MOT
iker
WOENSDAG 24 JUNI
--IVo.146
•63e Jaargang
Maatschappij no
nimrt.
GEMEENTEBESTUUR
BINNENLAND
Land= en Tuinbouw
Stads» en Provincienieuws
Ssrt, Vis-
In Protectie.
medewerken
acht gij een
lor ons land,
luis gevraagd
»OESJE.
ikerksche weg 64.
IDIENSTE.
beklant Zaakje,
uw gedreven kan
ukken stand.
141, bureau
t".
Idelb.-Rotterdam
eiegen plaatsen.
,n passagiers,
SN EN VEE.
Y. EOtt.
Y.l. M
Y, Klit
y. in. ant.
8
8
sn t« bekomen:
V. Transport- en Exp>
Srren Q. VOS, Tel.
EENHOORN, T«l. 1M
JOSTEEHOUTTÜ. Mï
BUITEN HEK wL IIP
VLISSINGSCHE COURA1NT
AANGIFTE VAN NIEUWE LEERLINGEN
VOOR DE OPENBARE LAGERE SCHOOL.
Burg. en Weth. van VJissingen
maken bekend,
dat de gelegenheid tot het aangeven van
nienwe leerlingen voor de Openbare Lagere
Scholen.alsnog is opengesteld van af heden
tot en met 30 Juni 1025, ter gemeente-se
cretarie 2e afdeeüng, dagelijks van 912
n ar.
Vlissingen, 24 Juni 1925.
Burg. en Weth. voornoemd,
P. LANDSMAN, L.B.
De Sicretans.
M. VAN DER BEKE CALLENFELS, L.S.
HINDERWET.
Burg. en Weth. van Vlissingen
gelet op art. 8 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis, dat bij nun
besluit van 22 Juni 1925 aan J. GELDHOF,
alhier, op de daarbij gestelde voorwaarden
vergunning is verleend toe het uitbreiden
van de bestaande Smederij door het plaat
sen van een electromotor van 3 P.K. die
nende tot het drijven van een draaibank,
een slijpmachine en een boormachine, als
mede door het plaatsen van een electri-
schen ventilator van P.K. in het perceel
kadastraal bekend gemeente Vlissingen,
Sectie E, No. 14, plaatselijk gemerkt Noord
straat no. 76.
Vlissingen, 24 Juni 1925.
Burg. en Weth. voornoemd,
P. LANDSMAN, L.B.
De Secretaris,
M. VAN DER BEKE CALLENFELS. L.S.
HINDERWET.
Burg. ep Weth. van Vlissingen
gelet op art. 8 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis, dat bij hun
besluit van 22 Juni 1925 aan A. W. VAN
DE VA ATE, alhier, op de daarbij gestelde
voorwaarden, vergunning is verleend tot
het uitbreiden van de bestaande banketbak
kerij door het bijplaatsen van een electro
motor van 1 P.K., dienende tot het drijven
van een amandelwrijfmachine en een kiuts-
machine en het vervangen van den heeten
fuchtoven door een gasoven, in het perceel
kadaster bekende gemeente Vlissingen,
Sectie E, No. 1968, plaatselijk gemerkt St.
Jacobstraat no. 30 en Kleine Markt no. 7.
Vlissingen, 24 juni 1925.
Burg. en Weth. voornoemd,
P. LANDSMAN, L.B.
De Secretaris,
M. VAN DER BEKE CALLENFELS, L S.
HINDERWET.
Burg. en Weth. van Vlissingen
gelet op art. 8 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis, dat bij hun
besluit van 22 Juni 1925 aan de Firma
KLIJBERG en Co., alhier, op de daarbij ge
stelde voorwaarden, vergunning is ver
leend tot de plaatsing van twee motors, elk
5 PJL, dienende respectievelijk tot het drij
ven van een stanzmachine en een uitpoets
machine in eene op te richten schoenma
kerij, in het perceel, kadastraal bekend ge
meente Vlissingen. Sectie E, No. 1959,
plaatselijk gemerkt Boulevard de Ruijter
no. 58.
