2000
DONDERDAG
ftïo. 253
54e Jaargang
1916
Firma F. VAN OE VELDE Ir., Kleine Markt 58, Vlissingen. Telefoon Interc. 10
26 OCTOBER
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
gemeentebestuur
BINNENLAND
FEUILLETON
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.60. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6ct. per regel
npabonne s, in t bezit eener
polis, zijn GRATIS verze-
gulden bij levens- FJF O gu!den N dood gulden bij verlies A ^ft gulden bij verlies 4 ft ft gulden bij verlies ft p* gulden bij verlies
lange ongeschikt- /ftll door %|l|| van een hand, 1*^11 van ||l|l van een van eiken
□legen ongelukken voorLJUUU heid tot werken f UU een ongeluk (JUU voet of oog JLvU een duim JLUU wijsvinger LÜ anderen vinger
jjtzt „itkeerlngén worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De ultkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. fllg. Verzek. Bank" tè Schiedam
BEKENDMAKING.
Regeeringsaardappelen.
De Burgemeester van Vlissingen her
innert a"e grossiers en handelaars in
aardappelen alhier, dat er geene aardap
pelen mogen verkocht worden aan leur
ders-niet ingezetenen dezer gemeente.
Daar de gemeente in de kosten der
reeeeringsaardappelen moet bijdragen,
moeten zij ook uitsluitend bestemd blij
ven voor de ingezetenen, waarom ieder
wordt verzocht mede te werken, dat
«een uitvoer plaats heeft.
Klachten daarover te richten aan de
^Vlissingen, 26 October 1916.
De Burgemeester vooruoernd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
ONVEILIGHEID VAARWATER.
Schietoefeningen.
De Burgemeester van Vlissingen
maakt aan zeevarenden bekend
dat op 27 October a.s. en zoo noodig
opvolgende dagen van het fort aan den
Hoek van Holland schietoefeningen zul
len worden gehouden.
De voor de veiligheid te nemen voor
zorgsmaatregelen liggen voor belang-
hebbenden ter Secretarie dezer gemeen
te ten inzage.
Vlissingen, 25 October 1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Tweede Kamer.
De algemeene beschouwingen over
de grondwetsherziening werden voort
gezet.
De heer Van der Molen bracht hulde
aan de regeering, omdat zij naast de
herziening van art. 80, ook de herzie
ning van art. 192 aan de orde stelde.
Spr. en de zijnen zullen gaarne mede
werken de herziening van art. 192, dat
«oor hen zeer urgent is, tot een goed
einde te brengen. Spr. betoogt, dat bij
allen de zucht naar vrijheid heeft voor
gezeten en nu eenmaal het artikel is
voorgesteld, zal niemand de vrijheid
meer kunnen tegenhouden.
In de eerste plaats hebben de ouders,
in de tweede plaats de overheid belang
tij het onderwijs. Het onderwijs is in
zijn algemeenheid een overheidszaak.
Hij vindt 't niet noodig, dat bij eerste
behandeling in art. 192 verandering
wordt aangebracht. Spr. trad vervol
gens in een historische beschouwing
van de ontwikkeling van het schoolwe
zen en wijst er op, dat in 1915 42 pet.
