nnrkool KLEF, 200 WOENSDAG I^O. 264 54e Jaargang £9i6 kR 3, nd en SLAAPKAMERS aapkamer til" 5 cent per Port. OSTEf ïeid, bode mFirma F. VAN SE VELDE Ir., Kleini Markt 58, Vlissingen. Telefoon tee. 10 S NOVE32ViI3I3R Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondsg en algemeen erkende Christelijke feestdagen KAMEROVERZICHT- FEUILLETON BINNENLAND verberg 9. kbrieven tegen verband tegen n. f 14.500.000. ot de fondsen orden belegd. te verkrijgen ingen, Nieuw- derwetsche Amster- ste Voordracht, Als as, etc. etc. Teveel hijEen Anecdoten- gezelschaps-spel en e zamen voor f 0.75 v. Beuningenplein nterc, 132. Ires: bureau „Vlis- iet keuken of met 5 Bur. „Vliss. Crt." en Bleekerij Bergen op Zoom. 'I Iroffen. rorden op aanvrage ondergeteekenden, ■LBERGS <S CO. REOER0DE. dam. :iding inBoek en M. O. M.O. Mod. tandels-corr. A.O. Steno en op aanvrage. Prosp. gratis. maak. anbevelend, 0 1, leeftijd 28 jaar, FFETJ UFFROUW 50, Boekh. GEBRS. >urg. 1 een flinke iar. AdresBureau Adres: Boulevard VL1SSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45 per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België 2.20 V«r overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent m ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent Briemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6% ct. per regel ne abonné's, in 't bezit eenerftft ft ft gulden bij 'evens-«pj ft gulden bij dood O ft £1 gulden bij verlies A t* ft gulden bij verlies 4 ft ft gulden bij verlies ft Ff gulden bij verlies otlis, zijn GRATIS verze- /III li 1 lange ongeschikt- ft J door %|g|| van een hand, gftlE van ggg|| vaneen #ft van eiken jijrë 'tegen ongelukken vooriU U W heid tot werken fi vU een ongeluk VVw voet of oog AVv een duim wijsvinger L4%3 anderen vinger l«e uiikeeringen worden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot offtram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" ti Schiedam Eerste Kamer. De Eerste Kamer kwam weer vijf minuten bijeen om te besluiten Woens- ila<T in de afdeelingen den lndischen Volksraad te bespreken en Donderdag eenige wetsontwerpen af te doen. De heer Zijlma heeft gemeld dat hij om gezondheidsredenen als lid der Ka mer rvenscht te bedanken. Tweede Kamer. Vergadering van Dinsdag. Met een zeer gevoelig woord her- jacht de Voorzitter den overleden af- «evaardigde voor Tiel, den heer mi\ M. Tydeman Jr., die zoo geheet onver wacht aan de Kamer en aan het land ontviel. De heer Tydemna was een voorname figuur in het Parlement en juist bij deze grondwetsherziening nam hij een belangrijke plaats in doordat hij een afzonderlijk standpunt ten aanzien van art. 192 had ingenomen. Dat hij midden in de behandeling daarvan werd weggerukt, maakte zijn verschei- jen nog tragischer. De Voorzitter schetste hem als den seherpzinnigen denker, den kloeken strijder en den trachtigen bestrijder. Minister Cort van der Linden getuigde namens de regee ring hoe hoog de heer Tydeman bij haar stond aangeschreven en hoe zijn nagedachtenis bij haar in dankbare eere zal blijven. Het had een oogenblik den schijn, dat er geen replieken zouden worden gehouden. Helaas bleek dit we! liet ge- va! te zijn. En al dadelijk zette de heer de Savornin Lohman een zeer lange rede op, waarin hij nog weer eens alles herhaalde, wat 'hij reeds in eerste in stantie heeft gezegd. Het heeft geen nut dit nog eens te herhalen. Er was in. de Kamer gezegd, dat ook na de bevrediging strijd zou blijven bestaan. Hiertegen kwetm hij nrrg cctrs met nadruk op, al was hij er niet be- j ducht voor, om