Vlissingen, 24 Juni 1925.
Burg. en Weth. voornoemd,
P. LANDSMAN, L.B.
De Secretaris,
M. VAN DER BEK E CALLENFELS, L.S.
KAMEROVERZICHT.
Eerste Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Allerlei.
De laatste ontwerpen van de Tweede
Kamer werden thans door de Eerste Kamer
af gedaan. Allereerst de vrijstelling van den
stemplicht wegens gemoedsbezwaren. Ridi
cuul vond de heer De Gijselaar deze vrij
stelling, omdat er eigenlijk geen stemplicht
bestaat maar alleen plicht om naar het
stemlokaal te komen. En daartegen kan
men toch geen gemoedsbezwaren hebben.
Men kan dan wel gemoedsbezwaren heb
ben tegen aangifte van zijn kind op het
stadhuis. Ridicuul maakt men op deze
wijze de wetgeving, een opvatting die ook
de heer Rink deelde. Een zwaarwichtig be
toog hield de heer Slotemaker de Bruine,
't Was erg theoretisch maar practisch zou
zijn stelling ook met zijn theorie vastloopen.
De uitslag van de stemming was een
verrassing, want met 24 tegen 14 stemmen
werd het ontwerp verworpen. Links stemde
op één lid na tegen. Alle christelijk-histori-
schen op één na en drie katholieken waren
eveneens tegen.
Deze regeering krijgt wel tot den laat-
sten dag haar slagen en slaagjes thuis.
Suriname blijft het stiefkind. De heeren
Aintz, Cramer en De Waal Malefijnt gaven
uiting aan hun liefde voor deze kolonie
ieder op zijn manier emigratie, cultuur
stelsel enz. 't Zal wel niet veel baten. De
Minister weet het ook niet en praat er dus
gemoedelijk over. We hebben dat al tien
tallen jaren op dezelfde wijze gehooid.
De economische betrekkingen tusschen
Nederland en Duitschland.
Het „Hbl." schrijft
In het bericht dat wij hebben overgeno
men uit de „Vöss. Zeitung" worden drie
onderwerpen van bespreking tusschen de
Nederlandsche en Duitsche regeeringen
dooreen gehaald, waardoor verwarring kan
ontstaan.
In de eerste plaats worden onderhande
lingen gevoerd over een aanvulling van het
Nederlandsch-Duitsch Handelsverdrag van
1851, ten einde dit aan de gewijzigde om
standigheden te doen aanpassen. Deze on
derhandelingen zijn echter niet een gevolg
van de Duitsche spoorwegtarieven, welke
een bevoorrechting van de Duitsche zeeha
vens beoogen, maar sedert lang aan den
gang. In de tweede plaats zijn, eveneens
7 sinds geruimen tijd, vriendschappelijke be
sprekingen tusschen beide regeeringen
gaande over eenige punten in het douane
tarief, welke voor ons land ongewild na-
deelig zouden kunnen zijn. En in de derde
plaats worden onderhandelingen gevoerd
over de voorkeurtarieven op de Duitsche
spoorwegen ten gunste van de Duitsche
zeehavens. Ook deze onderhandelingen da
teeren van eenigen tijd geledén.
Ofschoon nog geen dezer onderhande
lingen en besprekingen ten einde zijn ge
bracht, kan wel gezegd, dat die nopens de
aanvulling van het handelsverdrag en no
pens het Duitsche douanetarief, geen on
gunstig verloop hebben. Omtrent de andere
lean echter nog weinig worden medege
deeld.
De Tweede Kamer-verkiezingen.
