DONDERDAG 17 JULI.
BINNENLAND
Stads- enProvincienieuws
SPORT
INGEZONDEN STUKKEN
BUITENLAND
advertentie-prijs.
Van 1-4 regels 0.80 voor iedere
regel meer 20 centbii abonnement
speciale prijs. Reclames 40 cent per
regel. Dienstaanbiedingen en dienst-
aanvragen 10 cent per regel, bij con
tante betaling.
Familieberichten van 16 regels
f 1.30, iedere regel meer 20 cent.
ABONNEMENTS-PRIJS
Voor Vlissingen en gemeenten op
Walcheren '1.85 per drie maanden.
Franco door het gëheele rijik 2.20.
Week-abonnementen 14 cent. Afzon
derlijke nummers 3 cent.
Huldiging Koningin van België.
Men meldt uit Brussel aan de „N. R.
Ct."
De Koningin van België heeft
Woensdagavond om zes uur op het
kasteel van Laeken de vertegenwoor
digster van het comité van het Neder-
landsoh Paviljoen van het Weeshuis
van de Koningin van België ontvangen,
mevrouw Oldewelt en mevrouw Vat-
tier—Kraane, welke laatste vergezeld
was van haar twaalfjarig dochtertje.
De heer van Voilenhoven heeft og
dames aan de koningin voorgesteld.
Het onderhoud duurde ruim een half
uur. Het was zeer eenvoudig, zeer har
telijk en zeer aandoenlijk. De koningin
die in het wit gekleed was, droeg de
Huisorde van Oranje. Zij was verge
zeld door gravin d'Oultremont.
iDe jongejuffrouw VattierKraane
heeft op een kussen de cheque van een
half millioen overhandigd met een
prachtig album, dat de naimen van de
leden van het comité en van hen, die
bijdragen schonken bevat, op perka
ment geschreven, en op artistieke wijze
versierd met de Hollandsche en Belgi
sche wapens.
De Koningin heeft gezegd, dat zij
zeer blij was. Zij hechtte er aan nog
maals aan den heer van Voilenhoven
en de dames van het comité haar diep
gevoelde danklbaailheid te betuigen
voor de groote diensten, die Nederland
tijdens den oorlog aan de Belgische
uitgewekenen heeft bewezen.
Vervolgens namen de gesprekken
een vertrouwelijk karakter aan. De Ko
ningin heeft Marie José, hei prinsesje,
dat in die buurt speelde, laten roepen,
die haar nieuw vriendinnetje, de jonge
juffrouw VattierKraane, heeft uitge-
noodigd met haar te spelen. Het was
een alleraardigst en aandoenlijk
schouwspel.
De Invaliditeitswet.
Het voorloopig verslag van de afdee-
lingen der Tweede Kamer op het wets
ontwerp tot wijziging der Invaliditeits
wet is verschenen.
Algemeen 'bleek dat dit onderwerp
een bevredigenden indruk had ge
maakt. Ook zij, die de invoering van
het Staatspensioen noodig hieven ach
ten, verklaarden met dit ontwerp mede
te kunnen gaan, daar het belangrijke
concessies bevatte, zooals verlaging
van den leeftijd voor het erlangen der
ouderdomsrente, weduwenrente en het
ontslaan van de betaling van premies
dioor de arbeiders. Met de in 1913 door
den heer Aalberse verdedigde meenin
gen is de thans voorgestelde rekening
in zake premiebetaling niet te rijmen.
Men vroeg, op welke gronden de mi
nister van het door hem in 1913 ver
dedigde gevoelen teruggekomen is.
Van andere zijde werd opgemerkt,
dat wanneer de voorgestelde wijzigin
gen zullen zijn aangenomen, het pen
sioen zal worden genoten ter zake van
verrichten arbeid, en worden betaald
uit de opbrengst van dien arbeid, ter
wijl in het stelsel van staatspension-
neering eene uitkeering wordt gegeven
op grond van behoeftigheid uit de
staatskas.
Eenige leden wensohten de leeftijds
grens op 60 jaar gesteld te zien en
achtten een grootere venhoogimg der
renten noodig wegens de verminderde
koopkracht van het geld. Op denzelf
den grond werd aangedrongen op ver-
hooging van alle in de Invaliditeitswet
bedoelde renten.
