in het belang
der kerkgangers.
De voorzitter stelt dan voor de uren van
openstelling op Zon- en feestdagen alzoo
te regelen 's morgens van 8.3012 uur
en des middags van 1.307 uur gedurende
de zomermaanden en in de wintermaanden
van 1.305 uur.
De heer Suurmond verklaart zich tegen
deze alinea in het artikel. Spr. is tegen
openstelling van het veer op Zondag buiten
het allernoodzakelijkste. Hij gelooft niet dat
er kerkgangers van het veer gebruik zul
len maken.
De heer Melis sluit zich hierbij aan.
Mochten er kerkgangers zijn dan zullen
deze de houding der anti-rev. raadsfractie
billijken.
De heer De Priester waarschuwt er tegen
om catiegoriën uit te sluiten of te bevoor-
deelen. Het is hier een zaak die van alge
meen standpunt moet worden bezien, dan
houdt men de kwestie zuiver.
Na nog eenige discussie wordt het
voorstel van den voorzitter aangenomen
met 9 tegen 2 stemmen. Tegen de heeren-
Suurmond en Melis.
De heer Janssen vraagt of de bedoeling
is dat men niet met meer dan twee melk
bussen in de boot mag plaats nemen. Spr.
zou willen dat de passagiers hiervan- niet
de dupe worden, doordat er te weinig
plaats is in de boot.
De voorzitter zegt, dat de veerman er
op zal worden gewezen, dat wanneer er
veel melkbussen overgezet moeten worden
het publiek vóór moet gaan en hiervan
geen hinder mag ondervinden.
Bij art. 3 wil de heer De Priester den
leeftijd voor de vervapgers van den veer
man brengen van 16 op 21 jaar. Spreker
acht voor zoo'n verantwoordelijken post
een leeftijd van 16 jaar veel te jong. Ook
moet gewaakt worden voor kinderexploi
tatie.
Alzoo wordt besloten.
De overige artikelen gaven geen aanlei
ding tot op- of aanmerkingen en werd het
geheele concept met algemeene stemmen
aangenomen.
Overgegaan wordt tot de voorziening in
twee vacatures in het college van zetters.
Aan de beurt van aftreding zijn de heeren
S. de Pagter en W. N. Jobse.
Aanbeveling in de le vacature S. de
Pagter en A. de Visser.
Benoemd wordt de heer S. de Pagter
met 7 stemmen de heeren P. Marijs en
A. de Visser verkregen elk 2 stemmen.
Als plaatsvervanger werd gekozen de
heer A. de Visser met 6 stemmen de heer
P. Marijs verkreeg 5 stemmen.
Aanbeveling in de 2e vacature W. N.
Jobse en N. Cysouw.
Bij eerste stemming verkregen de heeren
Jobse en Cysouw elk 4 stemmen, terwijl 3
stemmen blanco waren.
Bij de tweede stemming waren uitge
bracht op de heeren Jobse en Cysouw elk
5 stemmen en 1 stem blanco.
Bij de herstemming verkreeg de heer
Cysouw 7 en de heer Jobse 5 stemmen,
zóodat de heer Cysouw was gekozen.
Als plaatsvervanger werd gekozen de
heer P. Marijs met 5 stemmen de heer
Jobse verkreeg 2 stemmen en de heer J.
Kodde 1 stem.
Van den heer J. Cysouw was een ver
zoek ingekomen om subsidie voor een
autobusdienst.
Burg. en Weth. stellen voor op dit ver
zoek afwijzend te beschikken.
De heer Jobse zou wel voor subsidie
zijn, wanneer de dienst werd uitgebreid
tot meerdere dagen in de week en niet al
leen op Donderdag.
De heer Cysouw zegt, dat reeds meer
malen gebleken is, dat een autobusdienst
over Oost-Souburg langs den Middelburg-
schen weg geen levensvatbaarheid heeft en
daarom is hij nu ook tegen subsidie.
Het voorstel van Burg. en Weth. werd
daarna met algemeene stemmen aange
nomen.
Rondvraag.
De heer Marijs vraagt of Burg. en Weth.
eens willen letten op het houtgewas aan de
Burgtstraat, dit wordt veel te lang.
Burg. en Weth. zullen hiernaar een on
derzoek instellen.
De heer La Soe vraagt of Burg. en
Weth. reeds stappen gedaan hebben tot
het benoemen van een nieuwen gemeente
werkman.