der leerlingen de bijzondere school be
zochten. Men kan dus niet meer vol
staan inet dezen een handvol gouds toe
leslaan. Spr. trachtte in zijn betoog aan
le toonen, dat het thans gaat om de
deedoor vrijheid tot eenheid, en is
»an meening, dat de overheid in de
«penbare school bitter weinig te zeggen
beeft. Hij betoogde dat de openbare
sehool meer en meer onder den invloed
door
M. C. VAN DEN ENDE.
2) o
Zijne stille, goed-burgerlijke welvaart
™e hem in staat, zich en zijn ge
rm nu en dan eenige luxe te veroor-
hven. Daarom bestond er geen over
wegend financieel bezwaar tegen de
aanschaffing van een fluweelen jurkje
»or zijn lieve lieveling. En hij eindig-
met toegeven. Maar meester Mat
zoo gaarne zijn spaarduitjes lang-
nnn ?nd vermeerderen. Niet dan
°ue besloot hij er iets af te nemen
i M niet-strikt-noodzakelijke behoef-
n. Met 't stijgen der jaren werd hij
m f'J'H'gor, al spaarzamer en onge-
w«'geslagenZiin d6Ugd t0t gieriRheid
srhri-6' wat eigenlijk daaraan toe te
,el iyen was, werd echter geboekt op
rung van zijn bekende eenvoud
jasie ^et ziJn gliromend lustre
flen maan en zijn langen gouwenaar in
n '°"b kon men hem schilderen,
net v deed h'i na de schooluren
donr J,ouw..en kinderen een wandeling
deiamM- beboschte omstreken, of
m»ie zette zich aan 't strand neder,
komt van de onderwijzers, waardoor
hij voor die school gaat vreezen. Ze zal
meer en meer van haar roeping gaan
afwijken. De 50 pet. die nog op de
openbare school gaan, gaan ook ons
aan zegt spr. Wij moeten zorgen, dat
het onderwijs op die school zoo goed
mogelijk is.
De linkerzijde zegt, wij willen waar
borgen. Ook wij willen die zeide spr.
De overheid inag haar handen niet
van de openbare school aftrekken. Wij
willen, zeide spr. geen suprematie van
de openbare, noch een voogdij over de
bijzondere school. Daartegen zullen
we ons verzetten. Spr. zeide te wach
ten op een man van de overzijde, die
de leiding zal nemen om het verlossende
woord te spreken.
Hij drong ten slotte aan op de aan
neming van een bepaling, in een addi
tioneel artikel, waardoor een zoo spoe
dig mogelijke behandeling verzekerd
zij. Uitstel zou hij in 't belang van 't
onderwijs betreuren. Spr. zou ten zeer
ste wenschen, dat de regeering alsnog
een dergelijk artikel indiende.
De heer Ter Laan (Den Haag), sprak
over het streven naar verzoening bij
het lager onderwijs. Een compromis
kon niet uitblijven. Het groote voordeel
van 't systeem der bevredigingscommis
sie is, dat wat voor de eene school
gedaan wordt, ook automatisch voor de
andere school gedaan moet worden.
Dat is 't nieuwe in 't systeem, dat
gebaseerd is op 't belang van 't kind.
De vrienden van 't openbaar onder
wijs ais „Volksonderwijs", „Onderwij
zersbond" etc., denken zich volgens
spr. niet in den nieuwen toestand in.
Spr. betoogde dat ook de vrijzinnigen
meermalen hun plicht ten opzichte van
het onderwijs verwaarloosd hebben, in
gemeentebesturen waar zij de meerder
heid hadden. Het gevolg van de nieuwe
regeling zal zijn dat zij die beter on
derwijs voor kinderen van de armen
willen, van links en rechts te zamen
zullen komen. Ook de schoolgeldrege
ling is een verbetering. Spr. voelt dat
de eischen van 1902 door de S. D. A. P.
gesteld thans zijn verkregen. De voor
gestelde wijzigingen worden daarom
zoo gaarne door ons geaccepteerd be
sloot spr. omdat ze in 't belang zijn van
de arbeidende klasse.
De heer Van Doorn had de Grond
wetsvoorstellen gaarne uitgebreider ge
zien, o.a. met de troonopvolging. Hij
kwam op tegen 't verwijt van absentis
me, door den Minister, waarmee de Ka
mer haar plicht zou hebben verzaakt.
Spr. zou de evenredige vertegenwoor
diging facultatief willen maken. Hij
wenscht er eerst een proef mee te ne
men. Spr. verklaart zich voorts voor 't
nieuwe art. 192, wat betreft alle kosten
voor Rijksrekening te nemen. Spr. heeft
in een pacificatie geen vertrouwen.
