aarten.
ft
fIS
ten!
der gasi
BOS.
23 AUGUSTUS
feuilleton
1916
jeweeg-
delburg.
Goedkoop.
onveiligheid vaarwater.
ft
No. 198
®4e
IN GEN.
cédé)
rf<*K
MRWwff
waarbijDe iwte
uit „(Ie Baoijes",
De vroolpe vrij.
Dood eens spelers,
nnes en de vpetb3l-
an Lutjebrcek, H t
Kaartlegboekje etc.
pen, een Lieöeren-
rrlsefden, terwijl
et pim. 100 Vader-
co thuis (postwissel:
Amsterdam.
adijfc 21
DIC3-
aewijnen»
lar.
?e« pwse»««,
nap.
r men zich verbindt
talen.
zijn der Gasfabriek
en smaak worden
keninsen, Pisten,
I N G E L IJ ST
raad vindr mep voor
e op dit gebied I»
/an
W. D'HUIJ,
18, MidJeiburg.
a n de!
Teleph. 92,
rradig
W A O
nessy Cc
Martell,
Oude Jenever.
T^oclrixLk,
vucas Bols,
ootz,
ip Zoon
oiyn.
Beertje,
tardam
Aanbevelend,
flinke
5JONGEH
NIEUWE, Groene-
19 jaar, zoeK'
der keukenmeid
■LEEN.
AN DER HORST,
Haag-
flinke
TBODE
i in gezin zonder I
itenmeisje. Brieven
u „Vliss. Courant,,
E
li 5
VLISSINGSCHE COURANT
WOEN8DAÜ
ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlisiingen eo de gemeeniea op ftsictersa 1.5#
?t dris maanden. Frascc door het geheeie f|k l.Sf. Voor België f 3.2®
Voor overige landen der Poal-Unle./ 3.38 Ahonderlfke summer* 8 cent
l^jn; Fm F, ïii BI M !r„ lisint lift 18, flinigggi. Tiiiiwi lütiri. li
ye ibonnê», in 't bezit eener
M.
ADVERTENTIEPRIJS t Vsa 3—4 regïia 8.4® j voor ieders segsi sasfef If cssj
Driemaal plaatsen raroïdl fsessaaai berekend, abonseiseas »jraeie!® frf«
Reclames 8® ct. per regel DSenataasbiedlBge?. «ra -sanvirag®» 8 et per regii
Vnscfcijii 8i|t!lfi§. litgsiiiiefi sn hm fi liin»bb ififiii ilrlitiliib leaslisgsi
^lfïfifï®ilden leveiw" Pf gffl gulden b| dood gulden b| .verliet fffffeguides bij verlies
Italis, zijn UKflita verze- 181 lange ongeschikt- *\s 1 door «Bill van een hand, *""4 8 j| van
I kerf tegen ongelukken voor: srfUUÏ# heid tot werken f een ongeluk vUl3 voet of oog een duim
•we sitSwriagea werk»» REHD9B8ELP Isiler- it, seri;sis»r4«s, aaarslag wa etiSIg ylaaUbanUi «»n ongeluk ep (r«|s, Sest ei tam, Os «Ittwerlsj wwtt
as
gulden bf verlies ^'Ig'guidejs bg verllei
var. een W& van eiken
wfivinger (kê%3 anderen vrsgif.'
ëace 4a „Ssli, Sl(, hmk. 8ask" te> SridrAd
(iEMEE NTEBESTUU R
SCHIETOEFENINGEN.
De Burgemeester van Vlissingen
maakt aan zeevarenden bekend, dat
I op ?4 Augustus a. s. of een der vol
gende dagen op de reede van Vlis
singen schietoefeningen zullen worden
gehouden.
De voor de veiligheid te nemen
voorzorgsmaatregelen liggen voor be-
langhebbenden ter secretarie dezer
gemeente ter inzage.
Vllssingen, 22 Augustus 1916
De Burgemeester voornoemd,
I VAN DOORN VAN koudekerke.
BINNENLAND
Landstorm.
De minister van oorlog brengt ter
kennis dat nog niet kan worden be
paald wanneer de in 1889 geboren
petsonen, die tot den landstorm be-
hooren, of daartoe op of na 1 Sep-
iember 1916 komen te behooren, in
weikelpen dienst zullen worden ge
steld.
