letleven ran Netje Mat
WOENSDAG
25 OCTOBER
kameroverzicht.
ljÜ7 Firma f. VAH Pt VELBE Ir, Kleine Marlt 58, tfiissiagan. Telefoon toe. 10
FEUILLETON
BINNENLAND
Stads=en Provincienieuws
f^O»
54e Jaargang i
1916
VLISSIINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.45
ptr drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.66. Voor België 2.20
Voer overige landen der Post-Unie 3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.48; voor iedere regel meer 12 cent
Driemaal plaatsen wordt tiveemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 24 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 6% ct. per regel
Boni's in t béziteeneri
r OflOll ®ulden b'j levens-gulden bij dood ff* g"| gulden bij verlies A gulden bij verlies A O O gulden bij verlies ff* gulden bij verlies
«lis zijn GRATIS verze- #111 lil lange ongeschikt- 11 door "Cl III van een hand, I I van |||l| van een M*\ van eiken
Lttgen ongelukken voor heid tot werken ff UU een ongeluk UUll voet of oog 1UU een duim IUU wijsvinger anderen vinger
altkeerlngen warden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot ot tram. De ultkeerlog wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
Vergadering van Dinsdag.
Hel nieuwgekozén lid voor Dordrecht.
(I, p j. de Kanter, legde de vereischte
zeden af en nam zitting.
Het wetsontwerp tot het instellen van
Volksraad" voor Ned.-lndië wordt
.onder hoofdelijke stemming door de
Kanier'goedgekeurd^
De leider der anti-revolutionnaire
Lelie, de heer v. d. Voort v. Zijp, was
(tijdag in den opzet van zijn rede blij-
ven steken. Sindsdien is in „De Stan
dard" een driestar verschenen, waarin
de „groote" leider bezig is bij te draai-
a Dit maakte 't den heer v'. d. Voort
t Zijp gemakkelijk een vervolg op zijn
itdt samen te stellen. Inmiddels bleek
ttt thans alleen zijn bedoeling om de
zekerheid tot de uitwerking der paci
fistische oplossing nog iets grooter te
naken. In de kringen der vrij-liberalen
in der Unie-liberalen blijkt geregeld
iog een krachtige minderheid te be
slaan, die slechts met tegenzin aan de
bevrediging deelneemt. Reeds werd ge-
zegd dat, wanneer links aan het bewind
blijft, de uitwerking zal geschieden
overeenkomstig de vrijzinnige gedach
te. Maar wat beteekent dat
Op de vergadering van de Liberale
te heeft de heer van Raalte ver
haard, dat de rechterzijde het maxi
mum gaf van wat ze geven kon. Waar
om vraagt men dan meer en waarom
steigert men 't additioneele artikel dat
Je termijn bevat vóór welke de uitwer-
king in de onderwijswetten moet tot
stand gekomen zijn.
Dat was dan het eenige wat hij
rnschte.
Bij het algemeen kiesrecht legde deze
afgevaardigde zich neer als het vrou-
«enkiesrecht moet komen, moeten de
'huwde vrouwen het eerst aan de
komen, meende hij, omdat deze
«ouwen pas in den waren zin des
words vrouwen zijn.
De eerste rede van katholieke zijde,
r den heer Loeff gehouden, bevatte
ge merkwaardige punten, in de eer
ie plaats dit, dat hij onomwonden den
ruilhandel van de artt. 80 en 192 toegaf.
Dt kiesrecht-kwestie toch was voor
km geen principieele vraag ze was
tt slechts één van politiek beleid en
opportuniteit. De onderwijs-kwestie
daarentegen was een kwestie van recht.
Vandaar dat het hem niet zwaar viel
lie te geven ten aanzien van het kies
recht, wanneer hij daarbij en daardoor
kt recht in de onderwijs-kwestie kon
bevorderen. Aangezien het kiesrecht
km weinig waard is, mist hij gaarne
daarvan iets als hij er voor het meer
waardige iets belangrijks mee bereikt.