Daarin kan hij niet gelooven ook na de
financieele gelijkstelling. Het verschil
van levensbeschouwing zal z. i. den
strijd nooit doen ophouden.
Spr. vreesde dat een gevolg van het
nieuwe art. zal zijn dat de Staat zich
van een gebied zal laten terugdringen,
waarvan hij zich niet mag laten terug
dringen. Spr. wil de 100 pet. geven
genietend van wat hun kosteloos aan
natuurschoon geboden werd.
Voor arbeidzame menschen, die een
werkzaam leven leiden is de tijd ge
vleugeld. Voor de Mafs stapelden de
dagen zich reusachtig snel tot weken
op en de weken tot maanden.
'f Kleine zusje, Jacoba, kon sedert
lang lachen, begon zelfs reeds gelui
den uit te stooten als verstandige men
schen, ja, leerde, onder vallen en op
staan, zich alleen voortbewegen.
Op zekeren prachtigen zomeravond,
toen de gouden zon aan den gezichtein
der, purper-tintend 't effen watervlak,
statig in zee zonk, bevond de familie
zich weer aan den voet der duinen,
't Kraaien van Jacoba en de zilveren
lach van Netje onttrok de ouders aan
de stille bewondering der majestueuse
natuurpracht. Met innig welgevallen
zagen zij toe, hoe leuk Netje met zusje
omsprong en beurtelings maakte de
een den ander opmerkzaam op de vor
deringen van Jacoba.
Nu is onze kleine meid weer al
een jaar oud. Waar blijft de tijd, man
Mat knikte zijn Truitje toe en zei
met de oogen op Netje gericht Nog
een poosje, en wij dienen voor deze
een beroepskeuze te doen I
Truitje sloeg bij die gedachte de
handen ineen van verwondering. De
meester en zijn vrouw kwamen weer
op hun thema.
Zij hield staande, dat een meisje ais
maar eischt waarborgen voor 't onder
wijs.
De heer Beunier had eveneens gaarne
een meer uitgebreide Grondwetsherzie
ning gezien o.a. met de troonopvolging
en het Xte hoofdstuk. Herziening van 't
kiesrecht had hij willen uitbreiden tot
Prov. Staten en Gemeenteraad. Spr.
achtte de motiveering voor de toelating
van de vrouw tot het passieve vrouwen
kiesrecht niet voldoende. Eveneens
achtte spr. de motiveering onvoldoende
voor stemplicht, evenredige vertegen
woordiging en uitbreiding van de ver
kiesbaarheid der Eerste Kamer. Wat het
algemeen kiesrecht betreft acht spr. de
theoriën van den Minister gevaarlijker
dan de uitbreiding van het kiezerstal.
Hij betoogde dat de hoofdquaestie bij
't kiesrecht ligt bij de uitsluitingen, die
volgens hem niet ver genoeg gaan.
De Melk-distributie.
De minister van landbouw heeft
krachtens art. 2 en 8 derDistributiewet
o. m. het volgende bepaald nopens de
consumptie-melkvoorziening
Degenen, hetzij dit natuurlijke of
rechtspersonen zijn, die in vorige jaren
gedurende den winter gewoon waren
melk voor de consumptie te ieveren naar
bepaalde gemeenten, behooren dit ook
thans te doen naar dezelfde gemeenten,
op dezelfde wijze en althans voor ten
hoogste in dezelfde hoeveelheden
als zij zulks gewoon waren. Zij zijn
echter niet gehouden om te leveren
aan denzelfden persoon of aan dezelfde
melkinrichting.
De prijs, die aan de verbruikers van
consumtiemelk in rekening mag worden
gebracht is de winterconsumtieprijs
1915/16, zonder eenige verhoogingof
de winterconsumtieprijs 1914/16, ver
hoogd met het bedrag, waarmee in
laatstgemelde periode de productieprijs
is verhoogd geworden. D.e wintercon
sumtieprijs 1916/17 jarf^yn van den
winter 1914/15 met geen nooger bedrag
dan 2 ets. mogen overschrijden.
