Eerste Blad. Sit nammef beslaat uit 3 bladen No. 285- 34e Jaargang 1916 Uilgartfirma F. VAN DE VELOE Ir., Kleine Markt 53, Vlissingen. Telefoon Intern. 10 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen Brieven uit de Hofstad KAMEROVERZICHT. BINNENLAND VLISSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45 per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België ƒ2.20 Voor overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent Deatv)nné's,.in'tbeziteenerrtf|f|Agulden bij levens- fj r* gulden bij dood gulden bij verlies 4 Cft gulden bij verlies gulden bij verlies {\r* gulden bij verlies polis, zijn GRATIS verze-yili |l| lange ongeschikt- door van een hand, van vaneen van eiken kerd tegen ongelukken voor: LUvU heid tot werken f UU een ongeluk UUU voet of oog llfU een duim 1UU wijsvinger anderen vinger Deze ultkeeringen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De ultkeerlng wordt gewaarborgd door de „Holl. fllg. Verzek. Bank" tê Schiedam ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6k ct. per regel Zoowel in materieelen als in zedelij— ken zin vergen de buitengewone tijden, die wij beleven, buitengewone inspan ning van alle volkeren. Van stoffelijken aard mogen dan de eischen aan de neu traal gebleven natiën minder groot, al thans minder vérstrekkend zijn, in mo- reelen zin stelt deze oorlog aller oor logen ook aan hen de hoogste eischen, gelijk gesteld worden aan die volken, welke van den aanvang of wel eerst la ter daadwêrkelijk bij den krijg betrok ken werden. Aan de wijze waaróp door een volk aan deze eischen voldaan wordt, kent men de innerlijke waarde eener natie eerst terdege. In tijden van voorspoed, van vrede, van betrekkelijke rust derhalve, heeft zoomin het individu als een geheel volk gelegenheid te too- nen, wat het werkelijk vermag, wat werkelijk de inhoud is, naar lichaam en geest, van hetgeen men de nationale gemeenschap noemt. Eerst wanneer groote gebeurtenissen, ernstige schok ken deze gemeenschap treffen, eerst dan blijft in waarheid duidelijk en voor de geheele wereld zichtbaar, welke stroomingen, naar aard en hoedanig heid, in het volksbestaan levende zijn. In het groote boek der wereldhistorie zullen dan deze uitingen,van het natio naal karakter evenzeer opgeteekend. blijven, als welke belangrijke gebeur tenissen ook. Aldus staan alle volken, medestrijdenden en neutralen, voor alle komende tijden in hun ware hoedanig heid afgeteekend. Zullen er zijn, die zich den spiegel der historie ziende voorgehouden, met schaamte en wroe ging daarin het beeld erkennen, dat al- lewege verontwaardiging, ja afkeer in boezemde, er zullen echter ook volke ren zijn, die met opgeheven hoofde en met fieren blik hun spiegelbeeld mogen laten weerkaatsen naar alle uithoeken der aarde, voorbeeld als zij zijn voor alle tijden van een volk, dat heldhaftig zich verzetten durfde tegen verplette rende overmacht en schending van be zworen verdragen. Ook aan ons volk zal eenmaal zijn beeltenis in den spiegel der historie worden voorgehouden ook wij, die tot dusverre neutraal zijn gebleven en ho pen zulks te blijven, zullen eenmaal op een langoren of korteren tijdsafstand het beeld zien weerkaatsen, van wat deze ernstige'tijden uit ons volkskarak ter naar voren brachten ook wij zullen in onze sterkst-sprekende trekken in het zware boek der historie staan af geteekend, wanneer de bladzijden, die dezen bloedigen wereldoorlog zullen maken, worden opengelegd. Mogen wij dan met vertrouwen het oordeel der wereld over óns beeld afwachten Ziedaar een vraag, die al uiterst moeilijk en nog geenszins op dit oogen- blik valt te beantwoorden. Zeer zeker, de wereldcrisis waarin ook wij, zij het zijdelings, maar al te zefer betrokken zijn, duurt reeds lang genoeg om te kunnen vaststellen, op welke wijze en in welke mate onze nationale gemeen schap daarop reageerde. En dan is er alleszins reden, zonder in de fout eener onredelijke zelfvoldoening *te vervallen, Ie mogen constateeren, dat ook nu de beste eigenschappen onzer vaderen, eigenschappen waaraan het behoud van land en luiden in tijden van nood, verwarring