1900
100
25
Eerste Blad
16 JUNI
Nol40
61e Jaargang
UitgaveFirma F. AH DE VELDE Irjalstmt 58. Vlissingen. Tel. Intern. 10. Postrekening 66287
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
DEMOCRATIEËN
FEUILLETON
KLATERGOUD.
Brieven uit de Hofstad
Beursbeschouwingen
V LI SS IN GSCH E COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ2.20
per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België 4.15.
Voor overige landen der Post-Unie 4.70. Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 14 regels 1.10voor iederen regel meer 26 ct.
Familieberichten van 1—6 regels ƒ1.70. Bij abonnement speciale prijs.
Reclames 52 cent per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 13 ct. per regel
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor:
gulden bij levens
lange ongeschikt- 1
heid tot werken.
I1" Aft gulden bij dood AAA gulden bij verlies A f*A
^llll d°°r van een hand, |A||
UUU een ongeluk. UUw voet of oog. IvU
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
We hebben .het van de week zien
gebeuren, dat voor nog ;geen één Ne-
derlandschen kwartgulden, tienduizend
Duitsche marken te koop gekomen zijn;
en. dat derhalve elke bezitter van iets
minder dan vijf en twintig gulden
Hollandsch geld, zich .de weelde
maar welk een weelde veroorloven
ikan, in Duitschland millionnair te zijn.
Is er npg grooter bewijs mogelijk om
aan de huidige samenleving te demon-
streeren, ihoe door en door verward
allerwege de stand van zaken is De
standaardmonit van het eens, zoowel
politiek, als voor alles economisch
machtige Duitsche rijk, is thans tot een
nagenoeg waardeloos bezit afgedaald,
en is, zoo mogelijk, nog steeds snel
aan het verder dalen, tot zij straks een
volkomen onbruikbaar ding in het .be
taalverkeer geworden zal zijn. Wie had
zulks kunnen voorzien Weinigen on
getwijfeld, en allerminst de groote, o
zeer .groote schare van onze landge-
nooten, die in den loop der laatste ja
ren, hun goede Hollandsche guldens
'voor allengs naar het nulpunt dalende
marken hebben gegeven en door hun
schier onbegrensde speculatiezucht,
zich zelf voor aanzienlijke sommen, en
het nationaal bezit voor milliarden be
nadeeld hebben.
Het zou ons te ver voeren over de
oorzaken van die reusachtige waarde
vermindering van de markwaardé uit te
weiden zij hangt ten nauwste samen
met de na-oorlogsweeën, zoowel op
internationaal politiek gebied ais niet
minder op het terrein der binneniand-
sche economische verhoudingen in
Duitschland. Nu is men juist dezer da
gen ginds druk aan het conferentie-
houden gegaan nopens die oorzaken en
hunne, zoo mogelijke, wegneming. Een
en ander sluit zich, gelijk bekend is, ten
nauwste aan bij .het probleem der scha
deloosstelling, naar welker oplossing
thans niet alleen Duitschland en zijn
voormalige tegenstanders, met Frank
rijk aan het hoofd, maar ook de gan-
sche overige wereld halsreikend uit
ziet. En nu valt er daarbij vooral op één
belangrijke zaak te letten, namelijk
deze, of, ten leste, Duitschland's groote
industrieelen zich genoegzaam vader
lander, genoegzaam burger van den
Duitschen Staat, genoegzaam wereld
burger, gevoelen, om tot redding eener
tot vertwijfeling .gekomen natie, de
helpende hand uit te steken. Het kan
o
HOOFDSTUK I.
Dus werkelijk alweer...
Mevrouw AEwine Selstermann, echt-
genoote van den groothandelaar Ernst
Hugo Selstermann, zat voor haar
schrijftafel en leunde vol zorg en onrust
het hoofd op de hand.
Toen begon zij; opnieuw, ais reedis
ettetijke malen eerder, de voor haar
liggende banknoten te tellen, tastte
reeds weer in de schuiflade, waar alles
in de grootste orde lag, nam ieder pak
je kwitanties en rekeningen er uit, keek
ihet door of niet de ontbrekende bank
briefjes er tusschen waren geraakt, en
gaf het hopeloos zoeken telkens weer
op, om zuchtend over het raadsel na
te deuken.
.Niet het verlies van het geld, dat zij
miste van het gisteren van haar man
ontvangen huishoudgeld voor deze
maand, verontrustte haar zoo... dat
v.iei te vergoeden. Want zij. leefden,
zooals algemeen bekend was, in schit
terende omstandigheden.