De heer Melis zegt, dat deze zaak in
Burg. en Weth. is besproken en binnenkort
waarschijnlijk hiertoe zal worden overge
gaan.
Verder zegt de heer La Soe dat bij een
bewoner van de Braamstraat een wortel
van een boom door de gangvloer groeit.
Spreker vraagt of dit euvel niet kan ver
wijderd worden.
De heer Melis zegt, dat dit kan geschie
den.
Nog vraagt de heer La Soe of het gras
op het Marnixplein afgemaaid kan worden.
Burg. en Weth. zullen hiervoor zorg
dragen.
De heer De Pagter vraagt wanneer de
nieuwe politie-verordening in werking zal
treden. Dit wordt naar sprekers meening
zachtjes aan tijd.
De voorzitter doet toezegging dat bin
nenkort een ontwerp aan den raad zal
worden voorgelegd.
De heer Jobse vraagt of den voorzitter
iets naders bekend is over de watervoor
ziening voor Souburg.
De voorzitter geeft hierover enkele in
lichtingen en zegt dat de onderhandelingen
nog altijd gaande zijn.
Hierna werd de openbare vergadering
gesloten.
RADIO-RUBRIEK
RADIO-PROGRAMMA
Zondag 15 Augustus.
Hilversum, 1050 M. 9.50 Aansluiting
van de Geref. kerk (Westerkerk) te 's-Gra-
venhage. Voorganger ds. J. Douma van
's-Gravenhage. 1. Votum en Zegen. 2. Zin
gen Psalm 3 2. 3. Lezen De Wet des
Heeren, waarna gezongen wordt Ps. 130
2. 4. Lezen Zacharias 10 16. 5. Ge-
Led. 6. Zingen Ps. 79 4 en 7. 7. Tekst
Zacharias 10e ged. Maar de Heere der
Heerscharen zal Zijne Kudde bezoeken. 8.
Eerste gedeelte preek a. Daarom wordt
het gebed verhoord, b. Daardoor wordt
het volk versterkt. 9. TusschenzangPs.
68 7. 10. Tweede gedeelte preek c.
Daarin wordt de ontferming verheerlijkt.
11. Dankgebed. 12. Slotzang: Ps. 74 2.
13. Zegen. 3.00 Kurhausuitzending. Mati-
née onder leiding van Ignaz Neumark. So
liste Theodora Versteegh, zang. 1. Grieg
Huldigingsmarsch uit „Sigurd Jorsalfar".
2 Tschaikowsky Rezitatw der Johanna
uit „Jungfrau von Orleans". Zang. 3. Mas
senet Prélude uit Hérodiade. 4. Borodine
Polovetzer Tanze uit de opera Prince Igor.
Pauze. 5. Humperdinck Ouverture Hans
en Grietje. 6. Wolfa. Gesang Weyla's.
smetten, puistjes, oude en nieuwe
wonden genezen spoedig met AKKER'*
bL.Er zang. 7. Dr. P. van Anrooy
mi6 j m j rhapsodie. 4.45 Aansluiting
van de Ned. Herv. Kerk aan den Kerk
brink te Hilversum. Voorgangerds R.
Dijkstra te Amsterdam. 1. Orgelspel. 2.
Zingen Ps. 25 5 en 6. 3. Votum. 4. Lezen
Sf '2 artikelen des Geloofs, daarna Gez.
TC „A de 2 laatste regels. 5 Lezen Maf-
theus 22 15—22. 6. Gebed. 7. Zingen Ps.
63.: 2 en 3. 8. TekstMattheus 22 21 b.
9. Eerste gedeelte preek, over: Tweeërlei
ricnatting. 10 Tusschenzang Gez 127 5
nJ^edc, ?edeelte. preek. 12. Dankzeg
ging. 13. Slotzang Gez. 43 5. 14. Zegen.
15 Orgelspel. 8.00 Sportuitslagen en pers
berichten. 8.15 Kurhaus-uitzending. Solis-
^'neoieert, onder leiding van prof. Schnee-
vokjt. SolistEmanuel Feuermann, cello.
I. ülazounow Ouverture „Solennelle". 2.
Concert voor viool en orkest op.
104. (Allegro, Adagio ma non troppo, AI-
egro moderato). Cellosolo. Pauze. 3. Ipo-
litow-lvanow Esquisses caucasiennes.
