AS ,;DE oWl i-taai) ZATERDAG 13 OCTOBER Eerste Blad ANDELOS S en sch OEST. APKAMER ings-huis, aatschappij van aart 1923 Veteranenklacht. FEUILLETON ZIJN PROEFJAAR. Beursbeschouwingen TURKSCHE ROZENZEEP BINNENLAND Don 373 Wwtöm. epelstraat. IES ^Bij prijzen ooiten l 7. nette gemeub. lion. /liss. Courant" solied waterleiding W. C. Brieven Vliss. Cour." SIGAAR, d, kost maar n t. de Sigaren- IJN, Kleine Markt. Scheldestraat. eenenbeer. lijkstraat. ïh aan een NSTBODE, ht, v. g. g. v. iter K., bureau Courant. :1b.-Rotterdam gen plaatsen. PASSAGIERS EN VEE. v. Ml t. Bolt T.m. uar 8 8 bekomen: Transport- en Exp G. VOS, Tel. CNHOOKN, Tei.162. 'ERHOUT, Tel. 282. ENHEK, Tel. 101. VLISSINGSCHE COURANT Dit nummer bestaat uit 2 bladen Het jaar 1923 zal wel als een bijzon der herdenkingsjaar in onze nationale geschiedenis vermeld blijven. Immers niet alleen dat dit jaar de Koninklijke jubileumfeesten gevierd zag worden, ook in ander opzicht is dit jaarcijfer rijk gebleken aan herdenkingen van wat een kwart-, een halve eeuw, of nog langer heeft plaats gehad aan gedenk waardigs op staatkundig, maatschap pelijk of wetenschappelijk gebied. Ook van krijgskundigen aard is dit jaar een herdenkingsjaar geworden. Immers is het nu 50 jaar geleden, dat de voor ons koloniaal bezit en aanzien zoo hoogst belangrijke Atjeh-ooriog een aanvang nam, een oorlog die eerst 30 jaren latei- zou eindigen met de moeizaam verkre gen overwinning der Nederlandsche wapenen. Twintig jaren reeds is de on derwerping ginds een voldongen feit en is een vreedzame toestand geschapen in dat noordelijkste deel van het groote eiland Sumatra, en heerscht er het Ne- deriandseh gezag onbetwist en onbe- sprongen. Dat daarvoor de grootste opofferin gen zijn moeten gebracht worden, is duidelijk en menig onzer, die nu den rijperen leeftijd bereikt heeft, weet zich nog dien tijd te herinneren, waarin van ons leger onnoemelijk veel geëischt is geworden. Want ook de tegenstander dwong geen geringe eerbied af door schoone eigenschappen van volksaard, zijn taaie volharding, gestaafd door tal- looze bewijzen van onverschrokken moed afgelegd. En zoo aan beide zijden met de grootste krachtsinspanning ge kampt werd, waarbij daden van snood heid en geweld niet zijn uitgebleven, ook momenten van de schoonste toe wijding, moed en plichtsbetrachting heeft de onpartijdige historieschrijver voor beide partijen te boekstaven ge had. Intusschen is de Atjeh-ooriog te recht berucht gebleven om veel dat be ter ware, dat het nimmer was geschied, hetgeen echter niet de minste afbreuk doet of mag doen aan de erkentelijk heid, waarop zij die toen hun leven hebben gewaagd en gegeven, aan spraak mochten maken. Als die noor delijke uithoek van Sumatra, grooter dan ons land, thans een gewest is ge worden, waar elke Nederlandcr*vrij en ongehinderd zich bewegen kan, waar gestadig de beschaving doordringt en een hoogere cultuur haar intrede kon doen, dan is dat voor alles te danken aan de strijders van toen, de mannen die in de Nederlandsche gelederen de eindelijke zege hebben weten te bevech- tn in tailooze gevaarlijke, moordende, afmattende expedities. Velen dezer oud-strijders, dezer man nen die van voorbeeldeloozen moed en trouw blijk gaven zijn nog in leven. De meesten hunner hebben den Indi- schen Archipel niet meer verlaten, doch zich daar een gezin gesticht. Daaronder zijn er talioozen, die het door allerlei omstandigheden niet goed gegaan is, 30) Dora zei-de haar echter, dat het niet in haar voornemen