RD
EN,
mm
ljr
;n
DONDERDAG
No. 30i
54e «Jaargang
0R5T.
N.
MA.
flUGFN
usje
ïelsje.
sje,
Aeisje
bode
Diipsfirma F. VAH OF VELSE Jr., Kleine Harkt 58, Vüssinp. Telefoon Intsrc. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
^ieuwjaarswsnschen
GEMEENTEBESTUUR
FEUILLETQN
EEN EDEL
VROUWENLEVEN.
KAMEROVERZICHT.
BINNENLAND
1916
AT 19.21.
berg 9.
yen tegen
md tegen
.500.000.
fondsen
belegd.
erkrijgen
Nieuw-
NEDEN-
uoor klein
»er maand.
ureau „Vlis-
A. E. EDEL-
)ede getuig-
(boven.)
1, Boulevard
1 Januari
en 2 januari
l jaar. Adres
Beeklaan 90,
;t aanmelden
ibbende.
rnrant."
aatst. Br.
s". Courant.'"
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België ƒ2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent
driemaal plaatsen wordt /weemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6j£ ct. per regel
De abonné's, in 't bezit eener £|f| gulden bij levens- r? gulden bij dood Qf|f| gulden bij verlies A pftfï gulden bij verlies 4 fk ffc gulden bij verlies f» P* gulden bij verlies
polis, zijn GRATIS verze- #|l| lange ongeschikt-n|| door «jSggg van een hand, |»^l| van |||g| vaneen van eiken
kerd tegen ongelukken voor heid tot werken E CMU1 een ongeluk U U AJ voet of oog 1<U,U een duim 1UU wijsvinger tU%3 anderen vinger
Deze ultkeeringên worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot ot tram. De uitkeerlng wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" tê Schiedam
Zij die zich mef
1 Januari 1917 op
de d a g e I ij k s uerschijnende
„VLISSINGSCHE COURANT"
abonneeren, ontvangen de Cou
rant tot dien datum GRATIS.
Evenals vorige jaren
zal in het nummer der
VLISSINGSCHE COURANT
dat, verschijnen zal en bij de Abonné's
bezorgd wordt op Zaterdag 30 De
cember 1916, de gelegenheid worden
opengesteld tot het plaatsen van
Deze advertentiën worden opgeno
men tegen verminderd tarief en
wel van 15 regels f0.30; iedere
regel meer 6 cent.
Aanbiedingen kunnen nu reeds in
gezonden worden en uiterlijk inge
wacht tot Zaterdag 30 December des
middags 12 uur.
BEKENDMAKING.
Kamers van Arbeid voor de Metaalbe
werking en voor de Bouwbedrijven
te Vlissingen.
Burg. en Wetli. van Vlissingen
Gelet op art. 11 van het kiesregle
ment voor de Kamers van arbeid
herinneren de hoofden of de bestuur
ders van de navolgende bedrijven, ver
tegenwoordigd in de Kamer van Ar
beid voor de Metaalbewerking het be
werken van metalen met uitzondering
van het lood- en zinkwerkersbedrijf
het scheepsmakersbedrijf het laden en
lossen van schepen en spoorwegwa
gons -
en de hoofden uf bestuurders van de
navolgende bedrijven, vertegenwoor
digd in de Kamer van Arbeid voor de
Bouwbedrijven het timmerlieden-,
metselaars-, stukadoors-, lood- en zink
bewerkers-, schilders- en aardewer-
kersbedrijf
het leggen van electrische geleidin
gen of van gas- en waterleidingen het
ontwerpen van en het houden van toe
zicht bij liet uitvoeren van bouwplan-
nen
aan hunne verplichtingen, om vóór
15 Januari e.k. een lijst of zoo noodig
lijsten op te maken van de voornamen
der mannelijke en vrouwelijke perso
nen, die in hun bedrijf binnen het ge-
13.) —o— (Kairck rertoileï.)
