AftemoonteaËoncert
VRIJDAG 26 FEBRUARI
Hotel Hoprdzae Bouleïard
64 e Jaargang
perste Blad
BINNENLAND
Stads- en Provincienieuws
,f*ï0.4@'
VLISSIINGSCHE COURANT
-.if nummer bestaat uit 2 Waden
ABONNEMENTSPRIJS
Voor Vlissingen en gemeenten op Wal-
f 2.20 per drie maanden. I-ranco
tioor Net geheele rijk 2.50. Week-abon-
.menten 17 cent, alles bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIE-PRIJS
Van 1 -4 regels 1.10 voor tedere
..pel nieer 26 cent bij abonnement spe
cie prijzen. Reclames 52 cent per regel
tieine Advertenties betreffende Huur en
Verbuur, Eoop en Verkoop. Dienstaanbie
dingen cn Dienstaanvragen, enz. prijs, bij
vooruitbetaling van 1—5 regels ƒ0.75, elke
.pirel meer 15 cent.
'Familieberichten van 1 -6 regels 1.70,
,edere regel meer 26 cent
Nederland en België.
Op vragen van het lid van de Eerste Ka
mer, den heer van Embden, betreffende de
uitwisseling van leerkrachten met België
le. Is het verzoek, op 20 Januari 1921
door de Belgische- regeering tot de Neder-
landsche gericht, om, ter bevordering van
de intellectueele toenadering tusschen beide
ianden, de wederzijdsche uitwisseling van
lioogleeraren en studenten overeen te ko
men, destijds hier te lande ter openbare
kennis gebracht
2. Zoo neen, waarom niet
3. Moet uit het aan ondergeteekende op
2 Februari 1926 gegeven antwoord worden
opgemaakt, dat dit verzoek der Belgische
regeerinp ongeveer 4Yi jaar zonder be
scheid is gebleven, behoudens wellicht een
formeel bericht van ontvangst
4. Is in gevallen van negatieve beschik
king zulke gedragslijn aan het departement
van buitenlandsche zaken gebruikelijk en
acht de minister haar wenschelijk, met na
me, wanneer pogingen tot internationale
toenadering worden in het werk gesteld
5. Zijn er door de Belgische regeering
ten deze 2, dan wel 3 verzoeken tot onze
regeering gericht
6. Op welken datum is den Nederland-
schen gezant te Brussel opgedragen, het
nadere standpunt, alzoo de huidige bereid
verklaring der Nedc-rlandsche regeering,
aan de Belgische te doen weten
Heeff de minister van buitenlandsche za
ken geantwoord
Het in de eerste vraag bedoelde verzoek
der Belgische regeering is hier te lande niet
p openbare kennis gebracht, omdat zulks
jj1 strijd zou zijn geweest met hetgeen in
net internationaal verkeer te doen gebruike-
[[1* is, terwijl er bovendien in hèt onder
havige geval geenerlei aanleiding bestond
°ro van dat gebruik af te wijken.
Ofschoon het voorstel der Belgische re
dering eerst later schriftelijk is beant
woord, had Hr. Ms. gezant te Brussel ge
legenheid, bij onderhandsche besprekingen
ï'an het aanvankelijk standpunt der Neder-
v*che regeering te doen blijken.
Van een gebruik, als waarop de vraag
stib 4 doelt, is, zooals reeds uit het voren
staande blijkt, geen sprake.
De Belgische regeering heeft slechts één
erzoek tot de Nederlandsche regeering
gericht.
tt.9P Januari 1.1. is aan Hr. Ms. gezant
n ^rjjssel^ opgedragen, het nadere stand
punt der Nederlandsche regeering ter ken-
ls van de Belgische regeering tè brengen.
Werktijd in slagerijen.
hpS\minister van arbeid, handel en nijver-
a> beeft aan hoofden of bestuurders van
De kabinetscrisis.