en ellende te danken is ge- geweest, dat ook nu nog diezelfde volkshoedanigheden gebleken zijn het onvervreemdbaar efdeel der kinderen uit te maken. Want indien buiten en behalve een parate weermacht, voor een mogelijken belager onzer absolute onafhankelijkheid, iefs ter wereld een streep door zijn Rekening kan halen, ban is het wel de ervaring, dat in dit volk der lage landen aan de zee, nog immer de taaie onbuigzaamheid en de onverzettelijke wil schuilt, waartegen, creliik 's lands historie al van eeuwen her gewaagt, de machtigsten der aarde zich jarenlang tevergeefs hebben ge kant. Echter, wij leven in vrede met een ieder en wénschen vurig, dat daarin neen verandering behoeft te komen. Bovendien ook in deze omstandigheden kunnen wij toonen eigenschappen te bezitten, die eenmaal den toets der historische critiek niet behoeven te vreezen. Want hoezeer ons land den oorlog nog niet zijn grenzen overschrij den zag, toch wordt ook hier de we reldberoering maar al te zeer gevoeld en wordt verwarring en ontsteltenis, inzonderheid in ons economisch le ven gesticht. Slechts door zulke zedelijke eigenschappen te toonen, wel ke aan de buitengewoon enstige tijden evenredig zijn, kan ook ons volk aan de moeilijkheden waarvoor het zich ge plaatst ziet, weerstand bieden. De jongste tijd, ook de afgeloopen week, geeft daar opnieuw gelegenheid toe. Van regeeringsvfegc immers wordt ditmaal niet een beroep op onzen ma terieelen bijstand, maar veeleer op on zen moreelen steun gedaan. De nood der tijden toch schiep zoodanige tekor ten in de voorraden van sommige onzer dringendste levensbehoeften, dat slechts een uiterst zuinig gebruik het uitzicht opent op een eenigermate dra- gelijken toestand. Ons volk, in zijn ge heel, ziet zich dar. ook de les van spaar zaam omgaan met zaken, die blijkbaar nog zéér voor bezuiniging in gebruik vatbaar zijn, voorgehouden. Thans is het het voor ons openbaar en huiselijk leven zoo belangrijke bezit aan genoeg zame steenkolenvoorraden, waarvoor mei de nationale aandacht, ook de na tionale zuinigheid wordt ingeroepen straks is het allicht voor weder een an der belangrijk onderdeel onzer levens behoeften-voorraden, waarvoor een noodzakelijk geworden spaarzaamheid zal worden gevraagd, willen wij niet van lieverlede van kwaad tot erger ge raken. En nu is bij alle gevoel van saam- hoorigheid en eendracht, welke ops volk in oogenblikken van nationaal ge vaar tot zulk een vast en innig verbón- den eenheid maakt, wel deze schaduw zijde onmiskenbaar, dat wanneer geen dadelijk gevaar nijpt, een zekere zorge loosheid de overhand verkrijgt en zoo wel hét saamhoorigheidsgevoel als ,de eensgezindheid vaak verre te zoeken is. Dan komt van eendrachtig handelen dikwijls zoo weinig terecht, dat zelfs de bestbedoelde overheidsbemoeiingen maar luttel uitwerken. Hiertegen moet, voor nu en later, ernstig worden ge waarschuwd. Voor alles toch betrachte een. ieder den hem in het belang der gemeen schap opgelegden plicht naar belmo ren, ten volle maar tevens spore elk in den kring zijner omgeving de naia- tigen, de la"wen, tot dezelfde plichts vervulling aan. Want nalatigheid en lauwheid in tijden, die van elk volk buitengewone inspanning eischen, zijn dubbel afkeurenswaardig. Wanneer eenmaal de spiegel der historie ook ons nationaal beeld uit den tijd der groote wereldworsteling weer kaatsen zal, moge dan dit beeld er een zijn, van een volk, dat evenredig met het ontegenzeggelijk grootsche van dien strijd, ook betere in zich tot uiting bracht en van het verwerpelijke voor goed afstand deed. Stembuspraatjes. De afgevaardigde in de Tweede Ka mer voor het tweede district van den Haag heeft wegens gezondheidsredenen zijn mandaat ter beschikking van de kiezers gesteld. Omtrent den afgevaar digde van het derde district, den heer Jansen, wisselen de berichten. Nu eens wordt beweerd, dat hij als wethouder van den Haag zal bedanken, dan weer dat dit weer heelemaal «njuist isook wordt gezegd dat hij zich het volgend jaar niet meer beschikbaar zal stellen voor het Kamerlidmaatschap, doch dat bericht werd ook weer tegengespro ken. De afgevaardigde van