Geza was soldaai en had tot lieden
geen den minsten lust in dergelijken
arbeid getoond. Hij troostte wel nu en
dan zijne moeder met liet vooruitzicht
op later. Met de volledige overname
van de goederen als lieer en gebieder
zou ook wel de degelijke zorgvuldig
heid en zorgzaamheid komen. En de
gravin schilfte zich in alles, zoo ook
daarin.
Wij hebben reeds verteld, hoe vroe
ger de ritmeester den tijd van zijn ver
lof besteedde, ditmaal was dit niet het
geval. Hij reed weliswaar nog wel uit,
nu eens op de jacht, dan naar T. of
naar een der naburige kasteelen, de
1 overige tijd ging 0111... hij wist zelf niet
hoe. Het grootste deel van den dag was
Viij zwijgend toeschouwer of hoorder,
want hij liet geen oogenblik ongebruikt,
als hij wist, dat Elisabeth in den salon
zijner' moeder of bij de kinderen was.
Eit het was merkwaardig, hoe de an
ders zoo wilde, onhandelbare man nu
urenlang op eene plaats kon blijven,
zijne sigaar rookend of de krant lezend,
als hij haar slechts in de nabijheid wist.
Toen eens de gravin met blijde ver
bazing daarover sprak, antwoordde
bied der Kamers van Arbeid als pa
troons of in hun dienst als werklieden
werkzaam zijn geweest gedurende het
laatstverloopen kalenderjaar, waarvoor
wat het bouwvak en aardwerkersbe-
drijf het laatste tijdperk van 7 maan
den en wat het iaden en lossen van
schepen betreft, het laatste tijdvak van
6 maanden, dat in die bedrijven ge
werkt is, geldt
en om die lijst of lijsten vóór 15
Januari e.k. te zenden aan Burgemees
ter en Wethouders of in te leveren ten
Raadhuize (Griffie).
Op de lijsten mogen niet vermeld
worden zij, die gedurende den boven
aangegeven tijd niet binnen het gebied
der Kamers van Arbeid bij hetzelfde
hoofd of denzelfden bestuurder zijn
werkzaam geweest.
Op de lijsten behoeven niet vermeld
te worden zij, die geen ingezetene des
Rijks of geen Nederlanders zijn of op
den 15 Februari e.k. den leeftijd van 25
jaren niet zullen bereikt hebben.
Zij, die gedurende het laatstverloopen
kalenderjaar of wat het bouwvak, en
aardewerkersbedrijf betreft, gedurende
het laatste tijdvak van 7 maanden en
wat het laden en lossen van schepen be
treft gedurende 't laatste tijdvak van 6
maanden, dat in die bedrijven gewerkt
is niet in het bedrijf van hetzelfde hoofd
of denzelfden bestuurder werkzaam zijn
geweest en die aanspraak kunnen ma
ken om op eene kiezerslijst voor de Ka
mers van Arbeid geplaatst te worden,
worden er voorts aan herinnerd, dat zij
daarvan vóór 15 Januari e.k. aangifte
kunnen doen bij Burgemeester en Wet
houders voornoemd.
De formulieren der lijsten der aan
giften zijn van af 2 Januari e.k. ter
Gemeente-Secretarie (Griffie) koste
loos verkrijgbaar.
Vlissingen, 21 December 1916.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
J. P. v. ROSSUM Jr.
Vergadering van Woensdag.
Eindelijk dan de algemeene beschou
wingen over de Staatsbegróoting voor
1917. Nu daarvan zijn uitgeschakeld de
ambtenaren-salarissen, de levensmid
delen-distributie en de productie van
voedingsmiddelen, schiet er alleen over
de discussie over de defensie.
Daarover begon de lieer v. d. Voort
v. Zijp al dadelijk zijn jammerklacht
over de slapheid vooral bij de voorbe
reiding voor een eventueeien oorlog en
het misplaatste streven naar bezuini
ging in de Kamer. Altijd heeft men ge
leefd in de meenig dat er geen oorlog
zou komen en eerst in 1914 heeft de
vreeselijke werkelijkheid ons land wak
ker geschud. Hij kan slechts hopen, dat
de munitie-aanmaak thans goed was.