lag, de school te bezichtigen, maar dat zij gekomen was om nieuwe bouwplannen te bespreken. Ze verzocht de moeder van het huis, haar gewone bezigheden voort te zet ten. Werner ontrolde de teekeningen en hield met Dora het -weerbarstige papier vast, dat zich bij de minste vrijheid weer wilde oprollen. Hij verklaarde hoe gemakkelijk de bouwplannen waren uit te voeren, wanneer men den eenen zijvleugel verlengde en op het geheele gebouw een tweede verdieping plaat ste. Er zou daardoor ruimte ontstaan voor een tweede bewaarschool en voor de opleidingsschool voor meisjes, waar bij plaats was voor huishoudonderwijs en voor een naai- en knipcursus, ter wijl ook t'uinbouwonderwijs kon wor den gegeven. Een moestuin was er reeds. Een weide, die zich naast de speelplaats uitstrekte en die -ook het eigendom van de familie Buchwald was, kon mede ommuurd worden en zou een tweede speelplaats kunnen worden, die ook voor de leerlingen der opleidings school zou kunnen dienen. Dora was verrukt over al deze plannen. „We moeten maar geen tijd laten verloren gaan", zei ze en haar gelaat die een heel klein, .karig toegemeten pensioentje erlangen, maar overigens geen of nagenoeg geen middelen van bestaan meer hebben, dragers van me dailles en eerekruisen lijden ginds ge brek ze zijn oud en arm, en et dus dubbel zwaar aan toe. Heeft Nederland ten deze geen plicht te vervuilen Een plicht der dankbaarheid Gelukkig zijn er velen in den lande die deze vraag beamen, en van hun gevoelens in klin kende mun.f deden blijken, door een Haagschen vriend van de Indische veteranen, Jan Fabricius, een bijdrage te zenden. Mogen nog meerderen zicli geroepen gevoelen Intusschen, vreemd is het verschijnsel dat een land zijn oud-strijders niet ge noegzaam erkentelijk is, niet. Eigenlijk is zij altijd vernomen, na beëindiging van een oorlogstijdvak, de klacht der zich met roem overdekt hebbende, maar later aan hun lot overgelatene soldaten. 'Voor honderd jaren, na de groote Napoleontische oorlogen, even zeer als nu, na den grooten wereldoor log, wordt de klacht der oud-strijders over het gebrek en het lijden, dat hen ten deel is gevallen in alle landen ver nomen. En wie thans geen vreemdeling is in de landen, die aan den wereldkrijg deelnamen, heeft gelegenheid te over, om met den aanblik van armzalig ver minkte, getyek lijdende oud-strijders door het oog de klacht der veteranen, welke zijn ooren trof, nog aan te vullen. We spraken daareven van den tijd na de oorlogen van Napoleon, en willen ter kenschetsing van het vermelde er op wijzen, hoe ook onze oud-strijders van toén, die bij Quatre-Bras en Bau- tersem, onder aanvoering van den late- ren tweeden Koning Willem, zich met roem overdekt hadden, beklaagden over den geringen steun van tien centen daags, welke hen voor gebrek moesten vrijwaren. Het is waar, de schatkist toenmaals, in 1841, verkeerde, evenals nu in 1923, in weinig florissanten staat, maar moe ten, vraagt des dichters „Veteranen- klacht", de oustrijders van toen, gelijk de Indische vïteranen van nu, daarom nu maar uit bedelen gaan Hoe slecht het -met de schatkist sta, Ook onze vordering zij gekweten Voor trouwe zonder wederga. Tien centen daags zou Willem het weten? Hij voerde ons aan bij Quatre-Bras, En kan hij Bautersem vergeten Het ware des Veldheers eer te na, Zoo het krijgsvolk bedeibrood moest eten De economische gevolgen der FranschEngelsche politiek. Nauwere aaneensluiting tusschen Engeland en zijn koloniën. Toeneming van den Amerikaant- schen