Het Haagsche Correspondentiebureau
deelt mede'
Naar wij uit welingelichte kringen verne
men, zou er een redelijke kans zijn, dat de
kabinetsformateur, mr. Limburg binnen en
kele dagen zal zijn geslaagd in de vorming
van een kabinet.
De geschenken aan het Koninklijk echtpaar.
In de Gothische zaal aan de Paleisstraat
te 's-Gravenhage is gisteren de tentoonstel
ling van de geschenken, het Koninklijk
ichtpaar aangeboden, ter gelegenheid van
zijn 25-jarig huwelijk.
Zooals bekend is, zal de opbrengst aan
entrée-gelden dezer tentoonstelling door
H. M. de Koningin ter beschikking worden
aesteld van het algemeen watersnood
comité.
Reeds dadelijk bleek er groote belang
stelling voor te bestaan van het tijdstip
der opening af bewogen zich velen uit al
lerlei kringen door de zaal, welke met pal
men en ander groen een stemmige versie
ring had gekregen.
Langs de wanden staan opgesteld de ge
schenken van picturalen aard, de schilde
rijen voorstellende het koninklijk gezin, de
Java" en „Sumatra", e.a., de overtocht
van een legergroep over den ljsel, de af
beeldingen van den Boroboedoer enz., het
Amsterdamsch stadsgezicht, het portret van
Prinses Juliana, namens de aangesloten ver-
eenigingen aangeboden vanwege het
Hagsche comité voor sportfeesten 1926,
enz.
Op een tafel in het midden der zaal lig
gen de geschenken der Indische vorsten
èn hetgeen voorts uit Indië het Koninklijk
gezin is aangeboden, meest kostelijk zil
ver-smeedwerk alsmede het geschenk
uit Suriname, voornamelijk gedreven gou
den gebruiksvoorwerpen, waarbij blijkt op
welk een hoogte de goudsmeedkunst daar
I slaat het zilveren theeblad, geschenk van
rfe leerlingen van chr. scholen in Nederland,
(s zoo meer.
Op afzonderlijke tafels zijn neergelegd de
albums, oorkonden enz., allen buitenge
woon fraai bewerkt, welke grootendeels
bij aangeboden geschenken waren ge
voegd. Beambten van de koninklijke hof
houding houden bij deze tentoonstelling
toezicht.
met een winkel verbonden slagerijen in al
le gemeenten des rijks vergund, dat in het
tijdvak van 1 tot en met 31 Maart 1926, in
afwijking van het bepaalde bij art. 24 der
arbeidswet 1919, op Zaterdag de arbeid
van de in zoodanige onderneming werkza
me mannelijke arbeiders van 15 jaren of
ouder aanvangt om 6 uur des voormiddags
onder voorwaarde, dat in de betrokken on
derneming niet door eenigen arbeider op
dien dag arbeid wordt verricht na 8% uur
des namiddags.
Een motie inzake het Gezantschap bij
den Paus.
Op de te Doetinchem gehouden verga
dering van den Bond van R.K. Kiesvereni
gingen in de provincie Gelderland stelde
de heer Verheijen uit Zevenaar onderstaan
de motie voor, welke zonder hoofdelijke
stemming werd aangenomen
„De afgevaardigden van den Bond van
R. K. Kiesverenigingen in Gelderland, in
hunne vergadering van 20 Februari 1926,
spreken hierbij den wensch uit, dat de
Katholieke Kamerfractie zich zal onthou
den van iedere medewerking aan de oplos
sing van de regeeringscrisis, waarbij een
kabinet aan het bewind zou komen, dat
accrediteering ter plaatse van den Gezant
bij den H. Stoel niet in zijn program heeft
opgenomen, en besluit deze motie ter ken
nis te brengen van genoemde fractie en pu-
bliceeren in de pers".
P.T.T.-personeel gestraft.
Zooals bekend had het bestellersperso-
neel van het postkantoor te Amsterdam en
Rotterdam dien lsten Januari door tijdelijk
niet aan het werk te gaan, uiting gege
ven aan zijn ontevredenheid over het feit»
dat de met 1 Januari ingegane salarisver-
hooging niet van kracht zou zijn voor het
bestellèrscorps.
