No. 4 -55e Jaargang \*£Y7
VRIJDAG jaeÊÊÊF* 5 JANUARI
UitgaveFirms F. VAN DE VELDE Jr., Kleine üiarkt 58. Vlissingen. Telefoon Interc. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
Het jaar 1916.
FEUILLETON
EEN EDEL
VKOUWENLEYEN.
BINNENBAND
Stadsen Provincienieuws
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België ƒ2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
Deabonné's, in 't bezit eener f\AAA gulden bij levens- tTJ r* gulden bij dood rt gulden bij verlies J gulden bij verlies 4 gulden bij verlies gulden bij verlies
polis, zijn GRATIS verze- M\111II lange ongeschikt- IR door <1111 van een hand, van 18111 van een /i van eiken
kerd tegen ongelukken voorU Wl* heid tot werken f vU een ongeluk UuU voet of oog JLvU een duim 1UU wijsvinger anderen vinger
Deze uitkeerlngen worden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot o< tram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" tè Schiedam
ADVERTENTIEPRIJS Van 14 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6^ ct. per regel
IV (Slot)..
Toch was zoo hier als elders buiten
Europa de krijgskans der Entente vrij
gunstig
In KAUKAZ1E en MESOPOTAMIE
was het voordeel deels aan haar zijde,
deels aan dat harer tegenstanders. Im
mers de Russen behaalden op de Tur
ken belangrijke overwinningen en wis
ten zelfs Erzeroem en Trebizonde te
vermeesteren. Maar de Engelschen le
den aan de Tgris, waar generaal Town-
sliend in Koet-el-Amara ingesloten, zich
met ruim 13.000 man aan de Turken
moest overgeven, een ernstige neder
laag.
Ter Zee
waren de Entente-mogendheden al
evenmin onvoorwaardelijk in het voor
deel. De groote zeeslag bij Jutland, de
grootste in dezen oorlog nog geleverd,
werd door beide partijen als een over
winning beschouwd. Maar de Engel
schen leden de grootste verliezen, al
waren met betrekking tot de grootte
der vloten de Duitsche verliezen er het
zwaarst. Het gevecht bij Doggersbank
kostte bovendien den Engelschen twee
lichte kruisers en in Juni verloor zij o.a.
aan de Schotsche kust de kruiser
„Hampshire", 'n verlies, dat bovendien
den dood van den Engelschen oorlogs
minister Kitchener, die naar Rusland op
reis was, tengevolge had. Maar vooral
de handelsvloot der Entente leed door
de actie der Duitsche duikbooten be
langrijke verliezen. Deze actie, die ook
de onzijdige schepen, voorzoover zij
voor Engeland voeren, niet spaarde, be
moeilijkte in ernstige mate de munitie
voorziening van Rusland en begint ook
op de voedselvoorziening van Enge
land, Frankrijk en Italic een hoogst na-
deeligen invloed te oefenen. Waar
daartegenover Duitsehland erin slaagde
zijn verbinding met Amerika door de
handelsduikboot „Deutschland", die
reeds tweemaal den Oceaan overstak,
voor een klein deel te herstellen on
danks de Engelsche blokkade en bo
vendien Duitsche torpedojagers tot aan
de Theemsmonding hun aanvallen
voortzetten, bleek de Engelsche over-
heersching minder absoluut dan het
Engelsche volk, die gedacht en gehoopt
had. En dit feit gevoegd bij de neder
laag der Entente op den Balkan en het
betrekkelijk geringe succes van het of
fensief aan de Somme, had in Engeland
een ernstige ontevredenheid met de re
geering tengevolge, die niet zonder ge
volgen bleef.
Trouwens den invloed van den gang
der gebeurtenisen deed zich
in de oorlogvoerende landen
vrij algemeen gevoelen.
