ZATERDAG 1 MAART
Eerste Blad
NO52
62e Jaargang
1924-»
De taak der Muziek.
FEUILLETON
PARKERS RUST.
Brieven uit de Hofstad
Beursbeschouwingen
VLISSINGSCHE COURANT
Hit nummer bestaat uit 2 bladen
Zou men zich het menschelijk leven
zonder zang, zonder muziek wel goed
kunnen voorstellen Zonder nog de uit
spraak geheel te beamen dat „Was
muziek en zang er niet, het leven had
„een waarde toch zou. Indien deze
beide uitingen van bet menschelijk ge
moed ons ontzegd waren, het leven zeer
zeker een van zijn groote aantrekkelijk
heden missen. Het groote onderscheid
tusschen mensch en dier, komt onder
meer wel hierin in het bijzonder uit, dat
waar de eerste de muziek zoo hoog
verheft en de zang tot een ongeëvenaar
de ontwikkeling heeft opgevoerd, de
laatstewe zullen de vogels ditmaal
uitzonderen de zangkunst, noch de
muzikaliteit kennen. En naarmate ook
de mensch in beschaving toeneemt,
naar mate hij van onbeschaafde wilde
geworden is tot het verfijnde gevoels-
en denkwezen, dat het kenmerk van een
beschaafd mensch uitmaakt, naar die
zelfde mate is ook muziek en zang tot
een steeds hooger trap van ontwikke
ling gevoerd, en hebben zij die groote
hoogte en voortreffelijkheid bereikt,
welke ons op schoone uitvoeringen door
uitnemende kunstenaars geboden wordt.
Het mag, ondanks zooveel dat ons in
de huidige beschaving met haar vreem
de uitwassen onbevredigd, teleurge
steld, ja beschaamd doet zijn, ais een
verheugend feit worden aangemerkt,
dat in de laatste 10, 20 jaar de muziek
onder de schoone kunsten alom in de
wereld de voornaamste plaats is gaan
innemen.
Ook in ons land doet zich dat ver
schijnsel in toenemende mate voor. In
tal van onze kleine of grootere plaatsen
telt men uitnemende muziekbeoefenaren
niet alleen, maar daaronder zijn er velen
die hunne gaven gaarne tot genot en
verheffing hunner medemenschen ver
mogen dienstbaar te maken zij vormen
zich dikwijls tot werkelijk uitnemende
muziek-gezeischappen, waarbij de aard
van het gebodene op een waarlijk hoog
peil pleegt te staan. En wie in het mu
ziekleven onzer grootste steden geen
vreemdeling is, weet hoe daar honder
den, zelfs duizenden naar de muziek
tempels opgaan, om er in aandachtige
en toegewijde stilte, de groote meester
werken uit vroegeren of huidigen tijd te
hooren en te genieten.
Het groote, voornaamste doel dier
muziek is om ons een wijle aan de zor
gen en beslommeringen van het dage-
lijksch leven te onttrekken, om ons op
te voeren, in geest en gemoed naar de
reine sferen van een ander bestaan, van
de andere wereld, de wereld der tonen
«n klanken, met hare oneindige, onstof-
lelijke verrukkingen, met haar vreugden
en smarten, met haar meedesleepende
heerlijkheid. Dan gevoelen velen zich na
het aanhooren als het ware een ander,
een beter mensch geworden zij gevoe
len zich zooveel nietigs en kleins ont
vallen, gevoelen zich zooveel rijker en
Roman van FRIEDR1CH JACOBSEN.
33;
Ik dank u, mijn vriend. Toch kan
ik uw verzoek niet vervullen. U behoeft
niet bang te zijn, dat ik door een ont
hulling nog meer van streek zal gera
ken. Ik vermoed meer, dan de wereld
denkt de waarheid kan alleen een ver
lichting voor mij beteekenen.
Zoo ging ze van hem heen. En de
wolken aan den hemel waren zóó laag
"P de aarde gedaald, dat Jükul op den
terugtocht zei zooiets kende hij alleen
uit zijn vaderland aan den voet van den
Hekla, dan begon de aarde te beven en
bracht haar verborgen inhoud te
voorschijn.
Het manuscript.