Naar „de Tel." verneemt zal dit perso
neel worden gestraft men één dag inhou
ding van verlof. De gestraften hebber,
evenwel recht op beroep.
In verband hiermede heeft de Federatie
van personeel in openbaren dienst voor
Zondag a.s. 's morgens om half tien, een
vergadering in gebouw „Harmonie" uitge
schreven.
De onregelmatigheden op het ontvang
kantoor te Deventer.
Omtrent de onregelmatigheden ten kan
tore van den oud-gemeente-ontvanger E. K.
te Deventer wordt nog gemeld, dat de ge
meente tegen het haar toegebrachte nadeel
van 66.000, is gedekt door een borgstel
ling in effecten nominaal 25.000, welke
een effectieve waarde van 22.000 zullen
vertegenwoordigen. De oud-ontvanger
heeft verschillende ontvangposten buiten de
kas-controle. gehouden hij liet steeds na
de nieuwe boekhouding in te voeren, welke
wettelijk in 1925 reeds tot stand moest ko
men. Had hij dat wel gedaan dan zouden
de feiten eerder aan den dag zijn getreden.
De fraude is ontdekt door den tegen-
woordigen ontvanger en diens personeel.
Gebleken is dat alle vervalschingen door
den oud-ontvanger met eigen hand zijn ge
pleegd. Aan medeplichtigheid van anderen
wordt niet gedacht. Men strekt het onder
zoek thans tevens uit in de richting van een
stichting, waar beklaagde deelnam in het
beheer.
Een logeergastenbelasting.
Burg. en Weth. van Noordwijk stellen
den gemeenteraad voor over te gaan to1
invoering eener logeergastenbelasting op
een tarief van 25 cent per dag en per per
son met een maximum van 1 per gezin.
Kinderen beneden 15 jaar zijn vrij. Indien
het verblijf korter duurt dan 7 dagen, is
geen belasting verschuldigd.
PROVINCIALE ZEEUWSCHE
VEREENIGING TOT BESTRIJDING
DER T. B. C.
Gisterenmiddag hield bovengenoemde
vereeniging haar jaarvergadering te Mid
delburg in de sociëteit St. Joris", onder
voorzitterschap van den heer C. A. van
Woelderen, die mededeelde, dat van den
Commissaris der Koningin, de heeren v. d.
Weijde en Dusseldorp, leden van Ged.
Staten en dr. van Gilse, vertegenwoordi
ger van de Nederl. Vereeniging, bericht
van verhindering was ingekomen. Het is
spr. aangenaam, dat het afgeloopen jaar
voor de vereeniging goed is geweest. De
vereeniging voert den onafgebroken strijd
tegen de t.b.c. en deze strijd zal een
eeuwige, niet makkelijke blijven. Men
moet daarbij ook kijken in de toekomst en
daarom is het spr. aangenaam, dat de heer
dr. A. P. Smitt, schoolarts te Vlissingen,
zich bereid heeft verklaard een lezing aan
het einde der vergadering te houden.
Aan het door den heer dr. C. Orbaan
als secretaris uitgebracht jaarverslag, ont-
leenen wij, dat steeds dringender gevoeld
wordt de behoefte aan een verplegings-
fonds. Weliswaar kan de vraag worden ge
steld of in vereenigingen als deze, voor
zorg, opsporing en voorlichting niet het
voornaamste deel van haar taak moet zijn,
observaties, verpleging en nazorg zijn als
directe consequenties van het geheele
systeem van t.b.c.-bestrijding, zooals deze
zich in ons land heeft ontwikkeld en ge
organiseerd, te aanvaarden. In beginsel is
dan ook tot de oprichting van een ver-
plegingsfonds besloten.
Spr. herinnert er aan, dat de provinciale
.enqueirice, mej. Deetman, door--een onge
val eenigen tijd buiten dienst is geweest.