Het feit, dat de eene of andere oneer
lijke hand in huis was, drukte haar ver
schrikkelijk ter neder, en haar goedig,
fijh besneden gelaat zag er bleek en
verouderd door uit, veel meer, dan men
anders aan de deftige veertigjarige
erkennen zou. Van oudsher was niets
haar ftpo verschrikkelijk geweest als
namelijk niet nadrukkelijk genoeg wor
den gezegd .dat het voor alles de mach
tige beheerscihers van .de Duitsche
igroot-indusfrie zijn, die niet alleen aan
den na-oortogschen staat van zaken
grootendeels, zoo niet uitsluitend debet
zijn, maar die ook voornamelijk de
macht in handen hebben om Duitsch
land uit het moeras te halen en zoo
doende niet slechts het eigen land,
maar ook de overige wereld de helpen
de hand te reiken. Immers, de boven
vermelde instorting van de Duitsche
markwaardé is, duidelijk genoeg thans,
gebleken grootendeels het werk en het
drijven dier machtige industrieele con
cerns te zijn', dier schatrijke bestuurders
van allerlei groote nijverheids- en han-
deisgroepen, dier .groote mijn-, staal-
en ijzerbaronnen, aan welke juist geen
Europeesch land zoo rijk is, dan hef op
zooveel ander gebied zoo sterk ver
armde Duitschland.
Men heeft het dezer dagen nogmaals
ervaren, hoe feitelijk Duitschland's re
geering machteloos staat, zoowel bin
nenslands, als vooral wat haar verhou
ding met het buitenland aangaat, wan
neer zij de „groot-industrie" tegenover
zich vindt. En zij vindt haar tegenover
zich bij, elke gelegenheid, en op elk
oogemblik. Want zoo Duitschland thans
een democratisch geregeerd land heet,
een democratie gelijk Engeland en wij,
en, in zekeren zin, ook Frankrijk, ken
nen, vindt men ginds tevergeefs. Im
mers zoo snel gaat de ontwikkeling van
een staat niet, dat een rijk van ettelijke
tientallen millioenen, dat nog maar en
kele jaren geleden, een zuivere Kaste-
regeering had, van keizerschap, amb
tenaar-heerschappij en militairisme. nu
maar ineens bp zuiver democratischen
grondslag opgebouwd en bloeien kan.
Wij-zelf en Engeland deden er een
paar eeuwen over, om tot een in al
hare geledingen democratische re-
geerswijze te komen, Frankrijk is er nu
ruim een eeuw mede bezig en feitelijk
is het er nog niet gereed mede. Van
daar dat nog in Duitschland zulk een
enorme kracht, zulk een staat in den
staat bestaan kan, als het groote indu
strieele machts-concern is, hetwelk fei
telijk meester is over den toestand. Men
kan er van overtuigd zijn, aat zoódra
de groote industrie-magnaten, om al
leen maar den. naam van Hugo Stinnes
te noemen, het raadzaam en voor hun
zaken noodig achten de mark te 'doen
stijgen, zij stijgen zal, evenzeer zij door
krachtig mede te werken aan de beta
ling der schadeloosstelling het in hun
hand hebben, het Roer-gebied en de
bevolking welke aan den druk dier be
zetting vast zit, te helpen.
Of Duitschland, wanneer dit gebeuren
zou, dan opeens een zuiver democra
tisch geregeerd land zou zijn Geens
diefstal, oneerlijkheid in het algemeen.
Zij had in het ouderlijk huis niet an
ders gekend dan kasten en laden, die
oo,k voor de .betrouwbare, ou.de dienst
boden nimmer gsioten waren. Zoo had
zij in de twee en twintig jaren van haar
huwelijk ook gedaan. Die .bij haar in
dienst waren, waren er verscheidene
jaren. Men hield niet van verandering
en die was niet noodig. Want tusschen
meesteres en dienstboden heerschte het
oude, patriarchale vertrouwen, dat men
in kerngezonde families aantreft. De
een behoort bij de anderen. De een
denkt en zorgt voor de anderen met de
anderen. Er is geen sociale of andere
scheidswand opgericht tusschen de
menschen binnen dezelfde muren.
Hoe vergevensgezind zij, van 'nature
en nog meer door de ervaringen van
een rijk, met warm hart geleefd leven
was geworden, voor den dief had zij
geen volle vergiffenis kunnen vinden.
Stelen was voor ha,ar steeds een af
schuwelijk begrip geweest, en zij zou
het niet over zich hebben kunnen ver
krijgen, met een dief ook maar een half
uur onder één dak fe kunnen verkeeren.
Het geheele huis zou haar onteerd, ver
ontreinigd en ontwijd zijn geweest.