Tegenover deze wenschen werd aan
gevoerd, dat verhooging der renten zou
moeten leiden tot verhooging der pre
mies en dat deze verhooging althans
vooralsnog geenszins wenschelijk ware.
l egen het brengen van de geheeie pre
mie voor de invaliditeitsrenten ten laste
van de werkgevers, werden verschil
lende bezwaren geopperd.
Verscheidene leden waren van oor
deel, dat de voorgestelde regeling te
bezwarend is voor de kleine midden-
sta misbedrijven.
Enkelen wenschten de kleine werk
gevers van de betaling der premie vrij
te stellen. Anderen waren van oordeel,
dat de voorgestelde regeling ooik voor
kleine werkgevers geen overwegend
bezwaar zo,u opleveren, omdat huns
imzens de last der premiebetaling op
de afnemers zou worden afgewenteld.
Ten gunste der voorgestelde regeling
werd verder aangevoerd, dat zij een
belangrijke vereenvoudiging met zich
brengt. Het voorstel tot toekenning van
weriuwenrenten vond algemeentoejui-
liing.
Verscheidene leden achtten de voorge.
stelde regeling intusschen onvoldoende,
omdat de renten alleen ten goede zou
den komen aan weduwen die geheel in
valide zijp of den leeftijd van 60 jaar
hebben bereikt. Deze leden wenschten
de rente aam alle weduwen toegekend
te zien met ingang van den dag van het
overlijden van den echtgenoot.
Anderen konden zich met deze be
schouwingen niet vereenigen. Zij merk
ten op, dat weduiwen, die met jonge
kinderen achterblijven, te hunnen be
hoeve de weezenrente ontvangen,
waarvan 't bedrag gelijk is aan de we
duwenrente, terwijl er volstrekt geen
reden is aan jonge weduwen tornier
kinderen eene rente te verieenen. Zulke
personen behooren zeiven in hun on
derhoud te voorzien.
Sommige leden meenden, dat reeds
bij deze gelegenheid verschillende an
dere wijzigingen dan in het wetsont
werp zijn opgenomen in de Invalidi
teitswet gébracht behooren te worden,
o.a. venhooging van den leeftijd waar
op de weezenrente eindigt.
Ook werd aangedrongen op opne
ming van de geneeskundige behande
ling in de Invaliditieitsverzekeripg en
van bepalingen ter voorkoming van
invaliditeit.
Verder verlangden eenige leden een
regeling van de risico-overdracht in de
wet opgenomen te zien, overeenkomen
de met die der Ongevallenwet.
Vele leden waren van oordeel, dat
uitbreiding van de voorgestelde wijzi
gingen, ook al mochten deze op zich
zelf beschouwd wenschefijk zijn, thans
geen aanbeveling verdient, omdat daar
door het tot stand komen dier wijzigin
gen zou worden vertraagd, hetgeen de
ze leden niet verantwoord zouden ach
ten.
„Mercurius".
Naar men ons mededeelt, werd gis
teren het tienduizendste lid van den
Nationalen Bond van Handels- en Kan
toorbedienden „Mercurius" ingeschre
ven. Deze bond, opgericht in 1882 ais
plaatselijke vereeniging in Rotterdam,
telt thans in 61 plaatsen van ons land
afdeelingen en is de grootste organisa
tie van handels- en kantoorbedienden.
Tevens behoort hij tot de grootste
vakbonden van neutrale riohting ten
opzichte van partij-politiek en gods
dienst. Sedert het begin van dit jaar
breidde de bond zich uit met 4000
leden, een bewijs voor het toenemend
vertrouwen, dat de kantoorbedienden
stellen, in de wijze, waarop hij de
maatschappelijke belangen dezer
groep werknemers behartigt.
Zesde Conferentie voor Inwendige
Zending.
De Dinsdag te Doetinchem voort
gezette conferentie werd heropend met
een korte godsdienstoefening, waarin
ds. j. C. van Dijk uit RozendaaJ (Old.)
voorging.
De heer C. Smeenk, lid van de Twee
de Kamer, leidde vervolgens het onder
werp in „Sociale toestanden en Inwen
dige Zending".