Gelukkig is volkomen herstel gevolgd en'
is na korten tijd mej. Deetman weer met
den bekenden ijver aan den arbeid gegaan.
Zij heeft in het einde van het jaar een bij
zonder goed werk verricht door de ver
schillende hüisbezoeketers in Zeeland in
een Bond te vereentgea. Aan het einde van
het jaar dreigde een kas-tekort. Met
groote dankbaarheid moet worden geme
moreerd. dat toen op verzoek Ged. Staten
onmiddellijk hun subsidie tot het toege
zegde maximum van ƒ6000 hebben op
gevoerd. Het aantal aangesloten vereeni
gingen is wederom gestegen door toetre
ding van Westdorpe, 2 in ijzendijke,
Groede en Breskens. In begin 1926 sloten
zich bovendien aan Philippine en Wissen-
kerke. Zoo blijkt aldus de secretaris
uit alles toenemende actie op alle ge
vechtsfronten. Moge uit nog vele jaarver
slagen deze toename blijken, want al
wordt er met succes gewerkt, wil men op
den duur de tuberculose-bacil overwinnen
en binnen redelijke grenzen inperken
(want blijvende vernietiging zal wef een
utopie zijn), dan zal nog heel wat jaren
maximale energie van de geheele gemeen
schap noodzakelijk zijn.
Het jaarverslag werd met woorden van
dank aan den secretaris goedgekeurd.
Hierna was het woord aan den t.b.c.-
arts, den heer A. J. Hoorweg, voor het
uitbrengen van het verslag over de werk
zaamheden van het Districts-consultatie-
bureau en van de Kringbureaux voor t.b.c.
in Zeeland.
Evenals het genoemde en de nog te
noemen verslagen, zal dit in druk ver
schijnen en gezien de uitgebreidheid, moe
ten wij ons beperken tot' de vermelding
van het meest belangrijke er uit. Het be
gint met de vermelding dat het werk van
de bureaux op ongeveer dezelfde wijze
werd voortgezet.Voor Westelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen zal het noodig zijn in meer
dere plaatsen spreekuur te houden, daar
men huiverig is naar een bureau voor t.b.c.-
patiënten te komen, omdat men dan als
t.b.c.-patiënt „door de buren" gesigna
leerd wordt. Wel wil men komen op een
spreekuur, gehouden in een andere plaats.
Een 68-tal patiënten werden met den huis
arts aan huis bezocht en onderzocht. Deze
werden niet als bureaupatiënten ingeschre
ven.
Met den Raad van Arbeid te Goes werd
op dezelfde aangename wijze samenge
werkt als de vorige jaren, met dien te
Middelburg bleef de samenwerking gering.
Door die Raden werden 73 patiënten op
gegeven, van wie 42 reeds aan het bureau
bekend waren. Verschillende armbesturen
en liefdadigheidsvereenigingen en vele
particulieren verleenden steun voor het uit
zenden van patiënten naar sanatoria, zie
kenhuizen, zeehospita enz. en voor het
verstrekken van hulp in allerlei vormen.
£)e heer Hoorweg heeft den indruk, dat
langzamerhand, heel langzaam aan ook in
Zeeland meer doordringt het besef, dat het
beter is een t.b.c.-patiënt te helpen in het
begin van zijn ziekte, dan te wachten tot
het proces een ernstig karakter heeft aan
genomen. Ook wordt meer en meer inge
zien, dat afzondering van lijders aan open-
t.b.c. van zeer groote beteekenis is voor
het voorkomen van besmetting voor de
bestrijding van de verspreiding der t.b.c.
Het aantal gemeenten van waar uit pa
tiënten komen, steeg met 9 tot 98 van de
109 gemeenten, terwijl 78 van de 87 huis
artsen patiënten zonden. Het bureau wacht
nog ietwat ongeduldig op de mededeeling
van de inspectie van de namen, van alle
personen in de provincie, die aan t.b.c.
overlijden. De von Pirquetsche reactie werd
zooveel mogelijk bij alle kinderen beneden
15 jaar beproefd en bij een aantal volwas
senen. De Mantoux reactie werd op de
bureaux niet toegepast, evenmin de tuber-
culine innecties.