En passant sprak hij over de ma
trozen-relletjes te Soerabaija, die hij
natuurlijk scherp afkeurde en toen hij
Geza, dat hij kalmer was geworden, het
werd ook wei tijd, daar hij niet ver
meer van de dertig was. Daarbij had
hij zich afgewend, om de moeder den
blos op zijne wangen niet te laten zien.
-Ben je boos daarover, moeder
vroeg hij, een schertsenden toon aan
slaand.
Boos Geza Een smartelijk lachen
gleed over Haar gelaat. Je weet niet,
welk groot verdriet, hoeveel slapelooze
nachten mij je wild, opbruisend wezen
bezorgd heeft, hoe dikwijls ik in stilte
heb gedacht, dat... de zoon. de eenige
zoon van zoo'11 goeden en ongelukki-
gen vader toch anders van aard moest
zijn.
Aan den vader zai inenten zoon
niet herinneren moeder, antwoordde de
jonge man bijna heftig. Want als ik
aan hem denk, dan... dan mocht ik niet
eens dezen rok dragen. Hij wees'op
zijne uniform.
Jij weet ook Geza, na hoeveel
strijd ik eerst heb toegestemd, en dat
er jaren noodig \yaren, om mij aan den
aanblik te gewennen.. Mijn wensch
was... jou aan mijn zijde te weten en
te leven in herinnering aan je grooten
vader, vervolgde de gravin.
Ik kan begrijpen, dat u veel daar
bij hebt geleden moeder. Ik was te
"Jóng, u te bevrijden. Mijn heefe verlan
gen was, soldaat te worden, een uni
form te dragen. En daar ik niet in
vreemden dienst wilde treden, wat ntij
verraad had geschenen, trachtte ik He
in Indië was aangeland roerde hij de
defensie daarvan aan, natuurlijk de re
geering aanzettend tot spoed. Het
vlootplan voor Indië is,al geruimen tijd
in den maak de ervaring in den heer-
schenden oorlog heeft reeds voldoende
aanwijzing gegeven voor de richting
die ingeslagen moet worden. De tijden
zijn overrijp, meende de afgevaardigde,
om dat plan te onderzoeken. Hij
wenschte dat de regeéring verklaarde,
dat zij niet voor de financieele gevolgen
zal terugdeinzen.
Na deze inleiding kwam de heer v, d.
Voort v. Zijp terug op den munitie-aan
maak, waarover hij eenige vragen wil
de stellen. Met negen andere leden
vroeg hij daarvoor sluiting der deuren
aan, hetgeen geschiedde.
Avondvergadering.
De productie Van voedingsmiddelen
is, zooals te begrijpen valt, een zeer
belangrijk onderwerp. Het perspectief
dat zich voer de voeding van-ons volk
opent, is stellig verre van rooskleurig.
De Minister heeft dat in zijn bekend
kranten-artikel reeds uiteengezet en
ieder weet dit reeds uit de vele veront
rustende berichten die de rondte heb
ben gedaan. Deze avondvergadering
was speciaal aan de bespreking van dit
vraagstuk gewijd. De regeeringsbe-
moeiing diertt te worden uitgebreid,
meent men algemeen. De distributiewet
geeft in artikel 7 de macht aan den Mi
nister om de productie'te regelen. Is de
Minister bereid die macht toe te pas
sen, aldus luidde de eerste vraag van
den heer Snoeck Henkemans, die de
discussie opende. Het zal z.i. noodig
zijn grasland te scheuren. Maar daar
naast zal de regeering nu reeds de prij
zen moeten bepalen waartegen zij den
oogst 1917 zal opkoppen, omdat de
landbouwers moeten x-. ten dat het be
drijf loonende is.