Het persbureau Vaz Dias deelt mede
Het totaal aantal candidaten, dat voor de
aanstaande verkiezing van leden der Twee
de Kamer der Staren-Generaal door het ge-
heele land gesteld is, bedraagt 562, als
volgt verdeeld over de partijen
S.D.A.P84
R. K. Staatspartij75
Vrijheidsbond (alle lijsten) 63
Vrijzinnig-Dem. Bond 41
Anti-iRev. Partij 38
Ned. Middenstands Partij 23
Christ. Hist. Unie20
Piattelandersbond (lijst Braat) 20
Yaderlandsch Verbond 20
Democratische Partij20
Rev. Arb. Comité 20
Chr. Dem. Federatie18
Piattelandersbond (lijst de Boer) .17
R. K. Volkspartij15
Communistische Partij 12
Staatk. Geref. Partij10
Herv. Geref. Staatspartij .10
Vrijdenkers naar het Parlement 9
Socialistische Partij .9
Protestantsche Volkspartij 8
Bezuinigingspartij8
Verbond van Actualisten 5
Vrije Christ Partij3
Verbond voor Premievrij Staatspensioen 3
Grondpartij 3
Nationale Partij2
Sportpartij1
Pensioenactie Partij1
Rentetrekkers Partij1
Landbouwerspartij1
Wilde Partij 1
Rapaille Partij1
Briefkaartenformaat
Blijkens van de post-autoriteiten verkre
gen inlichtingen is het thans geoorloofd
cm, zoowel in binnen- als buitenlandsch
verkeer briefkaarten te gebruiken, die een
afmeting hebben van lÖ'/o bij 15 cM. De
tot nu toe gelden maten waren 9 bij 14.
Het telefoonverkeer des nachts.
Met ingang van 1 juli a.s. zullen, naar
nader wordt gemeld, de kantoren Arnhem,
Assen, Groningen, 's-Hertogenbosch, Leeu
warden, Maastricht, Middelburg, Utrecht
(met Bilthoven) en Zwolle ook gedurende
den nacht met uitzondering van die volgen
de op Zon- en Feestdagen voor het inter-
locaal en internationaal telefoonverkeer zijn
opengesteld.
Voor het kantoor Haarlem zal de rege
ling op 1 Augustus a.s. ingaan.
Zeeuwsche Maatschappij van Landbouw.
Nadat gisterenavond het hoofdbestuur en
de genoodigden van de Z. L. M. ten raad-
huize te Kruiningen door het gemeentebe
stuur bij monde van den burgemeester, den
heer J. N. Elenbaas, was ontvangen en de
heeren Dieleman, algemeen voorzitter en
Welleman, kring-voorzitter, waren beant
woord, werd in de raadzaal de hoofdbe
stuursvergadering gehouden. In deze ver
gadering heette de voorzitter allen welkom
en deelde o.a. mede, dat naar aanleiding
van rapporteningekomen bij het dage-
lijksch bestuur, reeds eenige verbetering in
de P., T. en T. diensten ten plattel&nde zijn
gekomen. Verder dat pogingen zijn aange
wend om met medewerking van het Kon.
Ned. Landbouw-comité en de regeering op
te komen tegen hinderlijke bepalingen in
het buitenland ten opzichte van vee-uitvoer.
Met vreugde en dankbaarheid deelde de
voorzitter mede, dat de minister van land
bouw ook nu weer deze tentoonstelling op
Donderdag zal komen openen, al heeft hij
verleden jaar in Sluis gezegd, dat hij het
niet steeds kan doen.
Zonder hoofdelijke stemming werd be
sloten ook in 1926 den almanak weer te
doen verschijnen, terwijl voor kennisgeving
werd aangenomen het rapport betreffende
de mogelijkheid in Zeeland een stroocar-
tonfabriek op te richten, welk rapport tot
de conclusie komt, dat dit niet wel mogelijk
is. Medegedeeld werd, dat ook terzake het
oprichten van een aardappelmeelfabriek
een rapport zal verschijnen en de heer Wel
leman er op wees dat aan de suikerfabrie
ken goede gelegenheid bestaat voor tus-
schen-industrie.
