100
No. 11
55e Jaargang
1917
ZATERDAG
UitgaveFirma F. VAD DE VELDE Jr., Kleine Markt 58, Vlissingen. Telefoon Interc. 10
13 JANUARI
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
De Balans dar Volkeren
FEUILLETON
EEN EDEL
jVKOUWENLEVEN.
KAMEROVERZICHT.
Stads- en Provincienieuws
VLISSIINCSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België 2.20
V»or overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1 4 regels 0.48voor iedere regel meer 12 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 24ct. perregel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6% ct. per regel
De abonné's, in 't bezit eener Aft gulden bij levens-gulden bij dood ft fïfï gulden bij verlies A r* gulden bij verlies A f| ffc gulden bij verlies F" gulden bij verlies
polis, zijn GRATIS verze- III III lange ongeschikt- »"|lg door <1111 van een hand, |»l|| van II III vaneen /K van eiken
kerd tegen ongelukken voor :bUUU heid tot werken f OU een ongeluk VlUU voet of oog lUU een duim 1UU wijsvinger Li%3 anderen vinger
Btze uitkeeringtn worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „holl. Alg. Verzek. Bank" tê Schiedam
I Telkenmale wanneer de handelsman
aan het einde van het jaar zijn boeken
afsluit, waarin onder dorre cijfer-reek-
sen en aanwijzingen geheel zijn handel,
zijn winsten en zijn verliezen, zijn voor
spoed of achteruitgang geboekt is, dan
zet hij zich neder om uit de bescheiden
zijner boekhouding het juiste resultaat
van zijn bedrijf gedurende den jaar
kring op te maken. Al mogen proef
balans en verkorte berekeningen hem
reeds den weg naar dat resultaat ge
wezen hebben, al heeft zijn eigen oog
jfjS— het oog des meesters reeds vóór
dat hij de hoofdboeken zijner boekhou
ding ten einde toe raadpleegt, hem op
ónbedriegelijke wijze, maar dan slechts
in groote trekken de slotsom van zijn
koopmansleven, gedurende dat eene
jaar, duidelijk doen worden, de afslui
ting der balans alleen geeft hem in on-
omstootelijk zuiver beeld den waren,
onverbioemden toestand weder van den
staat zijner zaken op dit oogenblik. En
w.elke ook de uitkomst zij van zijne
boekhouding of deze hem mede- dan
wel tegenvalt, of zij hem leert, dat hij
op den goeden weg van het juiste han
delsinzicht is, dan wel op naar den
maatschappelijken ondergang voerende
"zijwegen, om het even, hij heeft de
eind-uitkomst van zijn balans te aan
vaarden, gelijk de cijfers deze in volle
[.waarheid hem doen kennen.
B Aldus ook hebben de volken bij het
opmaken hunner jaar-balans de volle
werkelijkheid te aanvaarden om het
even hoe deze luidt hebben zij in den
afgesloten jaarkring gewonnen of ver-
Horen is hun winst een tastbaar en on-
vreemdbaar bezit geworden of staat
zij aanstonds weder verloren te zullen
gaan is hun verlies er een voor alle
Eeuwigheid of is dit slechts een tijdelijk
en mogelijk licht te overwinnen derving
y>p den staat hunner bezittingen En
ftvanneer zij zoo nauwkeurig mogelijk
hun materieel bezit, hun „hebben en
houden" aan zichtbare en tastbare za
ken hebben vergeleken met wat een
jaar geleden hun deel in deze wereld
was, dan nog komt die groote post op
de balans der volkeren zijn alles over
wegend zwaar gewicht in de schaal
Heggen, waartegenover de materieele
goederen toch zoo luttel opwegen de
groote post van het ideëele goed, dat
bezit aan verstandelijke en redelijke
.eigenschappen, zonder hetwelk geen
natie ter wereld, groot noch klein,
prachtig noch zwak kan bestaan blijven,
zijn moraliteit.
Vraagt daarom niet in de eerste
plaats of soms op grond van de oor
logskaart de Entente-mogendheden dan
28.) —o— (NaatuK verïadeii.)
Niet ver van de plaats, waar de ri
vier uit het bosch kwam, had de oude
vrouw met de kinderen gespeeld, bloe
men geplukt en kransjes gewonden.