Suite voor orkest op. 10. a. Dans le dé-
ub\Pans, lacule. c. Dans le mosquée.
d. Cortege du Serdare. 4. Wagner Wal
Kurenritt uit „Die Walkure"
Daventry, 1600 M. - 3.50 Concert door
de Royal Tank corps band. K. Winter so
praan. P. Heming, bariton. 5.20—^5.50
I he monster cannon", van Victor Hugo
Voorlezing. 8.20 Het luiden van de klok
ken van St. Mary Ie Bow lferk. 8.27 Or
gelconcert. 8.35 Kerkdienst. 9.05 Orgel
concert. 9 15 Causerie The industrial
Christian Fellowship. 9.20 Weerbericht
nieuws. 9.35 Concert van het Grand Ho-
te, Eastbourne. S. Thomas, tenor. 10.50
Sluiten.
Parijs, „Radio-Paris", 1750 M. 1.05
Concert door het orkest Gavina. 8.50 Con
cert door het orkest Cazes.
Konigswusterhausen, 1300 M. 11 SO-
I.lO Concert door de kapel Davydoff. 8.50
Concert. Trio Kauffnian (piano, viool, cel
lo.) A. Fleszburg, tenor. Ch. Freyzer so
praan. Orkest.
Brussel, 486 M. en Antwerpen, 265 M.
8.35 Galaconcert. H. Rubeau, bariton 10.20
Nieuwsberichten.
Munster, 410 M. 9.20—10.20 Orkest
concert. 11.20 Voorlezing uit de werken
van Mittendorf-Wolff. 12.20—1.20 Piano
concert. 3.50 Volks-orkestconcert. 5.20
Uitzending uit de Messe-halle Keulen. 6.50,
7.20 en 7 50 Lezingen. 8.20 Vocaal con-
"-'Fuön Gretelein", liederen-cyclus.
8.50 Lezing. 10.10—12.05 Orkestconcert.
Maandag 16 Augustus.
Hilversum, 1050 M. 12.00 Politiebe-
richten 5.00—6.00 Kinderuurtje door mevr.
Ant. van Dijk. 6.157.45 Vooravondcon
cert door het H.D.O.-orkest. SolistC. F.
Losscher, harmonica virtioos. 7.00 Politie
berichten. 7.45 en 10.00 Persberichten. 8.10
üevarieerd programma. De harmoniever-
eeniging „Zaanland's Kapel", Koog aan de
Zaan. Directeur Dirk Swager. Mandoline
orkest „II Mandolino", directeur G. Noorda
(Amsterdam). Dubbelkwartet van de Kon.
Utrechtsche Mannenzangvereeniging, te
Utrecht, directeur W. Schuileman. Kees
Pruis, Humorist. Mond-accordeon sextet,
Amsterdam. 11.20—1.20 Het radiokwartel
en solisten (contra alt, tenor, cello). 1.20
2.20 Lunchmuziek. 4.20 Causerie Scene
trom Cranford, The fortunate Isles, 4.40
Dansmuziek. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Lichte
muziek. 7.20 Tijdsein Big Ben, weerbe
richt, nieuws. 7.45 Pianosonates van We-
bei. (8.00 Muziek. 8.20 „The white cha
teau tooneelstuk in 6 scenes van R.
Berkeley met muziek. 9.50 Weerbericht,
nieuws. 10.00 Lezing Along the mediter
raan. 10.20 Populair orkestprogramma.
?oo^stven Watcyns, bariton. 11.20—
12.20 Dansmuziek.
Parijs, „Radio-Paris", 1750 M. 12.50
Concert door het orkest Gayina. Concert
Orkest Malsang. 8.50 Concert.
Konigswusterhausen, 1300 M. 7.50
"Zar und Zimmerman", opera in 3 acten
van Lortzing.
Brussel, 486 M. en Antwerpen, 265 M.
8.20 Fragmenten van „Deux billets". 8.50
Causerie. 9.0510.20 Fragmenten van
„Loncle Haehirin".
Munster, 410 M. 1.35—2.50 Orkest
concert. 4.204.50 Radiopraatje. 5.05
werken van Beethoven door orkest.
6.30 „Der Hellscher", klucht. 6.50 Novel-
lenvoorlezing. 7.10, 7.40—8.00 en 8.20—
?',4!LLez.ingen- 850 Pianoconcert. 9 50
II.20 Willy Buschhoff-avond.