Mocht er, naar de meening der be
trokkengemeentebesturen, aanleiding be
staan de winstmarge voor de door melk
inrichtingen geleverde melk te bepalen
op een voor de desbetreffende gemeente
noodig geacht hooger bedrag, zoo is de
minister van Landbouw bereid een daar
mee overeenkomenden bijzonderen ma
ximum-prijs voor bedoelde melk in die
gemeente vast te stellen.
De winterlevering en de winterprijzen
worden geacht in te gaan op 1 October.
Aan de leveranciers van consumtie
melk zal een toeslag van 21/, cent per
liter worden uitgekeerd boven den win-
terproductieprijs 1915/16.
Aan de melkslijters en melkinrichtin
gen zal ter beoordeeling van het be
trokken gemeentebestuur een toeslag
van Va cent per liter kunnen worden
uitgekeerd boven den winter consum-
tieprijs 1915/16 of den met ten hoogste
2 cent verhoogden winterconsumtieprijs
1915/15.
Brandstoffenvoorziening.
Naar het „Vad." verneemt, heeft het
Tweede-Kamerlid prof. mr. Heeres de
Netje, met een lang niet alledaagsch
gezichtje (ze had gelukkig veel in de
trekken van haar moeder weg) niet be
hoefde te studeeren. 't Verdiende over
weging, hoe er 't beste een flinke huis
houdster van kon worden gevormd.
Tot ze eenmaal trouwde, en dat zou
misschien verrassend vroeg zijn, had
Truitje goede hulp tot verlichting van
de drukte in 't gezin nu er weer een
kleintje meer was en ook moest nien
zijn voordeel inzien.
Bovendien, als 't kind later haar be
stemming volgt, wat heeft ze dan aan
al die geleerdheid, die ze als ballast
over boord werpt En waarvoor zijn
dan al die kosten gemaakt Dan staan
ten overvloede de handen niet meer
naar veger en naald, en braadpan
Dit en nog veel meer redeneerde zij
over de zaak op gemoedelijken toon.
Bij haar advies speculeerde zij telkens
heel handig op de beurs van haar man,
zooveel overredingskracht er anders
toe noodig was om die te openen, zoo
sterk spande zij zich nu in, om die
gesloten te houden.
Tot haar verrassing baatte alles
niets. Hij had een geheel anderen kijk
op de dingen. Netje was een zachtzin
nige meid en ze hield van kinderen.
En daar zij een helder verstand had,
kwam 't hem 't beste voor, ze naar
de normaallessen te 's Gravenkerke
te zenden, teneinde ze te doen oplei
den voor onderwijzeres. Ingeval Netje
volgende vragen tot den minister van
Landbouw gericht
1. Zijn van den minister maatregelen
op grond der Distributiewet 1916 te
verwachten ter zake van de voorziening
met brandstoffen buiten die, welke Z.Exc.
reeds heeft genomen ten aanzien van
turf? 2. Zoo ja, kan de ministers thans
reeds mededeelen, welke de maatregelen
zullen zijn 3. Indien de minister vraag
1, ontkennend beantwoord, welke zijn
duervoor zijn beweegredenen
4. Is de minister in dit geval bereid,
het daarheen te leiden, dat die gemeen
ten, welke voor de voorziening met
brandstoffen uit eigen beweging maat
regelen treffen, van rijkswege in de kos
ten daarvoor kunnen worden tegemoet
gekomen, bijv. op den voet van art. 3
Distributiewet 1916?
Bruinbroodkaarten.
De reden, waarom men voor alle
bruinbood, ook wanneer het geen regee-
ringsbrood is, een kaart moet hebben
of aanvragen en voor wittebrood niet,
is, volgens het „Hbld.", deze sedert het
vervallen van elke onderscheiding van
den welstand is het gebruik van regee-
ringsbrood, dat uitsluitend op broodkaart
kon worden verkregen, natuurlijk zeer
toegenomen. Er bleet echter nog altijd
een zeker aantal personen, dat bruin-
brood gebruikte, hetwelk geen regee-
ringsbrood was. Daar dit aantal gering
was in verhouding tot het totaal der
bruinbroodconsumenten, heeft men be
sloten ook deze personen in het brood
kaartenstelsel te betrekken, om zoodoen
de een volkomen overzicht van de ge
heele consumptie te verkrijgen. Men
heeft uitsluitend te doen met een con
trole-maatregel.