In Duitsehland volgde, onder den in
vloed van den strijd in Noord-Frank
rijk, het Russische offensief en Roeme-
nië's oorlogsverklaring, Hindenburg als
chef van den generalen staf Falken-
hayn op en werd, als antwoord op de
aankondiging der Entente betreffende
een nog krachtige voorbereiding van
22) —o— (Hadrnk yerlodeD.)
Die voorzorg was overbodig, ten
minste naar de meening van den grij
zen koetsier, wien een zoodanig onge
luk in al de vele jaren, sedert hij de
paarden der Csillagi's bestuurde nog
niet was overkomen.
Het was ook iets anders, dat zijn
heer zoo deed Spreken, en de oude ver
moedde wat het was. Hij wist, dat zijn
heer van dc blonde Kisaszony hield; en
heel, heel anders dan tot lieden van
hem gewoonte was geweest. Hoe groot,
hoe grenzeloos deze liefde was, wist
hij waarlijk niet. hij niet en niemand,
Het noodlot van zijn stamvader scheen
zich aan Geza vervuld te hebben. Zij
was de Savolta, die met den blik harer
oogen, met den toon van hare stem,
door hare nabijheid alleen, geheel zijn
wezen beheerschte.
Zijn geheele verleden was achter hem
verzonken en hij kwam zichzelf vreemd
voor.
Een ander denken, een ander gevoe
len, een ander willen in hem... vrou-
wenachting was tot heden hem een
vreemd begrip geweest. Hij had de
een nieuw offensief en onder den indruk
van de artilierisfische supriorifeif van
Franschen en Engelschen aan de Som-
me de algemeene vaderlandsche dienst
plicht ook voor de bedrijven achter het
front ingevoerd. In Rusland verving
Trepof als minister-president Stürmer,
die in Februari Goremykin was opge
volgd. In Italië werd een coalitie-mi
nisterie gevormd. En in Engeland trad
het ministerie Asquith af, dat door
Lloyd George vervangen werd.
Dit nieuwe Engelsche ministerie, dat
reeds een oorlogsraad van 5 leden
vormde, zal nu voor een krachtiger
voortzetting zorgen. Op welke wijze die
geschieden zal, is nog niet gebleken.
Een soortgelijke wet, als die in Duitseh
land, ter recruteerng van alle krachten
voor de voedsel- en munitie-productie,
werd aangenomen, schijnt op het pro
gram te staan. Ook wordt de militaire
dienstplicht, die dit jaar voor Engeland
werd ingevoerd, voor Ierland overwo
gen. Maar de opstand, die dit jaar te
Dublin uitbrak, zal, hoewel snel be
dwongen, de regeering wel een beetje
huiverig maken voor zoo'n maatregel.
Voor een spoedigen vrede, waarop 't
Duitsche voorstel tot het beginnen van
vredesonderhandelingen het uitzicht
geopend heeft, schijnen deze plannen
intusschen niet veel goeds te beloven.
Tot nu. toe is dan ook in de Entente-
landen nog van weinig instemming met
deze poging van de Centrale rijken ge
bleken. En van den kant der neutralen
schijnt voorloopig nog op geen ernstige
poging tot bevordering van het vredes
voorstel te rekenen.
DE VEREENIGDE STATEN
die onder de neutralen met het meeste
gezag kunnen optreden, blijven onwillig
zich voor bemiddeling tusschen de oor
logvoerenden te leenen. De stemming
is er trouwens over liet algemeen te
zeer op den hand der Entente, dan dal
Amerika's president, die na een felie
verkiezingsstrijd herkozen werd, voor
de Middenrijken een begeerlijke bemid
delaar zou zijn. Al was de verhouding
tusschen Amerika en Duitsehland dit
jaar niet zoo gespannen als zij dat het
vorige tengevolge van de Duitsche
duikbooten-actie was, het torpedeeren
van verschillende schepen dreigt ook
nu weer tusschen de twee staten scher
pe nota's uit te lokken. En president
Wilson, die zich nu van een vierjarigen
presidentstermijn verzekerd weet, kan
met meer kracht en zekerheid optreden
dan voordien.
