1900 100 25 Eerste Blad 16 JUNI Nol40 61e Jaargang UitgaveFirma F. AH DE VELDE Irjalstmt 58. Vlissingen. Tel. Intern. 10. Postrekening 66287 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen DEMOCRATIEËN FEUILLETON KLATERGOUD. Brieven uit de Hofstad Beursbeschouwingen V LI SS IN GSCH E COURANT ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België 4.15. Voor overige landen der Post-Unie 4.70. Afzonderlijke nummers 5 cent. ADVERTENTIEPRIJS: Van 14 regels 1.10voor iederen regel meer 26 ct. Familieberichten van 1—6 regels ƒ1.70. Bij abonnement speciale prijs. Reclames 52 cent per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 13 ct. per regel De abonné's in 't bezit eener Polis, zijn GRATIS verze kerd tegen ongelukken voor: gulden bij levens lange ongeschikt- 1 heid tot werken. I1" Aft gulden bij dood AAA gulden bij verlies A f*A ^llll d°°r van een hand, |A|| UUU een ongeluk. UUw voet of oog. IvU gulden bij verlies van een duim. gulden bij verlies van een wijsvinger. gulden bij verlies van eiken anderen vinger. Dit nummer bestaat uit 2 bladen We hebben .het van de week zien gebeuren, dat voor nog ;geen één Ne- derlandschen kwartgulden, tienduizend Duitsche marken te koop gekomen zijn; en. dat derhalve elke bezitter van iets minder dan vijf en twintig gulden Hollandsch geld, zich .de weelde maar welk een weelde veroorloven ikan, in Duitschland millionnair te zijn. Is er npg grooter bewijs mogelijk om aan de huidige samenleving te demon- streeren, ihoe door en door verward allerwege de stand van zaken is De standaardmonit van het eens, zoowel politiek, als voor alles economisch machtige Duitsche rijk, is thans tot een nagenoeg waardeloos bezit afgedaald, en is, zoo mogelijk, nog steeds snel aan het verder dalen, tot zij straks een volkomen onbruikbaar ding in het .be taalverkeer geworden zal zijn. Wie had zulks kunnen voorzien Weinigen on getwijfeld, en allerminst de groote, o zeer .groote schare van onze landge- nooten, die in den loop der laatste ja ren, hun goede Hollandsche guldens 'voor allengs naar het nulpunt dalende marken hebben gegeven en door hun schier onbegrensde speculatiezucht, zich zelf voor aanzienlijke sommen, en het nationaal bezit voor milliarden be nadeeld hebben. Het zou ons te ver voeren over de oorzaken van die reusachtige waarde vermindering van de markwaardé uit te weiden zij hangt ten nauwste samen met de na-oorlogsweeën, zoowel op internationaal politiek gebied ais niet minder op het terrein der binneniand- sche economische verhoudingen in Duitschland. Nu is men juist dezer da gen ginds druk aan het conferentie- houden gegaan nopens die oorzaken en hunne, zoo mogelijke, wegneming. Een en ander sluit zich, gelijk bekend is, ten nauwste aan bij .het probleem der scha deloosstelling, naar welker oplossing thans niet alleen Duitschland en zijn voormalige tegenstanders, met Frank rijk aan het hoofd, maar ook de gan- sche overige wereld halsreikend uit ziet. En nu valt er daarbij vooral op één belangrijke zaak te letten, namelijk deze, of, ten leste, Duitschland's groote industrieelen zich genoegzaam vader lander, genoegzaam burger van den Duitschen Staat, genoegzaam wereld burger, gevoelen, om tot redding eener tot vertwijfeling .gekomen natie, de helpende hand uit te steken. Het kan o HOOFDSTUK I. Dus werkelijk alweer... Mevrouw AEwine Selstermann, echt- genoote van den groothandelaar Ernst Hugo Selstermann, zat voor haar schrijftafel en leunde vol zorg en onrust het hoofd op de hand. Toen begon zij; opnieuw, ais reedis ettetijke malen eerder, de voor haar liggende banknoten te tellen, tastte reeds weer in de schuiflade, waar alles in de grootste orde lag, nam ieder pak je kwitanties en rekeningen er uit, keek ihet door of niet de ontbrekende bank briefjes er tusschen waren geraakt, en gaf het hopeloos zoeken telkens weer op, om zuchtend over het raadsel na te deuken. .Niet het verlies van het geld, dat zij miste van het gisteren van haar man ontvangen huishoudgeld voor deze maand, verontrustte