Bij dit betdog sloot de heer Sannes
zich aalt. Ook hij achtte.de toekomst
somber en meende dat de Minister, niet
genoeg deed om voorraden op te koo-
pen. Daarnaast zal hij meer veevoeder
en kunstmest beschikbaar moeten stel
len, hetgeen wellicht nog belangrijker
is dan het scheuren van grasland. Zij
die het meest voedingsgewassen, ver
bouwen dienen voor het ontvangen van
veevoeder en kunstmest het eerst in
aanmerking te komen. De Minister
heeft een beroep gedaan op de land
bouwers, hetgeen de lachlust heeft op
gewekt. Maar z.i. moest de Atinister
krachtiger ingrijpen en toonen dat het
landsbelang boven het individueel be
lang gaan moet. Dat dient hij ook te
toonen door de scheepsopvorderings-
wet spoedig te doen aftfandelen en in
praktijk te brengen.
Terwijl den Minister vaak verweten
werd, dat hij te veel „boer-gezind" is,
klaagde de heer Fleskens steen en been
over den druk die op de kleine produ
centen wordt gelegd. De productie
kosten van rogge en haver worden
niet meer gedekt door de prijzen. Daar
voor had de Minister vroeger maatre
gelen moeten nemen, in plaats daar
van is hij later met middelen gekomen
ver te vergeten. en dien mijn land.
En vergeten moeten wij moeder.
Hij trad naderbij en streelde haar ge
laat, dat marmerwit was geworden.
De tijd, moeder, rolt haat, zoowel
als liefde weg. Elke opstand elke ele
mentaire of maatschappelijke uitbar
sting is de werking van reusachtige
drijfkrachten van binnen, en gelijke
middelen moeten van buiten worden
aangewend, om ze te bedwingen. Wij
kunnen geene rechters zijn... Vader
stierf een grooten dood. Zijn naam leeft
onvergetelijk, als het stuk geschiedenis
van dat gedenkwaardige jaar. En ge
loof mij, moeder, menigeen zou voor
dien prijs zoo'n einde willen vinden,
zelfs hij die in de gewone omstandig
heden het leven misschien lichter opvat.
Zelden had tot heden de graaf zijne
moeder gelegenheid gegeven tot een
zoo diep ernstig gesprek, en zij was na
zulke minuten nog lang gelukkig in de
herinnering er aan. Want even groot,
als hare, verwachtingen op hem waren,
als laatste nazaat, als eenige stamhou
der van een oud, groot geslacht, was
ook in het moederhart het geloof, dat
het eenmaal helder bij item zou wor
den, en dat hij zich bewust werd van
de groote taak, waartoe hij geroepen
was.
Dien avond was men samen in den
salon der gravin. Elisabeth las voor en
de gravin had een gemakkelijk bor
duurwerkje in de nimmer werkelooze
handen, terwijl de graaf op een schom
die veel te drukkend waren. Deze af
gevaardigde drong er op aan, dat de
jagers de boeren zullen helpen door het
schadelijke wild te verdelgen.
Ook de heer de Jong becijferde dat
de graan-oogst in 191S veel slechter
was dan in 1915 en hij vroeg of de re
geering in de Vereenigde Staten vol
doende voorraden heeft aangekocht.
Deze afgevaardigde bestreed zeer de
scheuring van grasland, omdat daar
door de veehandel weer in de war zal
loopen. inmiddels wenschte deze afge
vaardigde varkensvleesch in te zouten
om het later te gebruiken voor de con
sumptie. Terzake van het grasland was
de heer van Berensteijn het piet hem
eens. Z.i. moest de Minister meer po
sitieve dan negatieve maatregelen uit
vaardigen, niet een verbod van bepaal
de eewassen, maar wel een gebod voor
voedingsgewassen. De distributie-wet
moet in dien zin gewijzigd worden. De
ombouw van grasland achtte hij een
veel te dure maatregel, omdat de prijs
van het graan veel te hoog zou worden.