En nu overkwam het haar thans
reeds voor ,de derde maal, dat den dag
na ontvangst van het huishoudgeld van
drieduizend mank haar een bedrag van
duizend mark ontbrak. Ontbrak, zon
der eenig spoor, waar het kon zijn ge
bleven. Ontbrak, zonder dat aan
hét slot van de schrijftafel, aan de onde
in de scihuifladetafei ook maar 't minste
zins, immers dan pas kan de geleide
lijke groei naar de ware democratie een
aanvang nemen. Maar met eerder.
Daarom is het van het grootste belang
zoowel voor 'Duitschland zelf als voor
de democratieën der overige Europee-
sche rijken, hoe zich het proces ont
wikkelt, dat thans ginds in vollen gang
geraakt is, en naar alle voorstanders
van een gezond democratisch bewind
hopen, zal leiden tot een dieper inzicht
en besef bij de economische machtheb
bers, van hun onafwijsbare verant
woordelijkheid jegens hun eigen vader
land en jegens de wereld.
Couperus. Piet.
Gevangenpoort.
Er is een diepgaand verschil tusschen
het leven van hen, die in veilige staats-
haven aanlandden en van hen, die hun
volle vrijheid hielden om hun werk aan
de gemeenschap aan te bieden. Voor de
eersten zijn de belangrijkste momenten
in hun leven de dagen waarop hun sa
laris wordt uitbetaald en de dagen dat
zii met vacantie zijn. Voor de anderen
zijn 'de momenten die waarop zij be
speuren dat de gemeenschap toont hun
werk op prijs te stellen.
Het moet bijvoorbeeld voor onzen
grooten schrijver Couperus een dag van
geluk en zonnige vreugd geweest zijn,
toen hij Zaterdag te midden van zijn
vrienden en collega's en tal van voor
name vertegenwoordigers uit het maat-
shappelijk leven de overtuiging mocht
putten, dat zijn werk een plaats had
gevonden in het geestelijk leven van ons
yolk. Zelfs zij, die.uiet geheel bewon
derend staan tegenover het type dat
Couperus vertegenwoordigt, zullen
moeten toegeven dat hem de huldiging
ten volle toekwam.
Zelfs de regeering van ons land
schoot uit haar bureaucratische slof.
Misschien is er even een bibbering ge
gaan door de kabinetten en kabinetjes
oo de diverse departementen, omdat
een Nederlandsche leeuw verhuisde
naar een boekenschrijven.., maar des te
meer valt dan ook deze sympathie van
de regeering op. Het is ons onbegrijpe
lijk, dat het Hoofd van Sfaat bij een
gelegenheid als deze niet in het midden
van de huldigenden is. Bij honderd mo
menten van honderdmaal minder be-
teekenis werd de Hoogste belangstelling
wel op duidelijke wijze gedemonstreerd.
Maar enfin, wii zijn dan al zóó ver, dat
een eerste onderdaan van den Staat,
een minister, zich opmaakt ter compli-
menteering.
En hi( 'bracht een leeuw mede
Een leeuw Het eerekruis voor een
Tweede Kamerlid, dat acht jaar in de
Kamer 'heeft omgehangen en misschien
acht maal het woord heeft gevoerd,
waarbij zeven en een half maal niet naar
hem geluisterd is het eerekruis voor
veranderd was.
Zij trachtte te denken, dat het eene
of andere vergissing zou zijn. Zij zou
zich hebben verheugd in zuik een ver
gissing. Die had haar bevrijd van de
verschrikkelijke gedachte, dat iets an
ders, dat er een daad kon zijn, die uit
eerlooze laagheid voortsproot.
Maar waar zou dan een vergissing
plaats kunnen hebben gehad
Was die reeds bij ihaar pijnlijk stip
ten echtgenoot onmogelijk, zij. zelf kon
ze eveneens onmogelijk hebben begaan.
Steeds was zij. in geldlzaken buitenge
woon nauwkeurig geweest en kon zich,
ondanks de groote en weelderige huis
houding, van eiken penning rekenschap
geven. Haar huishoudboek klopte pre
cies met hare kas, altoos en elk oogen-
blik. Daarom was, vooral bij een be
drag van duizend mark, zelfs de ge
ringste gedachte aan een vergissing
een onmogelijkheid.
Maar ook, al had men kunnen den
ken aan een onverklaarbare vergissing,
hoe dian nu reeds voor de derde maal
Hier was een dief aan het werk, een
dief in haar eigen ihuis, in haar eigen
kamer, aan haar schrijftafel een
dief, die alle gewoonten én omstandig
heden nauwkeurig kende want slechts
zoo iemand kon o.p deze onverklaar
bare en onmerkbare manier zich den
toegang tot haar portefeuille hebben
verschaft.
