fkaartei.
Jfl
mm
2000
fewilletoi
No. 331
34e Jaargang
1916
Ie beweeg.
Middelburg.
mll.B
uur 's morgens C
n tijd
LL
LD,
EKERING.
ïinastraai jjj
RSKHECHT
ROUW.
en aan Huis. L
Firma F. VAK DE VEIDE Jr., Kleine Markt 58, Vlissingen. Telefoon Intern, 10
Verschijnt dagelijks, nitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
Zomer's Afscheid.
BINNENLAND
3 S IN GEN.
>rocédé)
R'S
r Yt pond,
walstraatI
t.=
132.
Volledig
Dames-Orkest. -
lissingen.
acturen 6"
s-confectie.
VLISS1NGEN.
ïgen hoog salaris
Ito „Juffrouw", wf
lourant."
v'E vraagt
„Vlissingsclie Coj* I
ESSEUNK, Koning*!
n I November een nt I
istbod^,
ijdlen?tbo4
og loon, Zondags vfll
>bstraat 27.
VUSS1NGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ƒ1.50. Voor België ƒ2.20
Voor overige landen der Post-Unie ƒ3.35. Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1 4 regels 0.40voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel. Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per regel
I gulden bij levens- n F* gulden bij dood Q flrt gulden bij verlies A f*[\ gulden bij verlies A f|f| gulden bij verlies gulden bij verlies
'an!=e ongeschikt- *H| 11 door *1 III van een hand, I van II III van een M'1 van eiken
üerd tegen ongelukken vooriU V Uheid tot werken f uU een ongeluk WUw voet of oog iÜU een duim 1UU wijsvinger tU%3 anderen vinger
peie uitkeerlngen worden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" tê Schiedam
Be abonné's, in 't bezit eener
polis, zij" GRATIS verze-
li deze Cement kibwrt een lijiugsil.
De kalender aan den wand zegt het
ons reeds sedert eenige dagen, dat de
I herfsttijd daér is ook de regeering zet
beden een 'streep onder haar „zomer-
«"-rekening en vanaf morgen is onze
jlok weder accoord met de zon. Zoo
wijst alles er op, dat het schoone tijd
perk van zonne-zomerkoestering een
einde nam en dat wij ons hebben voor
Ie bereiden op een anderen staat van
zaken in de natuur. Het scheiden wordt
ons niet gemakkelijk gemaakt het is
alsof Natuur zich nog eens voor het
laatst met haar zomerdos tooien wil,
alsof zij voor het laatst alvorens den
langen somberen wintertijd in te gaan
nog eens ai bare gaven van kleuren
pracht en licht-schittering ten tooi wil
spreiden, een reeks wonderschoone
dagen schonk zij ons deze week. Toch,
toe koesterend en weldadig mensch en
dier en plant zich daarbij gevoelden,
den waren, den onnavolgbaren zomer
tooi schenkt ons de zon thans niet
meerwei ligt over velden en wegen
haar gouden schijn, maar het is niet
langer het verblindend heldere stralen-
gamma, waarin des zomers het aard
rijk baadt. Het goud is geler nu, de
helderheid is ietwat verdofd, de kracht
getemperd. En als straks de al meer en
meer verzwakte najaars-zonnekracht
niet meer vermag het dampig wolken-
tapeet uiteen te scheuren, dan treden de
grauwe kleurlooze dagen op, en doet
ook de naderende sombere wintertijd
[,zijr. donkere komst voorgevoelen.
Nóg tooien zich onze gaarden en
I parken met de flora-kinderen van den
herfst, nóg blinken in onze tuinen de
paarsche, gele en roode najaarsbloe-
men, nóg is er kleurenweelde en oogen-
lust genoeg maar hef is alles van kor
ten stond en slechts een voorbö van den
winterslaap.