Toen had Irma haar een schitterenden
[vlinder gewezen, die op eenigen afstand
rondfladderde, en de oude ging hem
voor haar lieveling vangen maar daar
{liet dier niet stil zat, doch rechts en
ilinks fladderde, verwijderde zij zich in
haar ijver steeds meer van de plaats,
Iwaar de kinderen speelden. De knaap
Inaderde den stroom, hij zag zijn beelte-
Inis in de golven en boog zich voorover
lom ze nauwkeuriger te zien. Toen dreef
Ier nog een blad voorbij, dat kwanr zoo
I dicht aan den oever, dat hij het nret
Izijn kleine hand meende te grijpen, hij
lboog zich nog verder... en verdween
[in den vloed. Toen de datka met den
[vlinder terugkeerde, zag zij een zwar-
len krullekop uit de golven komen 'en
I toen niets meer.
Elisabeth bezon zich geen oogenblik,
[juist kwam de gravin zij liet het aan
J de datka over, deze van het ongeluk te
berichten, wierp den doek af en sprong
met zooveel kracht in den vloed, dat de
wel oe Centrale rijken er thans beter
voor staan, dan een jaar geleden on
derzoekt daarom niet vóór alles of al
licht in de neutrale landen dank zij gro
ve oorlogswinsten de nationale rijkdom
in dat tijdsverloop gestegen is eischt
dan rok niet overhaast toegang tot de
verblijven der veldheeren, noch ook tot
de kantoren der handelslieden, maar
begeeft u onder het volk, legt uw oor
te luisteren aan hetgeen de ziel der na
tie soms zoo verbijsterend duidelijk ver
kondigt aan een elk, die niet van alle
opmerkingsgave ontbloot is. Dan zult
ge bouw- en leerstof tegelijk verzame
len kunnen, voor uw oordeel over an
deren en u zelf.
In groote trekken zal dat oordeel, na
het opmaken van de balans der volken
over het opnieuw afgeloopen oorlogs
jaar, dan moeten luiden, dat de verdere
duur van den krijg de eerste scherpe
kanten van verblinden rassen-haat wei
eenigszins heeft verzacht. Over en weer
is in de oorlogs-landen een dieper be
sef ingetreden van het ontzaggelijk
leed aan vriend en vijand door het
wereldconflict berokkend. Dat, als het
ware gemeenschappelijk gedragen leed,
zoowel van den krijgsman te velde, als
van den burger tehuis in alle oorlog
voerende rijken, werkt ontzaggelijk
louterend en heeft een hier heimelijk
gevoed, daar openlijk aan den dag ge
legd halsreikend verlangen doen gebo
ren worden naar het einde van den
krijg. Nochtans zijn nog immer groote
groepen bij beide strijdende partijen
aanwezig, wier geestesoog ais verstard
naar den algeheelen ondergang, naar
de volale verplettering van de tegen-
parti| uitziet. Doch het is onmiskenbaar
dat hun aantal en hun kracht afneemt,
al heeft vooral de jongste tijd helaas
geleerd, waartoe zij nog in staat zijn
ais het er voor hen op aankomt tegen
mogelijk vasteren vorm verkrijgende
vredesgedachten front te maken. Inmid
dels staan alle strijdende volken nog
even onversaagd tegenover elkander,
ais 12 maanden geleden. Wat ons de
jaar-balans ook leert, niet een minder
heldenmoedigen geest bij welke der
strijdende partijen ook, noch een min
dere offervaardigheid.
S*aan de niet-strijdende volken, staan
de neutralen in offervaardigheid, waar
offers zij het ook in onbloedigen
vorm gevraagd worden op ééne lijn
met de kampende natiën? Leeft de geest
van toewijdende zorg voor het gemee-
nebest in deze tijden van internationale
hoog-spanning in den nog immer van
allerlei mogelijkheden zwaar geladen
politieken atmosfeer, bij de onzijdige
staten nog onverzwakt in hun burgers
voort Voor een deel mogen deze vra
gen beaamd worden voor een niet ge
ring deel echter moeten zij ontkennend
worden beantwoord. Wij gewaagden
golven hoog en schuimend over haar
hoofd te zamen sloegen. Spoedig we
ken zij naar rechts en links en men zag
haar met forsche slagen de oppervlakte
verdeden. De rivier was helder en
doorzichtig, maar zoo diep, dat de bo
dem niet te zien was.
Hoe Elisabeth zich ook inspande, zij
zag niets donkers zich van liet water
afscheiden, waarheen zij ook blikte.
