Betaling Abonnementsgeld NO 296 60e Jaargang VRIJDAG IS DECEMBER BINNENLAND Stads- en Provinclenieu ws A. 1. P/s KERSTFUD8!fie VLISSINGSCHE COURANT 1 Januni'l lOS'i Voor hen, die door middel eener adver tentie aan Vrienden en Begunstiger» htm iitnuiiuKi ot -wensch willen brengen, bestaat daartoe gelegenheid hi de „Vlissingsche Courant" lUe Zaterdag 30 dezer verschijnt. Een dergelijke advertentie, die het zen gen yan kaartjes vervangt, wegte dikwijls eerst eenige dagen nè Nieuwjaar worden bezorgd, is meteen voor neringdoenden een uitstekende gelegenheid om hun adres oog eens onder de oogtn van het publiek te brengen. Opdat de koste* voor niemand een be zwaar behoeven te zijn, is met den prijs dezer advertenties belangrijk afgeweken van het gewone tarief, nl. elechts 60 Cent voor advertenties van 14 regels, elke regel meer 15 Cent. Zij die dus in het oudejaarsavondnummer een advertentie wenschen te plaatsen, ge- Heven deze op te geven aan het bureau van ons blad, Walstraat 58, of aan onzen Agent voor Souburg en Rltthem, den Heer C. F. VAN DER PEIJL, Boekhandelaar, Kanaalstraat te Souburg. Wil men dezelfde advertentie geplaatst zien als het vorig jaar werd opgenomen, dan heeft men dit slechts te melden. Tevens zal er wederom een rubriek zijn» waarin, onder een algemeenen wensch, vermeld worden naam, beroep en woon plaats van den adverteerder. Plaatsing daarvan kost 15 Cent per regel. Alles bij vooruitbetaling. Wij verzoeken de opgaven ten spoedigste te mogen ontvangen. DE ADMINISTRATIE. Aan onze drie-maandelijksche abon- »é's buiten Vlissingen en Souburg wordt de gelegenheid geopend hun abonnementsgeld voor het le kwartaal 1923 te batalen zonder dat hen de in- obtgskosten in rekening worden ge bracht, door het bedrag te storten op onze GIRO-REKENING No. 66287 Zij zijn echter verplicht het bedrag van 2.60 voor een abonnement zon der en 3.22 </2 voor een abonnement met Zondagsblad te storten vóór of op den 27 December a.s. De abonné's in Vlissingen resp. 2.20 en 2.771/2. De abonné's In Souburg en de overige plaatsen op Walcheren resp. f 2.20 en f 2.921/2. Latere stortingen kunnen niet worden geaccepteerd met het oog op onze ad ministratie. KAMEROVERZICHT. Tweede Kamer. Vergadering van Donderdag. Nogmaals het Fransch op de lagere scholen. De heer Snoeck Henkemans eischte vrijheid voor de paedagogen op om Fransch te doceeren als zij dat in het belang der kinderen achten. De po litiek moet de paedagogie geen wetten opleggen, want zij bederft daarmede het onderwijs. Ook de heer Wijnkoop is vóór het Fransch, omdat hij in het kennismaken met vreemde cultuur een zeer groot belang en een zeer groot nut ziet. F.en verrassing was de houding van ,len heer Vliegen, die een voorstander bleek van het Fransch ook voor dc volkskinderen. Wie eenmaal iets heeft geleerd van het Fransch is licht geneigd er meer van te leeren en waagt zich eerder aan andere talen en gaat eerder het vreemde land eens bezoeken. On juist achtte hij het dat alleon de invoe ring van het Fransch tot instelling van standenscholen leidt. Voor alle scholen wenschte hij het Fransch en tal van nuftelooze vakken kunnen eerder van dé school verdwijnen. Afschaffing van het Fransch achtte hij een verarming van het onderwijs. Het betoog van den heerVliegen werd in aandachtige stilte aangehoord en het maakte een grooten indruk. Minister De Visser bleef buiten de bat. Hij herinnerde alleen aan het feit, dat in 1920 de overgroote meerderheid der onderwijs-specialiteiten vóór de af schaffing was. Sindsdien is niets ver anderd en dus handhaafde hij het be staande. De