Maar nog meer dan tusschen Duitseh
land en Amerika was tusschen
DE VEREENIGE STATEN EN
MEXICO
de verhouding gespannen tengevolge
van de strooptochten van den Mexi-
caanschen opstandelingenleider Villa
bij en over de Amerikaansche grenzen.
De algemeene aandacht was echter te
zeer bij den oorlog bepaald, dan dat
men hiervoor de noodige belangstelling
hield.
De oorlog was ook oorzaak, dat
de dood van' Keizer Franz Joseph
die bijna 70 jaar lang over de Donau-
monarchie regeerde en nu door zijn
lichtzinnigheid in zake liefde tot het
toppunt gedreven en zijne persoonlijk
heid, zijn stand, zijne positie, hadden
hem dit gemakkelijk gemaakt.
Voor het eerst trad in Elisabeth hem
de reinste, edelste vrouwelijke verschij
ning tegen. Zijn ruw optreden tegen
haar, zijne plotseling ontwaakte
schaamte, het berouw en liet vurig stre
ven, alles weer goed te maken, hadden
zijn gevoel verdiept en verscherpt.
Het was te vergelijken bij de snede
van liet ploegijzer, die het droge aard
rijk losmaakt, om voor het gestrooide
zaad vruchbaren bodem te 'gewinnen.
Zooals bij eene revolutie van welken
aard zij ook moge wezen, alle goede en
bonze machten worden gewekt, om in
strijd tegen zichzelf of tegen iets buiten
hen bestaand op te treden, zoo ook bil
een -q-ooten hartstocht. En het komt
dikwijls niet aan op de meerdere of
mindere sterkte, om tot de overwinning
tc leiden, doch op het voorwerp, dat ze
doet ontstaan.
Het trotsche, ongenaakbare wezen
van Elisabeth, hare diepe verontwaar
diging. die aan verachting grensde, wa
ren als het peillood, dat het nieuwe
gevoel steeds meer ruimte wees, doch
aan de andere zijde ook de oude, be
dwongen wilde natuur tot tegenstand
prikkelde. De toorn, de trots, zijn wilde
natuur, zij streden machtig tegen het
nieuwe gevoel. Won voor een oogen
achterneef, als Keizer Karei I, is opge
volgd, niet die aandacht trok, die men
er anders voor zou hebben over gehad.
Het is de oorlog, altijd de oorlog, die
ons denken blijft overheerschen en,
verlangender dan ooit, vragen we ons
af, of nu toch wellicht het einde nabij is.
Hofbericht.
Het Koninklijk gezin is voornemens
a.s. Zaterdag van' het Loo in de resi
dentie terug te keeren.
De Schelde-kwestie.
Havas meldt uit Parijs
De Duitschers poge op liet oogen-
blik hun schending va i Belgie goed te
praten. Zij beweren, dat Belgie niet
meer loyaal was en halen om dit te be
wijzen een oud document een zeker
rapport van baron Grcindl, den Belgi
schen gezant te Berlijn, aan, vermel
dende, dat een groote ontroering in En
geland was verwekt door de kwestie
der fortificaties van Vlissingen. Hieruit
trekken zij de.conclusie, dat de entente
reeds in 1911 er aan dacht om Duitseh
land van het Noorden uit te omsin
gelen.
De „Petit Parisien" merkt hierbij op,
dat dit toch natuurlijk en voorzichtig
was. De feiten hebben bewezen, dat de
Belgen en Engelschen terecht gealar
meerd waren door een tegenovergesteld
plan. De internationale verdragen ver
zekeren de vrije scheepvaart op de
Schelde, met het gevolg, dat Antwer
pen ingesloten zou zijn en geen hulp
zou kunnen ontvangen van de bescher
mende vloot in geval van een overrom
peling van Belgie door de Duitschers.
Dit is in 1914 gebeurd.