dat z. i. die strijd al leen om theoretische begrippen en niet meer om practische punten zou gaan. Na hem de heer Troelstra, die aller- lei punten had recht te zetten. Hij her- j haalde daarbij zijn verklaring ten op- I zichte van het vrouwenkiesrecht zijn fractie blijft ageeren voor de opneming van het volledige vrouwenkiesrecht, maar zij zal zich bij het voorgestelde blanco-artikel neerleggen, indien niet meer is te verkrijgen. Hij beklaagde zich er over dat hij door de vrijzinnigen over deze houding was lastig gevallen. I De Minister verklaarde het amen dement óm het vrouwen-kiesrecht in de grondwet op te nemen onaannemelijk. Daarom trok de heer Troelstra zijn amendement in en zette hij het om in een motie waarin de Kamer de dadelijke invoering van algemeen vrouwen-kies recht urgent verklaart. Hij gaf daarbij den Minister in overweging een staats commissie in te stellen, die de invoering zal voorbereiden. In die commissie moeten natuurlijk ook vrouwen zitting krijgen. door M. C. VAN DEN ENDE. '4) o Telkens greep zij er nolens-volens weer naar, om 't verloop der geschie denis te kennen. Realistische romans, vol walgelijke tooneeltjes, vulgaire uit drukkingen en gemeene woorden, door spekt met vloeken, joegen haar aan vankelijk in haar eenzaam kamertje 't schaamrood naar de wangen, oin haar vervolgens een kleur van opwinding te "ezorgen, 't bloed onstuimig aan 't ja- Sen te brengen en een onkuisch genot 'e geven. Tot laat in den nacht las ze '°°rt. En overdag hunkerde zij naar Jen avond, om alleen te zijn op haar nnrer met haar boeken, die ze diep cr,, 8 voor 't oog der. huisgenooten. Menigmaal drong de gedachte zich et geweld aan haar op, hoe haar va- erer over denken zou, indien hij wist, ,,?,ze 'as- Zij begreep, dat hij het dat euren zou' Eigenlijk deed ze NpV I 00'{ we'- ^00 gaarne wilde 'J? "°°g door 't leven gaan, vol- k na den weg der geijkte moraal. Maar k dat niet? 2i ddsdeels wel, anderzijds voelde zij, glijden langs een hellend vlak, In zake art. 192 verklaarde hij dat hij tegen socialistische scholen is. Als zij er ooit één zouden stichten zou liet toch een neutrale school zijn. Zonderling mag het heeten, dat de heer Troelstra zich als pacificator op werpt in het geschil over de eischen van deugdelijkheid Hij heeft een bepa ling geconstrueerd, die z. i. aan beide partijen tegemoet komt. De staat zal eischen van deugdelijkheid mogen stel len en daarbij rekening houden met den bijzondcren aard en het karakter van iedere soort van onderwijs. Het komt dus daarop neer dat „ongelijke" eischen gesteld mogen worden. Of dit de tegenstanders van de paci ficatie zal tevreden stellen Of de rech terzijde zich zal willen binden aan zoo'n vage bepaling? Tusschen den heer Eerdmans en den Minister ontspon zich 's avonds een geprikkeld debatje. Er zijn dingen die geheim gehouden worden omtrent de overleggingen van de pacificatie-com- misie. Daarop zinspeelde de Rotterdam- sclie afgevaardigde en de Minister trok liet zich aan alsof hij beweerde, dat er in het geheim „gekonkeld" was. Dat was niet vriendelijk van den lieer Eerd mans maar het is dan ook niet vrien delijk dat zelfs de Kamerleden niet alles mogen weten. Overigens bestreed de heer Eerdmans de bewering, dat Thor- becke reeds naar de financieele gelijk stelling heeft gestuurd. De leiderstaak van den heer Tyde man is overgenomen door den heer Visser van Yzendoorn. Het was voor hem geen dankbare taak zoo midden in de discussie te moeten vallen. Hij ging nog eens de rede van den Minister na en maakte hier