Toen Edith de bladen meenam, had
ze er geen blik in geworpen, want het
ontbrak haar aan den noodigen moed,
en bovendien had ze er een zekeren
'Ogenzin in. Ze wist al, dat Frank zijn
stof niet bepaald discreet behandeld
had, en er is geen vrouw in de wereld,
uie zulke dingen onverschillig aan zich
voorbij laat gaan.
Nu haalde ze den onvoltooiden ro-
"1?" voorschijn. Ze wilde hem lezen
riP e Plaats, waar hij ontstaan was, in
nlCrf-A waarvan de gordijnen en
!,';I ue.s noS steeds een lichten geur
het vergif verspreidden, waarmee
sterker geworden. Gelukkig degenen,
die zóó de taal der muziek weten te
verstaan en tot zich te laten spreken
Doch ook anderen, die niet in die
mate den invloed uit het rijk der tonen
ondergaan, zouden niet gaarne de mu
ziek uit hun leven missen willen. Want
het eenvoudigste lied, mits gezongen
met het hart, met het gemoed, het vindt
ongetwijfeld weerklank bij velen, voor
wie, laat ons zeggen de hoogere muzi
kale regionen overigens gesloten sferen
blijven. In dat eenvoudige lied toch
spreekt vaak zich uit, wat diep-in, op
den bodem van ons hart te sluimeren
ligt en zich op geen andere wijze weet
verstaanbaar te maken. Wat woorden
vaak onmogelijk kunnen uitdrukken, dat
vermag veeleer het lied, zoo maar
daarin medetrilt, medeleeft iets van dat
onzegbare, maar toch duidelijk ver
staanbare, wat we gewoon zijn de taal
des harten te noemen. Dat juist is het
groote voorrecht der muziek, dat zij
rechtstreeks den weg vindt naar het
menschelijk hart. Wie harer beoefena
ren dien weg niet te bewandelen weet,
nimmer zal zijn kunde, hoe groot ook,
ons in geestdrift kunnen brengen. En
vandaar dat de vaardigste zanger, de
kundigste musicus, zoo hem dat kleine
gouden sleuteltje ontzegd werd, dat
onze hartekamer openen kan, ons vol
komen ongeroerd Iaat. O, zeker we heb
ben dan woorden van bewondering te
over voor zijn vaardigheid, zijn knap
heid, zijn techniek en kennis, maar hem
nogmaals te hooren begeeren we niet.
Hij liet en laat ons koud.
De taal der muziek wie haar weet
te spelen, wie haar weet te verstaan,
het leven heeft, hem of haar een rijke
gave in den schoot geworpen, waarvoor
men dubbel dankbaar behoort te zijn.
Doch zoo die taak geheel te leeren be
grijpen, niet ieder gegeven is, dan toch
kunnen velen, mits toegerust met den
ernstigen wil, met het oprecht verlangen
daartoe zich met haar nog vertrouwd
genoeg maken. Zoo ergens, dan vindt
hier de bestede moeite duizendvoudig
loon
Binnenhof. Een oud-type.
'Eén van de mooiste, meest typische
en historisch belangrijkste plekken van
ons land is ongetwijfeld het Binnenhof.
Om alle vergissing te voorkomen voe
gen wij er bij, dat wij ons tot het uiter
lijk van dit plekje bepalen en heel niet
denken aan al hetgeen zich achter de
oude gevels in de zalen van den ouden
hof der Hollandsche graven, pleegt af
te spelen.
Uit een oogpunt van architectuur is
het Binnenhof een der fraaiste plekjes.
Sedert de oude loterijzaal is hersteld en
alle leelijke aanplaksets zijn verwijderd,
sedert alle moderne vergrijpen aan den
ouden gevel zijn weggenomen, is er nog
maar één ding dat het Binnenhof ont
siert en dat is de tram-geleiding. Ge
lukkig zal die mettertijd ook verdwij
nen. Eigenlijk had zij al jaren lang ver
dwenen moeten zijn en als laatste fatale
datum stond 1 Maart 1924 opgegeven,
maar de Minister van Waterstaat heeft
zich laten lijmen om weer tot 1 October
a.s. uitstel te geven.
Het is jammer dat de minister zich
de zieke zijn fantasie geprikkeld had.