haar zoo... dat v.iei te vergoeden. Want zij. leefden, zooals algemeen bekend was, in schit terende omstandigheden. Het feit, dat de eene of andere oneer lijke hand in huis was, drukte haar ver schrikkelijk ter neder, en haar goedig, fijh besneden gelaat zag er bleek en verouderd door uit, veel meer, dan men anders aan de deftige veertigjarige erkennen zou. Van oudsher was niets haar ftpo verschrikkelijk geweest als namelijk niet nadrukkelijk genoeg wor den gezegd .dat het voor alles de mach tige beheerscihers van .de Duitsche igroot-indusfrie zijn, die niet alleen aan den na-oortogschen staat van zaken grootendeels, zoo niet uitsluitend debet zijn, maar die ook voornamelijk de macht in handen hebben om Duitsch land uit het moeras te halen en zoo doende niet slechts het eigen land, maar ook de overige wereld de helpen de hand te reiken. Immers, de boven vermelde instorting van de Duitsche markwaardé is, duidelijk genoeg thans, gebleken grootendeels het werk en het drijven dier machtige industrieele con cerns te zijn', dier schatrijke bestuurders van allerlei groote nijverheids- en han- deisgroepen, dier .groote mijn-, staal- en ijzerbaronnen, aan welke juist geen Europeesch land zoo rijk is, dan hef op zooveel ander gebied zoo sterk ver armde Duitschland. Men heeft het dezer dagen nogmaals ervaren, hoe feitelijk Duitschland's re geering machteloos staat, zoowel bin nenslands, als vooral wat haar verhou ding met het buitenland aangaat, wan neer zij de „groot-industrie" tegenover zich vindt. En zij vindt haar tegenover zich bij, elke gelegenheid, en op elk oogemblik. Want zoo Duitschland thans een democratisch geregeerd land heet, een democratie gelijk Engeland en wij, en, in zekeren zin, ook Frankrijk, ken nen, vindt men ginds tevergeefs. Im mers zoo snel gaat de ontwikkeling van een staat niet, dat een rijk van ettelijke tientallen millioenen, dat nog maar en kele jaren geleden, een zuivere Kaste- regeering had, van keizerschap, amb tenaar-heerschappij en militairisme. nu maar ineens bp zuiver democratischen grondslag opgebouwd en bloeien kan. Wij-zelf en Engeland deden er een paar eeuwen over, om tot een in al hare geledingen democratische re- geerswijze te komen, Frankrijk is er nu ruim een eeuw mede bezig en feitelijk is het er nog niet gereed mede. Van daar dat nog in Duitschland zulk een enorme kracht, zulk een staat in den staat bestaan kan, als het groote indu strieele machts-concern is, hetwelk fei telijk meester is over den toestand. Men kan er van overtuigd zijn, aat zoódra de groote industrie-magnaten, om al leen maar den. naam van Hugo Stinnes te noemen, het raadzaam en voor hun zaken noodig achten de mark te 'doen stijgen, zij stijgen zal, evenzeer zij door krachtig mede te werken aan de beta ling der schadeloosstelling het in hun hand hebben, het Roer-gebied en de bevolking welke aan den druk dier be zetting vast zit, te helpen. Of Duitschland, wanneer dit gebeuren zou, dan opeens een zuiver democra tisch geregeerd land zou zijn Geens diefstal, oneerlijkheid in het algemeen. Zij had in het ouderlijk huis niet an ders gekend dan kasten en laden, die oo,k voor de .betrouwbare, ou.de dienst boden nimmer gsioten waren. Zoo had zij in de twee en twintig jaren van haar huwelijk ook gedaan. Die .bij haar in dienst waren, waren er verscheidene jaren. Men hield niet van verandering en die was niet noodig. Want tusschen meesteres en dienstboden heerschte het oude, patriarchale vertrouwen, dat men in kerngezonde families aantreft. De een behoort bij de anderen. De een denkt en zorgt voor de anderen met de anderen. Er is geen sociale of andere scheidswand opgericht tusschen de menschen binnen dezelfde muren. Hoe vergevensgezind zij, van 'nature en nog meer door de ervaringen van een rijk, met warm hart geleefd leven was geworden, voor den dief had zij geen volle vergiffenis kunnen vinden. Stelen was voor ha,ar steeds een af schuwelijk begrip geweest, en zij zou het niet over zich hebben kunnen ver krijgen, met een dief ook maar een