Tot leden der provinciale commissie tot
verbetering van het varkensras werden be
noemd de heeren J. I. van Aalst te Zuid-
dorpe en Iz. Cappon te Breskens. Besloten
werd alle heeren, die 50 of meer jaren lid
der Zeeuwsche Landbouw-maatschappij
zijn tof eerelid fe benoemen, wat thans ge
schiedde met 10 leden.
De volgende kringtentoonstelling zal in
den kring Axel plaats hebben.
9. 9
Hedenmorgen werd in het hotel „het
Wapen van Zeelandte Kruiningen de al-
gemeene vergadering gehouden van de
Zeeuwsche Maatschappij van Landbouw.
De voorzitter van den kring Oost Zuid-
Beveland, de heer Jac. Welleman, heette
allen welkom, in het bijzonder den Commis
saris der Koningin, die er zoo in geslaagd
is Zeeuw met de Zeeuwen te zijn.
Vrees geen Examen
want er is een Middel dat u geheel bevrijdt
van Zenuwachtigheid, een Middel dat u
Kalm maakt en Kalm houdt, terwijl uw
Geest Helder blijft. Mijnhardt's Zenuw-
tabletten wetenschappelijk samengesteld en
onschadelijk, genezen u van uw Zenuw
achtigheid. Glazen buisje 75 ct. Bij Apoth.
en Drogisten.
(Ingez. Mededeeling.)
Vervolgens werd de openingsrede ge
houden door den voorzitter der maatschap
pij, den heer nir. P. Dieleman, die, na eerst
een historisch overzicht te hebben gegeven
omtrent Oostelijk Zuid-Beveland een over
zicht gaf over den landbouw in 1924, dat
in vele opzichten een voordeelig jaar voor
den landbouw is geweest. Een der voor
naamste oorzaken van vooruitgang was de
toename van den export, waardoor betere
prijzen te bedingen waren. Na het natte
najaar van 1923, en de daarop invallende
vorst, wat schadelijk werkte voor het
ploegwerk, vólgde zacht weer in Januari
1924, wat hervatting van het ploegwerk
mogelijk maakte, terwijl een lange vorst
periode goed was voor den grond en de uit
zaai der zomergewassen, wat den e grond
betreft, onder vrij goede omstandigheden
kon plaats hebben. Nadat het weer in de
eerste maanden nogal medewerkte, bracht
Augustus te veel regen, waardoor de
graanoogst geschaad werd, die tot Sep
tember te velde moest blijven. Veel tarwe
en haver is toen geschoten.
Na de eerste week van September werd
het beter weer en kon de oogst worden
binnengehaald, zij het dan ook met veel
moeite. De aardappeloogst kon, al was veel
ziekte voorgekomen, geregeld plaats heb
ben en ook voor den bietenoogst was het
weer gunstig. Er werd minder tarwe uit
gezaaid dan andere jaren en de vochtige
zomer werd voor dit gewas noodlottig.
Van de overige in den breede behandelde
producten noemen wij nog de aardappelen,
waarvan nauwelijks een gemiddelde op
brengst kon worden behaald. Niettegen
staande er weinig zon is geweest, is het
suikergehalte der suikerbieten niet tegen
gevallen. De monsters van vele velden va
rieerden van 1718 Het gewicht liet
echter te wenschen over.
Betreffende den tuinbouw wordt gezegd,
dat Zeeland zich steeds meer in die rich
ting beweegt, om op de steeds kleiner wor
dende bedrijven een bestaan te kunnen
vinden.
Inzake de paardenfokkerij en -houderij
wordt gezegd, dat de afzetgebieden be
langrijk zijn verbeterd. De prijzen voor
fokmateriaai waren dan ook goed tot best.
Er werden 20' meer merriën gedekt dan
in 1923.
De gezondheidstoestand an het rund
vee liet nogal te wenschen over. Een groot
aantal veestapels werden door mond- en
klauwzeer, meestal niet van kwaadaardigen
aard bezocht. In het algemeen leeft de be
langstelling voor de melkveehouderij weer
wat op. Er kwamen 6 nieuwe controlever-
een i gingen tot stand.