Voor het menschdom is de zomer
heengegaan zonder de vurige wenschen
naar een beteren tijd te hebben ver
vuld steeds donderde het geschut op
al de oude fronten en zelfs is er een
nieuw oorlogsfront, dat van Rumenië,
bijgekomen in de zomermaanden van
dit jaar. Er heerscht nog alom leed en
kommer in de oorlogvoerende landen,
alom zorg nog in de neutrale rijken. De
zomer mag dan rijkdom en vreugde in
de natuur verspreid hebben, in de men-
scheiijke samenleving bracht hij grooter
leed, dieper smart, en deed den kommer
toenemen. Want elke dag ziet den we
reld-rijkdom minder worden, ziet de
voorraden tot onderhoud en verzorging
dienende afnemen, zonder dat in vol
doende mate het gebruikte wordt aan
gevuld immers van eiken dag worden
de volle vier-en-twintig uur misbruikt
°m tot vernietiging van menschen, tot
vernieling van have en goed, tot ver-
—o— (nadruk Terboien)
Om half vijf kwam graaf Klinter, die
met hem een kop koffie dronk. De graaf
aide zijn paard bij Werner in den stal
l S'n8 met dezen naar het berken-
betrof a'SOf 'let een wandeüngetje
niw boschie. was> daar bet nog zoo
h- st vroeg in den morgen was, ge
wit £esjorven. Geen levend wezen
piïw'r 1 zi?n' 'n de nabijheid van den
klein J1ru'nen beuk bevond zich een
nlaaf tusschen twee heuvels. Deze
praat in onderling overleg door
als i m'er en luitenant von Altenberg
als kampplaats vastgesteld,
eieren Kersten met de beide offi-
voor ter|-llenen een Paar minuten
bum „f 1 waren te voet van Das-
bnriÜtlkoa?en- Alle drie droegen zij
zondhevf^ Een off'cier van ge-
Kani! unifo"ii begeleidde hen.
afstanri e'"e Berger mat de tien schreden
Kenovf,-Un en,sfelde beide partijen te-
de oistni der. Hierop laadde hij zelf
Mndanten"' re'l<te ze aan de beid* se"
"danten over, die ze op hun beurt
minking van het edelste, dat de
menschheid kent, te dienen.
Wat van dat alles het sombere einde
zal zijn, wie vermag het zich in vollen
omvang voor oogen te stellen Wat er
worden moet van een samenleving, die
zich zelf verscheurt, die de bronnen
harer welvaart voor een lange reeks
van jaren vergiftigt, die roekeloos hare
beste levenssappen verkwist, men
kan het zich nauwelijks indenken En
toch moet het einde eenmaal komen, het
einde van een wereldkrijg, die mogelijk
zelfs nu nog niet tot zijn grootsten om
vang is gekomen, en in.wiens vernie
lenden kring na Rumenië, na Grieken
land, wellicht nóg meer neutrale landen
zullen getrokken worden. Het is alsof
het woord neutraal door de strijdenden
niet meer gekend wordt het is alsof
onzijdig te zijn en te blijven niet meer
bestaanbaar wordt geacht in een we
reld, die slechts óf bondgenoot öf vij
and kent, en die van geen werkelooze
toekijkers meer weten wil.
Naar mate de oorlog voortgang heeft,
naar mate de krijgsbedrijven telkens
heviger oplaaien en uitbarsten na een
korte spanne tijds van betrekkelijken
stilstand, naar die mate ook wordt de
„zuiging" van den oorlog sterker, en
worden aan de onzijdigen steeds zwaar
dere eischen gesteld om niet te worden
medegesleept in den razenden maal
stroom van deze verdwaasde wereld.
Veel grootere verantwoordelijkheid
dan ooit, rust thans op de schouders
van hen, die als hoofd van staat, de
teugels van het bewind voeren en van
wier beleid en doorzicht het wel en wee
afhangt van het aan hun staatsmans
wijsheid toevertrouwde pand maar
ook verantwoordelijker dan ooit voor
elk zijner daden moet ieder volk zich
gevoelen, dat buiten den wereldstrijd
gebleven, daar buiten blijven wil. De
scherpe blikken van gansch een kam
pende wereld, van alle tot het uiterste
hunner krachten strijdende volken zijn
gericht op de nog neutraal-geblevenen
deze blikken speuren en tasten naar
gegevens waaruit de berekening kan
worden opgebouwd omtrent de waarde
dezer onzijdigen, hetzij als bondgenoot,
hetzij als vijand. Eenmaal deze rekening
vaststaande, is er nog maar een luttele
aanleiding noodig om zulk een volk
naar deze of naar gene zijde van de
scheidingslijn te drijven.