Was hij reeds naar den bodem gezon
ken of droegen de golven hem stroom
afwaarts De zonnestralen brandden
heet en zengend op haar hoofd en hals,
zij lette er niet op, steeds vlugger en
vlugger kliefde zij de golven. Toch
moest zij spoedig rusten, zij voelde, hoe
het loodzwaar op hare leden lag, en
haar bijna alle kracht ontnam. Maar,
wat was dat Dook daar niet op ge
ringen afstand, door een sterke golf ge
dragen, iets donkers op Het verdween
weldra weer, maar zij had het gezien
en wist de richting. Met inspanning van
al hare kracht zwom zij er heen, steeds
geringer werd de afstand nog een
flinke slag, en nog een, toen had zij het
kind gegrepen. Het was ook hoog tijd,
zij voelde, hoe zij zelve half bewuste
loos werd, maar zij herstelde zich en
keek rond. De stroom was hier zeer
breed en zij was er midden in, zoo ver
van het slot verwijderd, dat zij op groo-
ten afstand den toren zag. Hoe den
oever te bereiken Hoe den weg terug
af te leggen Een arm hield zij nog
zooeven van oorlogswinsten welnu
het zijn deze, die schromelijk omvang
rijk en vaak gansch toevalligerwijze
velen in den schoot geworpen, op het
platte egoïsme, op een verregaande ik
zucht van tallooze klassen der maat
schappij allesbehalve louterend gewerkt
hebben. In vele der Europeesche neu
trale landen, en ons land vormt daarop
geen uitzondering, is, naast de breede
lagen eener om haar dagelijksch brood
hard en moeizaam we-kende samen
leving een omvangrijke categorie van
plotseling welgestelden, ja zelfs rijken
gekomen, die hun welgesteldheid en
hun rijkdom aan den grooten nood der
tijden dank te weten hebben. Te on
zent is daarbij het verderflijke onkruid
der smokkelarij op zulk een omvang
rijke schaal tot plant gewassen, dat een
groot deel van een vroeger eerlijken en
vlijtigen arbeidsstand door den grof-
sten zucht naar winst werd medege-
sleurd, hetgeen waarlijk niet ge
paard is kunnen gaan met een verhef
fing van het moreel peil dier burgers.
Doch ook anderszins zijn er in ons land
en elders velen, die deze praktijken van
den „minderen man" veroordeelen,
echter zelf niet minder langs allerlei
slinksche wegen zich zoeken te verrij
ken, zonder daarbij in strijd met de eene
of andere bepaalde wet te handelen. In
alle landen zijn er inderdaad vele dus-
danigen, doch, evenals bij ons, zijn er
gelukkig nog veel meer anderen, die
alle zulke handelwijzen uit den grond
huns harten afkeuren.
Maken wij dan ook, hei debet en cre
dit samenvattende, de j; arbalans van
den gemoedsstaat der natiën op, dan
mag voorzeker als uitkomst daarvan
worden vastgesteld, dat het innerlijk
streven van verreweg het meerendeel
hunner in overeenstemming is gebleven
met den hoogen ernst van het sombere
tijdsgewricht, hetwelk zij opnieuw
doorleefden, en dat alle, zonder onder
scheid, de beproevingen hun opgelegd
met eerbied afdwinge'nde volharding
weten te dragen. Waarlijk, een niet te
onderschatten credit-post op de een
maal komende eind-balans der vol
keren
Vergadering van Vrijdag.
Op artikel 1 van de Huurcommissie-
wet waren dus vier amendementen in
gediend, waarvan drie van den heer
Mendels 1. om den datum van 1 Ja
nuari 1916 te wijzigen in 1 Januari
1915 2. om de tien procent vrije ver
hooging te laten vervallen en 3. om de
huurprijzen van de nieuw-gebouwde
woningen ambtshalve te doen vaststel
len door de huurcommissie voorts één
van den heer Ankerman om den nieuw
bouw geheel buiten het ontwerp te la
ten.
vrij, in den anderen had zij het kind,
zoo, dat zijn hoofd boven water bleef
zij kon maar langzaam vooruitkomen
en voelde met ontzetting, hoe door de
groote inspanning ook hare armen be
gonnen te verlammen, in hare vertwij
feling probeerde zij, den knaap met de
tanden bij de kleeren vast te houden,
om beide armen te kunnen gebruiken,
maar de last was zoo zwaar, dat hij
haar hoofd met geweld in de diepte
trok, zoodat haar de adem verging en
zij bijna stikte. Met 'n laatste beweging
omarmde zij den knaap en liet zich
willoos door den stroom meedrijven in
liet doffe bewustzijn, dat zij verloren
was. Steeds wilder en verstikkender
scheen het water om haar heen te drin
gen, het was haar, alsof zij steeds die
per zonk, tot op den zandigen bodem,
toen sloten hare oogen zich in bewuste
loosheid.
