DONDERDAG lO JANUARI
ater.
62e Jaargang
1924—
OEMEENTEBESTUUR
BINNENLAND
gen'
FEUILLETON
Gestolen Geluk
Stads=en Provlncienfeuws
Openbare
a enz.
vond bios-
uur.
'ondagtnid-
bioscoop-
uur.
ondagmid-
A. G. O.,
Januari.
Vliiitair Te-
skera de-bal
ifonds, „de
ver kinder-
1/2 uur.
squé, Con-
5 DAG
r. son
T.m. mi
ÏVo8
SSINGSCH
COURAN
DIENSTPLICHT,
Vrijstelling wegeas kostwfftnerschap.
De iBurgemeester van Vlissingen brengt
ingevolge art. 44, tweede lid van het
Dienstplichtbesluit ter openbare kennis, dat
bij beschikking van den Minister van Ma
rine d.d. 7 Januari 1924, no. 154, aan den
aan de Zeemacht toegewezen dienstplich
tige Josephus Johannes van Mulbregt, der
lichting 1923 uit deze gemeente, met in
gang van 16 Maart 1924, vrijstelling van
den dienstplicht is verleend wegens kost
winnerschap voor den tijd van een jaar.
Tegen deze uitspraak kunnen vanaf he
den binnen tien dagen bij de Kroon in be
roep komen, de ingeschrevene wien de uit
spraak geldt, elk der overige voor deze ge
meente ingeschreven personen, of de wet
tige vertegenwoordiger.
Het verzoekschrift, dat met redenen om
kleed móet zijn, moet worden ingediend
b:' den Burgemeester ter Secretarie dezer
gemeente.
De Burgemeester zorgt voor de door
zending van het verzoekschrift.
Vlissingen, 10 Januari 1924.
De Burgemeester voornoemd,
VAN WOELDEREN.
De oplossing van de kabinetscrisis.
De minister van binnenlandsche za
ken en landbouw, voorzitter van den
raad van ministers, heeft gisteren aan
den voorzitter van de Tweede Kamer
den volgenden brief gezonden
Ik heb de eer U Hoogedelgestrenge
te berichten dat thans de aanleiding is
vervallen voor het verzoek, in mijn
brief van 30 October jl. gedaan, om
voorloopig te schorsen de behandeling
van aangelegeheden, bij welke de aan
wezigheid van één of meer leden van
het kabinet gevorderd wordt.
U Hoogedelgestrenge zou mij ver
plichten mij in de gelegenheid te stel
len, in een vergadering der Tweede Ka
mer een regeeringsverklaring af te leg-
De kabinetscrisis.
Door het besluit van de Kroon acht
„de Standaard" de crisis geëindigd, zij
't dan op een andere wijze, dan velen
aanvankelijk gedacht zullen hebben.
Toch is dit bijna ondenkbare geval
herhaling van hetgeen in 1907 met het
kabinet-De Meester geschiedde, nu een
feit geworden.
Dat deze oplossing een goede is, zal
wel door niemand worden staande ge
houden, maar de vraag is, of er ten
slotte een betere te vinden ware ge
weest.
De ervaring der laatste 2% maand
geeft niet veel uitzicht op een bevesti
gend antwoord.
Het blad herinnert er dan aan, dat
men in 1922 saam in zee was gegaan
op een program, dat niet was, gelijk
velen gezegd hebben, een program van
de drie rechtsche groepen, dat door het
kabinet-Ruys moest worden uitgevoerd,
maar dat was een program van den
kabinetsformateur, waaraan de drie
groepen hun goedkeuring gehecht had
den. Zonder reserve, zooals men weet.
Met uitzondering van den heer Kuiper.
In de anti-rev. „Rotterdammer"
schrijft (mr. V. H.) R(utgers)
Den IOen December schreven wij, een
redelijke of bevredigende oplossing der
crisis niet meer te verwachten.
En onder de onbevredigende oplos
singen, die wij ons konden denken,
noemden wij ook, dat H. M. de Konin
gin zich genoodzaakt zou zien het ont
slag van het kabinet te weigeren, omdat
Roman van REINHOLD ORTMANN.
34)
Wellicht moet ik thans nog om
zijnentwille het verschrikkelijke noodlot
zegenen, dat hem wegnam, vóór hij ook
de laatste, bitterste ontgoocheling on
dervond.