het eerste district,, die er tegenwoordig burge meester van Zaandam bij is, weet zijn dag zóó in te deelen, dat hij 's morgens als edelachtbare zijn energie aan zijn ge meente wijdt, terwijl hij den middag aan het Kamerwerk geeft. Of deze afge vaardigde nog niet tot de overtuiging is gekomen dat hij wel een weinig te veel hooi op zijn vork heeft genomen, weten wij niet. Nu de Kamer door de verhooging van de schadeloosstelling zelf heeft verklaard, dat ze op den ge- heelen persoon recht heeft, wordt het wellicht tijd eens te overwegen of het niet bet?r is Kamerleden-voor-halve- dagen op te ruimen en te vervangen door menschen, die het minder druk hebben. Wij hebben zeer veel respect voor den heer Ter Laan diens ijver is boven allen lof verheven, maar het komt ons noch in het belang van zijn ge meente, noch in het belang van het Kamerlidmaatschap voor, dat hij beide functies blijft vereenigen. Wanneer de evenredige vertegen woordiging in werking is, zal een be paalde afgevaardigde niet meer aan een bepaald district zijn verbonden. In de Kamer is dit van sommige zijden als een nadeel beschouwd. Misschien zal het ook zijn goede zijde hebben. Het is thans voor een kiesvereeniging heel moeilijk, zoo niet onmogelijk een afge vaardigde zijn congé te geven, en heel vaak bestaat daartoe zeer veel lust. Het zonderlinge is dat het heel veel meer moeite kan bezor^gn om van een on gewilde af te komen, dan-om een goede kracht daarvoor in de plaats te krijgen. Het is zeer te betreuren, dat bij de Grondwetsherziening niet even de be paling is opgenomen dat men om Ka merlid te kunnen zijn, ook niet ouder dan 65 jaar mag zijn. Men ziet het nu weer aan den nestor van de Kamer, wiens scherpzinnigheid altijd zoo ge prezen is, hoe moeilijk ouden van dagen verouderde beginselen kunnen loslaten. S De evenredige vertegenwoordiging zal nog een góede zijde hebben. Er zijn candidaten, die een bijzondere po pulariteit hebben in een bepaald dis trict. Deze komt dikwijls uit andere omstandigheden voort dan uit de capa citeiten van den geachte afgevaardigde. Deze eigenaardigheid heeft heel vaak minder goede verhoudingen in het leven geroepen. Aan een bepaalden candidaat kleefde wel eens een andere geur dan die van groot talent of groote bekwaam heid. Dit alles zal nu anders worden. In tien districten tegelijk zal éën zelfde persoon wel niet de geliefde kunnen zijn, omdat hij bijvoorbeeld grooter ga ven heeft voor sociale doeleinden of omdat hij andere eigenschappen van persoonlijken aard bezit. Er is een Kamerlid, dat de reputatie bezit van zoo goed kopjes koffie te kunnen ver orberen, welke hem bij zijn bezoeken aan de boeren in zijn district worden voorgezet en die hij niet kan weigeren. Het zal bezwaarlijk voor dezen afgevaar digde zijp om het quantum koffie te vertienvoudigen, zoodra de evenredige vertegenwoordiging in werking is. De evenrecjige vertegenwoordiging met den stemplicht als gangmaker kan voor vele Kamerleden wel eens nood lottig worden. Er zijn er die alleen en speciaal in hun eigen district aanhang hebben, maar die daar buiten alles be halve geliefd zijn. Het is ons niet on bekend dat er zijn, die zich niet ge heel gerust gevoelen ten opzichte van de vraag of zij wel op de „lijst" zullen komen en nog meer of zij dan wel bovenaan zullen komen te staan. Het zou ons niet verbazen wanneer groote verrassingen uit de stembus kwamen. Vooral de invoering van den stemplicht die ongetwijfeld een paar honderd dui zend kiezers meer ter stembus zal bren gen kan wel eens een zeer merkwaar dige uitwerking hebben. Er wordt altijd maar klakkeloos be weerd, dat die thuis blijvers lakschen zijn, die zich niet inlaten met het po litiek gedoe. Wij hebben alle reden om die opvatting niet te onderschrijven. Er zijn natuurlijk tal van oorzaken die tot de verwaarloozing van den eersten bur gerplicht leiden. Vaak doet zich ook gelden een bepaalde antipathie tegen een candidaat. Ook zijn er die in het J algemeen den gang van zaken op het politiek tooneel afkeuren. Door het stel sel der candidaatstellïngen komen deze Ëarticuliere opvattingen niet tot uiting. >e evenredige