Bij bracht den Minister hulde, dat hij
openlijk en onomwonden had erkend
dat de onderwijs-kwestie er één van
wbt is. Na Thorbecke was Cort van
'et Linden de eerste Minister die dit
achter de groene tafel erkende.
Met 's minister's motiveering van het
%meen kiesrecht ging hij niet mede
j sloot zich te dien aanzien bij den
«er Lohman aan. Liever had hij het
door
M. G. VAN DEN ENDE.
I) o
I.
Jeugd,
ueestland ligt aan den binnenkant
■er hooge duingevaarten, waartegen de
«blauwe golven der eindeiooze zee
Wsen en beuken, dan wijken en met
™r, onbezweken kracht weder en
tevergeefs, hun woeste aanvallen
(,"an slapen de Geestlanders rustig
vj>sL als zij de zware, hijgende
ion van strijdende monster
'enzij voelen zich veilig achter
zandbergen.
bono00!t begeven z'j zich op de
nm H ''"'"'oppen of aan 't strand,
if[.:'00mer'ig te luisteren naar 't ftuis-
kahü„rWeek aanruischen der blanke,
Jt»„ i e golfjes, die vleiend-lekken,
(Wh" van 'l duin-
Wf d I'S' vriendelijk tusschen
f»L'xj.rn'e; Zij, die er geboren en op-
kiste 2lin> noemen het dorpje het
D» en, schoonste plekje op aarde,
(ld,.,, Reinigen, die op later leeftijd
n"n middel van bestaan vinden,
huismanskiesrecht gehad als grond
slag, al is het dan niet ais uitsluitenden
grondslag. Wanneer hij toch meegaat
met het voorstel van den Minister, is
het omdat de leer der kenteekenen on
voldoende is en omdat hij de historische
noodzakelijkheid van kiesrecht-uitbrei
ding erkent. Bovendien wilde hij liever
meegaan niet hen, die vertrouwen stel
len in het volk dan met hen, die wan
trouwen hebben.
Het passieve vrouwenkiesrecht aan
vaardde hij omdat dit het actieve zal
corrigeeren. Wanneer aan het verlan
gen is voldaan om vrouwen de gelegen
heid tot meespreken te geven, is reeds
aan een groot deel van de vrouwen te
gemoet gekomen. Het actieve vrouwen
kiesrecht was z. i. niet aan de orde om
dat alleen de gelegenheid zal worden
geopend om de zaak aan de orde te
stellen. De openstelling van die gele
genheid achtte hij vóór alles aan te be
velen, omdat z. i. vragen van den dag
niet in de grondwet moeten vastliggen
en niet door de grondwet in hun oplos
sing moeten worden belemmerd. Was
hij dus vóór openstelling, dat beteeken-
de niet, dat hij vóór vrouwenkiesrecht
is. Integendeel op dit oogenblik zou
hij zijn stem er niet aan geven. Het zal
van de ontwikkeling van het staatkun
dige leven afhangen of hij er vroeg of
laat toe zal overgaan.
Met evenredige vertegenwoordiging
zoowel als met stemplicht kon deze af
gevaardigde zich ten volle vereenigen.
Met art. 192 gaat hij mede, mits er niets
aan het regeeringsvoorstel wordt ver
anderd. Alleen wenschte hij evenals de
heer van der Voort van Zijp de termijn
bepaling. Z. i. is er wel degelijk onge
rustheid verwekt, o. a. door den heer
de Murait, op de vergadering van
Volksonderwijs. Die afgevaardigde ver
klaarde, dat om financieele redenen
er de eerste tien jaar van de uitwer
king van art. 192 niets zou komen. Die
ongerustheid moet worden weggeno
men en de heer Loeff hoopte, dat de
Minister uit eigen beweging bereid zou
zijn de gevraagde bepaling op te nemen,
opdat de rechterzijde met volle gerust
heid haar stem kan geven aan de voor
stellen van de regeering.