De prijzen van melkvee en kalfvaarzen
waren over het algemeen goed.
De mesterij was niet zeer rendabel.
De prijzen van melk en boter waren over
het algemeen genomen zeer bevredigend.
De schapenhouderij gaat eerder achter
uit dan vooruit. Het aantal geiten blijft on
geveer stationnair. Het mesten en fokken
van varkens was niet rendabel en is het
niet te verwonderen, dat houderij en fokke
rij worden ingekrompen.
De pluimveehouderij stond wel in het
teeken der belangstelling, de prijzen der
eieren waren veel hooger dan in 1923.
Verder zegt spr. dat de deelname aan
de gewassenkeuring in 1924 even groot
was als in 1923, dat de gunstige resultaten
van de oogstjaren 1923 en 1924 hun in
vloed hebben doen gelden op de koop- en
pachtprijzen der landerijen. De arbeidsge-
legenheden waren zeer bevredigend en
werkloosheid kwam niet voor. Vervolgens
werd een overzicht gegeven van de werk
zaamheden der maatschappij, waaruit haar
krachtige arbeid in het belang harer leden
ten volle naar voren kwam, evenals uit de
mededeelingen over de instellingen der Z.
L M, als het bureau voor landbouwboek-
houden, het pachtbureau, het rechtskundig
bureau, het verkoopbureau en gewassen-
keuring. en de verschillende cursussen. Ook
het werk der commissie uit de Z. L. M.
werd besproken, om dan te komen tot
coöperatie, waarbij geklaagd wordt, dat
die nog lang niet genoeg ingang vindt in
Zeeland.
Verder wordt o.a. nog medegedeeld, dat
het ledental der maatschappij zeer bevredi
gend is en niet vermindert. Het bedraagt
oj. het oogenblik ruim 5000.
Na dit eigenlijk jaaroverzicht kwam spr.
nog even terug op het vraagstuk der emi
gratie, dat hij zeer gewichtig noemde en
daarom het ernstig ter studie aanbeval.
Spr. heeft zelf in Normandië het een en
ander gezien en onderzocht. Het plan is
daar een centralisatie te stichten, die lei
ding en eventueele opleiding geeft. Het is
een prachtig en vruchtbaar" land met een
goed klimaat, dat meermalen, wat den re
genval betreft, op het onze gelijkt. De
iandprijzen zijn er voor pacht zoowel als
aankoop nog iaag en natuurlijk niet met de
onze te vergelijken, hetgeen de opbreng
sten ook niet zijn. Deze kunnen echter aan
merkelijk verhoogd worden bij betere be
mesting en bewerking van den grond. Op
een anderen tijd is er mogelijk wel gelegen
heid uitvoeriger hierover te spreken, even
als over de inrichting van een Nederland
sche kolonisatie aldaar, die voeling blijft
houden met Nederland en den Nederland-
schen landbouw steunt door afname van
flinke krachten, die misschien minderen ar
beid zouden moeten verrichten hier. dan
waartoe zij geschikt zijn terwijl de Fran-
sche landbouw in veel opzichten nog ach
terlijk, door onze lieden krachtig zou kun
nen worden opgebeurd. Dat alles neemt
niet weg dat Zeeland ook de edele krach
ten der landbouwers blijft noodig hebben.
Een Hollandsche dichter zong van de
Zeeuwen, die schrik verspreiden over den
aard, waarbij bedoeld was de schrik van
den Oceaan. Maar onder hen die de zee
bewonen leeft geen braver dan de Zeeuw.
Dat komt van zijn trouw en deugd. Deze
mogen over het rond den aard ten "zegen en
niet ten schrik strekken, maar spr. hoopt,
dat deze toch moge blijken tot zegen van 't
gewest allereerst en allermeest in trouwe
gehechtheid van den ganschen Zeeuwschen
Landbouwstand en van ieder, die de waar
de daarvan erkent, aan de oude voorvader
lijke instelling, die zich nog steeds met hart
en ziel voor de belangen van Zeeland
geeftde Z. L. M.