Spr. herinnert wat betreft de propagan
da aan de goed geslaagde tournée in Oost-
Zeeuwsch-VIaanderen met het t.b.c.-mu-
seum en aan een 12-tal lezingen door hem
op 6 verschillende plaatsen gehouden,
waardopr tal van personen, groot en klein,
van allerlei rang en stand, werden bereikt.
De samenwerking met de inspectie en met
het bestuur der Prov. Vereeniging was
voortreffelijk. Ook spr. acht een verple-
gingsfonds hoog noodig. Vele patiënten
werden in het paviljoen te Middelburg in
observatie gegnomen.
Spr. geeft nu tal van staatjes, aangeven
de de onderzochte patiënten en de bevin
ding van al of niet t.b.c.-lijders zijn. Wij
moeten er ons toe bepalen te melden, dat
in 1925 voor de eerste maal onderzocht
werden 163 m., 222 vr. en 340 kinderen
hiervan waren niet lijdende aan t.b.c. 46
m., 55 vr. en 242 k. nog twijfelachtig 14
m., 19 vr. en 27 k. voor het eerst werden
als t.b.c.-patiënt ingeschreven 10? m 148
vr. en 71 k. Op 1 Januari waren als lijders
ingeschreven 320 m., 421 vr. en 171 k.
Het aantal gezinnen, waar huisbezoek
plaats heeft kwam van 619 op 774, in 57
waarvan een lijder aan open longtuber-
culose voorkwam. Het aantal nieuwe pa
tiënten was iets grooter dan het vorige
jaar, nl. 725 tegen 687 in 1924. Het aantal
consulten was ongeveer 400 meer.
Spr. toont aan de hand van cijfers aan,
dat Zeeland steeds zeer gunstig afsteekt
bij andere provincies inzake de sterfte aan
t.b.c. Wat betreft de verhouding der dee-
len van Zeëland wijst spr. er op, dat het
wel eigenaardig is dat op Tholen de
sterfte grooter is dan b.v. in Oostelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen, met veel ongunsti
ger toestanden op het gebied der huisves
ting en andere terreinen. Spr. meent, dat
hierbij persoonlijke, constitutioneele facto
ren, familie-antecedenten, gelegenheid tot
familiaire infectie enz. naast de sociale fac
toren van heel groote beteekenis zijn, dat
deze zelfs een grootere rol spelen dan de
sociale.
De werkzaamheden van de Prov. Huis
bezoekster, mej. Deetman bleven dezelfde,
zij heeft de opleiding van de leerlingen van
den cursus met dr. Zaaijer en spr. voltooid
en alle leerlingen slaagden, terwijl een
nieuwe airsus is begonnen met 12, wel
licht 13 leerlingen. Naast het werk aan den
cursus, geeft ook het propagandamaken,
het bezoeken van Groene Kruis-besturen,
gemeenteraadsleden, doktoren enz. uiterst
moeilijk werk in Zeeland. Mej. Deetman
heeft veel en goed werk gedaan. De dis-
stricts-huisbezoekster, mevrouw Verburg,
had zooals uit haar verslag blijkt, de con
trole over de reeds in functie zijnde en de
in functie gekomen wijkverpleegsters en
huisbezoeksters. Dit gaf haar naast het
A.s. ZONDAG
van half 4 tot half 6,
te geven door het
ALK AHEBKA-TRI0.
«yqp*VTOVIVVW1
(Jngez. Mededeeling.)
bureauwerk nog veel ander werk, terwij!
ook de bewerking van de statistiek kaar
ten, patiënten- en gezinskaarten, enz. heel
wat inspanning en tijd kost. Aan beide da
mes brengt de heer Hoorweg hartelijken
dank.