- lk weet niet, van welke ontgoo
cheling u spreekt, mama. Ik had hem
slechts beloofd, mijn plicht te doen, en
ik had dien vervuld, ook al moest mijn
hart er onder breken,
Dat zijn woorden, waarmee je mij
niet langer kunt misleiden. Hij geloofde
niet meer aan jouw trouw dat heeft
hem gedood. En dat hij recht had te
twijfelen, is dat dan niet thans zonne
klaar bewezen, thans waar je brandt
van verlangen, je den vroegeren ge
liefde in de armen te werpen Mis
schien heb je hier een samenkomst af
gesproken en de dokter, die zoo hard
nekkig op deze verandering van lucht
aandrong, omdat je de stilte en een
zaamheid van een rouwhuis zoo%lecht
bekwam, hij was misschien als vriende
lijk handlanger mee in het komplot
Zeg me toch, dat je hartsvriend niet
hier is. Verloochen hem toch, als je
dat kunt 1
lk heb hem reden, hem te verloo
chenen. Ja, de man, dien ik liefheb, dien
ik alleen heb lief gehad en altoos zal
geen ander kabinet mogelijk blijkt.
Dat heeft thans plaats gehad.
Daarmede zijn wij in een constitutio
neel niet onbedenkelijken toestand ge
raakt. De ministerieele verantwoorde
lijkheid is een der hoeksteenen onzer
constitutie. De ministerieele verant
woordelijkheid komt het duidelijkst tot
uiting in'het heengaan van een minister
of van een kabinet, wanneer op vitale
punten het gemeen overleg met het par
lement mislukt. Soms kan door ontbin
ding van eene der Kamers herstel van
het tot dusver mislukt overleg worden
beproefd maar bestendiging van een
bewind, dat in overleg met het parle
ment niet zóó kan regeeren, als met
zijn inzicht in de eischen van het staats
bestuur strookt, is met een gezonde op
vatting van de ministerieele verant
woordelijkheid niet in overeenstem
ming.
De „Tijd" is van meening, dat door
het besluit van de Koningin deze ern
stige crisis, die nu juist 73 dagen heeft
geduurd, geëindigd is „want de tien
ministers zullen, huns ondanks, den
nieuw-geschapen toestand wel moeien
aanvaarden", hoewel het blad meent,
dat het voor de leden van het kabinet-
Ruys een onaangenamen bijsmaak zal
hebben, nu zij door de Kroon worden
opgeroepen om opnieuw te regeeren
met een Tweede Kamer „die het be
staande wel kan afbreken, doch tot op
bouwen niet in staat is gebleken." Het
blad hoopt voorts, dat alle ministers,
óók de heeren Aalberse en De Visser,
met het oog op den ernst van den toe
stand, zich opnieuw in den dienst zullen
stellen van 's lands belang.
Volgens „het Volk" is nu, door het
besluit van de Koningin, het parlemen
taire kabinet-Ruys omgezet in een Ko
ninklijk kabinet-Ruys, dat niet meer
krachtens de wilsuiting der rechterzijde
maar krachtens de wilsuiting der Ko
ningin tegen de wilsuiting der rechter
zijde zijn ambt vervult. En het blad
noemt het een hoogst-ernstigen toe
stand door de persoonlijke politiek der
Koningin geschapen.
Zeer waarschijnlijk echter is de Ko
ningin hier slechts het werktuig van
drijvende machten ter rechterzijde. De
halsstarrigheid van den heer Colijn ge
durende deze gansche crisis heeft van
den aanvang af geen ander doel gehad
dan elke andere oplossing onmogelijk
te maken dan die, waarbij hij zelf weer
met de macht bekleed werd de reden
zijner politiek bestond hierin, dat zijn
eigen onmisbaarheid aangetoond moet
worden.
Ook de heer Nolens heeft, als niet
alle teekenen bedriegen, stelselmatig
gedreven naar deze weder-inhuring van
het kabinet-Ruys.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is thans ter ver
gadering bijeengeroepen tegen Dinsdag
a.s., om twee uur. Aan de orde is dan
Behandeling van het verzoek van mej.