Graaf Geza kwam langs den weg ge
reden hij had den straatweg verlaten en
was dwars door het dal gegaan, om
eerder te huis te zijn. In de verte zag
hij de worsteling van een mensch met
de golven, hij gaf zijn paard de sporen
en jaagde naar den oever, een tweede
blik zeide hem, wie de worstelende
was. Over zijn baardig gelaat trok de
bleekheid van een doode. Van het
paard en in den stroom te springen
scheen één beweging te zijn, en hij
kwam juist te rechter tijd, om de zin
kende op te vangen en haar met den
Door den heer Marchant werd de
kwestie nog eens precies gesteld. De
verhuurders maken gebruik van hun
exceptioneele positie om de huurders
af te zetten, in normale gevallen kun
nen de huurders zich daar tegen ver
zetten. Thans echter is dit niet mogelijk
en daarin ligt de rechtsgrond voor in
menging van de overheid, die de vrij
heid van één der contractanten aan ban
den legt. Er is dus van rechtsverkrach
ting geen sprake, omdat juist het recht
van de bedreigde partij in bescherming
wordt genomen.
De pertinente verklaring van den Mi
nister, dat de tien procent een soort
duurtetoeslag was aan de verhuurders
(op kosten van de huurders) lokte veel
verzet uit. Zelfs de heer Nolens voelde
nu neiging om voor het amendement-
Mendels te stemmen, terwijl de heer De
Geer op een volgend artikel een amen
dement indiende om buiten twijfel te
stellen dat de huurcommissie ook de
tien procent vermeerdering mag in re
kening brengen.
Tegen dit verzet kon de Minister zich
niet blijven verzetten en hij verklaarde
zich bereid het amendement-De Geer te
aanvaarden.
De stemming was een verrassing.
Met 39 tegen 33 stemmen werd het
amendement om de tien procent te doen
vervallen, aangenomen de andere
amendementen werden verworpen. De
huurcommissie zal nu dus over alle
huurverhoogingen mogen oordeelen, die
na 1 Januari 1916 zijn aangebracht.
Deze verscherping van de wet is stellig
van zeer veel gewicht, omdat de macht
der huurcommissies aanmerkelijk is uit
gebreid en de z.g. duurtetoeslagen voor
de verhuurders zijn komen te vervallen.
Een poging om de terugwerkende
kracht te verlengen, door den heer
Mendels gevraagd, mislukte.
De verdere discussie over dit ont
werp was van zeer ondergeschikten
aard.
in het schepen-opvorderings-wets-
ontwerp is door de regeering een be
langrijke wijziging gebracht, zóó be
langrijk, dat de commissie van rappor
teurs een nieuw afdeelingsonderzoek
noodig achtte. Na eenige discussie werd
dit goedgekeurd.
Het afdeelingsonderzoek zal Zater
dag plaats hebben en waarschijnlijk
komt dan Dinsdag die wet reeds in
openbare behandeling.
De heer J. W. IJzerman, lid der Ka
mer voor Den Haag II, is beëedigd.
Bij de regeling van werkzaamheden
besloot de Kamer met 34 tegen 31
stemmen a.s. Dinsdag en Donderdag
avond te vergaderen en hoofdstuk IV en
IX te behandelen, Justitie en Waterstaat
dus.
Na de publicatie van het Duitsche
antwoord inzake de deportatie van Bel
gen achtte de heer Duijs zijn interpel
latie niet meer noodig. Hij trok die in.
De heer Hugenholtz (s.-d.) stelde
aan den Minister van binnenlandsche
knaap aan den veiligen oever te bren
gen, waar zich vele reddende handen
naar hen uitstrekten, die haar in ont
vangst namen, want van het slot waren
reeds de gravin met vele dienaren ver
schenen.
Beiden lagen in onmacht, de geredde
en de redster, en terwijl de gravin voor
den bewusteloozen knaap knielde en
hem met behulp van de dienares in het
leven trachtte terug te roepen een
bode was naar den dokter gezonden
droeg Geza Elisabeth naar het slot. Op
den weg kwam zij weer bij, maar zij
was zoo zwak en zoo verdoofd, dat zij
geene beweging kon maken. Geza trad
met haar in een prieel, legde haar op
eene bank en knielde bij haar neer.
Wat zijn alle besluiten en voorne
mens
Een tijdlang worden de heete gevoe
lens nedergedrongen, als de oproerige
wateren door een kracht van buiten,
dan komt een oogenblik, waarin de wa
teren stijgen en de dammen bezwijken.
Diep was Geza doordrongen van de
overtuiging, dat hij haar niet waard
was, dat zij hem niet liefhebben kon,
thans, nu hij haar van den wissen dood
had gered, haar in de armen hield, wist
hij nog slechts dit eene, dat hij zonder
haar niet kon leven, dat zij de zijne
moest worden.