Zij bekeek een oogenblik den klei
nen,' zilverglanzenden sleutel, dien zij
nog altijd in de hand hield.
Toen legde ze hem, als door afschuw
een hoogen ambtenaar, die 25 jaar op
een bureau-stoel zat
Over het ridderorden-stelsel zullen
wij niet uitweiden. Het is een van de
grootste fiasco's die er in een Staat
kunnen zijn. want de regeering mist nu
eenmaal de maatstaven, die noodig zijn
ter .beoordeeling. Alleen dan, wanneer
iemand naar aller meening uitsteekt, is
de beoordeeling misschien juist.
Men zal niet verwachten dat wij den
loftrompet zwaaien over Couperus. Den
kunstcritici is dit voldoende toever
trouwd. We willen alleen nog even zeg
gen, dat Couperus een typisch Haag^
sche schrijver is, al mist Den Haag
gelukkig als geheel eenige eigen
schappen die in zijn werk sterk treffen.
Den Haag is niet zóó verwerkelijkt als
Counerus helaas maar al te dikwijls is.
Doch... geen kritiek od dien dag van
hulde. Het verheugt ons, dat eindelijk
eens eere is gedaan aan één van 'de
voornaamste figuren uit de geestelijke
wereld en dat ook van de zijde der
landsregeering de beteekenis van de
letterkunde wordt o-eacbt.
Een kleine afscheiding tusschen het
voorgaande en het volgende is niet on-
gewenscht. We willen het even hebben
over een anderen held van den dag, die
niet minder de aandacht trekt. Die held
luistert naar den naam van Piet en wij
vermoeden dat de lezer met hem ook al
bekend is. Piet is een inbreker, die
plotseling een nationale reputatie heeft
gekregen als de piet van alle inbrekers.
Met den dag stijgt het aantal daden
dat bekend wordt van zijn kunstenaars
talent. Het politiebureau, waar al de
schatten zijn bijeengegaard, die hij in
den loop van eenige maanden heeft ver
zameld, moet wel een warenhuis zijn.
Het verheugt ons natuurlijk zeer, dat
deze zeer kunstige inbreker thans in
veilige staatshaven is aangeland, maar
het lezen van de berichten over de be
langrijke ontdekkingen van zijn talent
geeft ons toch even de bibbering, dat
het met de veiligheid onzer aardsche
goederen nog maar matigjes is gesteld.
Meer dan twee dozijn malen heeft Piet
in vijf maanden tijd de wakers over die
veiligheid verschalkt en misschien zijn
nog niet eens al zijn heldendaden be
kend.
Het is wel zeer waarschijnlijk dat
deze Piet niet eenig firmant is geweest
in zijn affaire. Er loopen dus allicht
nog eenige vrienden van hem rond. Wie
zal zeggen hoevele? We willen hopen
dat zij alle eveneens in de staatshaven
aanlanden, maar welke zekerheid daar
omtrent Wanneer dan eenmaal 't stel
letje voor den rechter is gebracht, zal
hij ons dan voor goed van deze geachte
artisten verlossen We vreezen, dat
over vijf jaar Piet weer langs 's-Gra-
venhage's straten kuiert en zijn oog
laat gaan langs de huizen die vroeger
de eer van zijn ongevraagde bezoeken
hebben gehad- Men mocht wel eens
naar een middel zoeken om blijvend
van dezen Piet verlost te worden. Over
overvallen, weg. Was hij niet mee in
het verbond tegen haar Had hij, zich
niet geleend voor den diefstal en den.
dief achter haar rug de Iade geopend
Maar dat was immers onmogelijk
Zii scheidde zich nooit ook des
nachts niet en voor geen enkele minuut
van hare sleutels. De dader .kon on
mogelijk dezen sleutel'hebben gebruikt.
Dus een valschen sleutel Een in
brekerswerktuig Was dan het geheele
huis door misdaad omgeven Zat zij
dan tusschen glazen wanden, die elke
gebeurtenis aan de buiten loerende mis
daad verrieden
Voor de eerste maal van haar leven
werd het haar in de haar lief geworden
en gezellige vertrekken van haar huis
onbehagelijk te moede, en onwillekeu
rig keek zij. schuw en angstig om, alsof
onmiddellijk achter haar een vijandige
macht stond, haar geluk, hare rust en
haren vrede bedreigende...
Daail zag zij- haar echtgenoot, die
zacht en door haar niet opgemerkt was
binnengekomen.