Westerman om verlof tot het richten
van vragen tot de regeering betreffen
de het verleenen van ohtslag aan ge
huwde ambtenaressen trekking van de
afdeelingen en regeling van werk
zaamheden.
De voorzitter is voornemens om, na
dat in deze vergadering door de regee
ring mededeelingen zullen zijn gedaan
in verband met het beëindigen van de
kabinetscrisis, voor te stellen, even-
tueele besprekingen naar aanleiding
van die mededeelingen den volgenden
dag te houden en om in de vergadering
van Dinsdag, na hef trekken van de
afdeelingen, over te gaan tot het benoe
men van een lid der huishoudelijke
blijven liefhebben, hij is hier, en in dit
laatste uur, waar ik vol waanzinnigen
angst beefde voor zijn leven maar
waartoe spreek ik met u van hem. Niet
zijn wil of de mijne, doch slechts het
toeval was het, dat ons hier samen ge
bracht heeft, en ik vraag van u immers
niets anders dan de mogelijkheid, zijn
nabijheid te ontvluchten en mij voor
hem te verbergen op een plaats, waar
heen hij mij niet kan volgen. Ik verlang
er niet naar, mij in zijn armen te wer
pen en ik zal hem nooit toebehooren.
De belofte, die ik uw stervenden zoon
deed, staat onoverkomelijk tusschen
hem en mij. Wat is het dus, waarvoor
u vreest
In de doffe oogen der oude vrouw
die bijna uitgebluscht schenen onder
den tranenstroom der laatste maanden,
was plotseling een zonderlinge, bijna
demonische glans gekomen.
Ja, jouw belofte, riep zij met ver
heffing van stem. Aan haar houd ik je
ren je zult die keten niet verbreken,
zoolang ik adem kan halen, lk wil niet,
dat een misdadig geluk wordt opge
bouwd op den grafheuvel van mijn ar
men, vermoorden zoon.
Ilse scheen iets te willen antwoorden,
maar zij bezon zich en ging naar de
deur.
De hemel geve, mama, dat u nim
mer behoeft te berouwen, hoe zwaar u
zich in dit uur tegen mij bezondigt, zei
ze met moede stem, toen zij reeds op
den drempel stond. Met of zonder u,
morgen vertrek ik. Goeden nacht
commissie in de plaats van den heer
Visser van IJzendoorn en, in afwijking
van art. 15 van het reglement van orde,
tot het benoemen van de voorzitters en
de tweede voorzitters der afdeelingen.
Het schip van de „Nederland".
De directie van de Stoomvaart-
Maatschappij „Nederland" schrijft aan
de „N. R. Ct."
Nu wij vrijheid hebben om cijfers
bekend fe maken, Willen wij, tegenover
de gegevens, van andere zijde verstrekt
ten opzichte van den prijs, waarvoor
de Nederlansdche Scheepsbouw Maat
schappij zou hebben ingeschreven voor
den bouw van ons nieuwe passagiers
schip, dé cijfers stellen, die voor ons
den grondslag hebben gevormd voor
onze beslissing omtrent de gunning
De inschrijvingsprijzen van de Hol-
landsche werven waren als volgt
van de combinatie Maat
schappij Feyenoord/
Wilton f 6,200,000
van de combinatie Maat
schappij De Schelde/
Wilton - 6,400,000
van de Nederlandsche
Scheepsbouw Maatsch. - 6.600.000
Door voor de Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij toe te passen de
marge van 5 waarop zij, volgens het
met ons gesloten hellingcontract recht
kan laten gelden, kwam hare inschrij
ving uit op6,270,000
De Nederlandsche Scheepsbouw Mij.
bood ons het groote voordeel van een
belangrijk vluggeren levertijd de beide
andere Hollandsche werven werden
hierdoor feitelijk uitgeschakeld.
Voor de vergelijking met den laag-
sten Franschen inschrijver kwam dus
het aanbod van de Ned. Scheepsbouw
Mij. in aanmerking.