Spr. begon er aan te herinneren, dat
de inwendige Zending zich langen tijd
heeft bezig gehouden niet bepaalde
groepen slachtoffers van alcoholisme
en prostitutie, verwaarloosden en el-
lendigen. Toch hoe goed ook op zich
zelf, is deze arbeid der filantropie niet
voldoende. We moeten ons niet alleen
tot het individu, ook tot de inassa rich
ten, en vooral tot de arbeidende klasse.
De arbeidersbeweging neemt in onze
dagen een plaats in van beteakenis. En
de invloed dier beweging is vèrreikend.
Van die beweging hangt af welke toe
komst we in staat en maatschappij te
gengaan.
We zien in de geschiedenis dat God
telkens aan andere groepen de leiding
geeft. Eerst iwas het de adelheid, daar
na de bourgeoisie, nu gaan de arbei
ders hun stempel drukken op staat en
maatschappij.
Deze groep is door de In/wendige
Zending tot heden niet bereikt; was
ook moeilijk te bereiken, ook voor de
kerk. Nu echter komt de wetgeving ons
tegemoet, door beperking van arbeids
duur, door vrijen Zaterdagmiddag enz.
Spr. onderscheidde drie groepen in
de arbeidersbeweging in Nederland
le de moderne vakbeweging met
220.000 arbeiders, de R. K. met 120.000
en het Ghr. Nat. Vakverbond met ruim
60.000 arbeiders.
in de moderne vakbeweging heerscht
materialisme. Er zijn nog wel arbeiders
in met hoogere idealen, maar zij zien
die idealen ineenstorten, omdat de S. D.
A. iP. in de moderne vakcentrale de
plaats van den godsdienst inneemt.
Hoe winnen^we nu de groote massa
van strijdende arbeiders, die warm
voelen voor maatschappelijke hervor
mingen
Onze eerste taak zij bewarenden
arbeid. We moeten ipogen de jonge
mannen te bewaren voor den invloed
der moderne vakbeweging en te bren
gen in de Chr. arbeidersbeweging. We
hebben een dhr. sociale beweging, die
haar taak met toewijding vervult
daar .is plaats en werk voor onze Ohr.
arbeiders.
Ten tweede is daar evangeiiseeren-
de arbeid. We hebben noodig goed
onderlegde beroepsarbeiders, die te
genover de moderne arbeiders sterk
staan tot verdediging van de sociaal-
economische en geestelijk-zedelijke
vraagstukken van den dag.
Ten derde nu moeten we zorgen
voor degelijke, christelijke lectuur. De
arbeiders krijgen vee! vrijen tijd en la
ten we ze helpen dien tijd nuttig te be
stelen. Ontspanningsiokalen, leeszalen,
e.d. zullen hier zeer nuttig kunnen wer
ken.
Ook de kerk moet rekening houden
met de arbeidersbeweging. Kerkeraden
moeten niet alleen bestaan uit men-
schen van klein-burgerlijk milieu
ook arbeiders moeten er. een plaats
vinden. Zij hebben invloed op hun
standigenooten.
Aan de discussie werd o.a. deelgeno
men door .dr. Norel uit Vlissimgen, die
meent dat de referent onrecht deed aan
de voormannen der Inwendige Zending.
Zij hebben wel degelijk oog gehad voor
de arbeiders-kwesties.
VLISSINGEN, 17 JULI.
AGENDA VAN HET DISTRIBUTIE
BEDRIJF.
VRIJDAG 18 JULI
Broodkaarten.
De broodkaart van het 103e tijdvak
loopt van 18 tot en met 26 Juli.
Maïs.
Op verzoek van den minister van
landbouw, nijverheid en handel zullen
bij de uitgifte van het weldra aange
voerde mais, gries- en maisbloem, af
komstig van het geschenk van 't Zuid-
Afrikaansche volk, de te vertoornen nor-
maalmargarinekaarten door ons voor
zien worden niet een met inktpotlood
aangebracht kruis.
Normaal.margarinekaarten, welke in
andere gemeenten reeds met zulk een
kruis voorzien werden, zijn derhalve
in Vlissingen niet mee.' geldig.
Gedistilleerd.
Onder gedistilleerd waarvan den uit
voer werd vrijgesteld, moeten ook wor
den gerekend te vallen
Alle essences, cognac, whisky, arak,
jenever en dergelijke benevens reuk- en
toiletwater.
Banka-tin.