VLISSINGEN, 24 JUNI.
Het jubileumjaar.
De vereeniging „Vlissingen Vooruit"
heeft, zooals bekend, medewerking voor
den jubileerenden op Zaterdag 29 Augus
tus verzocht van de verschillende buurt-
commissies.
Maandagavond is in het café voorheen
wed. Buning een vergadering gehouden
van bewoners van het Bellampark, onder
voorzitterschap van den heer S. J. HiJÜnga.
Het plan om mede te werken aan een
feestviering vond algemeene instemming,
vooral omdat het Bellamypark een dei-
voornaamste punten is voor de feestviering.
Eenige „dames hebben zich bereid ver
klaard gelden in te zamelen. Het zal na
tuurlijk van de inkomende gelden afhan
gen op welke wijze het Bellamypark aan
de feesten kan deelnemen. Als de finan
ciën het toelaten zal een versierde wagen
aan den optocht deelnemen, terwijl het ook
in het voornemen ligt het Bellamypark te
versieren.
Ongetwijfeld zal het Bellamypark een
concentratiepunt der feestelijkheden wor
den. Daar zal o.a. het oude vaandel van
„Ons Genoegen" worden ingeleverd en een
nieuw vaandel worden uitgereikt.
Des avonds wordt het vuurwerk op de
Zeehondenwerf afgestoken, dus in de on
middellijke nabijheid van het Bellamypark.
Wij wekken daarom de bewoners van het
Bellamypark en vooral de neringdoenden
en caféhouders krachtig op, flink uit den
hoek te komen en de bewoners van dit
drukke stadsdeel zullen toonen dat het ju
bileumjaar ook voor hen van groote betee-
kenis is. Zij hebben ook een groot belang
bij den voortdurenden bloei van de Kon.
Maatsch. ,,de Schelde" en de stoomvaart
maatschappij ..Zeeland" en daarvoor die
nen zij zeker een offer over te hebben.
Stoomvaart-Maatschappij „Zeeland".
De eetzaal van de stoomschepen der
stoomvaart-maatschappij „Zeeland"heeft
een charmante verandering ondergaan. Er
is nl. een vergrooting aangebracht, zit
plaats gevende aan 24 personen, aan 2- en
4-persoons-tafels. Het geheel maakt zoo'n
prettigen indruk, dat op de eerste reis van
het stoomschip „Mecklenburg" een ieder in
die keurige omgeving wilde plaats nemen.
De stijl is geheel afwijkend van den streng
Hollandschen eenvoud, waardoor de groote
eetzaal tot nu toe karakteristiek was. Een
lichte, vroolijke toon met Chineesch hout-
stijwerk en keurig Hollandsch damast op
de paneelen geven aan het geheel een
charme, die stellig aan den eetlust ten
goede moet komen. De firma Mutters, die
het werk uitvoerde, heeft groot succes te
boeken met deze smaakvolle decoratie.
Om tegemoet te komen aan het steeds
groeiend goederenverkeer is bovendien een
groot huttencomplex tot laadruim ingericht
geworden. Beide veranderingen zullen, naar
wij hopen, het verkeer met de „Zeeland"-
booten ten goede komen.
Prov. stoombootdienst op de
Westerschelde.
Met ingang van 1 Juli zal een wijziging
worden gebracht in de dienstregeling van
den stoombootdienst op de Westerschelde
voor de lijn Vlissingen-Breskens. Er zal van
dien datum af des avonds 7.30 een boot van
hier vertrekken, waardoor reizigers die
met dén sneltrein van 6.57 hier aankomen,
nog naar Breskens kunnen oversteken. De
ze boot blijft te Breskens en vertrekt des
morgens 6:25 vandaar en geeft aansluiting
op den des morgens 7.07 (des Zondags
7.12) van hier vertrekkenden trein.
Rede van minister Colijn.