handel op Zuid-Amerika. Indië's beteekenis voor ons land. Vaste stemming voor Cultuurwaarden, met uitzonde ring voor Rubbers. Scheep vaart en Tabak zonder veel animo. De Koninklijke in Rusland. Sluiting van een glasfabriek. Hoogere koersen voor Amerikaansche sporen. Hoe belangrijk ook de gebeurtenissen in de afgeloopen week geweest zijn, op straalde van ijver en blijde opwinding, „we zullen dadelijk met de uitvoering der plannen beginnen." „U behoeft enkel uw naam onder de plannen en onder de kostenberekening te zetten en we kunnen morgen begin nen." In hun nabijheid stond een houten bank en een tafel van de kleintjes. Dora zette zich erop neder en plaatste haar handteekening onder teekeningen en berekeningen. „Wilt u ook nog even den datum er bij schrijven verzocht Werner en Dora deed zulks. ,)Er wordt zeker met den grootsten spoed aan gewerkt, nietwaar vroeg Dora nog eens. (Natuurlijk", zei Werner en toen ze hem no-geens de hand reikte, om hem te danken, kon hij niet nalaten, deze te kussen. Terwijl Werner de teekeningen in eenrolde, knikte Dora een klein meisje toe, dat van haar kameraadjes wegge- loopen was en jn hun nabijheid bleef staan. Het was een allerliefst schep seltje van vier of vijf jaar, met een klein engelenkopje, omlijst door blonde lok jes een schelmsch lachje lag over haar gezichtje, een beetje verlegen door de aanwezigheid van de vreemde men- schen. „Kijk toch eens, wat £en snoezig kind", zei Dora, terwijl ze op het meisje wees. „Kom eens hier", riep Werner vrien delijk naar het kleintje. Doch dit scheen de beurzen was de invloed nauwelijks merkbaar, wat wel te verklaren is, om dat nog slechts in zeer vage trekken zichtbaar is, welke voor handel en in dustrie de gevolgen zullen zijn van wat er zich in dezen tijd op politiek en eco nomisch gebied afspeelt. Dat de toe stand in Duitschland met den dag ver ergert wordt van aile kanten toegege ven en steeds kleiner wordt de kans dat er van de, plannen tot sanierung van het geldwezen ook maar iets terecht zal komen feitelijk is de parlementaire machine reeds stop gezet en staat de dictatuur met een daaruit voortv-loeien- den burgeroorlog voor de deur. De scheidslijnen tusschen de verschillende groepen der bevolking worden steeds scherper, blijkens de onderhandelingen welke thans tusschen de grootindus- trieeien- en de Fransche bezetting ge opend zijn. Anderzijds neemt het verzet der arbeidersbevolking tegen de ophef fing van den achturendag toe, zoodat het reddende ideaal van een economisch eenheidsfront tegen den vijand buiten de grenzen steeds verder terugwijkt. Meer en meer maakt men zich ver-, trouwd met de gedachte dat het Duit- sche Rijk uiteenvallen en in enkele kleinere staten zal gesplitst worden en in ieder geval ziet men de afscheiding van het Ruhrgebied reeds als een vol dongen feit, waarbij ook Engeland zich schijnt te zullen moeten neerleggen, nu het door de tweeslachtige en vreesach tige politiek van Baldwin ziin prestige tegenover Frankrijk verspeeld heeft en Poincaré met de wenschen van den vroegeren bondgenoot niet meer rekent. Dat Engeland aan het herstel van Europa twijfelt, kan o.a. worden afge leid uit de nauwere economische aan eensluiting welke met de koloniën ge zocht wordt en waartoe in Londen een Rijksconferentie is gehouden, die een nieuw licht heeft geworpen op de wijze waarop zich in de naaste toekomst de internationale handelsbetrekkingen zui len ontwikkelen. Het is wel zeer op merkelijk dat juist in een tijd, die zich kenmerkt