stemming was een verrassing slechts met één stem meerderheid bleef de afschaffing gehandhaafd 3736. Opmerkelijk was het dat van de 36 voorstemmers vóór het amendement 16 nieuwe Kamerleden waren. Van de so cialisten stemden de heeren Kleereko- per en Vliegen vóór het Fransch, de heer Oud liet zijn vriend Ketelaar den tegenstander, in den steek, de heer Van Gijn was de eenige vrijheidsbonder die tegen was. Had deze laatste zijn partij- genoote Westerman niet in den steek gelaten, dan ware de groote fout in het onderwijs hersteld geweest. De voor standers van bet Fransch moeten vol houden I Een poging van den heer Afoerel, om .cursussen in Fransch mogelijk te ma ken. stuitte af op de ontoelaatbaarheid van een dergétijke regeling in deze wet. Principieel had de minister er geen be zwaar tegen, maar het kan niet gere geld worden bij de»e wet. Tal van detailpunten hadden eerst nog de aandacht. Aanvankelijk stelde dp L.O.-wet een maximum aantai leerlingen per school. De minister achtte dit minder ge- wenscht en hij schrapte het cijfer. De heer Van Zadelhoff wilde dit herstellen en 600 als maximum stellen. Na eenige discussie trok de heer Zadelhoff zijn amendement weer in, er op rekenende dat de- groote scholen achterwege zul len blijven. De heer Dresselhuijs trachtte een eind- te maken aan de willekeur bij het vrije vervoer van kinderen die vier kilo meter van een school wonen. Wanneer kinderen al gaan op een school binnen dien kring, zullen zij geen vrij vervoer krijgen ais zij naar een andere buiten dien kring willen overgaan. Gemakke lijk is deze regeling niet, want het kan zijn dat er nieuwe scholen worden ge sticht en dan zouden daarheen de kin deren kunnen overgaan of zij derven liet vrije vervoer. De heer Gerhard wees op deze moeilijkheden en vreesde nog grootere door dit amendement. De mi nister had ook bezwaar, omdat hij on billijkheden vreesde. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom een vader zijn kind naar een andere school wil zenden en hij zal dan de vervoerkosten niet vergoed krijgen. Het amendement werd ten slotte aangenomen met 40 tegen 39 stemmen. Verschillende leden van rechts stemden, onbegrijpelijkcrwijze, vóór. Zuinigheidsoverwegingen Ten slotte verdedigde de heer Van Zadelhoff een amendement om het leer plan te laten vaststellen door de school vergadering in plaats van door het hoofd der school, gehoord de onderwij zers. Meer medezeggenschap dus van de klasse onderwijzers een stapje na der dus tot de republikeinsche school. Avondvergadering. In de avondvergadering werd dc be handeling van de begrooting van hui- tenlandsche zaken voortgezet. Wat den Volkenbond belangt, tie toogde de minister dat zijn gevoelens ten aanzien van die instelling bekend waren, maar dat men niet alleen met wenschelijkhcden, doch ook met moge lijkheden moest rekenen en vooral échecs moest vermijden. Men moest er voor oppassen, dat de Volkenbond niet, zooals de heer Troelstra eens had op gemerkt, werd gebruikt voor de belan gen van bepaalde groepen. Bij de behandeling der artikelen kwam de kwestie van het gezantschap bij den Paus weder ter sprake. Do heer Dresselhuijs trok zijn amendement tot opheffing van het gezantschap weer in. De heer Kersten handhaafde zijn des betreffend amendement, waarover ech ter niet gestemd kon worden, want het was intusschen één uur na middernacht geworden. Afkondiging der grondwetsherziening. Het Haagsche Correspondentiebu- rcau schrijft Het bericht in zake de afkondiging van de Grondwetsherziening behoeft in zoover verbetering, dat niet op 2 Ja nuari e.k. maar reeds op 