Het huis was als uitgestorven. Zeker,
buiten de meesteres waren er nog drie
menschen in het huis, maar het was,
alsof ze voelden, dat de gebeurtenissen
'van de laatste dagen slechts de voor
bereiding waren voor de oplossing van
een duister raadsel.
Het manuscript was geheel op de
machine geschreven. Bij het vluchtig
doorbladeren ontdekte Edith echter een
merkbaar onderscheid. Terwijl de eerste
bladen heel regelmatig getypt waren,
werd het later steeds onzekerder. Aan
het eind had Frank telkens verkeerde
toetsen aangetikt en de laatste bladzijde
was een onleesbaar mengelmoes van
willekeurig samengestelde letters. Daar
was zijn ziekte dus duidelijk uitgebro
ken. Nu begon Edith nauwkeurig te le
zen. Het werk droeg den titel „De
Broeders". De naam van den auteur
werd niet genoemd, op die plaats ston
den slechts drie sterretjes, terwijl Frank
zijn eersten romen „Vergift" met zijn
vollen naam geteekend had.
De weinige handelende personen wa
ren alleen bij hun voornamen genoemd
en de geschiedenis speelde in een niet
bestaande Duitschc stad aan de Russi
sche grens. Daarmee was de beschei
denheid echter ten einde, want de beide
broers heetten Frank en John, de heldin
de dochter van een arts, droeg den
naam van Edith en eindelijk speelde een
chauffeur met den naam van Jozef een
belangrijke rol. De heele inleiding van
den roman was een getrouwe weergave
van Parker's verleden de held kwam
hiertoe heeft laten overhalen, want het
was geheel en al overbodig. Weliswaar
is de trambaan, die in de plaats van
den bocht over het Binnenhof moet ko
men, niet gereed, maar dat is de opzet
telijke schuld van het gemeentebestuur
en wanneer de minister had geweigerd
wederom verlenging te geven, had hij
daardoor een voortreffelijke dienst be
wezen aan de Hagenaars. Zijne Excel
lentie zou daardoor eens heel duidelijk
hebben doen zien, hoe de sabotage van
het gemeentebestuur ten opzichte van
den verkeersweg langs de Gevangen
poort ten nadeele van de burgerij is.
Precies een jaar is het geleden dat de
huizen bij deze poort waren wegge
ruimd en sedert is er niets gedaan om
den weg aan fe leggen. Dit verzuim is
boosaardig opzet van het dagelijksch
bestuur, omdat dit zijn zin niet heeft
gekregen in zake de wijze van aanleg.
Spoedig zal wederom een voorstel van
Burg. en Weth. worden ingediend en
men zal zien dat dit tracht het reeds
lang genomen raadsbesluit gedeeltelijk
te wijzigen, zoodat het dagelijksch be
stuur zijn zin krijgt.
In elk geval schijnt het nu de bedoe
ling te zijn, dat 1 October de weg ge
reed is en wij hopen zeer dat de Minis
ter van Waterstaat niet wederom uit
stel zal geven van het wegnemen der
trambaan op het Binnenhof.
Het gemeentebestuur heeft dezer da
gen een bericht gelanceerd, dat Berlage
druk bezig is met het ontwerpen van
een plan en dat daarop alles heeft moe
ten wachten. Dat is weer zoo'n eeht
officieel leugentje, dat de bedoeling
heeft 't publiek in den waan te brengen'
dat het gemeentebestuur zeer diligent
is. Berlage is heelemaal niet meer
noodig voor het plan dat de Raad reeds
heeft goedgekeurd. Het gemeentebe
stuur had den volgenden dag na hef
besluit aan de uitvoering kunnen begin
nen. Maar het deed dit niet, omdat het
besluit niet naar zijn zin was.
Zoo leidt een gemeentebestuur het
pubHek bij den neus 1
Wij zijn Zondag even de hand wezen
drukken aan den oudsten kunstschilder
van ons land, Gerrit Roermeester, die
op dien dag zijn tachtigsten verjaardag
vierde en deswege door het schilders
genootschap Puichri Studio gehuldigd
werd.