Geen ander verweermiddel blijft hier
bij den neutralen over, dan de eigen
kracht. Maar die eigen kracht, ontwik
keld en opgevoerd tot een hoogte voor
al niet geringer dan waartoe het ge
heele volk in staat is geen sluimerende
krachten mogen daarbij ongebruikt
blijven geen verslappende Jan Salie-
geest mag heerschen, waar de tijden
daden van Jan Kordaat eischen.
Want indien iets in dë laatste maan
den tot leering kan strekken voor de
nog maar weinig in aantal overgeble
ven Europeesche neutrale volken, dan
aan de tegenstanders ter hand stelden.
Volgens wet en voorschriften ben ik
verplicht te vragen of nog een verzoe
ning mogelijk is en of een van de beide
partijen nog een verklaring heeft af te
leggen."
Beide tegenstanders zwegen.
„Dan verzoek ik de heeren hun plaats
in te nemen, ik tel langzaam een, twee,
drie, op den eersten tel worden de
pistolen omhoog geheven met den
mond naar boven, op den tweeden tel
wordt op den tegenstander aangelegd
en op den derden tel wordt geschoten.
Zijn de heeren klaar
Op het „ja" van de secondanten, die
zich terzijde hadden teruggetrokken,
riep Berger luid
„Geef acht, een twee drie
Beide schoten vielen gelijktijdig.
Werner viel voorover en bleef roer
loos ligen. Kapitein Kersten was onge
deerd.
ELFDE HOOFDSTUK.
Zondagstilte, Zondagsrust
In den vroegen morgen was Dora
van haar hotel uit door de Berghof-
strasse naar boven gegaan tot bij het
oude districtshospitaal, waar rechts de
weg naar den Lockstein afslaat. Daar
aangekomen wandelde zij in het heer
lijke beukenbosch, waarvan de stam
men en het gebladerte als de zuilen en
bogen van een domkerk haar over-
is het wel het drijven door de Entente-
groep naar den oorlog, eerst van Ru
menië, nu welhaast van Griekenland
indien iets deze zomermaanden den on
zijdigen heeft geleerd, dan moet het wel
dit zijn zich niet op het glibberig ter
rein der politieke infrige te begeven,
waardoor het Rumeensche Boekarest
een broeinest van kuipende staatslieden
kon worden, en waardoor het Griek-
sche Athene ten prooi viel aan den wil
lekeur van buitenlandsche gezanten en
hunne regeeringen, met als gevolg een
beklagenswaardig land en een nog be
klagenswaardiger koning.
Aldus dan neemt de zomer van ons
afscheid met een zelfs nog droeviger
einde, dan zijn begin was want een
nog uitgebreider oorlogsveld, een nog
grooter aantal oorlogsfronten, met nog
omvangrijker vernieling en verdelging
Iaat hij ons na. En de wereld is inmid
dels aan leed alweder zooveel rijker,
aan geluk alweder zooveel armer ge
worden
Grondwetsherziening.
De Tweede Kamer heeft besloten de
kiesrecht- en onderwijsvoorstellen inzake
Grondwetsherziening Dinsdag 17 Octo
ber a.s. in openbare behandeling te ne
men. De algemeene beschouwingen over
beide voorstellen zullen gelijktijdig plaats
hebben.
Kamerverkiezing Dordrecht.
De vrijz. kiesvereeniging „Dordrecht"
heeft besloten voor de a.s. Tweede
Kamerverkiezing (vacature Schim van
der Loeff) opnieuw den heer van der
Loeff candidaat te stellen.