door een hartstochtelijke pro paganda voor den vrijhandel als waar borg van wereldvrede en wereldwel vaart, het protectionisme van allen kant den kop opsteekt en meer en meer de overhand krijgt. De minister-president van Canada heeft op genoemde Rijks- conferentie uitdrukkelijk verklaard dat de toekenning van preferentiëele rech ten, voornamelijk aan Engeland, welis waar in de eerste plaats op de bevorde ring van Canada's belangen gericht was, mgar tevens ook de bevoordee ling beoogde van die landen, welke de voorkeursrechten verkregen. In Austra lië, waar bv. onze Javasche theeën steeds bij die uit de Engelsche koloniën worden achtergesteld, schijnt men thans te overwegen den thee-invoer uit Java te bemoeilijken door de vaststel ling van een laag maximum vochtig- heidspercentage en wanneer door En geland en Dominions in die richting wordt voortgegaan, ligt het voor de hand dat het Continent als economische factor voor het Britsche Rijk minder beteekenis krijgt. Reeds in 1922 is het aandeel der overzeesche gewesten in het dekken der Britsche behoeften van 25 tot 32 gestegen en waar in 19?3 de handel met Europa, voornamelijk wegens de vermindering van den export naar Duitschland teruggegaan is, kan het niet verwonderen dat Moederland en Koloniën door preferentieele han delsovereenkomsten zich tegen dat ver lies trachten schadeloos te stellen. niet geneigd, aan de uitnoodiging ge volg te geven, hoewel het bleef staan, als het ware uitdagend tot spel. Even daarna liep ze weg, doch keek dadelijk weer oolijk naar Werner en Dora om. Werner liep haar achterna, om haar te pakken en met kinderlijk instinct liep het meisje naar Dora, om bescherming te zoeken en verborg zich achter haar rokken. Dora boog zich naar het kindje over, terwijl Werner naderbij kwam. „Hoe heet je vroeg Dora. „Marie", zei het kleintje, én de men geling van verlegenheid en schelmsch- heid was nog bekoorlijker dan voor heen. Ook Werner had zich tot het kind over gebogen en knielde naast Dora. „Weet je, wie .ik ben vroeg Wer ner „U bent de bergraad", zeide Marietje. „Zoo, ken je mij zoo goed zeide Werner verrast. „Ja, u rijdt altijd in de auto" ant woordde het kind. „En wie ben ik dan vroeg Dora. Marietje lachte schelmsch en hief haar kleine dikke handje op, wees niet met den wijsvinger, doch met haar middenvinger eerst naar Dora en dan naar Werner en zei „U bent de vrouw van den berg raad". Het volgend oogenblik gebeurde er iets, tegen Werners wil, als een natuurverschijnsel. Werner hoorde een stem en wel de zijne, en deze stem sprak „Ach nee, kindjelief, zoo'n hemel op In de Vereenigde Staten is reeds ge- ruimen tijd een dergelijk verschijnsel te constateeren, waarop wij vroeger al eens hebben- gewezen. De handel met Europa beteekende in 1922 slechts circa 15 van den totalen Amerikaanschen handel en gedurende de laatste maan den heeft men voortdurend pogingen gedaan om zich van den Europeèschen export nog meer onafhankelijk te ma ken, een streven dat althans ten deeie gelukt schiint te zijn, wanneer men let op de welvaart, die thans in de Linie heerscht ondanks de malaise waaronder ons werelddeel ^gebukt gaat. Analyse der Amerikaansche handelsstatistieken wijst op eeni in omvang toenemenden handel tusschen Noord- en Zuid-Ameri ka, een toeneming, welke wat den uit voer van Noord-Amerika betreft, voor de maand Augustus 33 bedraagt in vergelijking met dezelfde maand van 1922. Dit zijn hoogst belangrijke ver- schijnsel en. welke ongetwijfeld een ge volg zijn van