Rijksdistributiebureau van ijzer en
staal.
Naar wij vernemen is ingesteld een
Rijkscommissie voor de distributie van
ijzer en staal, waarvan voorzitter is de
heer Wenckebach oud-directeur generaal
der Staatsmijnen in Limburg, oud-direc
teur dergouvernementsbedrijven in indië,
en onder-voorzitter ridder van der Does
de Bije, oud-hoofdinspecteur van de
scheepvaart in Indië, beiden te 's Hage.
Voorts bestaat zij uit 18 leden en plaats
vervangende leden, terwijl de Rijksnij-
verheidconsulenten te 's Gravenhage,
Tilburg en Deventer, als adviseerende
leden er pas zijn toegevoegd.
Opleiding tot verlofsofficier.
De hoofdofficier voor het reserveka
der brengt ter algemeene kennis van
belanghebbenden, dat zij, die in aan
merking wenschen te komen voor een
verbintenis bij het reservekader, dan we!
voor een toelating tot de opleiding tot
reserve-officier, herkomstig uit de militie
of landstormofficier, moeten voldoen aan
een examen.
Vrijstelling van het bedoeld examen
wordt verleend aan hen, die houder
zijn van een einddiploma H. B. S. met
5- of 3-jarigen cursus, alsmede aan hen,
die leerling zijn of geweest zijn van de
4e of van een hoogere klasse van een
Rijkskweekschool voor onderwijzers, van
dan later eens niet in 't huwelijk trad,
kon ze een onafhankelijke positie in
de maatschappij innemen en goed in
haar eigen levensonderhoud voorzien.
Komt er wel een serieus vrijer opzet
ten, die een aanval op haar hart met
succes bekroond ziet, tien tegen een,
dat het dan een ontwikkeld mensch is
uit den gegoeden burgerstand, 't Ligt
immers voor de hand, dat een boeren
jongen niet de oogen slaat op een juf
fertje met blanke handjes evenmin
kiest een heer een grove boerendeerne.
Zoo zette hij zijn zienswijze uiteen
en hij bleef bij zijn meening. In be
ginsel was hiermee besloten over de
toekomst van Netje zij zou leeren.
Vrouw Mat had dien avond tiaar
man van een geheel nieuwe zijde lee
ren kennen.
Daar school onder 't lustre jasje een
eerzuchtig hart. Kalm beraden ontwik
kelde hij plannen. En hij zou ze ook ten
uitvoer leggen, dat wist ze.
De rossige tinten bij 't scheem'rig
halfduister zette de omgeving in fan-
tastischen gloed. Niet recht duidelijk
waren de gelaatstrekken meer te on
derscheiden. Steelsgewijze beschouw
de Truitje haar man van ter zijde, als
of zij iets nieuws aan hem zag. Zij
dacht eraan, hoe 't mogelijk was, dat
ze na ruim twaalf jaar lief en leed met
hem gedeeld te heben, haar echt
vriend nog niet in alle opzichten kende.
Onder dit alles had Netje weer een
een H. B. S. of van een gymnasium
dan wel van een inrichting van onder
wijs, die met een van vorenbedoelde ia-
richtingen overeenkomt.
Het ongeluk van de „Fortuna."
De Londensche correspondent van de
„Tel." meldt d.d. 24 dezer:
De tien geredden van de bemanning
der „Fortuna" zijn hier van Newhaven
aangekomen, en hebben heden voor den
consul-generaal hun verklaringen afge
legd.