De besturen der drie rechtsche cen
trale kiesvereeniging'.n hebben de vol
gende groslijst gemaaktH. C. Hoger-
zeil, AmsterdamA. W. F. Idenburg
Den HaagJ. W. Mekking, Gorcum
Z. van Schelt, Dordrecht en mr. J. A.
de Wilde, Den Haag.
Twee Nederlandsche sleepbooten
opgebracht.
Twee Nederlandsche sleepbooten de
„Gouwzee" en „Zuiderzee" zijn door
de Duitschersnaar Zeebrugge opgebracht.
De „Gouwzee" is Woensdagavond
om 7.50 uur, en de „Zuiderzee" om
9.25 uur uit den Nieuwen Waterweg
vertrokken. Beide hadden twee Belgische
lichters op sleeptouw en waren op weg
naar Londen. De booten zijn eigendom
van L. Smit en Co's Sleepdienst te Rot
terdam.
De bemanning is vrijgelaten.
Zang-propagandisten bij het leger.
Te 's Gravenhage zullen van 30 Oct.
tot 11 November en van 1325 Novem
ber cursussen worden gehouden tot vor
ming van zangerpropagandisten bij het
leger.
Tot het volgen van een dezer cursus
sen zullen officieren niet in aanmerking
komen, doch bij voorkeur onderofficie
ren die eenige muzikale ontwikkeling
bezitten en in staat zijn de militairen
welfden.
Langzaam en diep in gedachten ver
zonken, schreed zij door het bosch,
voorbij het restaurant, waar nog geen
gast zich vertoonde. Aan den zoom van
het woud, waar een bank den wande
laar in de gelegenheid stelde van het
heerlijke uitzicht te genieten, vlijde
Dora zich neder.
Hoe vaak had zij de laatste drie we
ken van deze piek af naar beneden ge
schouwd en het wonderbare panorama
van bergen en dalen in zich opgeno
men Heden scheen alles plechtiger,
schooner en verhevener te zijn dan ooit.
De boomen prijkten in de meest ver
schillende kleuren van het helste geel
tot het donkerste groen. Recht tegen
over haar bevond zich de Watzmann-
berg met de diepe inzinking aan zijn
top rechts de hooge spits, de „Watz-
mann",- links de lagere spits, de „Watz-
frau", en daar tusschen zag men voor
een gedeelte de spitsen van de zooge
naamde „Kinder". Donkerblauw was
het onderste gedeelte van den berg
maar boven uit de inzinking straalde
het blauwachtige wit van de eeuwige
sneeuw, van de zoogenaamde Watz-
mann-gletscher. Beneden lag het dal in
lichten nevel gehuld, wat aan het ge
heele landschap iets geheimzinnigs, iets
wonderbaarlijks gaf.
De klokken van de Kloosterkerk in
het da! begonnen te luiden, de klokken
tot zingen op te wekken. Voorts zullen
deze deelnemers niet mogen behooren
tot hen die, tengevolge van speciale
betrekkingen, aan den gewonen dienst
zijn onttrokken of behooren tot oudere
lichtingen die weldra met verlof huis
waarts kunnen gaan.
VLISSINGEN, 30 SEPTEMBER.
Morgen, Zondag 1 October, wordt
weder de normale tijd ingevoerd. Alle
uurwerken dienen dus hedenavond bij
het naar bed gaan één uur achteruit
te worden gezet.
Zooals wij gisteren meldden werd de
mailboot „Koningin Regentes" te half
acht verwacht, het was echter 9 uur
toen de boot op de haven kwam.
De oorzaak was, dat de boot wat
later als anders, namelijk te half acht
vertrokken was en des middags door
slecht weder was overvallen. Er waren
35 passagiers aan boord en verder 710
zakken mail. Een groot aantal zakken
moest in Engeland achter worden gela
ten, daar er geen tijd meer was voor het
inladen.
De mailboot „Koningin Regentes" is
hedenmoigen wegens storm op zee niet
vertrokken.
Nu zal morgenochtend bij gunstig
weer, de boot van hier vertrekken.