België en de entente wilden zich tegen
een mogelijken aanvaï'verdedigen. De
huidige klachten van de aanvallers zul
len niemand beinvloeden en de schande
van Duitsehland niet uitwisschen.
De nieuwe Staatsleening overvol-
teekend.
Naar wij vernemen is de Staatslee
ning van 125 millioen gulden ruim vol-
teekend.
Tweede Kamerverkiezing.
Bij de gisteren gehouden verkiezing
voor een lid van de Tweede Kamer in
het district 's Gravenhage II (vacature
mr. W. Dolk) werd gekozen de heer J.
W. IJzerman (lib.) met 2161 van de 2666
geldige stemmen. De heer L. L. H. de
Visser (S. D. P.) verkreeg 505 stemmen.
Een geheimzinnige bijeenkomst.
In een der zalen van Restaurant-
Royal te 's Gravenhage werd gisteren
een bijeenkomst gehouden van het be
stuur van den Nederlandschen Anti-
Oorlog-Raad met verschillende leden van
Eerste en Tweede Kamer en met andere
bekende persoonlijkheden, onder wie de
minister van Staat jhr. mr. A. P. C.
van Karnebeek, het lid van den Raad
van State mr. Th. Heemskerk, de oud
commandant van het veldleger, gep.
blik de trots, clan vatte hij de onwrik
baarste besluiten, zich te bedwingen,
zich niet om haar te bekommeren, die
zoover beneden hem stond. sprak zij
ne wilde natuur, dan waren het de dol
ste plannen, haar te winnen... en als hij
in hare nabijheid was, dan vergat hij
alles. Zoo groot was de invloed van
hare persoonlijkheid dat haar nabijheid
mild en geruststellend op hem werkte,
dat alle booze neigingen zwegen, en
het hem was, alsof hij uit den zwoelen
stroom van den dag in het koele, hart
versterkende, schaduwrijke woud trad,
waar hooge kruinen boven hem samen-
sloegen en koeling brachten. Nu zat hij
naast haar, door nacht en duisternis
omgeven. Hij en zij., urenlang alleen.
Het hart zwol hem tot voor de keel en
't was, of zijne borst moest bersten.
Hoe dikwijls had hij dat in stilte ge-
wenscht, hoe dikwijls naar dit oogen-
blik verlangd, om haar te kunnen zeg
gen, wat zijn hart vervulde. Hoe dik
wijls had hij des nachts urenlang aan
het venster gestaan, het brandende
voorhoofd tegen de ruiten gedrukt, en
haar in zijn geest alles zeggend, wat
zijn hart gevoelde, zijne groote, gewel
dige liefde.
Hoe bruiste en golfde het nu in zijn
hart, reuzengroot wassend, hem boven
het hoofd ineen slaand en alle beden
ken en overwegingen ondermijnend.
Thans of nooit. Haar zeggen, hoe lief
luit.-generaal de Meester en mr. L. J.
Plomp van Dulveland, president van den
Nederl. Journalistenkring.
De bijeenkomst had een streng ver
trouwelijk karakter, zoodat omtrent het
doel ervan en omtrent het onderwerp
der besprekingen vooralsnog geen mede-
deelingen aan de pers konden worden
gedaan.
Nader meldt men nog dat de bijeen
komst mede werd bijgewoond door
verschilleede hoogleeraren in het inter
nationaal recht, o.a. prof. de Louter,
Staatsraad Josephus Jitta en prof. Kra
nenburg.
Nederl. regeeringsfilm leger en vloot.
Zooals indertijd is medegedeeld, heeft
de opperbevelhebber van land- en zee
macht, namens den minister van oorlog,
aan de firma Albert Frères opdracht ver
strekt tot het vervaardigen van een uit
gebreide film, betrekking hebbende op
onze weermacht te land en ter zee.
Deze film is thans gereed gekomen.