Bij honderden stroomden gisterenavond
dt menschen naar de Nieuwe Middelkerk^
en reeds lang voor den aanvang was hef
kerkgebouw tot in de uiterste hoeken ge
vuld. Onder de schare heerschte een opge
wekte stemming en werd de tijd van wach
ten gekort met het zingen van vaderland-
sche liederen. Toen om half negen minister
Colijn naar het spreekgestoelde werd ge
leid, barstte een geweldig applaus los en
werd hem daarna spontaan toegezongen
,.Dat 's Heeren zegen op U daal".
De heer P. G. Laernoes, voorzitter der
anti-rev. kiesvereeniging, opende de bijeen
komst en liet zingen Psalm 68 1, las Ps.
72 1—9, ging voor in gebed en richtte
daarna een hartelijk welkomstwoord tot
den heer Colijn -
Deze, het woord verkijgende, begon met
te zeggen dat al voert hij op dezen dag
voor de derde maal het woord, hij nog niet
aan het einde van zijn kracht is. Wanneer
men echter de laatste weken nagaat, dan
gelooft spreker, dat het tijd wordt dat de
stembus gesloten wordt. Het wordt moeilijk
voor de tegenstanders om nog meer onhei
len uit te denken, die op rekening van de
anti-rev. partij geschoven kunnen worden.
Spreker zou dezen avond spreken over
hetgeèn is gedaan in de afgeloopen 3 jaar
over hetgeen wij niet hebben kunnen doen
en wat wij voornemens zijn te doen in de
komende 4 jaren.
Vooraf wees spreker er op, dat er aller-
wege geklaagd wordt over het verloren
gegane contact tusschen het parlement en
Clngez. Mededeeling.)
de kiezers. De band tusschen kiezers en
gekozenen is niet meer zoo sterk als deze in
vroegere tijden placht te zijn. Een der oor
zaken hiervan is zeker het tegenwoordige
kiesstelsel. De hoofdoorzaak is echter, dat
ei meer dan vroeger een tegenstelling is
gekomen tusschen de verkiezingen en de
daden, in het parlement verricht. Wanneer
men zich maar onthouden had van het voor
spellen van allerlei begeerlijks, dan zou de
teleurstelling ook niet in die mate zijn op
getreden als nu het geval is. Dan waren er
ook geen groepen gekomen, die heil ver
wachten van een nabootsing van hetgeen
in Italië en Spanje geschiedde. Alléén wan
neer de parlementaire werkzaamheden vol
komen in overeenstemming zijn met het
geen geboden wordt, zal het vertrouwen
weder terugkeeren.
Aan overdreven beloften heeft de anti-
rev. partij zich nooit schuldig gemaakt. Spr.
roept in herinnering, dat de anti-rev. in
1922 de verkiezingen zijn ingegaan met een
ernstige waarschuwing, welke gevaren ons
lang bedreigden. De ziekte waaraan ver
schillende landen rondom ons leden, was
de wanorde in de financieele huishouding
van den staat, waardoor zij dreigden ineen
te storten. Ook ons land stond toen aan den
rand van een ernstig gevaar. De Nederland
sche financiën waren dermate ontredderd
dat het jaarlijksch tekort zou stijgen tot
150.000.000. Dat van 1911 af, op enkele
uitzonderingen na ieder jaar meer geld is
uitgegeven dan binnen kwam en de staats
schuld ontzettend steeg. Een huisgezin, dat
hetzelfde doet zal na enkele jaren naar den
kelder gaan. Nir heeft de staat het wei ge
makkelijker Hij kan langer borgen, maar
cok daaraan komt een eind.
De anti-rev. hebben den eisch tot bezuini
ging niet onder stoelen of banken gestoken
maar luide de noodzaak tot bezuiniging aan
het gansche volk verkondigd.
In 1923 werd toen spr. aangezocht in den
dreigenden toestand verbetering te brengen.