Twee maiden-speeches volgden, van
de heeren Engels en Bomans. De eerste
wees op de verkwisting van voedings
middelen bij het leger de tweëde zei
waarschijnlijk iets over de bemiddeling
van de burgemeesters, doch was vrij
wel onverstaanbaar.
De Minister herinnerde aan zijn vroe
gere maatregelen, voor welker samen
stelling hij een commissie van deskun
digen benoemde. Daaruit vloeide voort
de oproep 0111 opgave van de gewas
sen die verbouwd worden. Met die
maatregelen had de Minister kunnen
volstaan als de toestand niet ongunsti
ger was geworden.
Andere maatregelen werden toen
overwogen. Het verbieden van bepaal
de zaden zou te weinig grond opleveren
en te d,uur worden. Sfechts 1.6 procent
van de oppervlakte zou hij daardoor
winnen. Evenzoo was het bij een even
tueel verbod van vlas, dat bovendien
niet is te missen. Met dwang achtte de
Minister weinig te bereiken. Vandaar
dafhij zich bepaalde tot een oproep ont
voora! voedingsgewassen te verbou
wen. Ten opzichte van de gewassen
kan de Minister niet anders zeggen dan
dat alles in het land moet blijven. Daar
naast is echter gebleken dat daardoor
de prijzen niet voldoende dalen. Met
landbouw-maatschappijen en boeren
bonden pleegde de Minister overleg.
Dit leidde er toe dat eerst na den oogst
de prijzen zuilen worden vastgesteld
in verband met de productie-kosten.
Op dit oogenblik kan dit nog niet ge
schieden. De moeilijkheden die zich
voordoen bij de uitbreiding van den
verbouw van broodkoren zijn niet te
ondervangen en slechts wanneer het
volk wijziging brengt in zijn voeding
kan hei vraagstuk worden opgelost.
Scheuren van grasland mist zijn doel
grootendeels. Het gewas op dat iand
groeit welig, doch heeft veel last van
vreterij. Het financieele voordeel moet
wel heel groot zijn wil de omzetting
geloond worden. Minimum-prijzen kan
de minister niet stellen met het oog op
melstoel voor de kachel zat.
De rijke volle stent van het meisje
was als muziek ont naar te luisteren en
gaf ieder woord leven en beteekenis,
en niet alleen de jonge man, ook de
gravin luisterde met bijzonder genoe
gen naar de diepe, buigzame stem.
Na het voorlezen sprak men over
verschillende dingen, en zoo kwant de
gravin door eene verbinding van denk
beelden terug op de vroegere omstan
digheden van Elisabeth. Zij vroeg haar
naar hare ouders, wie en wat zij waren
en deed eenige vragen omtrent haar
vroeger leven.
Het was de eerste keer, dat de trot-
sche vrouw over dit onderwerp sprak.
Vader was professor, zei Elisa
beth. ik heb item helaas vroeg verloren,
hem zoowel als moeder ik was nog
geen tien jaar oud.
Zoo vroeg wees en zoo jong op
zichzelf aangewezen, zei de gravin vol
deelneming. Had u geene verwanten,
die zich uw lot aantrokken
Een ouden ooni, een predikant, in
Thuringen die mij heeft opgevoed en
wien ik alles dank.
Het spijt mij, dat ik zulke herinne
ringen heb wakker geroepen, maar ik
denk, u was destijds nog te jong 0111
uw verlies te beseffen.
Hoe jong ik ook was, toch weet
ik mij die uren nog wel te herinneren,
ik geloofde het nimmer te overleven,
antwoordde het meisje met zachte stem.
De diepe trilling ervan bewees, hoezeer
alle eventualiteit. Een premie op het
scheuren van grasland, zelfs al is die
500 gulden per H.A., zal geen effect
hebben en veel te duur zijn.
Veel resultaat leverde deze discussie
niet op. Het blijkt wel dat de Kamer
leden het toovermiddel zeker niet ken
nen. De Minister staat nog altijd het
sterkste.