Zooals gezegd, bedroeg
dit 6,600,000
af 5 ten laste der
Stoom-Mij. „Nederland" - 330,000
6,270,000
De Fransche prijs was- 4,900,000
verschil 1,370,000
Bij bouw te Amsterdam be
rekenen wij een bespa
ring aan reiskosten, toe
zicht, transport, enz. van - 50,000
Waar de Nederl. Scheeps
bouw Mij. 2 maanden
vluggere levering geeft
dan de Fransche werf,
kan daardoor in 't voor
deel van de N. S. M. ge
bracht worden een be
drag van
.1,320,000
50,000
f 1,270,000
Eventueele steun van re
geering en gemeente
wege zou hebben kun
nen bedragen maximum - 450,000
ongedekt 820,000
Het ontslag van de gehuwde
ambtenares.
De Koningin heeft gisterenmiddag
ten Paleize in Den Haag ontvangen een
deputatie uit het agitatie-comité inzake
het ontslag van de gehuwde ambtena
res, bestaande uit mevrouw W.Drucker,
mevrouw Koek-Mulder en mevrouw
Schwiez-Rutters, afgevaardigd door de
Algem. Nederl. Vrouwenorganisatie, de
Unie voor Vrouwenbelangen, de Veree-
niging van Staatsburgeressen, de Vrou
wengroep uit den Vrijheidsbond, de
Vrijz.-Dem. Vrouwenclub en de Vrije
Zij ging veel te vroeg voor de
ontvangersweduwe, wier doodelijk ge
krenkt moederhart nog een overvloed
van toorn en bitterheid over haar had
willen uitgieten. In haar opgewonden
heid was de oude vrouw haar misschien
nog gevolgd, als zich niet onverwacht
een stevige hand op haar arm had ge
légd, om haar tegen te houden. Toen
zij zich verbaasd omwendde, zag zij in
het blozende gelaat der professors
weduwe, die van de veranda moest zijn
binnengekomen, zonder dat zij het had
bemerkt.
Laat dat arme jonge ding nu met
rust Me dunkt, je hebt haar meer dan
genoeg gemarteld
Wat wil je daarmee zeggen Je
hebt dus geluisterd
Ja, hoewel het niet mijn gewoonte
is, aan de deuren te luisteren. Maar
ditmaal was mijn belangstelling voor
het lieve, gouden schepseltje dan toch
sterker dan mijn aangeboren beschei
denheid. En terwille van deze belang
stelling mag je ook niet boos op mij
zijn, ais ik mij meng in dingen, die mij
eigenlijk niet mogen aangaan. Je hebt
dus werkelijk besloten, haar tot eeuwi
gen rouw om je dooden zoon te ver-
bordeelen.
iIk veroordeel haar tot niets. Zij is
de vrije meesteres over haar wil. Als zij
het voor haar geweten verantwoorden
kan, een anderen man om den hals te
vallen, hoewel de groeve zich nauwe
lijks boven de kist van haar verloofde
heeft gesloten, ik heb noch de macht,
VronwenversgiMjing. De deputatie be
pleitte biJgMpPfan mevrouw Drucker
gelijke raiBffl vottr alle ambtenaren.
H. M. h»orde met belangstelling de
uiteenzetting aan, richtte vervolgens het
woord tot elk der dames en raadde ten
slotte de deputatie ter zake aan, Haar
een adres te doen toekomen.
Opheffing portvrijdom.
De minister van binnenlandsche za
ken heeft aan de gemeentebesturen het
volgend schrijven gezonden
Naar mij is gebleken, kan mijn circu
laire van 7 December 1923, betreffende
verzendingskosten van dienststukken,
aanleiding geven tot verschil van op
vatting ten aanzien van de vraag, welke
uitgaande correspondentie van ge
meentebesturen valt onder die, waar
voor door mijn departement de porto
kosten aan het staatsbedrijf der post en
telegraaf zullen worden betaald. Het
ligt voor de hand, dat het begrip
„dienststukken van-de gemeentebestu
ren" niet maar kan worden uitgebreid
tot alle stukken, uitgaande van ge
meente-instellingen. Alleen die takken
van gemeentedienst, die tot taak heb
ben het uitoefenen van bestuursfuncties,
komen in aanmerking voor afkoop ten
laste van mijn departement van de kos
ten van de uitgaande die»aprrespon-
dentie. Hieronder vallem^Érhalve in
vollen omvang de gemeentelijke dien
sten ter vervulling van de aan de ge
meente wettelijk opgedragen functies.