In Mei 1919 zijn in Nederlandsch-
Indië verkocht 30723 pikols gouverne-
mets Banka-tin. Opbrengst ongeveer
4.877.000.
Door Burg. en Weth. is op haar ver
zoek, met ingang van 1 September,
aan mejuffrouw inr. G. W. van Rijn
eervol ontslag verleend als adjunct-
co, mmies te.r gemeentesecretarie.
Evenals in vele andere plaatsen van
ons land is alhier gisterenavond opge
richt een Comité van Actie ter bestrij
ding van het revolutiegevaar/gevormd
uit de Ohristelüke en R. Kath. organi
saties, waarbij ook zijn aangesloten de
R.-Kath. Middenstandsvereenigng „De
iHanze" en de Christ. Patroonsvereeni-
ging ,3oaz".
Het comité bestaat uit de heeren P.
G. Laernoes voorzitter, T. Manse, se
cretaris-penningmeester, j. j. D. Schee
pers, J. Marijs. F. van de Dood, D. C.
van Noppen, J. L. Buising en M. Va
der Jr.
De actie in de bouwvakken.
Door de samenwerkende arbeiders
organisaties alhier is aan de patroons-
vereeniging „Vlissing's Bou.wkring"
het volgend schrijven gezonden
Wij hebben uw schrijven dd. li Juli
ontvangen en namen goede nota van
den inhoud. Tevens heeft dit schrijven
op onze gecombineerde besturenverga-
dering, alsmede op onze respectievelijke
huishoudelijke vergaderingen, een ern
stig punt van bespreking uitgemaakt,
en is dientengevolge besloten uw
voorstellen niet te aecepteeren.
Wij zijn echter van meening, dat me;
een .beetje goeden wil uwerzijds nog
wel overeenstemming te verkrijgen zou
zijn redenen waarom wij U verzoe
ken ons een conferentie met uw be
stuur en een delegatie uit onze besturen
met een hoofdbestuurder toe te staan.
Mocht u hierop in willen gaan, dan
verzoeken wij U deze conferentie te
houden op Donderdag 24 Juli a.s.
Bij het niet toestaan der conïesv.tie
zullen wij rekenen dat U onze eischen
inwilligt, en dat deze vanaf Maandag
14 Juli zullen worden ingevoerd.
De Federatie van Haven- en Tran
sportarbeiders heeft voor de verkiezing
van werkmans-leden voor de Kamer
van Anbeid voor de Metaalbewerking
tot candidaat gesteld de heeren A. A.
van Gemert en J. F. Geerts.
Concertgebouw Emmastraat.
Het hier reeds gunstig bekend
staande fooneelgezelschap, Wensma en
Van Gelder komt gedurende de kermis
dagen in het Concertgebouw aan de
Emmastraat een reeks voorstellingen
geven. Zondag 20 Juli reeds geeft het
gezelschap zijn eerste voorstelling met
het beikenide succes-drama van Hector
Malot „Alleen op de Wereld". Het is
dan juist de 100e voorstelling
De directie heeft moeite noch kosten
gespaard om alle voorstellingen zoo
goed verzorgd mogelijk te doen plaats
vinden. Voor „Alleen op de Wereld"
worden de speciale decors medege
bracht uit Amsterdam. In elke voorstel
ling zal zich in het mooie en diep ont
roerende 5e bedrijf „De dood van Vi-
talis", het Amsterdamsdhe niannen-
kwartet „Excelsior", directeur de heer
Keereweer, laten hooren.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, waarvan de afzenders on
bekend zijn, terugontvangen in de le
helft der maand Juli 1919
Brieven (binnenland) Directie
v. d. Woningbouw, Den Haag Mej.
M. Joost, Rotterdam Mej. A. de Keij-
izer, Maassluis J. iLeidhner, Groede
Wed. L. M. C. NeijtsAhrenomann,
Utrecht P. Vulling, Amsterdam.
Brief kaarten (binnenland)
■N. van Belle, Waalsdorp mej. Buis-
mam, Den Helder mej. A. Hoek, Vlaan
deren mej. W. H. Koster, Amsterdam;
■Rodenburg, Amsterdam J. C. Stroo,
■Utrecht W. F. Wienche, Amsterdam.
Brieven (buitenland) Mie. J.
Martin, Moibïhan Mie V. Vanimierto,
Ostende John Walker, London S.W.