Voor ons voedsel zorgen.
Door minister Pothuma is in de Rol
zaal op het Binnenhof te 's Gravenhage
eene vergadering gehouden waar de
maatregelen in het belang van de voed
selproductie in het volgende oogstjaar
zijn besproken.
Behalve de Commissie van Bijstand
inzake uitvoering der Distributiewet, de
commissie van advies bedoeld in die
wet en verschillende hoofdambtenaren
van de directie van den landbouw waren
to't deze vergadering uitgenoodigd ver
tegenwoordigers van hef Ned. Land-
bouwcomité, van den Ned. Christeiijken
Boorenbond, alsmede van alle provin
ciale landbouwmaatschappijen en boe
renbonden.
Van de zijde der landbouworganisatie
werd bij de te nemen maatregelen alle
medewerking toegezegd.
Reeds ter vergadering zijn de commis-
siën van landbouwers aangewezen, welke
gezamenlijk met de vertegenwoordigers
door de regeering te benoemen, de prij
zen zullen vaststellen voor de land
bouwproducten van den oogst 1917,
welke voor de voedselvoorziening van
belang zijn. Deze commissien zulien nog
in den loop der volgende week hunne
werkzaamheden aanvangen.
De wegvoering der Belgen.
Bij de Tweede Kamer was gisteren
ingekomen een brief van den president
van de Kamer der volksvertegenwoordi
gers en van den vice-president van den
Senaat van het koninkrijk België, ge-
dagteekend Sainte Adresse (Le Havre),
7 December 19)6, ter geleide van een
betreffende document, getiteld „Appel
des ouvriers beiges aux ouvriers du
monde civiiisé", omtrent de wegvoe
ring van Belgische arbeiders naar
Duitschland.
Deze stukken werden ter griffie 11e-
dergelegd, ter inzage van de leden.
Onze regeering en de bewapening der
Engelsche koopvaardijschepen.
Het „Handelsblad" verneemt uit Lon
den
Lord Robert Cecil deelde Maandag in
het Lagerhuis mede, dat de Britsche re
geering van de regeeringen van alle neu
trale staten de verzekering had gekre
gen dat schepen, die alleen ter verde
diging gewapend zijn, in de havens zou
den worden toegelaten. Slechts de Ne-
derlandsche regeering heeft tot nu toe
geweigerd. Dit heeft een onaangenamen
indruk gemaakt, te meer, zoo merkte
Lord Robert Cecil op, daar de Neder-
zij was aangedaan.
Geza voelde iets als toorn tegen de
gravin, dat zij dit onderwerp had aan
geroerd. Waarom haar smart veroor
zaken Daarbij gevoelde hij iets als
smartelijke spijt, dat hij haar niet vroe
ger gekend had, niet destijds, toen de
groote smart van haar leven haar na
derde, niet gekend had al die jaren,
waarin zij alleen en verweesd was ge
weest...
Mijn lief kind zij de gravin na eene
pauze, wie heeft op aarde geen verlies
te betreuren Wat gelooven wij niet
al, dat we niet zullen kunnen overleven,
en wat verdragen wij niet al. Wij zijn
reuzen en dwergen, zwak en onvernie
tigbaar, zoo zwak, dat een afvallende
steen ons dooden, en zoo sterk, dat een
berg van jammer en smart ons niet
verdrukken kan... Vele ouders, die ze
gen zouden kunnen beleven uit hun
kinderen... beleven 't niet, en vele...
overleven zelfs smaad en ellende.
Zij brak korf af, als verschrikt over
zichzelve, en Elisabeth zag vol deelne
ming in haar gelaat, dat in dit oogen
blik door verdriet geteisterd leek. De
rimpels hadden zich verdiept en gaven
de trotsche trekken iets zeer hards en
droefs, dat in vereeniging met de
sneeuwwitte haren haar zeer oud deed
schijnen.
(Wordt vervolgd.)