Na den heer Loeff was er een der be
strijders van het voorstel aan het
woord, de heer de Murait. Deze afge
vaardigde gaat noode met de voorstel
len mede en hij hoopt dat het alsnog
zal gelukken eenige meerdere waarbor
gen te krijgen. Z. i. is de oppositie tegen
de voorstellen ontstaan bij hen, die ver
plicht zullen zijn hun kinderen naar de
confessioneele school te zenden. Het
toenemen van het aantal confessioneele
scholen zal het kwaad der confessio
neele onverdraagzaamheid doen toene
men, den godsdienststrijd niet beëindi
gen, de onderlinge waardeering niet
bevorderen.
Na de waarschuwing van den heer
Troelstra tot de utopisten onder de
kiesrecht-vrouwen, zag hij in, dat een
poging ont alsnog het vrouwenkiesrecht
in de grondwet vast te leggen, zoude
mislukken.
Met zeer vele cijfers toonde de heer
van Leeuwen aan, dat de gehuwde
worden soms overvallen door een on-
bedwingelijk heimwee. En ais zij na
jaren en jaren 't verlangen kunnen be
vredigen, vinden ze bij 't weerzien al
les zoo veranderd, dat ze genezen zijn
van heimwee. Zij keeren terug naar
hun nieuw tehuis en naar hun werk
kring, met de ervaring, dat het stille
dorpje voor hén niet meer is wat het
was.
Trots de helmbeplanting verstoven
geleidelijk de duinen tot vlak tegen 't
dorp, waardoor oude, bekende plekjes
uit de herinnering der jeugd verdwe
nen waren. Maar bovenal was 't voor
hen niet meer 't Geestland van voor
heen, doordat zij er vreemde gezichten
zagen.
Ouden van dagen waren heengegaan
naar hun laatste rustplaats. En even
als dunne rijsjes opschoten tot statig
geboomte, ging 't met de menschen-
kinderen.
Ook ten huize van schoolmeester
Mat was de invloed van den tijd merk
baar. Hij en Truitje, zijn trouwe
vrouw, leefden echter steeds als kinde
ren met elkander reine liefde, vreemd
aan neerhalende bijbedoelingen, had
ze in hun jongejaren vereenigd onaf
scheidelijk snoerde wederzijdsche ach
ting, gedeelde vreugd en gedeelde
smart de schakels tot een duurzamen
echtelijken band. Dientengevolge kon,
bij eenige verstandige leiding, zich de
moreel gunstige invloed niet dan krach
vrouw reeds voor een groot deei andere
werkzaamheden verricht dan die van
het huisgezin. Op grond daarvan pro
testeerde hij er tegen, dat men 't vrou
wenkiesrecht verwerpt omdat het de
vrouwen aan haar roeping zou onttrek
ken. Het was juist de kapitalistische
maatschappij die de vrouwen aan haar
roeping heeft onttrokken en het kies
recht is een middel voor de vrouwen
om zich daartegen te verzetten.
Het betoog was lang, interessant
maar zeer bekend.
Het Scheldevraagstuk.
Het „Nieuws van den Dag" vangt
een artikel „Vlaanderen, België en wij"
aldus aan
Van alie internationale quaestiën, die
de oorlog nu reeds binnen zijn sfeer ge
trokken heeft, en die dus bij den toe-
komstigen vrede, zoo goed of kwaad als
het gaan zal, een oplossing vereischen,
zullen wellicht de beide West-Europee-
sehedie van den Élzas en die van
België het moeilijkst tot een bevredi
gende schikking te brengen zijn, en zeker
gaat de Belgische ons, Nederlanders, het
meest rechtstreeks aan.
En wij zullen van geluk mogen spre
ken, indien het zóó loopt, dat de ver
wikkelingen van den vrede voor ons
eigen land niet nog gevaarlijker worden
dan de verwikkelingen van den oorlog,
waaraan het ons tot dusver gelukt is te
ontsnappen.