29 December a.s. dc plechtige afkondiging in zittin gen van den Hoogen Raad, de gerechts hoven en de arrondissements-recht- banden, alsmede van dc pui of voor de deur van de gemeentehuizen zal plaats vinden. De Pensioenwet, Dc heer Vliegen stelde aan den mi nister de volgende vragen lo. Bevat het gerucht waarheid, dat bekendmaking van het tarief voor in koop van diensttijd, bedoeld bij art. 135 der Pensioenwet 1922, vóór 1 Januari a.s. niet is te verwachten 2o. Zoo vraag lo. ontkennend wordt beantwoord, kan de minister dan het tijdstip mededeelen, waarop bedoeld tarief zal worden bekend gemaakt 3o. Acht de minister het oorbaar, dat de ambtenaren, in verband met den op 31 December a.s. afloopenden termijn voor inkoop van diensttijd, ten gevolge van het niet tijdig verschijnen van het tarief, thans practisch genoodzaakt zijn op straffe van het niet meetellen van hun diensttijd, zich uitgaven te ge troosten ter verkrijging van dc benoo- digdc stukken en zich schriftelijk te verbinden tot betaling van de voor den inkoop op hen te verhalen bijdrage, zonder dat hun het bedrag bekend is, dat wegens dezen inkoop op hen kan worden verhaald 4o. Is de minister van oordeel, dat de ambtenaren, die zich op bovenbe doelde wüze tot betaling hebben be reid verklaard, deze bereidverklaring na bekendmaking van het tarief kunnen herroepen (ook nó 31 December a.s.) op grond, dat op het oogenblik, waarop zij genoodzaakt waren zich tot betaling te verbinden, de feitelijke inhoud van deze verbintenis -hun niet bekend was Bezuiniging bij de Raden van Arbeid. De „Ambtenaar" maakt melding van een aanschrijving van minister Aaiberse aan de Raden van Arbeid, waarin de wensch wordt uitgesproken, dat van 1 Januari af de reglementen van de Raden zoodanig gewijzigd worden, dat het recht op vaeantiebijslagen komt te ver vallen, de ambtenaren naar dezelfde regelen zullen hebben bij te dragen voor eigen pensioen en dat voor hun weduwen en weezen, als de rijksambte naren, en de wachtgeldregeling voor de rijksambtenaren wordt overgenomen. Voor zooverre aan dien wensch niet voldaan zou worden, zal de minister de betrokken regelingen aan de Koningin ter vernietiging voordragen. De minis ter geeft te kennen, dat de thans be staande afwijkende regelingen niet te verdedigen zijn met het betoog, dat de Raden van Arbeid autonome lichamen zijn. Zoodanige theoretische overwe gingen behooren z.i. te wijken voor het algemeen belang. De ex-keizer. Uit Berlijn wordt aan de „N. R. Ct." gemeld Graaf Moltke, die als tijdelijk hof maarschalk in dienst van den gewezen Duitschen keizer is, stuurt uit Doorn een brief aan de „Lokal Anzeiger" om een aantal praatjes, die in omloop zijn, te logenstraffen. Zoo werd verteld, dat graaf Moltke ais hofmaarschalk was ontslagen, terwijl hij in werkelijkheid deze functie slechts ad interim waar nam, en de dag van zijn vertrek reeds eenige weken was bepaald. Ook is het onwaar, dat de gewezen keizer aan zijn gemalin een diadeem ter waarde van 800 millioen mark heeft geschonken. Dat dit onjuist is, is trouwens reeds door een mededceling van de Duitsche rijksregeering gebleken. Desondanks ontvangt inen te Doorn bergen bedel brieven van noodlijdenden, die in den waan verkeeren, dat de gewezen keizer hen helpen kan, als hij in staat is, zulke kostbare geschenken aan zijn echtgc- noote te geven. Graaf Moltke herinnert eraan, dat het ganschc vermogen van den gewezen keizer sinds November 1918 door het Pruisisch departement van financiën wordt beheerd, en schrijft dat de duurte in Nederland en de de preciatie van de mark den gewezen