Behoudens onvoorziene omstandlg-
Iheden zal hun opkomst in geen geval
eerder moeten plaats hebben dan In
de tweede helft van December a.s.,
vermoedelijk echter zullen de meesten
Ihunner eerst in 1917 behoeven op te
komen.
Zoodra de tijd van indlenststeliing
Izal zijn bepaald, zal nadere bekend
making volgen.
Concentratie of niet?
Naar „de Avondp." verneemt zal
er in het najaar een vergadering be
legd worden van verschtlier.de vrij
zinnige fracties, om te beraadslagen
of de concentratie ai dan niet ver
lengd zal worden, dit in verband met
verschillende kritieken in de bladen
jevoerd.
Ned. Indië en Japan.
In de ,Tag.* wijdt dr. Max Roloff
landacht aar. onze koloniën in ver-
rand met de naburige groole mo-
lendheden Engeland en Japan. Wat
iet eerste land betreft, herinnert hij
lan het gebeurde een eeuw geleien
m voor Japan meent hij degenen in
Yederland te moeten waarschuwen,
lie In een verbond met dat land het
lenige redmiddel zien. Met echt-Ne-
lerlandsche laksheid, zegt de schr.,
aat men den borl maar op z'n be-
oop, in goedig toeschouwen, dat het
vel los zal loopen.
Ten slolte merkt de heer Roloff op,
(at men in Ned. Indië nimmer naar
de vriendschap van Duitschland heeft
|es!reefd „integendeel, de snelle op-
Woel van enkele Duitsche handels-
—o— (laSiit TerSodea.)
..Kom je mee in de zaal Er komt nu
F1* niannenkoor en dan heeft het orkest
neer een nummer, terwijl daarna het slot
wordt gevormd door koor en orkest met
e inleiding en het eerste koor uit het ora-
|r,um „Paulus".
I Daarna wordt er aan kleine tafeltjes
jesoupeerd. ik zal je een plaats bezorgen."
1 v ben je heel dankbaar voor je goede
i maar 1*ever hek 'k Eet niet, want
T e WeSgaan. De electrische gaat nog
par een half uur. Neen, neen, ik pro
psi eer. Je wilt me met je automobiel naar
tl ,rengen - In nacht nog zoo'n om-
In I?oet®n maken, daar komt niets
bovendien moet ik je bekennen,
Enk ?e Cen l)eetje vermoeid gevoel. On
een n l^' m?et *k nog eenige berekenin-
.a eJ}' nvorgenvroeg gereed moe-
I rij1*' wi' geen °Pz'en verwekken en
rggaan en zonder afscheid te
febt m met j°u gekomen, en jij
ff me hier geïntroduceerd, dus ik be-
T ''een maar jou goeden dag te zeg-
J>ail|u".""eer. ll]et orkest de inleiding van
I Seetndigd heeft, verdwijn ik en
huizen was velen Nederlanders een
doorn in het ooger zijn tijden ge
weest, waarin man in lederen Duit-
scher, die wat ijverig land en volk
bestudeerde, een spion zag (in het
begin van zijn artikel verzeker! de
schr.,- dat Ned. indië sinds 1895 door
Japansche spionnen overstroomd is).
De off'cieele regeeringsorganen in
Nederland en Indië hebben wei is
waar aan die hatelijkheden nooit mee
gedaan zij waren integendeel steeds
correct. Fouten hebben wij waarlijk
ook genoeg gemaaktdaaraan te her
inneren, is thans "niet geschikt. Wij
wenschen den Nedetlanders ook ver
der het onverkorte bezit van hun heer
lijke kolonies, zegt dr. Roloff ten
slottewij hebben er geen oog op
en hadden dit ook nooit. Maar ik ge
loof, dat Nederland het beste zijn
kolonies beschermt, wanneer het ook
verder neutraal blijft en elk aandrin
gen van de andere zijde van het Ka
naal beantwoordt met een beslist
„non possumus".