en daar een kantteeke- ning. Nieuwe gezichtspunten gaf hij niet. Na hem de heeren Knobel, van Id- siliga en wie weet hoevelen nog Mr. Tydeman. Wij zullen nog enkele persstemmen aanhalen «ver den zoo plotseling over leden leider der vrij-liberalen. Uit een „Standaard"-driestar „Ook wij betreuren op diepgevoelde wijze het verlies, dat zijn heengaan aan ons politiek leven berokkent. Niet alsof hij zich met ons in gelijke richting bewoog. Eer het tegendeel was het geval. Nimmer heeft Tydeman de antirevolutionnairen begrepen. Ze ston den steeds als een vreemd element te genover zijn hecht ineensluitende ge- dachtenwereld. Toch hebben we desniettemin in Ty deman èn zijn cordaatheid èn de logi sche consequentie van zijn standpunt steeds weten te waardeeren. Hij was onder ons overgebleven als laatste der Abenceragiere, die voor nu een halve eeuw den toestand in Neder land beheerscliten, maar sinds lang hun zon naar de kimme zagen dalen, en over bleven als een schier vreemd element in hun eigen vaderland. die litteratuur der moderne schrijvers oefende een heilloozen invloed op haar uit. Al wat haar tot nu toe heilig en edel toescheen, kwam in verdacht licht. De auteurs stelden met kunstenaars hand, in schrille kleuren uitbeeldend, het leven der inenschen voor als één groote zonden-film. Eer, deugd, plicht. bestond niet in wezen, alleen in naam, in schijn. Maar Netje geloofde er toch nog wel aan. Na boeken van spot, laagheid en el lende, die neerhaalden, wat stond, ge noot zij dubbel van nette werken, wier streven naar 't ideale veredelenden in vloed uitoefenden. Moeilijk zou 't zijn een getrouwe op somming te geven, van de gelezen, soms herlezen verhalen maar de res pectable massa vormde een zonderling mengelmoes. De Indianen-geschiedenis sen 'an Cooper en Aimard, de wonder- reizqi van Jules Verne, de historische romms van Bosboom-Toussaint, van Lenrep en Andriessen, de werken van Duiras en Zola, van Werner en Ohnet, ziediar een flauwe poging, om een beek te geven van wat in dien winter Netje tot een ziekelijk, suffend meisje dreigle te maken, of karakterloos. Har teruggetrokken leven wekte de nieuvsgierigheid van de familie Smal. Dired na den maaltijd sloot zij zich op. Qver dorps-, school- of huishou delijke aangelegenheden sprak ze nooit mé. Droomerig zat ze stil voor zich te kijten. De heer Smal droeg zijn vrouw Tydeman trok ons steeds veel meer aan," dan de vele minnaars van het glib beren en glijden, die alnteer den tton aangaven. Daarom is zijn heengaan ook voor ons besef een werkelijk verlies, gezien de politieke legkaart, die de hee ren links meer aanboden. In hem stierf de laatste representant van het oude, onvervalschte liberalisme weg. Voor ons was Tydeman een tegen stander, maar ook zoo toch een staats man, die door zijn beginselvastheid en politieke consequentie steeds een eere voor het land was." De „Nederlander" schrijft Onze idealen waren zeiden de zijne, gelijk nog pas in de zaak van het on derwijs zoo overduidelijk gebleken is. Maar bij alle meeningsverschil was en bleef waardeering mogelijk ook omdat zijn strijdwijze, koel en nuchter, de grenzen van den ridderlijken kamp nooit overschreed, •aarnevens trok in hem aan datgene wat de vrij-liberale groep van de andere onderscheidde, het stem pel dat zij, mag men zeggen, nagenoeg alleen van Tydeman ontving het warm opkomen, tegen dusgenaamd „demokra- tisch" egaliseeren in, van de waarde en de kracht der persoonlijkheid, tegenover de slechts betrekkelijke waarde eener Staatsbemoeiing, die aan het vrije