keizer dwingen, zijn uitgaven zooveel mogelijk té beperken. Dc burgerwachten. Naar het „Hbld." verneemt, zal bin nenkort door het hoofdbestuur der Am- sferdanische burgerwacht aan dc alge- meene vergadering worden voorgesteld tot liquidatie en opheffing over te gaan Het is zoo goed als zeker dat deze op heffing de ontbinding van den Ned. Bond van vrijwillige burgerwachten zal tengevolge hebben. Het voornemen tot opheffing moet in verband staan met het standpunt van den minister van oorlog, gebleken uit de memorie van antwoord, dat er geen sprake van kan zijn, dat dé vrijwillige burgerwachten aandeel kunnen hebben in de kader vooropleiding. Legaten. Wijlen W. F. K. baron van Verschuur, te Arnhem op 21 November j.l. overle den, heeft o.m. de volgende legaten vermaakt het porcelein in het Arnhemsche ge meente-museum van de familie Ver- schuer aan den Staat der Nederlanden, onder verplichting dat alles geplaatst blijft in het gemeente-museum voor noemd 10.000 aan de vereeniging „Armenzorg" 5000 aan de vereeni ging voor vacantie-kolonies 2000 aan de vereeniging ter bestrijding van de tuberculose 5000 aan het Diaco- nessenhuis, allen te Arnhem VLISSINGEN, t5 DECEMBER. A. G. O. De voorzitter, de heer Roskes, opende gisterenavond in het Concertgebouw de vergadering van A. G. O., die bezocht was door een vrij talrijk publiek, met de mcedeeling, dat de cursus van eeni ge avonden over Chineesche wijsheid, die door den heer Prins zou gehouden worden, doorging en dat deze, in afwij king van anders, ook kon bijgewoond worden door nict-leden, die tot de ver eeniging wilden toetreden. De aangifte vyyj^jeelname moest geschieden voor I j „ari bij de secretaresse, mei. Krafft. Nu hij toch aan 't woord was, deed hij, wat anders niet de gewoonte is, nl. het hartelijk welkom heeten van den spreker, dr. O. Norel, den oud stadgenoot. die reeds vroeger opgetre den was voor de vereeniging. Spreker dankte hem reeds bij voorbaat voor 't geen hij dezen avond zou ten gehoore brengen. Dr. O. Norel, zelf het woord verkrij gend. begon er op te wijzen, dat bij in kleineren kring hier ter stede gespro ken had over Novalis als mysticus en dat hij daarom deze gelegenheid gaar ne had aangegrepen om deze persoon lijkheid te belichten als romanticus. Hij schetste de periode van het letterkundig leven van Duitschland, toen Novalis leefde, als het tijdperk der romantici, dat echter niet beperkt is gebleven tot dit land, maar dat zich uitstrekte tot Frankrijk, ja zelfs tot Rusland. Hij schetste de romantici als open voor iederen indruk, zoowel voor den lente wind als voor de hevigste stormen, voor geluk en vreugde als voor lijden en smart. Waar deze school uit zooveel persoonlijkheden bestond, spr. noemde onder meer de gebroeders Schlegel, Henriette Herz, Schleicrmacher, werd nagegaan, waar de overeenkomst lag 'in dezen kring van jonge personen. Dc romantiek was toch niet een eenheid, er waren in die school verschillende stroomingen, die echter alle ten slotte in een zelfde richting wezen, die in het leven in het esthetische de grootste van alle levenswaarden vond. Door Novalis en Schleiermacher kreeg echter het godsdienstige de overhand. Als tweede punt van overeenkomst noemde spr. den terugkeer tot de middeleeuwen, het lagere ridderleven, de kluizenaar in de grot en dergelijke verschijnselen. Verder wees dr. Norel op de stemming van verlangen, waarvan de blauwe bloem als 't symbool kan aangemerkt worden; stemming, die niet terug wil, maar vooruit naar een verre toekomst, welke zeker komt en waardoor een daden drang kan verwekt worden, die jong