De Belgische quaestie dan is in de
eerste plaats een militaire. Bij een z.g.
beslissende overwinning van een der
partijen zou deze partij den overwon
nene de wet kunnen voorschrijven, en
een der eerste artikelen moet dan België
betreffen. De Geallieerden zouden na
tuurlijk het volledige herstel van den
Belgischen staat eischen, benevens scha
deloosstelling voor de geleden verliezen,
en wellichtwaarborgen tegen een
nieuwe overrompeling van België door
Duitschland in de toekomstwaarborgen,
hetzij van enkele strategischen aard, of
samengaande met vergrooting van het
Belgische grondgebied.
Wat een „verpletterende" overwin
ning der Centralen betreft, een gevolg
daarvan zo« ongetwijfeld zijn, dat aan
België evenzeer „waarborgen" werden
opgelegdde heer v. Bethmann-Holiweg
heeft ze al vagelijk aangeduid, zonder
ze ooit te noemen.
Keuring jaarklasse 1908 landstorm.
De keuring van de jaarklasse 1908
van den landstorm zal plaats hebben
in December en eindigen op den 22en
dier maand.
De inschrijving moet 1 November be
slag hebben gekregen.
Ontduiking oorlogswinstbelasting.
Een fabrikant in het oosten van ons
land heeft voorde oorlogswinstbelasting
een onjuiste aangifte gedaan, en, ten
einde bij een eventueel onderzoek te
zijnen kantore gedekt te zijn, had hij
tevens gezorgd voor een valsche balans,
tig doen geiden, waar het betrof de
ontwikkeling van hun Netje, de opvoe
ding van hun dochtertje.
't Aanvallige, schrandere meisje ge
noot een gelukkige jeugd, die voordee-
lig op haar groei werkte.
Al hadden meester Mat en vrouw
maar één kind, zij streefden er naar
het goed op te kweeken in goeden zin,
en zij hadden 't er druk om. Toen zij
tien jaar oud was, kreeg Netje een ro
zig zusje, waarmee zij, o, zoo rijk was.
Met moederlijke zorg omringde zij 't
kleine wichtje. Dat was anders dan
zoo'n dooie pop. Hier zat leven in al
les was nu heusche werkelijkheid.
Netje voelde er iets van, dat haar
jong leven nu voller was de eentonig
heid was gebroken. Glimlachend toon
den de ouders zich verheugd, nu Netje
zich niet jaloersch, maar gelukkig
voelde. Met zekere voorbarigheid kon
den Mat en zijn vrouw toekomstplan
nen voor hun oudste dochter in elkan
der zetten. Meestal zat het meisje
daarbij stil te luisteren vaak had het
allen schijn alsof zij 't zoo volhan-
dig had met het in-slaap-wiegen van
zusje, dat de ouders in de vaste mee
ning verkeerden, dat Netje van de ge
sprekken ongeveer niets opving of er
geen belang in stelde.
In werkelijkheid ontging haar geen
woord. De zorg voor haar deed naar
goed, en daar zij steeds ondervond, dat
men 't beste mét haar voorhad, voeg-
waarin zijn goederenvoorraad met een
te lage waarde voorkwam. Een fictieve
staat van dien voorraad moest tot verder
bewijs dienen.
Een onderzoek als waarop de fabri
kant had gerekend, heeft dezer dagen
werkelijk plaats gevonden, waarbij de
vaischheid aan het licht is gebracht, en
daarmede vanzelf ook de onjuistheid der
gedane aangifte. Op beide feiten staat
uitsluitend gevangenisstraf.
De zaak is in handen der justitie.
Voorloopig geen Rijksbriefkaarten.
De directeur-generaal der posterijen
en telegrafie maakt bekend, dat voors
hands geen gelegenheid zal bestaan, tot
het verkrijgen van rijksbriefkaarten en
gezegelde briefomslagen voorzien Van
naam en adres van den afzender.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat onder toepassing van het op 16
October 1916 in werking getreden tarief
het gebruik van particuliere briefkaarten,
welke voldoen aan de bestaande voor
waarden en gefrankeerd met 2, 3 resp.