ini tiatief geene of te geringe plaats zou overlaten. Met den eerbied, aan eene persoon lijkheid als de zijne verschuldigd, staan wij bij zijn doodsbaar en gedenken hem als een dergenen, wier namen in de bladen van Nederland's parlementaire historie nimmer zullen worden uitge- wischt. „Het Volk" zegt o.a. „Na het heengaan van ar. Bos en van Talma treft het plotseling afsterven van den vrij-liberalen leider mr. Tydeman te meer. Het is alsot op het keerpunt, dat een gansche vernieuwing derNederland- sche oolitiek mogelijk wr^dt, de leidende figuren uit het vorige tijdperk van den drempel teruggewezen worden. Maar het verschil ligt hierin, dat, terwijl Talma en Bos in die verjongde politiek weder om een groote rol hadden kunnen spelen, voor Tydeman toch met deze grond wetsherziening zijn eigenlijk tijdperk afgesloten stond te worden. Hij was bewust een remmende kracht in oHze politiek. Zijn ideaal lag in het verleden, in den tijd toen de liberale bourgeoisie zich ten volle in de wetge ving uitleefde. Nog bij deze grondwets herziening leverde zijn verzet tegen het brengen van de onderwijs-politiek uit de oude, versleten banen daarvan het bewijs. Hij heeft ook het algemeen kiesrecht heipen tegenhouden zoolang hij kon en, nuchter denker als hij was, aanvaardde hij het thans als een onver mijdelijkheid, maar zonder geestdrift, veeleer met tegenzin. Hij voelde zich hoe langer zoo minder thuis in een politieke atmosfeer, waar het belang der arbeidersklasse steeds meer op den voorgrond trad. Ook wanneer hij practisch met ons mee ging, liet hij ons geen oogenblik er over in het duister, dat het op gansch op, om onder schooltijd eens een On derzoek in te stellen, 's Avonds zag hij zijn vermoeden bevestigd. Toen gaf hij Netje 1e kennen, dat de vorige onderwijzeres 's avonds in de huiskamer zat en zich in den kring on ledig hield met handwerken, lezen en geziiligen kout. Dat wenschte hij ook van haar, èn omdat het voor de juf frouw beter was onder de menschen te verkeeren, èn met het oog op zijn voor deel. Voor Netje alleen moest een lamp en een kachel heele, lange avonden branden. Met geen enkel woord echter liet hij merken, dat hij wist, welke lectuur in haar koffertje verborgen lag. Nu vond Netje, opgeschrikt uit haar rust en vervuld met wantrouwen, plot seling de vrijmoedigheid tot verdedi ging harer aangetaste of bedreigde zelf standigheid, welke haar lief was. Zeer beslist, doch niet onvriendelijk, vroeg ze, hoeveel voordeel Smal moest ontberen, gedurende de lange, koude winteravonden, door haar afzondering. Smal rekende een gulden per week meer. Netje besloot dit offer fe brengen. Deze uitdrukking stond Smal niet aan. Een offer Netje zou betalen, doch deed hem opmerken, dat zij veel goedkooper aan biedingen had ontvangen, waarop zij niet ingegaan was, volgens den wensch van haar vader. andere motieven dan de onze was. Hij was een element van zakelijkheid en duidelijkheid in de politiek." Het vrouwenkiesrecht. Nu de algemeene beschouwingen over de Grondwetsherziening zijn afgeloopen en de Minister van Binnenlandsche Zaken aan het woord is geweest, wendt de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht zich nogmaals tot deleden der Tweede Kamer. Waar uit de besprekingen is gebleken dat op een enkele uitzondering na, door geen der woordvoerders prineipieele be zwaren tegen de invoering van vrouwen kiesrecht zijn aangevoerd, verwacht de vereeniging, dat bij geen der politieke partijen ernstige beletselen kunnen aan wezig zijn om aan de vrouwen in de naaste toekomst