Als 't toestel niet werkt
(Slot.)
De houten kast wordt verwijderd, zoodat
we het toestel van binnen aan alle kanten
kunnen bekijken. Daar 4-lampstoestellen
gewoonlijk voorzien zijn van een schakelaar
om te luisteren op 3 of 4 lampen, gaan we
de mogelijkheid om met 2 lampen te luiste
ren zelf scheppen.
De transformator, welke met de terug-
koppelspoel is verbonden, is de le verster
ker deze moeten we dus hebben. Op de
primaire aansluitingen (gemerkt I. P. en
O.P, of E.P. en S.P.) wordt de telefoon
bevestigd en luisteren we op 2 lampen, d^
w.z. met H.F. en Det. Vele toestellen, vol
gens 't Koomans-schema gebouwd, zijn
zoodanig geschakeld dat het automatisch
een 3-lamps inductief toestel wordt (Det.
+2 L.F.) door de H.F. lamp te dooven en
kunnen we dus ook met 1 lamp luisteren
door de telefoon op den transformator te
houden.
Als nu blijkt dat het H. F. en Det. gedeel
telijk in orde is moet de fout dus in 't laag-
frequentgedeelte schuilen. We zetten de te
lefoon dus daarna op de primaire aanslui
tingen van den 2en transformator en kun
nen constateeren of 't soms de laatste trap
L. F. versterking is waar een fout is ont
staan. Als de ontvangst met 3 lampen nor
maal is, is de fout gewoonlijk te zoeken
in den 2en transformator, die doorgeslagen
is. We halen hem er uit en verbinden de
telefoon met een pool van de gedeeltelijke
anodebatterij (weer 10 volt b.v.) en de an
dere pool met een der primaire aansluitin
gen van den transformator.De andere pool
van de telefoon laten we nu contact maken
met de andere primaire verbinding van
den transformator en telkens als we de aan
sluiting maken moet in de telefoon een
krachtige „klik" gehoord worden. Als we
niets hoören is de primaire wikkeling door
geslagen en moet de transformator vervan
gen worden door een nieuwe.
Het is echter ook mogelijk dat 't toestel
op enkele detectorlamp geen geluid geeft.
De fout is dan te zoeken in den roosterlek-
weerstand, roostercondensator of verbin
dingen van de spoelhouders. De lekweer-
stand wordt vervangen door een andere ('t
is altijd goed één in reserve te hebben). De
roostercondensator is mogelijk doorgesla
gen, waarom we deze doormeten op de
zelfde wijze als de transformator.'Nu mo
gen we echter in de telefoon niets geen ge
luid hooren hooren we dit wel, dan maken
de condensatorplaatjes via de isolatie con
tact en is hij niet meer te gebruiken. Een
nieuwe roostercondensator moet dan ge
kocht worden. Ook de andere vaste con
densatoren kunnen we op dezelfde wijze
beproeven.
De anodebatterij heeft dikwijls een vas
ten condensator parallel, en als deze door
geslagen is staat de anodebatterij kortge
sloten, waardoor zij zeer spoedig ontladen
kan worden.
Als het een toestel met ingebouwde
spoelen betreft, moet ons onderzoek zich
ook tot de aftakspoelen uitstrekken. Dik
wijls bestaat de terugkoppelspoel uit een
platte spoel, die vlak langs een andere plat
te spoel (de primaire of secundaire) be
weegt. Door het vele heen- en weerschui-
ven is de isolatie versleten en maken de
blanke windingen van beide spoelen con
tact. De beweegbare spoel wordt dan uit 't
toestel genomen, overgewikkeld en later
weer zoodanig gemonteerd dat onderlinge
aanraking niet mogelijk is. Ook kunnen de
loshangende verbindingssnoertjes van deze
spoelen wel van binnen gebroken zijn.
In het geval dat we nog wel iets hoorer.,
gaan we de batterijen en lampen na en
merken spoedig waar de fout schuit. An
dere fouten kunnen de volgende zijn.