Er wordt veel voor de t.b.c.-patiënten en
bedreigde kinderen gedaan, maar toch nog
lang niet genoeg. De nazorg is in Zeeland
nog in het geheel niet georganiseerd.
Slechts de hulp van alien, die weten hoe
veel ellende, stoffelijke en geestelijke el
lende er door de t.b.c. veroorzaakt wordt,
kan helpen het doel te bereiken, aldus ein
digt het belangwekkende verslag.
Aan den heer Hoorweg werd ook dank
gebracht evenals aan de dames Deetman
en Verburg, die daama hun verslagen uit
brachten, van welke verslagen wij alleen
kunnen mededeelen, dat ook zij getuigen
van het vele, goede werk, dat wordt ge
presteerd.
De rekening van den penningmeester,
den heer S. J. Nootenboom, werd goedge
keurd met een ontvang en uitgaaf van
ƒ10735.62 en een goed slot van ƒ235.48
tegen 585.47 het vorige jaar, evenals die
van het Districts-consultatiebureau, aan
wijzend ƒ20314.46 in ontvang en uitgaaf
met een goed slot van ƒ2130.24 tegen
ƒ2746.71 op 1 Januari 1925. Ook de ont-
werp-begrootingen der vereeniging en van
het bureau werden goedgekeurd.
Tot bestuurslid werd bij acclamatie her
kozen de heer C. A. van Woelderen en ge
kozen in plaats van den heer De Gier, die
niet herkiesbaar was, de heer Van Lierop te
Hulst.
Hierna kwamen nog verschillende ge-
noodigden ter vergadering ter bijwoning
van de lezing van den heer dr. A. P. Smitt
schoolarts alhier over „Het werk van den
schoolarts bij de bestrijding van de tuber
culose".
Spr. zeide, dat de schoolarts veel, zeker
indirect daarbij kan doen, b.v. door het
tijdig ontdekken van afwijkingen. Spr.
onderzoekt bijna alle 4000 schoolkinderen
te Vlissingen in den tijd van 3 jaar. Daar
door is veel te voorkomen, op het gebied
van het gezichtsvermogen en van neus-
aandoeningen. Als afwijkingen worden ge
constateerd, worden de kinderen naar het
consultatiebureau verwezen, want de
schoolarts moet bescheiden zijn en zich
niet op de plaats stellen van het bureau of
van den huisarts. Het is zeker, dat de t.b.c.
het best te bestrijden is op de school, niet
omdat er besmetting zou zijn, maar omdat
de t.b.c.-lijder er meer vatbaar wordt. De
schoolarts kan het weerstandsvermogen
helpen vergrooten. Men moet de ziekte in
het eerste stadium bestrijden, want de t.b.c.
is niet besmettelijk, doch wel erfelijk. Spr.
doet nu biljetten en kaarten rondgaan,
voor het opzamelen van gegevens over de
t.b.c.-lijders onder de kinderen. Spr. deelt
dan jnede, dat 51 der kinderen te Vlis
singen geen borstvoeding hadden gehad en
b.v. te Leeuwarden maar 39 Men be
grijpt het nut nog te weinig en o.a. hierop
wordt in de vergadering van de ouder
commissies gewezen. Een belangrijke fac
tor is ook het gebit, hoogstens 1/3 der
kinderen heeft een geheel normaal gebit.
1/3 heeft 4 tot 5 slechte tanden.
Ook dient te worden gelet op een betere
ademhaling en meer aan heil- en algemee-
ne gymnastiek worden gedaan, mede om
verkromming van de wervelkolom te
voorkomen. Dit laatste wordt door het zit
ten in banken van niet gewenscht model
veroorzaakt. Ook kwam bij 60 der kin
deren Engelsche ziekte voor, terwijl ook
anoide vegetaties veelvuldig voorkomen.
Voor dit laatste is het wegnemen van de
derde amandel van groote beteekenis.
Spr. wijst verder op de noodzakelijkheid
van goede voeding, van zindelijkheid en
netheid, vooral moet de kinderen gewezen
worden op de noodzakelijkheid van veel
handen wasschen en goed gebruik van den
zakdoek.