Briefkaart (buitenland) F.
Seis. Antwerpen.
Men schrijft ons uit Middelburg
In de gisteren gehouden vergadering
van den gemeenteraad heeft de burge
meester de raadsleden die in Septem
ber niet meer terugkeeren, toegespro
ken en inzonderheid wethouder dr. Ja-
pi.kse en den heer L. K. van der Harst,
die 27 jaar achtereen zitting had in den
raad, dank gebracht voor hetgeen zij in
het belang der gemeente hebben ge
daan, tijdens hun raadslidmaatschap.
Besloten werd tot aankoop van ruim
19 H.A. grond voor ƒ114.196.30.
Tot tijdelijk leeraar In de oude talen
aan het gymnasium werd benoemd de
heer P. van Delft te Amsterdam.
Besloten werd tot het weder verhu
ren van verschillende perceelen ge
meentegrond, maar tegen verhoogde
prijzen en tot het geven van 500 sub
sidie aan de burgerwacht, dit laatste
met de stemmen der beide sociaal-de
mocraten tegen.
Verhoogd werd het loon van het
personeel der gemeente-reiniging tot
15 per week. waarbij de gemeente 6
en de pachter 9 betaalt, dit laatste
volgens het contract. Een voorstel-On-
derdijlk, om voor overwerk boven de
10 uur per dag voor het eerste uur 25
en voor ihet tweede enz. 50 toe
slag te geven werd in handen van Burg.
en Weth. gesteld om advies.
Het primitief kohier van den Hoofde-
lijiken omslag wend vastgesteld op een
bedrag van 139.834.40, het venmenig-
vulidigingscijfer is 1.4.
Na. afloop der gisteren gehouden
raadsvergadering bleven de voorzitter
en leden, op verzoek van den secretaris
nog eenige oogenblikiken bijeen en
bracht de heer mr. N. van der Veur, de
gemeentesecretaris, dank namens amb
tenaren, beambten en werklieden der
gemeente aan de scheidende raadsle
den en inzonderheid aan den wethou
der, dr. H. Japiikse, voor hetgeen zij
ieder op hun wijze en volgens hun
smaak voor de bedoelde personen heb
ben gedaan.
Bij Kon. besluit zijn benoemd in de
provincie Zeeland tot plaatsvervan
gend dijkgraaf van 'den Kleine Stelle-
polder, P. A. Kindt, te Hoek tot ge
zworene van den Kanaalpolder, L. C.
Cornelis, te Philippine tot plaatsver
vangend dijkgraaf van den Kramers-
polder, J. van Strien, te St. Philips-
land tot plaatsvervangend dijkgraaf
van den Bmimamielpolder A. Dees, te
Waarde tot dijkgraaf van het water
schap Groote St. Anna en Nieuweho-
ven, I. de Bruijne Izn., te Nieuwvliet
tot voorzitter van het bestuur der wa-
terkeering van den calamiteuzen Ador-
nispolder I. de Bruijne Izn., te Nieuw
vliet tot dijkgraaf van den Elisabeth-
polder (Biervliet), A. Heule te Bier
vliet tot dijkgraaf van den Wester-
landpolder, j. Lindenbergh, te Wol-
phaartsdijk tot gezworene van het
waterschap Waarde, D. Boone, te
Waarde tot lid van het bestuur van
het waterschap der Sluis aan de Wie
lingen, C. B. Tamerman en E. B. Wijf
fels, beiden te IJzendijke.
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
De Algemeene Synode der Neder-
landsche Hervormde Kerk heeft tot
president benoemd dr. G. J. Weyland,
predikant te Veere tot vice-president
ds. D. Zoete, predikant te Lemmer en
tot secundus van den vice-president ds.
D. Eilerts de Haan, predikant te Heiloo.
Postduiven. De postduiven-
vereenigirag „de Posthoorn" alhier hield
Zondag jl. een wedvlucht uit Gronin
gen, afstand 298 K.M. De duiven wer
den om zeven uur gelost, om 11 u. 12
min. werd de eerste geconstateerd en
behaalde een snelheid van 1177 M. per
minuut. De 3 prijzen behaalde de heer
A. de Visser, alhier. Hienmede is de
eerste serie wedstrijden geëindigd en
begint de africhting der jonge durven.