Uit deze omschrijving volgt, dat niet
voor afkoop in aanmerking komen de
gemeentebedrijven deze toch worden
zooveel mogelijk commercieel geëxploi
teerd en vallen buiten den eigenlijk ge
zegden publiekrechtelijken overheids
dienst.
Ook de uitgaande dienstcorrespon-
dentie van hoofden van onderwijs-in-
richtingen kan b.v. niet worden ge
rangschikt onder die, welke door mijn
departement zou moeten worden be
taald. Ik doe van dit laatste in het bij
zonder mededeeling aan mijn ambtge
noot van onderwijs, kunsten en weten
schappen.
Ik heb de eer u te verzoeken, bij de
uitvoering van mijn circulaire vari'T
November jl. met het bovenstaande re
kening te houden.
Directe belastingen en vereenigings-
contributie.
Zaterdag 5 Januari hebben, naar het
„Volk" meldt, de inspecteurs der directe
belastingen bericht ontvangen, dat de
mededeelingen van den betrokken mi
nister, dat de vakvereenigingscontribu-
tie mag worden afgetrokken, op een
vergissing berust en wettelijk niet mo
gelijk is. Een dergelijke aftrek moet zijn
grondslag vinden in de wet.
In tien jaar een eigen woning.
De directie van de N. V. Philips'
Gloeilampenfabrieken te Eindhoven
heeft een regeling getroffen, volgens
welke het voor haar arbeiders mogelijk
is in tien jaar een eigen woning te
koopen. Deze woningen zullen een
waarde hebben van ongeveer 3000 en
zullen gebouwd worden overeenkom
stig de wenschen der toekomstige eige
naars, die direct 300 storten en de
hypotheek ad 2400, door de directie
te verleenen, a 4/2 in tien jaar heb
ben af te lossen. Het rijk geeft voor elke
woning een premie van 300.
Bezuiniging op pensioenen.
Naar de „Rsb." verneemt, is men op
het departement van financiën bezig
noch het recht, haar daarin te verhin
deren.
En de belofte, waarmee je haar
wilt houden Kun je mij toevertrouwen,
hoe het daarmee staat
De ontvangersweduwe was blijkbaar
inwendig verontwaardigd over het dui
delijke partij kiezen van haar vriendin
anderzijds echter gaf het haar zekere
verlichting, haar overvol hart voor
iemand lucht te kunnen geven en zoo
schilderde zij de professorsvrouw met
aanklagende welsprekendheid al de
zorgen en bekommernissen, die zij se
dert de verloving van haar zoon geduld
had, de zonderlinge gebeurtenissen op
den avond van zijn ziek worden en ein
delijk het aangrijpende tooneel, dat zich
in zijn stervensuur afspeelde. Met alle
kenteekenen van werkelijke deelneming
luisterde mevrouw von Breuning, maar
het was toch onzeker, of die deelne
ming niet meest degene gold, die in de
oogen der ontvangersweduwe aan on
vergefelijke trouwbreuk schuldig was.
Toen de spreekster geëindigd had,
vroeg zij ronduit
Je bent dus overtuigd, dat zij jouw
Frans nooit werkelijk heeft bemind
toch verlang je thans van haar, dat zij
tot het eind haars levens om hem zal
weenen, dat zij den rouw om 'n onbe-
minden man harer jeugd, haar schoon
heid, haar natuurlijken dorst naar geluk
en vreugde ten offer zal brengen als
een boetelinge
De ontvangersweduwew dacht er aan
dat dr. Stockmar voor kort dezelfde
met het ontwerpen va» een wijziging
der pensioenwetten, waardoor een be
langrijke besparing op deze uitgave zal
verkregen worden.
Volgens inlichtingen van bevoegde
zijde zuilen deze wijzigingen niet alleen
voor het rijk, maar ook voor de ge
meenten een besparing geven in de
kosten der pensioenbijdragen.
Op een vraag, welke gevolgen deze
wijziging zou hebben, zoowel voor het
rijks- als gemeentepersoneel, kon men
het blad niet inlichten, wel bevestigde
men, dat door dit personeel een finan
cieel offer zal moeten worden gebracht.
Lichtschepen.