De Koningin, «Ie Koningin-Moeder en
de Prins der Nederlanden hebben hun
tegenwoordigheid toegezegd op een
gala-avond, welke a.s. Dinsdag te acht
uur, in de residentie-bioscoop aan de
Kettingstraat te 's Gravenhage, zal plaats
hebben, waar deze film, genaamd Ne-
derlandsche regeeringsfilm leger en
vloot, voor het eerst zal worden ver
toond. Tot bijwoning van deze ver
tooning zijn door tusschenkomst van
het algemeen hoofdkwartier uitnoodi-
gingen gericht tot de ministers, opper-,
vlag-, hoofd- en andere officieren te
's Gravenhage met hun dames. Ook de
burgemeester der residentie zal de de
monstratie bijwonen.
Salarisactie.
Het salariscomité uit de Bonden van
overheidspersoneel, aangesloten bij het
Nederl. Verbond van Vakvereenigingen,
deelt mede, dat het Zaterdag jl. door
den minister van finantiën in audiëntie
werd ontvangen.
De minister deelde mede dat over
1917 opnieuw duurtetoeslag zou wor
den toegekend, tot een hooger bedrag
(f 120) dan in 1916 en een hooger loon
grens (f 1900). Ook de kindertoeslag zou
worden verhoogd. De minister beloofde
overweging van het verzoek om te bre
ken met het stelsel van procentelijken
toeslag en van het denkbeeld van in
stelling eener staatscommissie ter bestu
deering van de mogelijkheid om meer
eenheid te brengen in de sterk uiteen-
loopende salarisregeling der onderschei
dene departementen. Het comité had
daarna een santenspreking met mr.
Trip, thesaurier-generaal van het depar
tement van finantiën, die overweging
toezegde van het verzoek om de gede-
inobiliseerden, die na 1 Augustus 1916,
doch voor 1 October 1916 uit den mi
litairen dienst waren teruggekeerd, te
doen deelen in een termijn van den duur
tetoeslag.
Opleiding reserve-officieren.
Aangezien vermoedelijk tot aanwijzing
van militie- en landstormplichtigen voor
de opleiding tot reserve-officier zal moe
hij haar had, hoe waar, hoe diep, hoe
innig. Hoe er buiten haar niets meer
voor hem bestond, hoe zij geheel zijn
wezen vervulde met alle hoop, wen-
schen en begeeren, nu of nooit haar
zeggen, dat zij uit hem gemaakt had,
wat hij door haar was geworden.
Elisabeth zei hij, als destijds in
den toren, maar zijne stem beefde zoo
hevig, dat de naam slechts gebroken
klonk en hij drukte de hand op het hart
om het geweldige bonzen en kloppen te
bedwingen.
Zij zag deze beweging niet, maar zij
schrikte voor de klank van zijne stem.
Wat wenscht u, heer graaf?
vroeg zij na een pauze. Hare stem klonk
rustig en hel was merkwaardig, hoe
scherp dat „heer graaf" in tegenstel
ling tot zijne vertrouwelijke manier uit
kwam.
Dit bracht hem een beetje tot zich
zelf, maar de vloed ging te hoog, dan
dat hij, als toen, geheel kon zwijgen.
Ik heb bemerkt, dat uwe vriende
lijke gezindheid jegens mij verminderd
is. Heb ik u gekrenkt vroeg hij met
stokkende stem.
U hebt mij niet gekrenkt, en ik
weet ook niet, dat ik anders was dan
gewoonlijk.
- O, toch heel anders. De vriende
lijkheid, die u mij toonde bij den tocht
door het oude slot en die mij zoo innig
gelukkig maakte, is sedert weken weer
ten worden overgegaan, is door het
legerbestuur bepaald dat verzoeken om
ontheffing van die opleiding alleen zul
len worden ingewilligd wanneer de over
tuiging bestaat dat de betrokken per
sonen werkelijk ongeschikt zijn.