Dan bespreekt de heer Smitt het groote
belang van de kinder vacantiekolonies,
waarin uit Zeeland maar 47 kinderen zijn
opgenomen, zijnde naar verhouding maar
1/3 van andere provincies. Hierop kan de
schoolarts veel invloed uitoefenen. Vooral
de winterverpleging acht spr. van groot
belang. Ook het instituut van huitenscholen
acht spr. van groot belang, al kan goede
ventilatie in de lokalen ook al veel goeds
doen. De buitenscholen geven bij minder
lesuren dezelfde resultaten als andere
scholen. Ook de openluchtspelen moeten
meer worden bevorderd, evenals school-
baden. De schoolarts kan veel bereiken
door het spreken voor onderwijzers en
ouders en het houden van moederschaps
cursussen. Ook door Films kan veel worden
geleerd. De steun van onderwijzers neemt
gelukkig toe. Bij nieuwbouw van scholen
dient de schoolarts te worden geraad
pleegd. Het gemeentebestuur kan o.a. hel
pen door steun aan de vacantiekolonies.
Na zijn rede verduidelijkte spr. het aan
gevoerde nog door een serie mooie, dui
delijke lichtbeelden.
Op een vraag uit de vergadering werd
door spr. en door de inspectrice van de
Volksgezondheid, dr. Schagen van Soelen,
nog uiteengezet, dat voor het platteland
het idee van districtsschoolartsen ge
wenscht is. Laatstgenoemde kreeg echter
op een verzoek aan Ged. Staten van Zee
land om dit te bevorderen, een ontkennend
antwoord.
De heer Hoorweg betreurde het nog, dat
te Middelburg nog geen schoolarts is aan
gesteld.
Met dank aan den inleider werd de ver
gadering door den voorzitter gesloten.
VLISSINGEN, 26 FEBRUARI.
De beteekenis der Christelijk-sociale
beginselen voor dezen tijd.
Gisterenavond hield de afdeeling van
„Patrimonium" alhier in het Militair Te
huis een openbare vergadering. Nadat de
voorzitter, de heer J. de Bruijne, de verga
dering op de gebruikelijke wijze geopend
had, gaf hij het woord aan ds. A. C. Heij,
Geref. predikant te Koudekerke, die het
onderwerp behandelde„De beteekenis
der Christelijk-sociale beginselen voor de
zen tijd".
„Patrimonium", aldus spreker, geniet bij
velen niet die bekendheid en belangstelling
die ze waard is. Voor velen heeft het
woord sociaal nog een verdachte klank.
Toch is het een heel eenvoudig woord, dat
beteekent „gemeenschap". Spr. ging na
wat .sociale beginselen zijn. Het zijn die
beginselen, welke de verhoudingen regelen
in de onderlinge samenleving. Dr. Kuyper
heeft gezegd Het Christendom is bij uit
nemendheid sociaal. De christelijk-sociale
beginselen geven alle verhoudingen aan
van de menschen onderling, in het geheel,
als leden van één lichaam. Niet enkel de
stoffelijke belangen vallen hieronder en
ook niet enkel die der arbeiders. Zoo wordt
het wel vaak voorgesteld, maar dit is ver
keerd, al valt niet te ontkennen dat vooral
het arbeidersvraagstuk zich meer op den
voorgrond dringt. Toch zijn er omstandig
heden, dat het sociale vraagstuk zich ver
plaatst, zooals in de laatste jaren in Oos
tenrijk en Hongarije, waar de intellectueele
stand van profesoren, rechterlijke macht,
onderwijzers en predikanten ontegenzegge
lijk in veel benarder omstandigheden ver
keert dan de arbeidersklasse.