Naar aanleiding van een onlangs ter
nauwernood ontweken aanvaring tus
schen een lichtschip op de Nederland
sche kust en een te dicht voorbijvarend
stoomschip, dat blijkbaar niet op den
stroom rekende, wordt de scheepvaart
verzocht, de lichtschepen niet te dicht
te naderen.
VLISSINGEN, 10 JANJJARI.
De ziekenhuisJplannen.
Teneinde onze lezers op de hoogte te
houden van het pro en contra inzake de
ziekenhuispiannen, hebben wij' de vori
ge v/eek een ingezonden stuk overgeno
men uit „de Maasbode". Thans zullen
wij een artikel uit „het Volk" overne
men, dat als volgt luidt
Het hoofdgebouw van het tegen
woordige gasthuis, dat ziekenhuis en
oudeiiedengesticht is, was in het begin
der vorige eeuw een logement, en be
antwoordt ondanks veranderingen en
verbeteringen, niet meer aan de eischen
van dezen tijd. De plannen voor een
nieuw ziekenhuis dateeren uit den la-
teren tijd, van reeds meer dan tien jaren
geleden. Er was toen een comité op
gericht door ds. Hogerzeil voor een
protestantsch ziekenhuis, waarna een
ander comité ontstond, dat een adres
aan den raad zond voor een nieuw ge
meente-ziekenhuis. Daarop is een zie
kenhuis-commissie, bestaande uit
raadsleden en deskundigen, benoemd,
om plannen voor een nieuw gemeente
ziekenhuis voor te bereiden. Door de
geraadpleegde deskundigen werd ver
bouwing van het bestaande ziekenhuis
afgeraden verbouwing van het vroe
gere Burgerweeshuis aan de Badhuis
straat zou belangrijke sommen kosten
en evenmin een bevredigende oplossing
geven, en een nieuw ziekenhuis het
was toen in de oorlogsjaren leek on
betaalbaar. Totdat onze tegenwoordige
burgemeester werd benoemd, die den
moed had een commissie te stichten, die
geld van particulieren voor een nieuw
gemeenteziekenhuis wilde bijeenbren
gen. Een niet onbelangrijk bedrag
kwam bij elkaar, maar het was niets
in vergelijking met de honderd-duizen
den die noodig waren. De commissie
heeft toen voor haar rekening een ont
werp voor een nieuw ziekenhuis, hoek
Kerkhoflaan en Hoogeweg, laten rrf-
ken en naar we meenen de voor dit
ziekenhuis benoodigde terreinen aan
gekocht.
Daar het bestuur van het R. K. St.
Joseph-ziekenhuis plannen tot uitbrei
ding had, deed dit enkele jaren geleden
een aanbod aan het gemeentebestuur
om voor 25 jaren de gemeentelijke zie-
kenhuisverpleging over te nemen, de
gemeente zou voor 50.000 per jaar
recht op 10.000 verpleegdagen hebben.
Begin vorig jaar kwam deze zaak in
behandeling, dr. Staverman verdedigde
het aanbod, het werd door den heer De
uitdrukking had gebruikt met betrek
king tot Ilse, en met heftigheid nam zij
die op.
Ja, als een boetelinge Is het niet
haar hart, dat er haar toe drijft, lan zij
het mijnentwege het bewustzijn van
haar schuld.
Welke schuld Heeft zij je zoon
misleid, zoo lang zij met hem verloofd
was Kun je haar nageven, dat zij
een harer plichten heeft verzaakt
In den gewonen zin neen
Maar haar heele verhouding tot hem
was niets dan een groote leugen.
En daarvoor zou zij met de ver
woesting van haar bestaan boeten
Dat kun je van haar verlangen, juist
Jij
Ja ik. Waarom wilde je juist mij
het recht daartoe bestrijden
Omdat ik denk aan een dag,
waarop je in mijn kamer weenend op
den vloer lag en in wanhopige smart
over den gruwzamen dwang, die je een
onbemind man in de armen dreef, je de
haren uit het hoofd trok. Toen maakte
jij je, als ik de zaken goed beoordeel,
aan hetzelfde strafbare onrecht schul
dig, want ook jij werd de verloofde
van dien man, hoewel je hart een ander
toebehoorde. En niet je verloving al
leen, ook heel je huwelijk was, om je
eigen woorden te gebruiken, slechts een
enkele groote leugen.
(Wordt vervolgd.)