Roermeester is een écht type van de
oude schildersschool, waartoe o.a. de
Marissen hebben behoord. Dat waren
je echte, onvervalschte artisten, die
leefden, dachten en deden ais men
schen, die het geluk van de schoone na
tuur en van de kunst kennen. In de
plassen bij Nieuwveen was „Roer" in
zijn element. Daar vischte hij, daar
schilderde 'hij, daar leefde hij ais een
rustieke bohemiën. Hij hield van de
natuur ais een kind van- zijn spel. Zijn
werk teekent echt den artist mooie ge
voelige stukjes gaf hij weer, maar hij
had om de rest maling. Hij was niet de
piet-de-peuteraar die psychoanaly
tisch werkt of zwaarwichtige theorieën
over de kunst verkondigt. Het leven
van „Roer" is zeer veelbewogen ge
weest hij heeft gezworven en mis
schien het dikwijls slecht gehad. Maar
zooals je hem daar Zondag op de re
ceptie zag staan, één en al stralend ge
luk tegenover die drom vrienden, die
hem kwamen gelukwenschen, was hij de
eeuwig-jonge kunstenaar, die niet an
ders zou kunnen zijn dan kunstenaar.
Zijn gezichtsvermogen is grootendeels
verdwenen, zijn wilde lokken zijn dun-
gezaaid, zijn verweerde huid rimpelt,
als onterfd avonturier uit Amerika hij
ging wonen in de eenzame villa, die op
de fundamenten van een oude brouwerij
gebouwd was, en hij verloofde zich met
de dochter van den arts, precies zoo, als
het in werkelijkheid met Edith Claudius
gebeurd was.
Op deze plaats van het werk vertoef
de de lezeres wat langer. Ze wist nu,
dat haar man in zijn roman een soort
bekentenis had afgelegd, en ze twijfelde
er niet aan, dat hij niets achtergehouden
had. Nu zou hij ook eindelijk de reden
van zijn huwelijk verklaren, die haar tot
nu toe een raadsel was gebleven.
En daar stond het in een paar zinnen
duidelijk en scherp.
„Frank hield niet van Edith om haar
schoonheid of om haar geld maar hij
was er zich van bewust, dat alleen een
verbintenis met die vrouw vol wils
kracht hein van zijn vreeselijke ziekte
genezen kon, welke sinds jaren zijn le
ven vergiftigde en hem een vroegen
ondergang tegemoet voeren moest. Te
gelijk gevoelde hij echter de noodzake
lijkheid zich vóór zijn huwelijk in het
bezit van een vermogen te stellen, om
dat zijn duister en onbekend verleden
geen andere garantie gaf. En dit was
de oorzaak van het tragische gebeuren,
waaraan hij ten slotte onderging.
Over de volgende bladen las Edith
haastig heen. Ze boden haar geen
nieuws en omdat het werk overeen
komstig sensatieromans in hoofdstuk
ken met pakkende titels verdeeld was,
zocht ze naar één, dat haar belang in
boezemde, in de vaste overtuiging, dat
maar zijn geest is helder, glashelder.
Het is soms haast aandoenlijk, die
hartelijke genegenheid, dat weerzien
van oude vrienden. Zij hebben „Roer"
niet alleen gelaten op zijn verjaardag
het was er propvol op de receptie, die
Puichri had op touw gezet en als er
één is die het verdiende, dan was het
deze oude stoere kunstenaar.
Wat jammer toch, dat de gemeen
schap niet zorgt dat de levensavond
van menschen als deze beter bezorgd
Is. Wat smijt men niet mïllioenen weg
aan nutteloos gepruts om de wereld
iets beter te maken en wat zouden
eenige honderden hier levensgeluk
brengen, nadat een lang leven is ge
geven aan de Kunst.
Zonderling dat niet sterker de aan
drang is voor het eerst noodige in onze
samenleving, een goede zorg voor den
ouden dag. Daarin schuilt niet alleen
een belangrijke sociale maatregel te
genover de ouden van dagen zelf, maar
ook tegenover de jongere, wier beste
tijd dikwijls verloren gaat, oindat een
oudere niet kan heengaan van zijn
plaats, daar hij dan geen middel van
bestaan meer zou hebben.
In ons overbevolkt land is het tijdig
plaats maken van de ouderen een drin
genden eisdi.