het door haar zoo ernstig begeerde kiesrecht toe te kennen. De vereeniging dringt er op aan, nu vastlegging van het algemeen vrouwen kiesrecht in de Grondwet door den minister vooralsnog onaannemelijk is verklaard, het daarheen te leiden, dat de woorden „indien en voorzoover" uit het voorgestelde artikel 80 vervallen, en dat bij een additioneel artikel aan den gewonen wetgever een termijn worde bepaald binnen welken aan de vrouwen het kiesrecht zal moeten zijn verleend. juist bij de thans te verwachten uit breiding van het mannenkiesrecht, aldus zegt het bestuur, waarbij aan den minste onder de mannen staatsburgerlijke rech ten worden verleend en men de onwil- ligen onder de mannen door stemplicht naar de stembus wil drijven, gevoelen de vrouwen hare uitsluiting als een grievend onrecht en als een onverdiende en niet te motiveeren achteruitzetting. Een volharden bij dezen stand van za ken, dat noodwendig zal leiden tot een verbitterden seksestrijd, kan toch door geen weldenkend man wenschelljk wor den geacht. JEr wordt ien slotte gewezen op de groote verantwoordelijkheid, die de Kamerleden op zich nemen, indien zij een nieuwe oorzaak van verdeeldheid en ontevredenheid in ons volksleven brengen, wat volgens adressante niet anders dan tot groot nadeel van het Staatsbelang kan strekken. Vereeniging van Landstormplichtigen. De heeren j. W. de Vries «n C. van der Sijde te *s Gravenhage, resp. voor zitter en secretaris van de Vereeniging van Landstormplichtigen van de jaar klasse 1909 in Nederland, hebben een adres gericht tot den minister van oor log waarin zij zeggen „dat, gezien het feit, dat Uwe Excel lentie van Uwe wettelijke bevoegdheid om in bijzondere omstandigheden de jaarlijksche militielichting vervroegd onder de wapenen te roepen reeds twee jaren achtereen gebruik heeft gemaakt en deze bijzondere omstandigheden, al thans naar de meening van adressanten kunnen worden geacht in het algemeen nog steeds dezelfde te zijn gebleven, de militieplichtigen van de lichting 1917 niet anders hebben kunnen verwachten Smal trok een lang gezicht, doch ging op dien uitval niet in, evenmin als zijn vrouw. De onaangename stemming verer gerde niet weinig, door een verzoek, dat Netje ten slotte deed. Bij 't verla ten van de huiskamer zei ze terloops, dat men haar misschien nu ook ter af wisseling af en toe iets anders dan groene kaas kon voorzetten. De verhouding liet van dien dag veel te wenschen over. Netje verkoos dus niet in de huiskamer te zitten. Haar brutaliteit zou haar berouwen, en spoe diger dan zij had kunnen bevroeden. Op school, dacht ze, zal 't minder prettig toegaan. Ook vreesde zij tegen werking, indien zij eenmaal van stand plaats begeerde te veranderen. Niets van dat alles lag in 't voorne men van de achtenswaardige familie Smal. Toen Netje 's Vrijdagsavonds na schooltijd zich op weg naar huis begaf werd zij tot aan de deur uitgeleide ge daan met valschen grijnslach. Tot haar verwondering kwam haar vader ditmaal niet een eindweegs te gemoet. Dat verontrustte haar. Ook vond ze de begroeting minder hartelijk. Zwijgend werd 't avondmaal gebruikt. Nadat een paar uur later Jacoba te bed gebracht was, werd de drukkende stilte verbroken. Vader zette zich bij den haard, nam uit den hoek een blijkbaar gereed ge legd pakje, deed een paar duchtige dan dat ook zij vervroegd in 's lands, dienst zouden moeten treden dat eene vervroeging van opkomst onder de wapenen met ongeveer drie maanden voor deze jongelieden van 18 en 19 jaar, voor wie toch reeds vast staat, dat