5 cent, gehandhaafd blijft.
Bond van neutrale landen.
Het dageiijksch bestuur der afdeeling
Nederland van den Bond van neutrale
landen,
kennis genomen hebbend van de aan
staandeopening eener Vlaamsche Hooge-
school te Gent, opgericht door het
Duitsch militair bewind, waaraan België,
tengevolge eener misdadige schending
der internationale verdragen, voor het
oogenblik is onderworpen,
van oordeel, dat de oprichting dier
Hoogeschool op geen volkenrechtelijken
grond berust, met name, dat aan het op
de tweede Haagsche Vredesconferentie
aangenomen „Reglementen nopens de
wetten en gebruiken van den oorlog te
lande" geen besluit van wettigverklaring
in deze materie kan worden ontleend,
diep betreurend, dat de Duitsche re
geering nadat zij door ruw geweld
den tieren geest der Belgische natie
niet heeft kunnen verzwakken, noch er
door officieelen laster in geslaagd is de
Belgische regeering voor het oog der
neutralen als verzaakster van door haar
onderteekende verdragen aan de kaak
te stellen sedert dien arglistige po
gingen in het werk is gaan stellen, om
door vleierij en bevoorrechting van en
kele ultra-flamingante elementen de na
tionale gezindheid der Belgen te onder
mijnen, als een van welke pogingen de
oprichting van genoemde Hoogeschool
moet worden beschouwd, dit alles,
terwijl de stem van het Belgische volk
zieh niet kan doen hooren,
hulde brengend aan den moed van
mannen als de hoogleeraren Paul Fre-
dericq en Pirenne, die hun verzet
tegen dergelijke practijken met hun
martelaarschap hebben bezegeld,
ten volle overtuigd, dat de ware be
langen der Vlamingen, ook in zake het
hooger onderwijs, na den oorlog zullen
blaken bij de Belgische regeering en de
volksvertegenwoordiging in goede han
den te zijn,
spreekt er bij dezen zijn diepe droef
heid over uit, dat ook enkele Neder-
de zij zich, meegaand van karakter, ge
heel naar den wil en de wenschen van
vader en moeder. Niet altijd echter
kwamen de ouders eenswillend tot een
besluit.
Moeder Mat, behagen scheppend in
't bekoorlijk kind, had lust het eens te
tooien met een fluweeien jurkje. Netje
dat was waar, had voor den Zondag
een nieuw kleedje noodig. En nu vond
moeder, dat haar brunette met die vol
le, blozende wangen, beeldig, snoezig
staan zou met blauw fluweel, daarbij
gevoegd een schotsch-geruite ceintuur
en voltooid met een eenvoudig zwart-
kastoren hoedje, zonder verder sieraad.
Mat had evenwel steeds een afkeer
van grootdoenerij en verkwisting. Hij
knipoogde Truitje toe, maakte een
schuivende vingerbeweging, alsof hij
geld telde en zei
„Ja, ja, vrouwtje, je weet het wel,
smaak ontbreekt je niet, maar daar is
meer voor noodig, hé I"
Maar Truitje redeneerde heni bijna
een gat in 't hoofd voor haar betoog
en vooral voor haar volubiliteit moest
hij zwichten. Een goedkoop stofje in
een sterk concurreerenden lapjeswin
kel uit de naaste stad, 's Gravenkerke,
kon de duurte niet maken immers.
En veertien dagen later had Netje
een fluweeien jurkje, dat haar inder
daad keurig stond. Dat zag 't kind zelf
in den spiegel, en ook aan de bewon
derende of afgunstige blikken der buur-
landers zich de opdracht van een pro
fessoraat aan genoemde Hoogeschool
hebben laten welgevallen en aldus in
het buitenland afbreuk hebben gedaan
aan de reputatie van eerlijke neutraliteit,
die het Nederlandsche volk toekomt.
Vrijdom van briefport.