Hij ihad haar scherp opgenomen. Nu
glimlachte hij, waar hij haar opgewon
den en ongerust gelaat zag.
Zijn hooge, slanke gestalte boog zich
over haar, hij streek met de handen
zacht over de bruine vlechten, waarin
zich enkele grijze haren begonnen te
vertoonens. en zei met een zweem van
goedmoedige scherts
Nu, wat is er dan zoo vroeg al te
zorgen en te peinzen Je zit toef) niet
ook in financieele moeilijkheden zooals
de heele wereld
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN.
het algemeen dit ter geruststelling
van het publiek laat de veiligheid in
de residentie niets te wenschen over. In
het stadsgedeelte, waarin wij het voor
recht hebben te wonen, is het toezicht
op de straat in den Iaatsten tijd aan
merkelijk verbeterd, nu vrijwel uitslui
tend te fiets dienst wordt gedaan. Daar
door wordt veel vaker een controle uit
geoefend en is er veel meer kans op
snappen van overtreders dan vroeger,
toen men een eind in de verte de glim
mende knoopen zag naderen en dus
nog allen tijd had om het veege lijf te
dekken. Piet is 'hen allen echter te slim
af geweest, al is hij ten slotte in de
val geloopen. Dergelijke 'gevallen zul
len echter altijd mogelijk zijn en bij de
beste organisatie zal er wel een gesle
pen slimmeling te vinden zijn, die het
een poosje uithoudt.
Even een aanstipping van het feit,
dat een beslissing omtrent het vraag
stuk van de Gevangenpoort thans na
dert. Er is een algemeene opinie ont
staan, ook onder degenen die verstand
hebben van stedenschoon, dat door de
afbraak van de huizen langs den Vijver
een bizonder fraai punt is ontstaan. Het
plan van één architect, om het nog
fraaier te maken, door er een paar
nietszeggende bogen bij te bouwen,
vindt gelukkig geen steun. En ditmaal is
zelfs Berlage niet voor verandering.
We mogen dus alle hoop koesteren, dat
het gemeentebestuur spoedig aan den
algemeenen wensch gevolg zal geven
We drukken daarbij vooral op het
woord spoedig, want wie dagelijks den
allertreurigsten toestand bij de 'Gevan
genpoort gadeslaat, staat er verstomd
over dat zóólang zoo iets wordt geduld.
Wij leven nu 'dus in blijde afwachting.
EIBER.
De invloed der Berlijnsche
nota. De internationale Oos-
tenrijksche leening. -Een mooi
rendement met bevredigende
waarborgen. De Indische lee
ning. De emissie der „Amster
dam 2". Tabakken iets beter
gedisponeerd.
De humoristische medewerker van één
der voornaamste Engelsche financieele
bladen merkte dezer dagen op, dat hij
met uitzondering misschien van enkele
onbewoonde bergtoppen in het een of
andere afgelegen oord. nergens ter we
reld zich een rustiger plek op den aard
bodem zou kunnen denken dan de Lon-
densche effectenbeurs. Wat hij daar
mede zeggen wilde is duidelijk. Gok te
Londen ligt de vroegere effectenhandel
op de meeste dagen dood en beperkt de
Angstig, besluiteloos keek ze hem
aan. Zij schaamde zich eigenlijk, ook
maar een zinspeling te maken op de
verschrikkelijke verdenking, die zij in
.haar binnenste igevoelde. En toch moest
het nu eindelijk zijn.
Wat zij, twee maanden voor zich
had gehouden en steeds weer had
trachten te ontraadselen en te verkla
ren, ja, het liefst had verzwegen en
vergeten, mocht nu niet langer verzwe
gen worden. Het leek haar een groot
onrecht, dat zij hem er al niet lang over
had gesproken. Zij -was niet gewoon, in
hun harmonisch huwelijk 'haar echtge
noot, al had. zij weinig aan hem door
zijne drukke bezigheden, buiten dezen
iets te houden, dat van eenige beteeke
nis was. En toch aarzelde zii om ihet
eerste woord er over te zeggen.
Het leek haar iets kwaads, een
schudden aan den grondslag van dit
tehuis, opgebouwd op de strengste
rechtvaardigheid', als een verwijt tegen
al de goede, fatsoenlijke menschen, die
dienden in de 'zaak en in de huishou
ding als een verwijt allereerst aan
de trouwe Margaretha, die alleen haar
bediende en in deze vertrekken voor
alles zorgde sedert haar huwelijk
als een verwijt oo,k tegen Johan, die
.bijna even lang de bediende van haar
echtgenoot was. Behalve deze twee
kwam niemand van het personeel in
haar eigen kamer.
(Wordt vervolgd.)