Deze belooft interresanter te worden,
omdat, door de hooge prijzen verlokt,
vee! liefhebbers ten deele hun duiven
verkocht hadden en het restant voor
het grootste deel voor de kweek hiel
den, waardoor de eerste vluchten veel
aan belangrijkheid verloren. De nu ko
mende vluchten worden samen met
Middelburg gevlogen en zullen dus zeer
spannend zijn. Wij vertrouwen daarom
dat ,jde Posthoorn" haar ouden naam
zal handhaven.
Buiten verantwoordelijkheid der redactie
De cCDle woidt niet teruggegeven
Mijnheer de Redacteur,
'U zult mij ten zeerste verplichten met
opname va,n het volgende
Begin vorige week werd door de
Schoolcommissie bekend gemaakt, dat
op 16 Juli een openbare les gegeven
zou worden in schooi D, Groote Markt.
Als belangstellend ouder in het -onder
wijs mijner kinderen, wenschte ik die
lessen bij te wonen, weshalve ik aan
mijn patroon verlof vroeg en ook kreeg
dien dag te mogen verzuimen.
Groot was echter mijn verbazing en
teleurstelling Woensdagmorgen te ver
nemen, dat die lessen niet gegeven zou-
dn worden, aangezien de regeling van
het onderwijs niet toeliet 'sWoensdags-
mrddags school te houden. Ook vele
ouders, die zich naar het schoolgebouw
hadden begeven, konden teleurgesteld
huiswaarts keeren, wat bij hen begrij
pelijker wijze ontstemming verwekte.
In het belan» van het onderwijs stel
ik de volgende vraag
Wordt er door de Schoolcommissie
geen overieg gepleegd met het perso
neel der scholen
Mij dunkt wanneer er een gezonde
samenwerking bestond er geen sprake
kon zijn van een dergelijke vergissing,
waarvan nu de belangstellende ouders
dupe zijn geworden.
'Dankend voor de verleende plaats
ruimte, L. P. VAN OORSCHOT.
Mijnheer de 'Redacteur,
Met de opname van deze regelen
zult U mij zeer venplichten.
Zijn Burgemeester en Wethouders,
alsmede de gemeenteraadsleden 'blind
en doof geworden voor de groote ach
teruitgang der z.g. avondzaken (siga
renwinkels, banketbakkers, fruit, krui
deniers en comestibleszaken)
De toestand wordt onhoudbaar,
's avonds na acht ure komen de meeste
koopers, die men in ons vrij Neder
land niet meer mag bedienen, op
straffe van hooge boete en tijdverlies
voor de rechtbank.
De belastingen worden steeds hoo-
ger, de neringen verloopen, want over
dag is ieder aan den arbeid en wordt
er niet noemenswaard gekocht.
Eene kleine gemeente als Vlissingen
kan voor de 8-ure-sIuiting niet ais
proefkonijn dienen, de meeste koop
krachtige particulieren, en handelslui
■zullen de gemeente dienen te verlaten,
de eerste voor de opgeschroefde belas
tingen en de laatsten omdat de nerin
gen verloopen en de lasten niet meer
op te brengen zijn, zonder zich geheel
te laten uitkleeden.
Waarom ook geen vrijheid van han
delen voor de winkeliers, wanneer dat
iliet personeel toch om 8 ure óf vroeger
vrij is en 'hierdoor niet geschaad wordt?
Dat Burg. en Weth. en gemeente
raadsleden van Vlissingen ons 't goede
recht geven om vrij te kunnen werken
voor onze zaken en de 8-ure-sluiting
opheffen, zal ons behoud zijn. Met
dank voor de plaatsing
EEN DER VELEN.
DE UITVOERING VAN HET
VREDESVERDRAG.
De besprekingen te Versailles over
de uitvoering van het vredesverdrag
door Duitscluland, ioopen allereerst
over hef herstel der verwoeste gebie
den in Noord-Frankrijk.
Uit Berlijn wordt gemeld dat Frank
rijk eischt een half millioen Duitsche
arbeiders voor het opruimingswerk en
den wederopbouw. Bij het vredesver
drag heeft Duitscihland zich verplicht
de schade, door den oorlog veroorzaakt
in Noord-Frankrijk en België, te betalen
of te herstellen. Die schade wordt ruw