Bij Kon. besluit is tot nadere beschik
king vrijstelling van port verleend voor
de briefwisseling van de gemeente-be
sturen met de compagnies-comman
danten.
Duurtetoestag.
De minister van oorlog heeft bepaald,
dat de categoriëen van personen welke
reeds duurtetoesiag genoten worden uit
gebreid met de categoriëen van amb
tenaren, beambten en werklieden wier
jaarloon, vermeerderd met het gelds
waardig bedrag van voordeden wegens
genot van vrije woning, vrij vuur en
licht en dergelijks op 1 Januari jl. niet
grooter was dan
f1500 voor de gemeenten der lekl.
f 1450 voor de gemeenten der 2e kt.
f 1400 voor de gemeenten der 3e kl.
f1350 voor de gemeenten der 4e kl.
f 1300 voor de gemeenten der 5e kl.
f 1250 voor de overige gemeenten.
De duurte-(kinder)toeslag bedraagt
aan gehuwden en weduwnaars die 1
jan. 1916 een of meer kinderen beneden
den leeftijd 16 jaar te hunnen laste heb
ben een duurtetoesiag van f 25. en
een kindertoeslag van f 2.33 voor elk
kind, aan ongehuwden en kindefiooze
weduwnaars f 12.50.
VLISSINGEN, 25 OCTOBER.
De mailboot „Koningin Regentes"
wordt hier hedenmiddag half zes ver
wacht.
De sociaal-democratische raadsfractie
verzoekt ons enkele foutjes te herstellen,
welke zij gemaakt heeft in de kolom
met voorbeelden betreffende de heffing
van hoofdelijken omslag volgens de
tegenwoordige heffing volgens het voor
stel der sociaal-democraten en volgens
het voorstel van Burg. en Weth.
Bij de 42e klasse is het bedrag Van
Burg. en Weth. niet f 146,68 maar f 146.11
Bij de 102e klasse bedraagt de heffing
volgens het voorstel der sociaal-demo
craten f 1509.84 en volgens het veorste!
van Burg. en Weth. f 1408.32.
Door „Vlissing's Mannenkoor" zal op
Woensdag 22 November e. k. een con
cert worden gegeven bestaande uit lie
deren van Mendelssohn, Beethoven, We
ber, Kreutzer, Astholz en Becker, bene
vens het feestlied „Piet Hein" van de
Vliegh Solisten zullen een aangename
afwisseling bij de uitvoering geven.
BELGISCHE VAKVEREENIGING.
Het Avondfeest van Vrijdag a.s.
Waar blijft de tabak van Vlissingen,
zoo werd er van 't Belgisch front her
haaldelijk geschreven.
meisjes.
Haar moedët legde er alle eer mee
in. Zij zorgde steeds voor de lichame
lijke behoeften der huisgenooten het
verstrekken van voeding en kleeding
behoorde tot de taak der zuinige huis
moeder, dis voor zichzelf de spaar
zaamheid zelve was.
De hoofdleiding had meester Mat
echter in zijn handen berustte 't finan
cieel beheer, en de wetgevende macht
en de taak der opvoeding, welke hij
ook op zich nam, voor 'n groot deel der
jonge bevolking van Geestland.
Algemeen achtte men hem een man
van kennis en wijsheid. De Geestian-
ders bezagen hem door een sterk ver
grootglas. in hun oog wist en kon hij
alles. In alle moeilijke gevallen was
hij de vraagbaak. En daar hij behalve
bovenmeester oog nog klokluider, voor
zanger, kerkelijk-ontvanger en amb
tenaar van den burgerlijken stand was,
bezat hij niet te onderschatten invloed
en groot overwicht op de brave dor
pers.
Voor 't opmaken van requesfen,
huurcontracten en dergelijke was hij
onmisbaar. Menigmaal viel hem als
executeur-testamentair een zoet winst
je ten deel. Alles welberekend kon hij
dus van zijn inkomen zeer goed rond
komen ja meer dan dat, zelfs wat
terzij leggen.
(Wordt vervolgd).