De roosterspanning- en anodebatterij zijn
voorzien van gevLochten draadsnoer aan de
aansluitstoppen. Door 't veelvuldige ver
wisselen kan de metalen ader in 't snoer
gebroken zijn. De platen van den variabelen
condensator kunnen op een bepaalde plaats
contact maken. Dit meten we weer door
met de telefoon en een batterij. Daar waar
in de telefoon een „klik" gehoord wordt
maken de platen contact. De condensator
is hierdoor niet waardeloos want door een
der platen iets te verbuigen is het euvel
snel verholpen. Het is af te raden om het
geheele platenstelsel opnieuw in te stellen
door de montagesnoeren te verdraaien het
wordt dan gewoonlijk nog erger. Bij ge
bruik van de zgn. plugs en jacks zijn de
contacten mogelijk vuil en moeten de plugs
schoongeschuurd worden.
Om te kunnen constateeren of er iets aan
het plaatspanningsapparaat hapert, moeten
we de beschikking hebben over een hoog-
weerstands-voltmeter, om de spanning op
de klemmen te kunnen meten.
Als men tot aanschaffing hiervan over
gaat is 't beter meteen een óombinatie-volt-
meter te nemen; deze is geschikt voor lage
en hooge spanning (0-6 Volt en 0-120 Volt).
We hebben nu in dit artikel opgesomd
hoe de fouten opgezocht moeten worden,
zoodat men zich in vele gevallen met ge
ringe hulpmiddelen zelf kan helpen.
De regeling van den Europeeschen omroep.
Om te voorkomen, dat door het toene
mende aantal omroepstations in Europa de
onderlinge storing steeds grooter wordt en
óm vooral op de kleinere golflengten de
grootst mogelijke storingsvrijheid te berei
ken, is indertijd op initiatief van de British
Broadcasting Company de „Office Inter
national de Radiophonie" te Genève op
gericht.
Dit bureau is er thans in geslaagd een
bevredigende oplossing voor het Europee-
sche oproepprobleem te vinden.
Bij een voldoende onderlinge storings
vrijheid der stations heeft men in Europa
de beschikking over 99 golflengten tusschen
de 200 en 600 M. De moeilijkheid was, dat
er nu reeds 200 stations op deze golflengten
werkten. De 99 beschikbare golflengten
heeft men in twee soorten verdeeld, de
eigen en gemeenschappelijke golflengten. Er
zullen 83 eigen golflengten worden toegewe
zen en 16 gemeenschappelijke. Deze 16 ge
meenschappelijke golflengten zijn bestemd
voor 116 stations, die óf met kleine energie
werken óf op grooten afstand van elkaar
gelegen zijn en elkander dus niet zullen
storen. Nederland krijgt twee eigen golf
lengten, 256 en 232 M. Hieronder volgen
eenige der nieuwe golflengten, die met
September officieel ingevoerd zullen wor
den.
Golflengten.
Oude.
Nieuwe
350
Bloemendaal
566
590
Weenen
517
515
Zürich
500
505
Berlijn
484
259
Elberfeld
469
458
Parijs P. T. T.
448
392
Hamburg
429
425
Rome
423
435
Bern
411
470
Frankfurt
395
446
Stuttgart
380
373
Madrid
375
363
Londen
361
416
Breslau
357
365
Praag
349
452
Leipzig
323
410
Münster
303
297
Hannover
297
294
Dresden
294
387
Dortmund
283
265
Brussel
263
ONZE BOTER.
Van onze 17e eeuwsche voorvaderen
werd gezegd dat als zij wisten dat ze
de "hel zaken konden dóen, ze zeker daar-
heen zouden zijn gegaan om zelfs met den
duivel winst te maken. Handelaars zijn ons
volk altijd geweest en fiksch er op uit o"1
te verdienen, eerlijk maar ook wel eens
oneerlijk. Hoeveel schade zij anderen doen
met hun geknoei raakte de gewetenloozen
niet, als ze maar eenige guldens meer kun
nen maken dan zij bij een rëëelen handel
zouden winnen. Zoo is 'l met de boter. B<j-
?ei is een belangrijk exportartikel, Holland*
sche boter had naam, totdat er knoeiers
kwamen die de natuurboter vermengd^
met vet en margarine. Toen is er, in J90U»
een wet gekomen „houdende bepalingen
tot voorkoming van bedrog in den botcr-
handel".
Overmits het noodig is, wii men even-
rueele knoeierijen constateeren, dat <;en'
norm gesteld wordt voor boter, margarine
-en andere ersatz-boter, die mettertijd no.,
uitgevonden kan worden, heeft deze w*