Met de mailbooten der maatschappij
„Zeeland" zijn gedurende de maand
September vervoerd 1510 reizigers tegen
5924 gedurende dezelfde maand van 1915.
De Belgische kinderen, die hier wat
op verhaal zijn gekomen, zijn heden
morgen naar België teruggekeerd. Zij
werden uitgeleide gedaan door familie
betrekkingen of vrienden en verklaar
den allen zeer voldaan te zijn over hun
verblijf te dezer stede.
Vanaf 15 October zal de Badhuis
straat electrisch worden verlicht door
16 booglampen, ieder van 400 kaarsen.
De lampen hebben bij wijze van proef
reeds gebrand en voldoen zeer goed.
De luitenant ter zee 2e klasse N. A.
Rost van Tonningen is overgeplaatst
aan boord van Hr. Ms. „Hydra" te Vlis
singen.
Bij Kon. besluit is in zijn rang over
geplaatst bij het regiment grenadiers
de majoor E. J. van Bel van het 3e reg.
infanterie.
Verder is aan mr. M. J. de Witt Ha
mer op zijn verzoek, met ingang van 1
October, eervol ontslag verleend als lid
van den Voogdijraad te Middelburg,
onder dankbetuiging voor de als zoo
danig bewezen diensten.
Polder Walcheren.
In de heden te Middelburg gehouden
vergadering van het bestuur van den
polder Walcheren werd de rekening over
1915 goedgekeurd, welke aanwijst in
ontvang f408.001.771/,, en in uitgaaf
f379.666.54Vj, alzoo een goed slot van
f28.335,32. De gewone werken kostten
voor de Noordwatering (waarin de
Westkapelsche zeedijk) f 79.500.42,
Oostwatering f 16.604.48 Zuidwatering
van de Parochiekerk vielen in en daar
na volgden de klokken van de Francis-
kanerkerk. Het liefelijk geluid steeg van
uit de diepte tot Dora omhoog. Het was
zoo verheven, zoo plechtig, zoo won
derlijk mooi, dat Dora onwillekeurig de
handen vouwde. Een gebed kwam haar
op de lippen. Ze wilde zoo graag ge-
looven, dat er waarheid en liefde in de
wereld was, dat er ook voor haar een
toekomst van geluk was.
Het was, alsof de nevel meer en meer
optrok en steeds schitterender wierp de
zon haar stralen in het dal. Midden in
het grootsche panorama aan haar voe
ten zag Dora het kerkhof van de Fran-
ciscanerkerk. Ze kon de rijen graven, de
onduidelijke omtrekken van de grootere
graftomben onderscheiden. Die daar
rustten, die hadden 't goed zij hadden
voor eeuwig rust gevonden en hun hart
sloeg niet meer in verlangen en twijfel.
Doch Dora leefde Dora had aan
spraken op geluk en had plichten je
gens het leven en jegens zichzelf.
Het was werkelijk een genot voor
Dora, dat zij hier boven zoo rustig al
leen kon zitten, omdat tante Schotte-
lius naar de kerk gegaan was.
Alleen, alleen met gelukkige ge
dachten, met wenschen, die niet onver
vulbaar schenen.
Graaf Klinter had geschreven, dat hij
dikwijls 's morgens vroeg met mevrouw
f8.843.80, en Westwatering f12,929. De
buitengewone werken vorderden voor
de Noordwatering f 17.147.83. Het herstel
van stormschade bedroeg voor de vier
wateringen respectievelijk f 9.735.97,
voor de Noord, niets voor de Oost,
f 197.40 voor de Zuid-, en f300.12 voor
de Westwatering. Vastgesteld werd het
dijkgeschot voor 1917 en wei op f 17
per H.A. schotbaar en f8,80 per H.A.
vrijland.
Uit de raming van ontvang en uitgaaf
over 1917 in verband met die vaststel
ling, blijkt dat voor de werken aan de
vier wateringen te samen f 150.750 is
uitgetrokken, tegen f106.000 in 1915 en
f 112.650 voor 1916.