half uur onder één dak fe kunnen verkeeren. Het geheele huis zou haar onteerd, ver ontreinigd en ontwijd zijn geweest. En nu overkwam het haar thans reeds voor ,de derde maal, dat den dag na ontvangst van het huishoudgeld van drieduizend mank haar een bedrag van duizend mark ontbrak. Ontbrak, zon der eenig spoor, waar het kon zijn ge bleven. Ontbrak, zonder dat aan hét slot van de schrijftafel, aan de onde in de scihuifladetafei ook maar 't minste zins, immers dan pas kan de geleide lijke groei naar de ware democratie een aanvang nemen. Maar met eerder. Daarom is het van het grootste belang zoowel voor 'Duitschland zelf als voor de democratieën der overige Europee- sche rijken, hoe zich het proces ont wikkelt, dat thans ginds in vollen gang geraakt is, en naar alle voorstanders van een gezond democratisch bewind hopen, zal leiden tot een dieper inzicht en besef bij de economische machtheb bers, van hun onafwijsbare verant woordelijkheid jegens hun eigen vader land en jegens de wereld. Couperus. Piet. Gevangenpoort. Er is een diepgaand verschil tusschen het leven van hen, die in veilige staats- haven aanlandden en van hen, die hun volle vrijheid hielden om hun werk aan de gemeenschap aan te bieden. Voor de eersten zijn de belangrijkste momenten in hun leven de dagen waarop hun sa laris wordt uitbetaald en de dagen dat zii met vacantie zijn. Voor de anderen zijn 'de momenten die waarop zij be speuren dat de gemeenschap toont hun werk op prijs te stellen. Het moet bijvoorbeeld voor onzen grooten schrijver Couperus een dag van geluk en zonnige vreugd geweest zijn, toen hij Zaterdag te midden van zijn vrienden en collega's en tal van voor name vertegenwoordigers uit het maat- shappelijk leven de overtuiging mocht putten, dat zijn werk een plaats had gevonden in het geestelijk leven van ons yolk. Zelfs zij, die.uiet geheel bewon derend staan tegenover het type dat Couperus vertegenwoordigt, zullen moeten toegeven dat hem de huldiging ten volle toekwam. Zelfs de regeering van ons land schoot uit haar bureaucratische slof. Misschien is er even een bibbering ge gaan door de kabinetten en kabinetjes oo de diverse departementen, omdat een Nederlandsche leeuw verhuisde naar een boekenschrijven.., maar des te meer valt dan ook deze sympathie van de regeering op. Het is ons onbegrijpe lijk, dat het Hoofd van Sfaat bij een gelegenheid als deze niet in het midden van de huldigenden is. Bij honderd mo menten van honderdmaal minder be- teekenis werd de Hoogste belangstelling wel op duidelijke wijze gedemonstreerd. Maar enfin, wii zijn dan al zóó ver, dat een eerste onderdaan van den Staat, een minister, zich opmaakt ter compli- menteering. En hi( 'bracht een leeuw mede Een leeuw Het eerekruis voor een Tweede Kamerlid, dat acht jaar in de Kamer 'heeft omgehangen en misschien acht maal het woord heeft gevoerd, waarbij zeven en een half maal niet naar hem geluisterd is het eerekruis voor veranderd was. Zij trachtte te denken, dat het eene of andere vergissing zou zijn. Zij zou zich hebben verheugd in zuik een ver gissing. Die had haar bevrijd van de verschrikkelijke gedachte, dat iets an ders, dat er een daad kon zijn, die uit eerlooze laagheid voortsproot. Maar waar zou dan een vergissing plaats kunnen hebben gehad Was die reeds bij ihaar pijnlijk stip ten echtgenoot onmogelijk, zij. zelf kon ze eveneens onmogelijk hebben begaan. Steeds was zij. in geldlzaken buitenge woon nauwkeurig geweest en kon zich, ondanks de groote en weelderige huis houding, van eiken penning rekenschap geven. Haar huishoudboek klopte pre cies met hare kas, altoos en elk oogen- blik. Daarom was, vooral bij een be drag van duizend mark, zelfs de ge ringste gedachte aan een vergissing een onmogelijkheid. Maar ook, al had men kunnen den ken aan een onverklaarbare vergissing, hoe dian nu reeds voor de derde maal Hier was een dief aan het werk, een dief in haar eigen ihuis, in haar eigen kamer, aan haar schrijftafel een dief, die alle gewoonten én omstandig heden nauwkeurig kende