De liergast Klop vertelde mij het vol
gende
Om ongeveer éen uur Zaterdagnacht,
toen de „Fortuna" ongeveer zes mijl van
de kust was, werd het vaartuig door
een zware ontploffing midscheeps aan
stuurboord heen en weer geschut. Een
minuut later ging het schip de diepte
in. ledereen aan dek geraakte te water.
Het schip zonk onder hun voeten weg.
De leen en 3e officier en Klop slaag
den er in zich zwemmend boven water
te houden en een reddingboot te be
reiken. De ramp geschiedde zóó snel,
dat het onmogelijk was de booten neer
te laten, die gereed buiten boord hingen.
Door een wonder werden de zeven
anderen gered. Zij lagen, evenals de
overigen, beneden te slapen, toen de
ontploffing plaats had. Zij stormden
ongekleed naar dek, waar ook zij door
de golven werden weggespoeld.
Het personeel van de machinekamer
had geen kans meer het leven te redden,
en ging met het schip de diepte in.
De geredden vonden elkander door
om hulp te roepen. De reddingboot had
slechts éen roeiriem over. Gedurende tien
uren zwalkten de geredden, door en
door nat, over de zee, toen een Engel-
sche boot verscheen en hen aan boord
nam.
De bemanning weet niet zeker of het
schip door een mijn of door een torpedo
ten onder ging. Zij weet slechts, dat de
ontploffing zeer hevig was.
Verlof naar het buitenland.
Aangezien gebleken is dat de tijdige
terugkeer van verlof van militairen, aan
wie verlof naar Duitschiand was ver
leend, door de Duitsche overheid over
heid werd vertraagd of verhinderd, hoe
wel de buitenlandsche pas in orde was,
is bepaald, dat wanneer andermaal
mocht blijken, dat aan verlofgangers
door de plaatselijke Duitsche autori
teiten moeilijkheden in den weg worden
gelegd betreffende tijdigen terugkeer
van verlof, naar die plaatsen geen ver
lof meer zal worden verleend.
Staatsspoor en H. IJ. S. M.
In de laatste tijden zijn herhaaldelijk
berichten vermeld omtrent een fusie
tusschen de beide groote spoorweg
schappijen die tot stand zou komen.
Van een eigenlijke fusie schijnt echter
moeilijk gesproken te kunnen worden
omdat de Maatschappijen, die elk met de
regeering een overeenkomst van 1890
hebben, ieder rechtens een zelfstandig
bestaan moeten voeren.
Intusschen ligt het in de bedoeling
dat eerlang tusschen de beide Maat-
proeve van bekwaamheid afgelegd in
de kunst, om met Jacoba te spelen en
tegelijk onopgemerkt de woorden van
haar ouders op te vangen. Bij 't weer
naar huis gaan overdacht zij ze en
ook nog, toen zij te bed lag. Zij zou
dagelijks in de stad 's Gravenkerke
komen en er de drukte en de mooie
winkels zien. Alle dagen zou zij ook
netjes gekleed gaan en later, als ze
groot was, als een echte stadsjuffer
met opgestoken haar en lange rokken
bekijks hebben op het dorp. En dan
zou men den hoed voor haar lichten,
omdat zij schooljuffrouw was. Dat al
zag ze in haar verbeelding al gebeu
ren, en 't meisje lachte voor zichzelve
stilletjes van geluk, om 't mooie leven,
dat ze in 't vooruitzicht had.
Heel flauw op den achtergrond zag
ze ook wel stapels boeken en schriften
en strenge leermeesters. Maar 't waren
geen schrikbeelden voor haar. Netje
wilde gaarne leeren, heele dagen.
Dan doemde voor haar geest op een
klasse met kleine kleuters in een vroo-
lijk, zonnig lokaal waarvan de wan
den volbehangen waren met kleurige
platen en zij stond vooraan, ja, 't
besluit van haar vader was naar haar
hartje. Zij sliep in op haar zolderka
mertje, waarin de maan haar vredig-
flauw schijnsel wierp, droomend van
een schoone toekomst.
(Wordt vervolgd).