Dit was geen gemakkelijk werk, omdat
men vooruit wist dat men bij het aanvaar
den van die taak op velerlei tegenstand zou
stuiten. Toch heeft spreker geen oogenblik
geaarzeld om die taak te aanvaarden. Van
af 1923 is die taak verricht onder leiding
van de anti-rev. partij. Spr. drukt zich op
zettelijk zoo uit, omdat niet hij, maar de
partij dit gedaan heeft. Immers hoe zou
spr. in staat zijn geweest dien arbeid te
verrichten, als hij niet wist dat de gansche
anti-rev. partij hem trouw ter zijde stond.
In de laatste dagen beluistert spr. echter
een toon van klacht, nl. deze dat hij teveel
op den voorgrond plaatst het aandeel dat
de anti-rev. partij in deze taak heeft gehad.
Dit is echter geheel onjuist. Tal van malen
heeft spr. gewezen op den steun die ook
van R.-Kath. en Chr.-Hist. zijde hieraan is
verleend. Toch zou spr. gaarne zien, dat zij
niet alleen een deel van den lof voor zich
opeischten, maar ook een gedeelte van de
blaam en den smaad, die geheel op de anti-
rev. partij neerkomt.
Toen het werk begon, kwam de critiek.
130 millioen schuld in een enkel jaar delgen
leek velen onbereikbaar en niets dan bluf.
Maar toen 't volbracht was zei men Zoo
hadden wij het ook gekund. Spr. is er van
overtuigd, dat er meer waren in ons land,
die dat konden, anders zou het er in Neder
land droevig uitzien, De critiek verflauwde
langzamerhand. Er rest nu vrijwel alleen
nog van de opmerking, zooals o.a. de heer
Wibaut in de Eerste Kamer zeïde, dat het te
vlug geschiedde Dat is een kwestie van
smaak. Men kan zich bij den tandarts een
tand in twee keer laten trekken, maar ik
geloof, dat het voor den patiënt beter is,
dat het in één keer geschiedt. Doch spreker
wijst er op, dat steeds rekening moet ge
houden worden met tegenvallers, die er in
derdaad zijn. Was de begrooting in 1925
niet sluitend gekomen, dan waren wij in
1926 zeker hierin niet geslaagd, door de
moeilijkheden die zich in dit jaar hebben
voorgedaan.
Onder de vele maatregelen waren er ook
die sterk ingrepen in het leven der ambte
naren, die in korten tijd 20 van hun sa
laris moesten afstaan. Spr. was de overtui
ging toegedaan, dat 't beter was door ieder
jaar een beetje te knijpen, afdoende maat
regelen te nemen. Er moest een zwaar offer
gebracht worden, maar dan hadden de amb
tenaren ook de zekerheid, dat ze na 1925
niet voor nieuwe offers beducht behoefden
te zijn. Spr. kan de verzekering geven dat
het nu klaar,is.
Dan was er nog een ernstige critiek in
eigen kring, die van meerdere zijden
kwam, nl. of al die maatregelen voor het
economisch herstel nu wel in overeenstem
ming zijn met het adagium, dat we altijd
doen weerklingen het geestelijke voorop
en hft stoffelijke daarna.
De vraag is, of het overeenkomstig is
met onze beginselen, wanneer de overheid
hun, die haar leenden, de volle waarde van
hun geld terug geeft. Wanneer zij zorgt,
dat de ouden van dagen iedere week hun
3 in waardevolle guldens ontvangen.
Of zij haar plicht doet, wanneer de dia-
konieën haar werk van barmhartigheid
kunnen bliiven doorvoeren wanneer ker
ken, kerkgenootschappen en zendingsge
nootschappen de zending onder heiden en
Mohammedaan kunnen voortzetten en niet
het werk van driekwart eeuw moeten prijs
geven zooals dit in Duitschland is geschied.
Is dat Mammondienst of de roeping en
plicht der overheid, die het recht wil hand
haven voor het geheele volk en het behoe
den voor de rampen en ellende, waarin zoo-
velen zijn weggezonken
Spreker heeft de ontzettende gevolgen
in Duitschland gezien van de inflatie, die