Daar door enkelen wellicht een min
der goed gedrag en gebrek aan ijver als
middel zal worden aangewend om van
die opleiding en van de op hen val
lende zwaardere lasten te worden ont
slagen, zal geen voorstel tot ontheffing
van die opleiding mogen woéden inge
zonden, alvorens door alle geoorloofde
middelen getracht is de betrokkenen in
het rechte spoor te brengen.
Briefomslagen met zegel.
De directeur-generaal der Posterijen
en Telegrafie maakt bekend, dat de
verkrijgbaarstelling van de briefomslagen
met zegelopdruk van 5 en 12' cent, in
verband met de schaarschte van papier,
met 7 Januari tijdelijk zal worden ge
staakt. Tot dien datum zal met den
verkoop worden voortgegaan voor zoo
ver de op de postkantoren aanwezige
voorraad het toelaat.
VLISSINGEN, 5 JANUARI.
Over het ongeluk op de Schelde ver
neemt „de Tel." nader het volgende
De commandant van een torpedoboot
wilde zich in een jol naar een ander
marine-vaartuig op de reede begeven.
Door den sterken stroom en het ruwe
weer dreef de jol af. Toen zij bij de
torpedoboot terugkwam bleek zij zelfs
vol water te staan. Terwijl eenige leden
van de bemanning der torpedoboot po
gingen in het werk stelden om den
commandant aan boord te halen, kreeg
net vaartuig zulk een geweld/gen
schok, dat de manschappen tegen de
reeling werden geslagen. Deze boog
door en vier der opvarenden met den
commandant geraakten te water.
Een sergeant, die onder de drenke
lingen was en zeer goed zwemmen kon,
toonde groote tegenwoordigheid van
geest. Hij bracht de hem toegeworpen
reddingboeien naar zijn lotgenooten.
En ging zulk een sterke stroom, dat de
commandant en een der anderen zelfs
onder de torpedoboot door getrokken
werden en aan de andere zijde weer
boven kwamen.
Intusschen was ook van het tweede
marinevaartuig een jol te hulp geko
men. De drenkelingen werden opge
pikt, met uitzondering van den korpo-
raal-forpedist Bogaard, die verdronk.
Zijn lijk is tot nu toe niet gevonden.
De commandant was in bewusteloo-
zen toestand en is naar hier ge
bracht, waar hij tiians onder genees
kundige behandeling is.
In liet Concertgebouw wordt Maan
dag 8 Januari, des avonds 8 uur, een
openbare vergadering gehouden, uitge
schreven door de afdeeling van de S.
D. A. P., waarin de vier sociaal-demo
cratische raadsleden, de heeren H.
Duijm, A. C. van Ha!, G. F. Lindeijer
verdwenen. Of ik heb u beleedigd, óf...
u hebt iets heel slechts van mij gehoord.
Eene zoo ronde vraag eischte een
even rond en open antwoord. En waar
om zou zij hem verzwijgen, hoe zij in
betrekking tot zijne zuster over hem
dacht
Ik heb eene heel treurige geschie
denis gehoord, zei ze na eene pauze, en
zij wist zelve niet, waarom haar zoo
plotseling het hart begon te beven, als
of zij een onheilvollen, gevaarlijken
weg betrad. Van eene ongelukkige
vrouw hoorde ik, die... jong in ellende
onderging, omdat... zij een man wilde
toebehooren, die, in elk opzicht edel,
slechts niet van haar stand was. Ver
der hoorde ik, dat de broeder in een
vreeselijk uur dat jonge, hulpelooze
schepsel met ruwe hand mishandelde
en tot een tegennatuurlijken eed dwong.
En dat zij, ondanks den eed, met
den geliefden man vluchtte, viel hij haar
in de rede, ik ken die geschiedenis.
Was het licht geweest, dan zou zij
verschrikt zijn van de vreeselijke bleek
heid van zijn gelaat. Een diep, beklem
mend zwijgen volgde, daarna begon
hij weer langzaam en stokkend, alsof
hij ieder woord met moeite moest los
wringen uit zijne borst.
(Wordt vervolgd.)