Jaarverslag Kamer ¥ao Kotphandel
Aan het verslag der Kamer van
Koophandel alhier over het jaar 1915
is het volgende ontleend
De Europeesche oortog oefende eeri
zeer ernstigen invloed uit op den
handel en de nijverheid in deze ge
meente.
De arbeidsioonen stegen aanmerke
lijk in verband met de duurte der
eerste levensbehoeften en ook ten
gevolge van de hooge loonen die
heden ten dage in .den landbouw en
den tuinbouw worden betaald.
De prijzen der steenkolen liepen
op tot een voorheen ongekende hoogte,
evenzoo de prijzen van ruwe olie,
petroleum en benzine.
Dit voortdurend stijgen van de
prijzen van ruw materiaal en van ar
beidsioonen was oorzaak dat de nij-
verheidsproducttn steeds duurder
werden, buitendien bleek het schier
onmogelijk prijsopgaven te verstrekken
van werken die langen tijd van be
werking behoefden zooals het geval
is in den scheeps- en machinebouw.
Eene gelukkige omstandigheid was,
dat de groot industrie overladen was
met bestellingen, zoodat aan vele
handen werk kon worden gegeven en
werkloosheid dus uitzondering was.
Bij de Koninklijke Maatschappij „de
Schelde," welke inrichting in het af-
geloopen jaar haar 40jarig bestaan
mocht herdenken, was geregeld bij
zondere bedrijvigheid waar te nemen,
daar er voortdurend veel werk in
opdracht werd gegeven. Ten gevolge
der moeilijkheden door alle landen
die in oorlog zijn, werd echter groote
stagnatie ondervonden in het verkrij
gen van speciale machineriën en on-
hoop dan binnen een half uurtje op bed te
liggen. Eenige minuten later hoop ik te
slapen als een marmot."
,Ik heb het niet zoo goed als jij," zeide
graaf Kiinter lachend, „ik ben adjudant
van mevrouw Barbara Glover en ben ver
plicht tot het laatste oogenblik te harer
beschikking te staan. Dat is niet zoo ge
makkelijk, je wordt voortdurend door haar
heen en weer gejaagd. Maar het is toch
ook wel weer aardig, voor die intelligente
en resolute vrouw te draven. Wanneer zien
we elkaar weer 7"
„Morgenochtend zal je wel niet vroeg
bij de hand zijn, waarde vriend, maar
overmorgen vroeg om zeven uur zouden
we samen een morgenritje kunnen doen.
Ik zou graag de streek bezuiden Dasburg
eens in oogenschouw nemen. Wanneer je
met mijn voorstel accoord gaat, ben ik
om zeven uur voor je deur, je zoudt me
dan meteen kunnen inlichten over de wer
ken die zich ten zuiden van Dasburg be
vinden."
„Afgesproken", zeide graaf Kiinter.
„Dus overmorgenochtend om zeven uur.
Je gezelschap zal me aangenaam zijn. Ten
zuiden van Dasburg liggen de groeven
van mevr. Barbara Glover. Ze wil ze op
nieuw verpachten en heeft me verzocht ze
eens te bekijken. Het komt me zeer ge
legen, dat je er bij bent vier oogen zien
meer dan twee. Tot ziens
Graaf Kiinter haastte zich naar zijn
plaats in het orkest. Dora stond reeds
derdeelen, waardoor vele werken niet
gereed gemaakt en afgeleverd konden
worden. De Regeering en N.O.T. ver
leenden in dezen krachiigen steun.
De scheepvaart ondervond groote
moelelijkheden door de onveiligheid
op zee.
De Maatschappij „Zeeland" liet haar
nachtdienst vervallen en oefende den
dagdienst uit met haar dubbelschroef
stoombooten, echter vervoerden die
schepen uitsluitend passagiers en de
posthet goederen-vervoer werd ge
heel opgeheven om alle moeilpheden
omtrent het vervoer van contrabande
te ontgaan.
Tengevolge van déze maatregelen
werd een groot deel van het personeel
der Maatschappij overbodig, maar de
Maatschappij slaagde er in vom dat
overbodige personeel eiders werk te
vinden.