doet blijven. Als typisch voor den ro manticus, die behandeld werd, haalde spreker van hem, die slechts 29 jaar oud geworden is, dat hij jong noemde, wanneer men toekomst ziet en oud, waar men het verleden ziet. Als vierde punt van overeenkomst tusschen zoo veel verschillende richtingen, noemde spreker de diepe behoefte aan vriend schap, de behoefte om. zooals Novalis het herhaaldelijk uitdrukt, te „symphi- losopheeren". Daarbij sluiten zich aan de revolutiegeest, de romantische ironie en de groote plaats, die het zielcleven inneemt. Nadat spreker geschetst beeft de sympathie, de liefde van den roman- tischcn kring waarin Novalis werd op genomen, ging hij over tot het leven van Novalis, pseudoniem van den Duitscher Friedrich von Hardenberg, die eer» zeer wereldschen vader had, welke hem bestemde voor de rechtsge leerdheid. Daartoe werd de zoon naar Jcna gezonden, waar hij echter meer aan philosophic en poëzie gaat doen, waar hij Schiller leert kennen, die later door de romantische school bespot wordt, tot welk spotten Novalis echter het zwijgen doet. Vader en zoon begrij pen elkaar niet, zij leven langs elkaar heen. waarvan dr. Norel als treffend staaltje aanhaalt, dat als de vader later in een Hernhutterkerk een lied zingt, dat hem treft, en hij naar den maker informeert, dit zijn zoon blijkt te zijn. In Jena leert de zoon een vrouw ken nen. waarmee hij zich verlooft. Deze sterft echter voor het huwelijk en dit afsterven brengt hem in een toestand, dat hij zegt niet meer te kunnen leven hij bezweert zijn vrienden, dat hij met aan zelfmoord denkt, maar de wil om te sterven zal hem wel doen ondergaan. In dit tijdperk tracht Friedrich Schlegel hem te bewegen een nieuwen gods dienst te stichten, waarvan Novalis dan tie Christus zal wezen. Hij mo-; daar voor een boek schrijven, dat dc nieuwe bijbel zal zijn. .Novalis komt nu voor de tweede maal ii: liefdesverhouding tot een vrouw met wie hij zich ook weer verlooft. Hij wil deze verloving geheim houden voor zijn vader wat hem echter niet gelukt, waarop deze weer met hem breekt. Het huwelijk zal echter niet tot stand komen, want de dood kontt ten tweeden male tusschen- bcide. Novalis sterft in 1801 .als bij zonderheid schetst spreker, dat, waar dc romanticus-wijsgeer zich voorstelt, dat de mcnsch tusschen muziek en niet- muziek leeft, hij zijn broer verzoekt een stuk voor hem te spelen, tijdens welk spel hij sterft. In het levenswerk dat dr. Norel na de pauze behandelt, en waarvan spreker hcele brokstukken, die typeerend zijn, voorleest, veelal in de Hollandsche ver taling o.a. van Boutens, komen ver schillende eigenaardigheden van den schrijver uit o.a. dat het geheim der na tuur slechts gevonden kan worden door degenen, die het geheim van den eigen geest kennen, waarbij dc liefde de leidsvrouw moet zijn dat het zwakheid van den mensch is, nis hij bij dc natuur blijft staan dat niets voor den geest bereikbaarder is dan juist hei onein dige dat de kortste weg tot den niensch-zelf voert om de wereld heen. Novalis heeft zich gedacht een roman INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. rozijntjes en amandelen, 20 cent per pakje. Reel. 0— 5 le schrijven in 7 deelen,waarvan slechts 1 voltooid werd. In dit deel wordt iemand (Heinrich von Offerdingen) be schreven, die van alles ziet en onder vindt. In dit gedeelte van zijn rede wijst spreker er op, dat er bij de romantici van dien tijd een streven is om gelijk te worden aan God, van welk streven door spreker wordt gevraagd of het niet te overmoedig is. Dit laatste deel der rede, waarop spreker niet al te veel zal ingaan, was gewijd meer aan het ctische en religieuse van Novalis, waar van dr. O. Norel nog verscheidene be wijsstukken voorlas. Nieuwjaar. De „St.