zij binnenkort tot den dienst zullen worden opgeroepen, slechts ge ringe schade en ongerief medebrengt dat eene vervroegde oproeping van de militieplichtigen van de lichting 1917 ten gevolge zoude hebben, dat de land stormplichtigen van de jaarklasse 1909 eerst ongeveer vijf of zes maanden later zouden worden ingelijfd dat de maatschappelijke omstandig heden, waarin de 27- en 28-jarige landstormplichtigen van de jaarklasse 1909 verkeeren, zeer veel .verschillen van die der jongelieden, die tot de mi litielichting 1917 behooren dat derhalve eene vijf of zes maan den latere indiensttreding van de land stormplichtigen van de jaarklasse 1909 voor hen van zeer groote waarde moet worden geacht en ten zeerste door hen zou worden gewaardeerd", waarom zij den minister verzoeken de militie lichting 1917 vóór de landstormltchting jaarklasse 1909 op te roepen. Kon. Nat. Steuncomité. Het Kon. nationaal Steuncomité 1914 heeft van de N. O. T. f 600.000 ont vangen. Deze gift komt het comité op uitne mende wijze te stade, daar de kasmid delen, tengevolge van de hooge bedra gen, die reeds zijn uitgegeven, zeer aan zienlijk geslonken zijn. Niettegenstaande de steunbeweging aanmerkelijk inge krompen is, moet toch ten minste nog f100,000 's maands worden uitgegeven. In totaal heeft de N. O. T. thans reeds f 1.200.000 aan het steuncomité afgedragen. Zondagsrust. De directeur-generaal der posterijen en telegraphie maakt bekend, dat, in gaande 12 dezer, de gelegenheid om, zonder betaling van busrecht, op Zon en feestdagen aangekomen stukken van de postkantoren af te halen, wordt op geheven. Tevens zullen, met ingang van ge noemden datum, op Zondagen, den He melvaartsdag en op den eersten Kerst dag aan te teekenen en te adviseeren stukken, met uitzondering van die waar van expresse-bestelling wordt verlangd, niet meer ter verzending worden aan genomen. Schapenvleesch. Aangezien de proef met schapenvleesch bij het leger als volkomes gelukt moet worden beschouwd, heeft de hoofdin tendant bepaald, dat voortaan dit vleesch door de troepen eens per week genut tigd zai worden. De „Holland." Het pantserdekschip „Holland" zal begin December een reis van twee a drie maanden ondernemen naar West- Indië met de adelborsten van het jongste halen aan zijn pijp en keek Netje zoo strak en donker aan, dat ze onder dien onderzoekenden en bestraffenden blik een gevoel kreeg alsof ze stikken zou. Daarbij voelde ze, hoe snel een warmte- golf langs haar rug opsteeg tot in de hersens, en koud zweet parelde op 't voorhoofd. 't Herhaald zuchten van moeder, die angstig, over haar bril tot Netje opzag van de breikous, verergerde 't onaange name gevoel. Netje was overtuigd dat er iets tegen haar broeide, doch kon niet in 't minst begrijpen, wat. Maar zij verlangde zeer naar 't einde dier pijnlijke onzekerheid. Netje, kind, kijk eens hier zei Mat, terwijl hij 't pakje openvouwde en haar den inhoud toonde, is dat nu lectuur, welke een eerbaar, fatsoen lijk meisje past Netje zag voor zich Het Land, Mar- garetha Gautier en Max Havelaar. Zij was zoo verrast, dat zij aanvankelijk geen woord ter verontschuldiging kon uitbrengen. Dat was dus de valsche lach van Smal en 't verdrietig mok kend zwijgen harer ouders. Voor 't eerst in haar leven voelde zij haat. De beleediging, haar aangedaan, zou ze niet spoedig kunnen vergeten. De tra nen sprongen haar in de oogen. Va der en moeder meenden, dat, als een teeken van schaamte en berouw te moeten beschouwen. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1916 | | pagina 1