vertegenwoordiging zal de gelegenheid wel openen, om zich te uiten. Protest-candidaten hebben nu in tien districten allicht te samen een res pectabel aantal. De invoering van den stemplicht in België en Oostenrijk heeft geleerd dat liet 't aantal opgekomen kie zers aanmerkelijk deed stijgen, terwijl het cijfer der ongeldige stemmen waarvoor men zoozeer vreest slechts gering toenam. Met zekerheid valt over de stembus uitspraken in de naaste toekomst niets te zeggen. Het algemeen kiesrecht brengt ettelijke duizenden kiezers meer ter stembus, de evenredige vertegenwoor diging maakt een kijk op de nieuwe verhoudingen onmogelijk, terwijl de derde nieuwigheid, de stemplicht, een zeer gewichtigen invloed zal kunnen doen gelden. Deze drie nieuwe factoren zijn van zoo diep-ingrijpenden aard, dat zij in staat zullen zijn een geheel nieuw aspect te geven van de verkiezingen. Wanneer men alleen maar eens na gaat, dat niemand eigenlijk weet hoe sterk de niet-Katholieke groepen in de vijf en twintig vaste Katholieke districten zijn, dan zal men inzien dat elke berekening op gansch onvoldoende grondslagen komt te berusten. Wanneer men de cijfers van de drie Haagsche districten te samen telt, zoo als de verkiezingen van 1913 die lieten zien, dan volgt daaruit, dat op de can didaten der linkerzijde twintig duizend stemmen zijn uitgebracht, op die van de rechterzijde twaalf duizend, terwijl negen duizend kiezers thuis bleven. Men ziet hoe het getal thuisblijvers vol doende is om een gansch ander aspect te geven aan den uitslag, en tevens hoe dat getal een grootte heeft, waarmede ernstig rekening valt te houden. Eenige berekening valt echter niet te maken. Resumeerende zouden wij willen zeggen, dat in de toekomst dé verras singen bij de stembus niet zullen kun nen uitblijven. De gansche massa nieuwe factoren mogen leiden tot een verbete ring van het kiesstelsel, maar ook van de kwaliteit der gekozenen en de om standigheden waarmede zij het vertrou wen der kiezers zullen verwerven. Eiber. Vergadering van Vrijdag, In de additioneele artikelen van de Grondwet worden sommige artikelen van de Grondwet eenigermate uitgewerkt. Het verschil met de grondswetsartikelen schuilt alleen hierin dat niet het om slachtige proces van een grondwets herziening voor de herziening van deze artikelen noodig is. De gewone wetgever heeft de bevoegdheid. Daardoor kan in de uitwerking gemakkelijker eenige wijziging worden gebracht. Zoo is een algemeene bepaling in de Grondwet opgenomen in zake de schorsing van 't kiesrecht voor militairen. In de additioneele artikelen wordt dit iets uitgewerkt. Een korte discussie ontspon zich over de vraag of de schorsing in buitengewone omstandig heden altijd zal geschieden, dan wel of de Kroon de beoordeeling aan de nood zakelijkheid zal houden. Een amende- mentje-Hugenholtz om de bevoegdheid aan de Kroon te lat.en werd aangenomen, nadat de Minister er geen bezwaar tegen had gemaakt. Belangrijker was hetgeen de heer Schaper wilde n.l. vergoeding aan on- en minvermogenden, die zonder geldelijk nadeel niet in hun woonplaatsen aan wezig kunnen zijn voor de uitoefening van het kiesrecht. Hij acht dat noodig nu stemplicht is ingevoerd, waardoor zij die buiten hun woonplaats werkzaam zijn op kosten gejaagd zullen worden. Met nadruk werd dit amendement ontraden. Het moet tot allerlei misbrui ken leiden, wanneer begonnen wordt met vergoeding te geven bij de uit oefening van een publieken plicht. De kosten enz. zullen niet gering zijn en het zal zeer moeilijk zijn de grenzen te stellen. De heeren de Meester en Lim burg ontrieden het amendement ten krachtigste, omdat zij elk financieel element verre willen houden van de stembus. Door de evenredige vertegen woordiging en den stemplicht zullen nog vele moelijkheden voor den dag komen, die ondervangen moeten worden. Het is dus minder gewenscht er één uit te pikken en te herstellen. De Minister zeide toe te zullen overwegen hoe op andere wijze door overbrengen van stemmen aan de moelijkheid kan worden tegemoet gekomen. Toen de heer Schaper zag dat hij zijn zin niet kon krijgen, stelde hij een motie