Het was vroeger een eerezaak voor
een familie, dat het goed voor haar
oude dienstknechten zorgde.
Maar wie heeft ooit gezorgd voor de
oude kienstknechten in het huis van de
Kunst EIBER.
Nieuwe dating van Francs.
Daling der Hongaarsche Kro
nen. De vóór-oorlogsche lee
ningen van Hongarije. Het
dividend der Ananconda gepas
seerd. De koersval van aan
deden Gouda Kaarsen. Ook
Jurgens flauwer. Kapitaals-
reductie bij de Vereenigde Olas-
fabrieken.
Het is in de afgeloopen week op
nieuw duidelijk geworden dat men- ten
aanzien van den economischen toestand
van ons land, trouwens van heel Euro
pa, niet dan met een voorzichtig opti
misme bezield mag zijn. Hoewel de lijn
van de conjunctuur zich over een lan
goren afstand beschouwd, in opgaande
richting blijft bewegen, doen er zich tel
kens verschijnselen voor die aan de
crisis herinneren. De vorige maal heb
ben we stilgestaan bij de daling van den
Frankenkoers, die sedert wel even tot
staan kwam, maar de laatste dagen op
nieuw is ingezet na te New-York van
$4.16 tot S 4.33 te zijn hersteld, daal
de de noteering op 27 Februari tot
$4.12, het laagste punt dat dusver be
reikt werd, overeenkomende met een
koers van circa 11.04 ten onzent. De
Belgische franc liep reeds beneden 10
teiug, wat er klaarblijkelijk toe heeft
bijgedragen dat de Belgische Kamer
haar vertrouwen aan de regeering heeft
opgezegd en het Fransch-Belgische
handelsverdrag heeft verworpen. Men
begint in België nu ook in te zien dat
men met Frankrijk in verkeerd gezel
schap is. Het is mogelijk dat uit de te
leurstellingen van de laatste weken,
wat de buitenlandsche wisselkoersen
betreft, iets goeds geboren wordt dat
men ter elfder ure tot overeenstemming
met Duitschland bereid is en de voor
stellen der Coipmissie van Deskundi
gen zal aanvaarden, voorloopig brengt
het den schrijver niet mogelijk geweest
zou zijn de oplossing tot aan het eind
te verschuiven.
Daar kwam het al, het hoofdstuk met
den geheimzinnigen titel „De Kelder".
Edith luisterde eens, sloop naar de
deur om den grendel er op te schuiven
en daarna las ze het volgende
„Frank verwachtte het bezoek van
zijn broer John dien erfenisjager had
hij altijd ai uit het diepst van zijn ziel
gehaat, maar de gewoonte om zijn ge
dachten en gemoedsstemming te ver
bergen, had tot gevolg gehad, dat de
testamentsopening heel vredig voorbij
gegaan was, en dat John zich gedron
gen voelde, vrijwillig een klein deel van
zijn erfenis af te staan.
Het weerzien kon dus onder den
schijn van broederlijke gevoelens plaats
vinden en het was zoo goed als zeker,
dat niemand zich erg om den vreemde
ling in het eenzame huis zou bekomme
ren. Hij kon daar zonder opzien te baren
verdwijnen en dan zou zijn spoor wel
verloren gaan.
Deze meening voerde Frank tot het
besluit zijn broer te dooden en zich in
het bezit van de erfenis te stellen een
toevallige ontdekking ondersteunde dit
plan en vergemnkkeiijkte de mogelijk
heid van de uitvoering.
Frank bewoonde een villa, waar voor
ongeveer dertig jaren de brouwerij van
zijn grootvader gestaan had. Het huis
was na dien tijd door een Engelschman
voor persoonlijke doeleinden ingericht,
en het was in het geheel niet buiten
gesloten, dat de metselaars uit gemak
INOEZONDEN MEDEDEELINUEN.
Waar NIEMEIJER'5
STER-TABAK
haar cjeuruersprerdt;
Daar heerscht tevredenheid i
TURKSCHE
ROZENZEEP
HfcT SCHOONHEIDSMIDDEL
de valuta-daling voor 'handel en beirr-
zen nieuwe onzekerheid. Het blijkt nu
ook wel dat de franc-daling niet met
financieeie hervormingen in het bin
nenland is te stuiten, maar dat de bui
tenlandsche politiek haar veroorzaakt.