de Fransch-Engelsche po litiek waardoor de koopkracht van Europa getiërceerd is en waarmede ook ten onzent ernstig dient te worden ge rekend. Zij kunnen ook als een argu ment voor de Vlootwet beschouwd wor den, in zooverre er de conclusie uit kan worden getrokken dat we wel alle po gingen in het werk hebben te stellen om de economische voordeelen, welke wij thans van onze Oost-Indische bezittin gen genieten, ook voor de toekomst te behouden. De beteekenis van onze koloniën voor ons land behoeft niet in den breede te worden uiteengezet, allerminst voor hen die op eenigerlei wijze tot den beurs handel in betrekking staan. Het is wel opmerkelijk dat het juist de Indische Cultuurfondsen zijn, welke zich het snelst van de crisisgevolgen hebben hersteld en die ook in den tegemvoordi- gen tijd het leeuwendeel van den beurs handel op hun rekening kunnen boe ken. De winsten, welke in den vorm van dividenden op Suikeraandeelen, Rub- beraandeelen, Theeaandeelen en Ta- baksaandeelen na afloop van 1923 weer naar ons land zullen vloeien, vormen zonder twijfel een hoogst belangrijk element in onze gezamenlijke volksin komsten. Terwijl de afdeelin-g der In- dustrieelen doorgaans weinig -levendig heid aan den dag legt, en Scheepvaart- waarden zich nauwelijks op prijs kun nen houden, blijft de tendentie voor Suikerwaarden en Theewaarden voort- dureitf) vast. Ook deze week waren de nieuwe verkoopen van de VISP weer een stimulans. Hoewel de ondertoon voor Treeaandeelen vast blijft, hadden deze ditmaal toch van eenige winstne- min-r te lijden, terwijl ook de voorge stelde verhooging van het invoerrecht op thee allicht van invloed is geweest. Uit de Memorie van Toêlifchting blijkt, dat het verhoogde recht van de waarde en niet van den prijs zal worden gehe ven. zoodat dus de superieure soorten in dezelfde mate zullen worden getrof fen als de inferieure, een uniformiteit waartegen- wel bezwaren zijn te oppe ren. De lichte verlaging van den rub- berprijs, welke zich op 1 sh. 3 d. niet kan handhaven, heeft tot eenig aanbod in Rubberaandeelen geleid, terwijl Scheepvaartwaarden voor aand. en 7 Oblig. Holl. Stoomboot iets monteerden on het gerucht dat deze maatschappij haar vaste lasten zou verdienen, wat ze trouwens ook verleden jaar nog deed. Een exploitatie-overeenkomst tusschen de HollandAmerika-Lijn, en de Red Star-Line, waardoor twee vaarten van aarde is mij niet beschoren Nauwelijks had hij deze woorden gesproken, of hij hoorde een geweldig ruischen in zijn ooren en hij had het gevoel, alsof hij zich zelf voor het hoofd moest slaan of in een of ander muizengat zien weg te kruipen. Maar het was te laat. Hij had deze onzin nige woorden gesproken. Hij had gesproken Neen, hij niet, doch een ander, een tweede ik, een dwaas, die lomp en on voorzichtig alle zelfopgebouwde muren omvertrok, alle plannen vernielde en een onhoudbare, ondragelijke positie had geschapen. Dora richtte zich op. Haar gezicht was vuurrood. „Ga nu maar weer met de anderen spelen", zei ze tegen het meisje. Ze ging naar de poort en steeg in de auto, terwijl Werner zwijgend en geheel van zijn stuk volgde. Hij voelde, -dat hij afwisselend rood en bleek werd over zijn ontactvol optreden. Hij zette zich naast Dora in de auto en beval den chauffeur, naar het Theresia-werk te rijden. Zonder een woord te spreken, zat hij naast Dora. Voor de poort van het werk steeg hij uit, boog voor Dora en wilde heengaan. Dora aarzelde een oogenblik, reikte hem dan echter de hand en zei „Het blijft