want slechts zoo iemand kon o.p deze onverklaar bare en onmerkbare manier zich den toegang tot haar portefeuille hebben verschaft. Zij bekeek een oogenblik den klei nen,' zilverglanzenden sleutel, dien zij nog altijd in de hand hield. Toen legde ze hem, als door afschuw een hoogen ambtenaar, die 25 jaar op een bureau-stoel zat Over het ridderorden-stelsel zullen wij niet uitweiden. Het is een van de grootste fiasco's die er in een Staat kunnen zijn. want de regeering mist nu eenmaal de maatstaven, die noodig zijn ter .beoordeeling. Alleen dan, wanneer iemand naar aller meening uitsteekt, is de beoordeeling misschien juist. Men zal niet verwachten dat wij den loftrompet zwaaien over Couperus. Den kunstcritici is dit voldoende toever trouwd. We willen alleen nog even zeg gen, dat Couperus een typisch Haag^ sche schrijver is, al mist Den Haag gelukkig als geheel eenige eigen schappen die in zijn werk sterk treffen. Den Haag is niet zóó verwerkelijkt als Counerus helaas maar al te dikwijls is. Doch... geen kritiek od dien dag van hulde. Het verheugt ons, dat eindelijk eens eere is gedaan aan één van 'de voornaamste figuren uit de geestelijke wereld en dat ook van de zijde der landsregeering de beteekenis van de letterkunde wordt o-eacbt. Een kleine afscheiding tusschen het voorgaande en het volgende is niet on- gewenscht. We willen het even hebben over een anderen held van den dag, die niet minder de aandacht trekt. Die held luistert naar den naam van Piet en wij vermoeden dat de lezer met hem ook al bekend is. Piet is een inbreker, die plotseling een nationale reputatie heeft gekregen als de piet van alle inbrekers. Met den dag stijgt het aantal daden dat bekend wordt van zijn kunstenaars talent. Het politiebureau, waar al de schatten zijn bijeengegaard, die hij in den loop van eenige maanden heeft ver zameld, moet wel een warenhuis zijn. Het verheugt ons natuurlijk zeer, dat deze zeer kunstige inbreker thans in veilige staatshaven is aangeland, maar het lezen van de berichten over de be langrijke ontdekkingen van zijn talent geeft ons toch even de bibbering, dat het met de veiligheid onzer aardsche goederen nog maar matigjes is gesteld. Meer dan twee dozijn malen heeft Piet in vijf maanden tijd de wakers over die veiligheid verschalkt en misschien zijn nog niet eens al zijn heldendaden be kend. Het is wel zeer waarschijnlijk dat deze Piet niet eenig firmant is geweest in zijn affaire. Er loopen dus allicht nog eenige vrienden van hem rond. Wie zal zeggen hoevele? We willen hopen dat zij alle eveneens in de staatshaven aanlanden, maar welke zekerheid daar omtrent Wanneer dan eenmaal 't stel letje voor den rechter is gebracht, zal hij ons dan voor goed van deze geachte artisten verlossen We vreezen, dat over vijf jaar Piet weer langs 's-Gra- venhage's straten kuiert en zijn oog laat gaan langs de huizen die vroeger de eer van zijn ongevraagde bezoeken hebben gehad- Men mocht wel eens naar een middel zoeken om blijvend van dezen Piet verlost te worden. Over overvallen, weg. Was hij niet mee in het verbond tegen haar Had hij, zich niet geleend voor den diefstal en den. dief achter haar rug de Iade geopend Maar dat was immers onmogelijk Zii scheidde zich nooit ook des nachts niet en voor geen enkele minuut van hare sleutels. De dader .kon on mogelijk dezen sleutel'hebben gebruikt. Dus een valschen sleutel Een in brekerswerktuig Was dan het geheele huis door misdaad omgeven Zat zij dan tusschen glazen wanden, die elke gebeurtenis aan de buiten loerende mis daad verrieden Voor de eerste maal van haar leven werd het haar in de haar lief geworden en gezellige vertrekken van haar huis onbehagelijk te moede, en onwillekeu rig keek zij. schuw en angstig om, alsof onmiddellijk achter haar een vijandige macht stond, haar geluk, hare rust en haren vrede bedreigende... Daail zag zij- haar echtgenoot, die zacht en door haar niet opgemerkt was binnengekomen. Hij ihad haar scherp opgenomen. Nu glimlachte hij, waar hij haar opgewon den en ongerust gelaat