Ais een bewijs dat de „Zeeland"
nog steeds het vertrouwen der bui-
tenlandsche Regeeringen genoot, mag
wei worden opgemerkt dat behalve
het internationaal postvervoer, ook
maandelps uitwisseling plaats had
van Duitsche en Engelsche gewonden
en burgers geïnterneerden. Bij het
vervoer van de booten naar den trein
en omgekeerd werd steeds krachtda
dige hulp verleend door de Afdeeling
Viisslngen van het Nederlandsche
Roode Kruis, waarbij ijs niet onbelang
rijke mate diensten werden bewezen
door de transportcolonne van de
bier ter stede bestaande vereeniging
Eerste Hulp bij ongelukken.
De oorlog otfende voorts een zeer
ongunstiger; invloed op het bezoek
van schepen aan onze havens, immers
buiten de kolenschepen vosr de Vlls-
singsche Gasfabriek, waarvan er een
met suiker voor Londen werd gechar
terd, en een schip voor de Electro
Tinfabriek, kwamen er geen handels
schepen op de haven.
In het visscherij-bedrijf werd met
afwisselend geluk gewerkt. De aan
gevoerde visch kon tegen zeer hooge
prijzen worden verkocht.
De garnalen leverder. echter verlies
opdewijl de Maatschappij „Zeeland"
geen voedingsmiddelen vervoerde,
moesten de garnalen over Rotterdam
naar Engeland worden vervoerd, ver
traging in het vervoer maakte dat ze
dikwijls werden afgekeurd te Rotter
dam of in Engeiand.
Een gedeelte van de garnalenvangst
werd tegen lage prijzen aan de gar-
nalenpelierij te Arnemuiden verkocht.
Tengevolge van de mobilisatie
moesten de meeste schepen met een
incomplete bemanning varen, enkele
schepen moesten zelfs uit de vaart
worden genomen.
De groo'.e marinevloot die in Vlls
singen verbleef, maakte het verkeer in
de buitenhaven bijzonder moeilijk,
weer ttrsschen de sopranen op het podium,
dat geheel met zangers en zangeressen
was gevuld.
Drie kwartier later bevond Werner zich
in zijn werkkamer. De laatste wagen van
de electrische tram had hem voor de deur
afgezet en Werner had zich ter ruste kun
nen begeven, wanneer hem dit slechts mo
gelijk geweest was.
Het was reeds na middernacht, toen
hij nog altijd in zijn werkkamer op en neer
liep en eerst om één uur ging hij naar bed,
zonder evenwel direct te kunnen inslapen.
De storm, die in hem woedde, allerlei te
genstrijdige gevoelens, die in hem woel
den, lieten hem eerst tot rust komen, toen
de dag begon aan te breken.
VIJFDE HOOFDSTUK.
Den volgenden morgen zat Werner op
zijn bureau en rekende
„4 maal 3 is 9 en 5 is 13".
Vlug gleed het potlood over het papier,
het eene gétal na het andere werd neerge
schreven, maar de uitkomst was foutief,
dat kon Werner op het eerste gezicht wel
zien. Hij begon nog eens van voren af aan
te rekenen en vond fout op fout. Het was
hem, als had hij den vorigen avond de
kunst van rekenen totaal verleerd. Zoo
onbeholpen had hij zelfs op de schoolban-
banken niet gerekend.
Hij legde het potlood naast zich neer
en ging aan het venster staan. Hij zag
het bedrijvige gedoe op het terrein van
waaronder vooral leed de Provinciale
Stoombootdienst.
Gedurende den tijd van den eorlog
zullen er zeer zeker een groot aantal
marinevaartuigen in de Vlissingsche
haven moeten verblijven en bet ls
niet onwaarschijnlijk dat dit ook na
het einde van dezen oorlog het geval
zal zijnin verband daarmede zou
het zeer gewenscht zijn dat spetdig
worde overgegaan tot eene belang
rijke uitbreiding van de buitenhaven,
waardoor grootere en kleine marine-
vaartuigen daarin een rustige en vei
lige ligplaats kunnen vinden.