voor om bij afzonderlijke wetsontwerpen alle moeilijkheden te regelen. Tegen die motie had natuurlijk niemand bezwaar, ook de Minister niet, en dus werd die zonder stemming aangenomen. Lang duurde de discussie voor de evenredige vertegenwoordiging, waar voor door den 'heer Drion een ander stelsel tegenover dat van de Regeering werd gesteld. De bedoeling van den voorsteller is om de aanwijzing van de personen der afgevaardigden, niet van hun richting dus, minder aan de partij besturen of aan het toeval over te laten, dan dit in het stelsel der regeering het geval is. Feitelijk laat hij het stelsel der Re geering onaangetast en wijkt het zijne daarvan slechts van details af. Het zou ons veel te ver voeren om de techni sche bijzonderheden nader aan te geven. Het systeem der Regeering sloot geheel aan bij het Belgische stelsel en de er varing die daarmede is opgedaan heeft geleerd dat kleine groepen van dissi denten zoo geed als geen kans hebben het tot eenverkozen-verklaring te brengen. De overmacht der partijbestu ren heeft daar aan deze groepen alle kans ontnomen. Volgens den heer Drion komen zijn amendementen daaraan te gemoet. De kiezer krijgt het recht de candidaten te nummeren waardoor hij zelf een volgorde kan vaststellen. Die nummering achtte de heer Alberda totaal onmogelijk, omdat daardoor alles in de war zal loopen. Alleen politieke „fijn proevers" zouden, zoo meende de heer Rink, in staat zijn de candidaten in een volgorde van voorkeur te plaatsen. Dinsdag Sint-Nikolaas verga dert de Kamer niet. Donderdagavond moet de schade echter worden inge haald. T weede-Kamerverkiezing. Bij de gisteren gehouden stemming voor een lid van de Tweede Kamer district Haarlemmermeer (vac.-Van Wi- chen) werden uitgebracht 10.493 geldige stemmen. Hiervan verkreeg de heer Mr. J. B. Bomans (R.-K.) 6499 en de heer S. J. de Clerq (Lib.) 3994 stemmen, zoodat gekozen is de heer Mr. j. B. Bomans. Opsporing van militairen. De Opperbevelhebber heeft o. s. schrijven gezonden aan de autoriteiten van de Landmacht. „Het is mij gebleken, dat nog in vele gevallen dt politie-autoriteiter, wier me dewerking werd ingeroepen tot opspo ring en aanhouding van militairen, die vermist, dan wel van verlof achterge bleven waren, niet onmiddellijk of zelfs in het geheel niet werden onderricht, wanneer de betrokken militair inmid dels bij zijn korps was teruggekeerd, zoodat de politie hare nasporingen noo- deloos bleef voortzetten. Ongeacht het feit, dat een dergelijke nalatigheid wijst op gebrek aan de vereischte onderschei ding jegens de politie-autoriteit en als zoodanig te laken valt, wordt de dienst der politie, die tijdens den mobilisatie toestand toch reeds in sterkere mate dan in normale tijden belast is, zonder eenig nut bemoeilijkt. Het treft mij onaangenaam, dat aan mijn order voor de land- en zeemacht van 23 Juni 1915, op zoo onvoldoende wijze acht wordt geslagen en ik verlang dat het daarin gestelde en in het bijzonder de slotzinsnede daarvan voortaan stipt zal worden opgevolgd." De „Kediri" in den grond geschoten. Reuter seint van Las Palmas, d.d. 30 November De alhier aangekomen Nederlandsche mailboot „Rindjani" rapporteert, dat ze vanmiddag 2 uur de Nederlandsche vrachtboot „Kediri" had gezien, die door de bemanning was verlaten, met een groote Duitsche duikboot langszij. Een andere kleinere duikboot kwam langszij van de „Rindjani", aan welk schip, na onderzoek van de papieren, werd toege staan haar reis voort te zetten. Bericht werd, dat de geheele bemanning van de „Kediri? was geland. Toen de „Kediri" het laatst werd ge zien, werd ze door de duikboot met granaten beschoten en was ze zinkende. (De „Kediri," een vrachtschip van den Rotterd, Lloyd, was groot 3781 ton netto. Het schip, in 1901 gebouwd bij Blohm Voss te Hamburg, was op weg van Oost-Indië naar Rotterdam het was den 9den October van Batavia en den lOden November van Kaapstad vertrok ken.) Protestvergadering inzake de verwer ping van de successiewet. 6e „Vrijzinnige-Demokraat" meldt, dat de afdeeling Amsterdam van den

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1916 | | pagina 1