-Ct." bevat het volgende ver zoek Met het oog op den grooten toevloed van poststukken bij de jaarswisseling, wordt bet publiek verzocht om brieven, briefkaarten en gedrukte stukken, als prentkaarten, naamkaartjes, circulaires, enz., welke men bij voorkeur op I Janu ari wenseht te done bestellen, te voor zien van twee elkaar schuin snijdende strepen, getrokken over de geheele adreszijde, en die stukken reeds op 27. 28 of 29 December ter j>ost te bezor gen. Zij kunnen dan tijdig voor de bestelling worden gereed gemaakt, blij- ven tot 1 Januari op de kantoren van bestemming bewaard en worden zoo veel mogelijk op dien dag in de bestel lingen opgenomen. De heeren M. J. Verhorst en W. van Oeveren, leden der Prov. Staten, wen schen bij de a.s. verkiezingen niet meer voor een herbenoeming in aanmerking te komen. Door verschillende afdeelingen van den Vrijheidsbond in Schouwen is de heer A. van der Weijde, aftredend lid. weder no. 1 op de lijs! van candldaten geplaatst De motorschuit „Hollandia", welke bij de zwarte boei te Ellewotitsdijk is gezonken, is gelicht door de naamlooze vennootschap Van der Tak's Berging- Maatschappij te Rotterdam. Het vaar tuig is thans naar Dordrecht overge bracht. teneinde aldaar te worden ge repareerd. Zeeuwsche vereeniging „Zeelandia". De Zeeuwsche vereeniging „Zeelan dia" te Rotterdam heeft Woensdag een feestavond gegeven in de Groote Doele- zaal, waar de stoelen reeds voor het aanvangsuur alle bezet waren en ten slotte velen met een staanplaats achter in genoegen moesten nemen. Behalve voor de leden der vereeniging was er namelijk ook toegang voor het publiek en dat had wellicht zooveel goeds ge hoord van het reeds vroeger vertoonde en thans weer ais clou aangekondigde tooneelstuk „Inkwartiering" van den heer K. Koets, bestuurslid van de ver eeniging, dat de kas vroeger dan men had durven bevroeden gesloten moest worden, omdat men was „uitverkocht" De aanwezigen hebben zich merkbaar vermaakt, aldus lezen wij in de „N. R. Ct.", zoodat de ambitieuse, gelukkig pretentieiooze schrijver van dit hier en daar wel wat erg breed uitgespon nen tooneelstuk ten tweeden male een succes noteeren kon. De zaal had een Zecuwsch aanzien door de met programma's rondioopen- de boerinnetjes en boeten en wijders door den tooi van het podium. Een strijkje zorgde voor wat afwisseling. SOUBURG. Openbare vergadering van den ge meenteraad van Souburg op Maandag 18 December, des namiddags te 3 uur. Onderwerpen ter behandeling Stemmen over het verzoek tot plaat sing van een lantaarn in den Bermweg, waarover in de vorige vergadering de stemmen staakten. Voorstel van Burg. en Weth. omtrent geldleening voor werkverschaffing. Autodienst MiddelburgVlissingen. Adres J. Minderhoud c. s. om 50 voer koolasch te verstrekken voor den Viso- weg. Adressen tot vermindering van schoolgeld voor het vervolgonderwijs. Verzoeken om ontheffing van hoof- deiijken omslag. De Ned. Hcrv. Jongedochlersverceni- ging „Wees een Zegen" kwam gisteren avond in feestelijke vergadering bijeen tot het vieren van haar eerste jaarfeest. De zaal „Rehoboth" was overvol met belangstellenden. Mevrouw Van Wlllenswaard, presi dente der vereeniging, heette allen wefc- kom en sprak haar blijdschap uit over de goede opkomst, waaruit de belang stelling voor de vereeniging en haar werk blijkt. Nadat gezongen nas Ps. 138 vs. t.

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1922 | | pagina 1