Spreker acht de Christelijke beginselen
de ware. Ten eerste moet hierop gelet
worden dat God de menschen schiep als
menschheid. De schepping Gods moet zijn
naar den wil van den Schepper. Niet wij,
maar Hij heeft dat te bepalen. En wij heb
ben dat ie eerbiedigen. Alles uit de schep
ping voortvloeiende, mag niet gewijzigd
worden, want het is goed. De scheppings-
ordinantie van huwelijk en overheid blijft
voor alle tijden geldig, doch er zijn ook
toestanden in het volksleven opgekomen
die een gevolg zijn van de zonde, en in
den weg van evolutie gewijzigd kunnen
worden. Echter niet met geweld er moet
zijn een zich schikken naar en gehoorzaam
zijn aan het betaande. Wij hebben ons niet
aleen te regelen naar de openbaring Gods
in Zijn Woord maar ook naar de gedach
ten.' Gods, die in de ontwikkeling van het
leven zich openbaren.
Vervolgens wees spr. er op, dat God den
mensch schiep als Zijn beelddrager. Dat
beeld heeft de mensch, ondanks de zonde,
in ruimeren zin behouden. De mensch is
nog een redelijk-zedelijk wezen, en is een,
zij het dan ook gevallen, koning. Met dit
alles moet in de samenleving rekening ge
houden worden. De mensch moet als
mensch behandeld worden, verre verheven
boven het dier. De mensch moet geëerd
worden omdat in hem iets is van het we
zen van zijn Schepper. De juffrouw, die
haar schoothondje verzorgt en vertroetelt
en haar dienstbode kou laat lijden in de
keuken, en de fabrikant die voor zijn ma
chines meer over heeft dan voor de belan
gen zijner arbeiders, zondigen tegen het
beeld Gods.
Doch hoewel het stoffelijke niet mag
verwaarloosd, moet er rekening gehouden
worden met het geestelijke, en moet reke
ning gehouden met zijn ziel. De mensch
heeft aan het stoffelijke niet genoeg. Aan
deze verschillende eiscben beantwoordt
onze samenleving nu niet. Veelal vindt
men verdeeldheid en onderdrukking. Het
ongeloof ziet daarin niet de gevolgen der
zonde, maar de onvolkomenheid der ont
wikkeling. Daarom steeds sneller evolutie,
desnoods door revolutie. Wij moeten ech
ter terug tot God. De menschelijke samerv-
leving heeft behoefte aan Christus. De so
ciale misstanden zijn een gevolg der zonde
en Hij alleen kan ons daarvan verlossen.
Tegenover God hebben wij geen recht, te
genover de menschen wel. We moeten echt
schuldbesef hebben, zwijgen voor God,
niet tegenover de menschen. Dat heeft
Christus ook gedaan. Hij wilde het onrecht
niet laten bestaan, maar het wegnemen.
Wij mogen dan ook enkel eischen, omdat
God het zoo wil, niet uit onszelf. Eerst ge
hoorzaamheid en, zoo noodig, zelfopoffe
ring, naar het voorbeeld van Christus. Niet
het Evangelie van dm haat, maar van de
liefde moet heerschen. Eenige verbetering
in vergelijking met de vorige eeuw op het
terrein van den arbeid, vooral wat vrou
wen- en kinderarbeid betreft, is verkregen,
maar wij zijn er nog niet. Nog lang niet
ieder mensch heeft de plaats, die hem als
beelddrager Gods toekomt. Socialisme en
bolsjewisme kunnen en zullen geen redding
brengen. Ze brengen slechts geestelijke eH
stoffelijke ellende waarvan Rusland heden
ten dage een voorbeeld is.
Spreker wees vervolgens op de roeping
de banier der Christelijk sociale beginselen
omhoog te houden ondanks tegenstand, he
laas ook nog in eigen kring. Wij hebben
allen van God een sociale roeping ontvan
gen en we moeten onderzoeken in Gods
Woord wat dit van ons vordert en ook de
maatschappelijke toestanden beter Ieeren
kennen. De samenleving mag nooit verbe
terd worden ten koste van den enkeling.
In dezen strijd neemt „Patrimonium"