dus afgesproken morgen beginnen ze en maken het met den grootsten spoed af. U wilt me wel me- dedeelen, wanneer u denkt, dat het ge heel klaar kan zijn. Onderwijl kan ik INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. a&isiz&iu4n. van. Middelburg, Lange Delft H13 HET SCHOONHEIDSMIDDEL I Europa op Amerika tot één, zullen wor den vereenigd. had tijdelijk eenigen in vloed op den koers der aandeelen. De najaarsinschrijvin-gen voor Su- matra-tabak, begonnen op Vrijdag 5 dezer en zullen den dooreenprijs naar alle waarschijnlijkheid niet onbedui dend naar omlaag brengen, wat aan een verdere stijging van Tabakswaar den in den weg staat de stemming was -doorgaans echter niet flauw. Petroleumwaarden, inzonderheid Ko ninklijke, hadden een; vaster verloop in verband met de voordeelen welke de heer Deterding vermoedelijk zal weten te verkrijgen uit een overeenkomst met de- Sovjetregeering, welke met hem in onderhandeling is getreden over de teruggave der olieterrei- nen. Industrieele aandeelen blijven nog veronachtzaamd. Aan wat we de vorige week over de glasindustrie in ons land opmerkten kan thans worden toegevoegd, dat aan Van Deventer's Glasfabrieken te Delft binnenkort een groote glasoven en een kleine zal wor den gesloten. Meerdere belangstelling wordt ge toond voor Amerikaansche waarden, van welke met name de Spoorwegcha- res door New-York worden gefavori seerd, hetgten aanstonds door Hoi- landsche aankoopen woidt beantwoord. Na de uividenddeclaratie op aand. Bal- timore verwacht men nu een dividend- verhooqing van de Chesapeake Ohio, met het oog op de sterk vooruitgaande ontvangsten. 'De onuitgevoerde orders der Steeltrust waren op I Ocaober we derom lager, 5.036.000 ton tegen 7.284.000 ton op 1 April daarentegen wijst de halfjaarsstaat van de American Smelting op een aanmerkelijke verbete ring. ondanks de lagere koperprijzen, welke voor dat tijdvak golden. Staats fondsen prijshoudend. Geld op prolon gatie 2J4 a 3% Intrekking van artikel 40. De vijf samenwerkende Overheids- centrales voor georganiseerd overleg in ambtenaarszaken hebben een adres aan de Tweede Kamer gezonden betreffen- zorgen voor het aanwerven van leer krachten." Ze knikte hem nog eens toe en dan reed haar auto snel heen. Werner ging naar zijn kantoor, gooide de rol teekeningen op de tafel en zette zich op zijn schrijfstoel met het gevoel van iemand, die door -een zwa- ren slag getroffen is. „Lomp en ontactvol lomp en on tactvol sprak een stem van binnen. Had hij niet precies gedaan als zijn beroemde voorganger Op een domme, tactiooze manier had hij zich opge drongen aan zijn meesteres, op een wijze, die hem diep moest doen dalen in de oogen van het wantrouwige meisje. Alle goede voornemens, alle plannen, alle vaste besluiten, ze waren in één moment weggevaagd als -kaf voor den wind. Het was een regelrechte -liefdesver klaring, die hij met die paar woorden tegen het kleine meisje, aan Dora had gedaan. Ja, als hij een vrij man geweest was en Dora niet zijn meesteres, niet de rijke erf-dochter Dan was zijn opmerking niet zoo heel erg geweest, dan was ze m-isschien een echte waagsprong ge weest, zooals geoorloofd is in de liefde en waarvan de vrouwen juist wel hou den. Het was nu echter een formeele verklaring -geweest op het ongelukkig ste oogenblik en op de slechtste plaats. Wat moest er nu echter verder ge beuren Al zou hij naar -het wanhopig ste middel grijpen, ai zou hij zich dood

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1923 | | pagina 1