zag. Zijn hooge, slanke gestalte boog zich over haar, hij streek met de handen zacht over de bruine vlechten, waarin zich enkele grijze haren begonnen te vertoonens. en zei met een zweem van goedmoedige scherts Nu, wat is er dan zoo vroeg al te zorgen en te peinzen Je zit toef) niet ook in financieele moeilijkheden zooals de heele wereld INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN. het algemeen dit ter geruststelling van het publiek laat de veiligheid in de residentie niets te wenschen over. In het stadsgedeelte, waarin wij het voor recht hebben te wonen, is het toezicht op de straat in den Iaatsten tijd aan merkelijk verbeterd, nu vrijwel uitslui tend te fiets dienst wordt gedaan. Daar door wordt veel vaker een controle uit geoefend en is er veel meer kans op snappen van overtreders dan vroeger, toen men een eind in de verte de glim mende knoopen zag naderen en dus nog allen tijd had om het veege lijf te dekken. Piet is 'hen allen echter te slim af geweest, al is hij ten slotte in de val geloopen. Dergelijke 'gevallen zul len echter altijd mogelijk zijn en bij de beste organisatie zal er wel een gesle pen slimmeling te vinden zijn, die het een poosje uithoudt. Even een aanstipping van het feit, dat een beslissing omtrent het vraag stuk van de Gevangenpoort thans na dert. Er is een algemeene opinie ont staan, ook onder degenen die verstand hebben van stedenschoon, dat door de afbraak van de huizen langs den Vijver een bizonder fraai punt is ontstaan. Het plan van één architect, om het nog fraaier te maken, door er een paar nietszeggende bogen bij te bouwen, vindt gelukkig geen steun. En ditmaal is zelfs Berlage niet voor verandering. We mogen dus alle hoop koesteren, dat het gemeentebestuur spoedig aan den algemeenen wensch gevolg zal geven We drukken daarbij vooral op het woord spoedig, want wie dagelijks den allertreurigsten toestand bij de 'Gevan genpoort gadeslaat, staat er verstomd over dat zóólang zoo iets wordt geduld. Wij leven nu 'dus in blijde afwachting. EIBER. De invloed der Berlijnsche nota. De internationale Oos- tenrijksche leening. -Een mooi rendement met bevredigende waarborgen. De Indische lee ning. De emissie der „Amster dam 2". Tabakken iets beter gedisponeerd. De humoristische medewerker van één der voornaamste Engelsche financieele bladen merkte dezer dagen op, dat hij met uitzondering misschien van enkele onbewoonde bergtoppen in het een of andere afgelegen oord. nergens ter we reld zich een rustiger plek op den aard bodem zou kunnen denken dan de Lon- densche effectenbeurs. Wat hij daar mede zeggen wilde is duidelijk. Gok te Londen ligt de vroegere effectenhandel op de meeste dagen dood en beperkt de Angstig, besluiteloos keek ze hem aan. Zij schaamde zich eigenlijk, ook maar een zinspeling te maken op de verschrikkelijke verdenking, die zij in .haar binnenste igevoelde. En toch moest het nu eindelijk zijn. Wat zij, twee maanden voor zich had gehouden en steeds weer had trachten te ontraadselen en te verkla ren, ja, het liefst had verzwegen en vergeten, mocht nu niet langer verzwe gen worden. Het leek haar een groot onrecht, dat zij hem er al niet lang over had gesproken. Zij -was niet gewoon, in hun harmonisch huwelijk 'haar echtge noot, al had. zij weinig aan hem door zijne drukke bezigheden, buiten dezen iets te houden, dat van eenige beteeke nis was. En toch aarzelde zii om ihet eerste woord er over te zeggen. Het leek haar iets kwaads, een schudden aan den grondslag van dit tehuis, opgebouwd op de strengste rechtvaardigheid', als een verwijt tegen al de goede, fatsoenlijke menschen, die dienden in de 'zaak en in de huishou ding als een verwijt allereerst aan de trouwe Margaretha, die alleen haar bediende en in deze vertrekken voor alles zorgde sedert haar huwelijk als een verwijt oo,k tegen Johan, die .bijna even lang de bediende van haar echtgenoot was. Behalve deze twee kwam niemand van het personeel in haar eigen kamer. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1923 | | pagina 1