Ter verdediging van extra-uitgaven
van f38000 is door den ingenieur van
den polder een rapport uitgebracht,
waaruit blijkt dat verschillende dijksge-
deelten van de west en zuidwatering
verhooging en verbreeding noodig heb
ben, gezien de gevolgen van den storm
vloed van 13 Januari van dit jaar. De
schuldenlast van den polder zal 1 Janu
ari 1917 bedragen f 825.700, waarvan in
dat jaar f43250 zal worden afgelost.
O.a. zal de dijk achter het eiland te
Vlissingen verbeterd worden.
Aan L. Goedbloed te Vlissingen zal
ontheffing van pacht voor het weghalen
van zand in de Westersluis te Vlissin
gen vanaf 1 Juli 1916 worden verleend.
Aan J. J. de Veij te Vlissingen werd
het vischwater van den Spuiboezem te
Vlissingen verpacht voor f 160 per jaar.
Aan de weduwe W. Stroo te Vlissin
gen werd voor 1917 wederom f 162.50
toegekend.
Aan het Dag. Bestuur werd opgedra
gen met bekwamen spoed plannen te
maken voor bemaling van het eiland,
zulks in verband met het verslag uitge
bracht door de commissie tot verbetering
van de waterafvoer op Walcheren.
Heden is van Middelburg vertrokken
de Ned. motorschoener „Geziena" naar
Dordrecht na een lading gezaagd hout
gelost te hebben voor de naamlooze
vennootschap houthandel voorheen G.
Alberts Lzn. <S Co.
Men schrijft ons uit Middelburg:
Donderdagavond vervoegde zich bij
de politie een 18jarige jongen die me
dedeelde, dat hij door een onbekend
manspersoon was aangesproken, die
hem vroeg of hij veel geld wilde ver
dienen. Op het bevestigend antwoord
noodigde de man den jongen uit mede
te gaan naar den Kouüekerkschen weg
en wees hem daar een boerenwoning
aan, waarvan de eigenaar volgens zijn
zeggen onder de wapenen is.
De vrouw zou pas een koe hebben
verkocht en nu was een bedrag van
f 1000 in de bovenste Iade van een kast
de jongen moest nu gisterenmiddag om
4 uur als de vrouw was gaan melken,
door het openschuiven van een raam
in de woning binnen gaan, de kast met
een beitel openbreken en def 1000 mede
nemen.
Deze moest hij om 8 uur aan den
Watertoren brengen en zou hij dan met
den man deelen en nog f5 voor de
moeite krijgenbeiden waren dan voor
den winter geborgen. Als de vrouw hem
soms betrapte moest hij haar desnoods
de hersens inslaan.
Glover den bergraad afhaalde, om te
gaan rijden. Zoodoende wilde ze den
man, die ongetwijfeld overwerkt was,
eenige ontspanning bezorgen. Hij was
erg droefgeestig, de beste kerel of dit
echter alleen door zijn vermoeidheid
kwam, kon Klinter niet zeggen hij ge
voelde zich ook niet gerechtigd, Wer
ner daarnaar te vragen.
De babbelzucht had haar dus weer
eens verkeerd ingelicht. Spalding reed
dus niet, zooals tante Schottelius ver
teld had, met mevrouw Gtover alleen,
doch Klinter was er altijd bij en deze
tochten hadden een goede bedoeling,
namelijk hem eenigermate te ver
strooien.
Waarom was hij echter melancho
liek Miste hij iets of iemand, verlang
de hij naar den een of ander
Dora voelde, dat zij gloeiend rood
werd.
Zij had de helft van haar vermogen
willen geven, als hij in dit oogenblik
vóór haar gestaan had, in dit oogenblik,
waarin alle twijfel van haar geweken
was, waarin van beneden de klokken-
tonen klonken en in haar deden zingen
„geloof, geloof en vertrouw
Als hij nu voor haar gestaan had en
zijn armen naar haar had uitgebreid, zij
zou zich jubelend aan zijn borst gewor
pen hebben en hem gezegd hebben
„ja, ik geloof in jou en in je liefde
(Wordt vervolgd).