Was zij te zwak om hem halt te ge
bieden, toen hij in warme woorden op
nieuw zijne liefde verklaarde Of lie-
zaken de vraag of hij niet bereid was
de slooping van het vluchtoord te Ede
te schorsen totdat bij hoofdstuk V daar
over met den Minister van gedachten
gewisseld is kunnen worden.
De Minister van binnenlandsche za
ken verklaarde zich bereid de afbraak
tijdelijk stop te zetten.
VLISSINGEN, 13 JANUARI.
Loop der bevolking.
De bevolking dezer gemeente bestond
op 1 Januari 1916 uit 10756 mannen en
11217 vrouwen, totaal 21973 zielen. Zij
nam toe door vestiging met 525 m. en
649 vr„ door geboorte met 219 m. en
228 vr„ totaal 744 m. en 887 vr.
Zij verminderde door vertrek met 822
m. en 904 vr. en door overlijden met
90 m. en 112 vr. of totaal 912 m. en
1017 vr.
De geheele bevolking verminderde
dus met 168 m. en 130 vr. en bestond
op 31 December uit 10588 m. en 11077
vr., totaal 21675 zielen.
De mailboot „Koningin Regentes"
kwam gisterenavond te ruim half zeven
aan. Er bevonden zich aan boord 51
passagiers, onder wie ditmaal 31 reizi
gers voor Duitschland en Oostenrijk. De
meeste waren niet bij machte zelf on
derdak te bekostigen en trokken daarom
naar de loods.
Het waren ditmaal bijna allemaal
Vrouwen en zeer jeugdige kinderen,
slechts een paar mannen waren mede
gekomen.
De boot bracht aan 350 zakken mail
en 1000 zakken pakketpost en voor de
verzending "p heden lagen gereed 400
zakken mail en 800 pakketpost.
De volgende week worden hier weder
een aantal Fransche vrouwen en kinde
ren verwacht, die over Engeland naar
Frankrijk zullen terugkeeren.
Openbare Leeszaal.
In Juli 1916 werd Leeskring no. 1
opgericht. De bedoeling was de deelne-
nemers tegen billijken prijs (f2,40 per
jaar) goede nieuwe romanlectuur te ver
schaffen en tegelijkertijd de Bibliotheek
van de Openbare Leeszaal te voorzien,
want na lezing worden de boeken afge
staan aan voornoemde Bibliotheek. Nu
is Leeskring no. 2 gevormd. Er bestaat
nog gelegenheid voor eenige liefhebbers
of -hebsters van goede lectuur zich aan
te sluiten, omdat Leeskring no. 2 nog
niet geheel voltallig is. Wie dit doen wil
of inlichtingen verlangen vervoegen zich
bij een der bestuursleden t.w. de heer
J. C. Heine, voorzitter, Koudekerksche
weg 9de heer A. P. Jungcurt, pen-
ningm. Leeskring no. I, Boulevard Ban-
kert 6; Mej. j. G. H. Ketting, Kasteel
straat 24; mevr. Coenen, Bellamypark
25 mevr. Van Ockenburg, Groenewoud
38 mej. Van Aartsen, Coosje Busken-
straat 62, penningmeesteresse leeskring
no. 2 en de heer A. de Hondt, bibli
othecaris, Walstraat 92.
ten soortgelijke gevoelens bij haar zich
verstommen Haar gelaat had in dit
oogenblik niets afwijzends, integendeel,
er lag eene uitdrukking van stil, zoet
geluk op. En... verstond het eene hart
de taal van het andere Er kwam iets
als eene zekerheid, eene belofte over
hem.
Elisabeth, wil je de mijne worden?
Zij maakte zich zacht los en ging zit
ten, hij echter hield hare handen vast
en herhaalde hartstochtelijk smeekend
zijne woorden.
Ik... ik wil eerst met uwe moeder
spreken, voor ik u antwoord, zei ze na
lang zwijgen. Zij had de oogen neerge
slagen, en hij voelde het zachte beven
van hare handen.
O, doe mij niet wankelen, het
moet, zei ze, toen hij haar iets wilde
antwoorden. Dit eene zal u weten... tot
uwe geruststelling, ik... ik ben niet
boos op u, zooals in dien nacht op den
straatweg... Maar nu, toe, ga in het.
slot en stuur mij de datka met droge
kleeren. Men zal mij zoeken.
Hij was reeds op weg en bleef weer
staan.
Elisabeth, een verzoek, zei hij en
wees op haar lokken, die haar als een
gouden mantel omgaven.
Elisabeth, een lok tot aandenken
aan dit uur
(Wordt vervolgd).