Koorts met koorts bestrijden doet bijna
geen dokter meerde bacillen, die hef
ziekteproces veroorzaken, moeten ver
dreven of gedood.
Zoo staat het ook met Hongarije, dat
langen tijd bezig geweest is zijn finan
ciën en daardoor zijn wisselkoers te
stabiliseeren zonder buitenlandsche
hulp. Weliswaar heeft men ook reeds
lar.g over buitenlandsche leeningen,
een soort Vol'kenbond'lecning naar het
voorbeeld van Oostenrijk, onderhan
deld, dusver bleef het bij besprekingen
en moest men op eigen wieken drijven.
Hierdoor is in het binnenland het ver
trouwen in de Hongaarsche Kroon ern
stig geschokt, zoodat voor een Pond-
sterling, dat te Londen met 120.000 a
140.000 Hong. Kronen betaald werd, te
Budapest Kr. 400.000 werd besteed en
de prijzen van waardevaste goederen
en fondsen bij sprongen omhoog liepen,
't Gewone verschijnsel der inflatie. In
de tweede week van de vorige maand
steeg de bankbiljettenomloop met bijna
35 milliard tot ruim 1 billioen, zoodat
men op het 'Duitschc pad flinke vorde
ringen maakt. De oorzaken zijn ook al
heel eenvoudig. De handelsbalans is
sterk passief, de betalingsbalans in
nog ergere mate en' de regeering heeft
de tering niet naar de nering gezet,
vermoedelijk niet kunnen zetten. Het
financieeie evenwicht der successiesta-
ten is na het uiteenscheuren der oude
Donaumonarchie niet zoo gemakkelijk
te vinden. Het schijnt dat nu met de
buitenlandsche leeningen eenige haast
zal worden gemaakt, dat men ook zal
trachten te komen tot een goudnoten
bank en tot een regeling der schulden.
Maar intusschen heeft er bij de 'bevol
king weer een kapitaalsverschuiving
plaats gehad, die de uitvoering van de
financieeie plannen der regeering aan
merkelijk zal bemoeilijken.
Waar de zaken in Hongarije zoo
staan, ligt het voor de hand, dat men
zich met betrekking tot een regeling
der vóóroorlogsche schulden, waarvan
ook ons publiek een deel bezit, nog
geen gouden bergen kan droomen. Toch
mag er wel eens op worden gewezen
dat de Hollandsche belegger ten deze
zucht een gedeelte van de kelders, die
onder de brouwerij geweest waren, on
gemoeid gelaten en alleen door een
muur ontoegankelijk gemaakt hadden.
Bij verdere navorschingen vond
Frank de bevestiging van zijn vermoe
dens. Hij maakte een opening 'n den
keldermuur en vond daar achter een
tweeden kelder, waarvan de bodem met
grind bedekt was deze ruimte lag ten
deele nog onder de villa en wel onder
de logeerkamer. Frank hield ziin ont
dekking geheim. Op zijn ronddwalen
in Amerika had hij ook als metselaar
gewerkt, het was een licht karwiitje
voor hem het gat weer dicht te maken
daarna bedekte hij den wand met een
flesschenrek en nam zelf den sleutel van
den kelder mee. Nog ééns in zijn leven
wilde hij naar beneden gaan en dan niet
weer.
Spoedig daarna kwam John. Zijn
bezoek zou slechts korten tijd duren en
dus moest de daad in één van de vol
gende nachten uitgevoerd worden. In
tusschen had er een klein voorval plaats
dat het plan van den dader begunstig
de de gast werd door een hond in de
rechterhand gebeten en hij beeldde zich
in, dat de hond doi geweest was. Daar
om stemde hij ook toe in het voorstel
van zijn broer om den volgenden mor
gen met de auto naar Hamburg te gaan,
waar hij, vóór naar New-York te gaan,
een instituut van Pasteur bezoeken kon.
Dit plan was gemaakt in tegenwoor
digheid van een derde, en daarmee was
de mogelijkheid geschapen, een afreis
van John voor te spiegelen, die nooit
plaats zou hebben.
(Wordt vervolgd.)