Dringend wordt bovendien de be
hoefte gevoeld aan den bouw van een
groote schutsluis, waardoor schepen
van groote afmeting van de werf der
maatschappij „de Schelde" uit de
binnenhaven kunnen worden gebracht
en waardoor omgekeerd groote sche
pen op de haven kunnen komenin
verband met dit laatste zij er op ge
wezen dat de tankschepen die de olie
zuilen moeten aanvoeren voor de
nieuw gebouwde Asphaltfabriek bijna
zonder uitzondering zulke groote af
metingen hebben, dat zij niet dóór de
bestaande sluis kunnen worden ge
schut.
De industrie begint zich langza
merhand op Walcheren te ontwikke
len en het zou zeer te betreuren zijn,
wanneer de toestand van de haven,
of de te kleine Ingang naar de haven,
die ontwikkeling zouden beletten.
In de bouwvakken was weinig ver
tier omdat men zoo dicht bij het oor-
iogstooneel, weinig vertrouwen in de
toekomst heef', en omdat de prijzen
van bouwmateriaal zoo abnormaal
hoog waren.
Particulieren lieten dan ook weinig
of niets bouwen ondanks het gebrek
aan weningen.
Gelukkig konden een aantal tim
merlieden en schilders werk vinden
bij den bouw van 84 arbeiders-wo
ningen die door de vereeniging tot
verbetering der volkshuisvesting wer
den opgericht in de nabij gelegen
gemeente Oost- en West Souburg.
Fabrieken en Trafieken.
De gasfabriek, beboerende aan de
Imperial Continental Gas association
te Londen, deelt bet volgende mede
Het buizennet werd belangrijk ver
groot door het leggen van een 15 cM.
buis van Arnemuiden oyer Kievers-
kerke naar Veere met een 20 cM. zin
ker door het kanaal van Walcheren
nabij Veeie. Vooits werden tal van
buisleidingen gelegd in Domburg en
Gostkapelie ter aarssluiiifg van West-
hove, Duinbeek en andere landhuizen.
Het gasverbruik nam wederom be-
langtijk toe, grootendeels tengevolge
van het algemeen gebruik van gas in
de keuken. De gratis lessen in keken
het werk. Hij zag locomotieven met leege
en volle wagens heen en weer rijden. Maar
wat hij eigenlijk zag, drong niet tot hem
door. In hem was iets, dat hij tot dusverre
niet gekend had een onrust, een onze
kerheid en onbestendigheid, een gevoel
van bevrediging, dat hem tegelijktijdig
angst aanjoeg.
Was het dan werkelijk mogelijk, dat cen
oogenblik van samenzijn met een vrouw,
een blik uit stralende vrouwenoogen in het
binnenste van een man zulk een verande
ring konden teweegbrengen
Was er plotseling.in hem iets ontwaakt,
een gevoel, een hartstocht, waarvan hij
tot dusverre niets, hoegenaamd niets had
geweten, en was in iederen man de mo
gelijkheid voorhanden, dat plotseling zulk
een gevoel levendig werd, zoodat het ge-
heele denken en gevoelen werd be-
heerscht
Had hij tot heden als een blinde tegen
over de wereld, voornamelijk tegenover
de vrouwen gestaan, had tot dusverre een
leemte in zijn gevoelens bestaan, een de
fect in zijn gemoed
Een dwaas was hij, een groote dwaas
Hoe nauwkeurig trad hij in de voet
stappen van zijn voorganger Ja, zoo
moest hij maar doen Eerst op zijn mees
teres verliefd worden, dan zijn gevoelens
verraden, om in haar oogen binnen korten
tijd lastig en onsympathiek te .wor
den, met het gevolg, dat hij ten slotte met
smaad en schande werd weggejaagd
bakken en stereliseeren werden druk
bezocht.
Door de gasfabriek te Vlissingen
worden nu de volgende plaatsen vati
gas voorzienVllssingen, Oost- en
West-Souburg, Ritlhem, Arnemuiden,
Klevenkerke, Nieuw- en St. Joosland,
St. Laurens, Serooskerke, Gapinge,
Veere, Oostkapeile en Domburg.
De oorlog deed ook op het gas
bedrijf zijn invloed gelden.
De aanvoer van kolen was zeer
onzeker, zoodat het van belang bleek
de voorraad zoo hoog mogelijk op
te voeren eike beschikbare plaats
op de Gasfabriek werd daarom voor
het opslaan van kolen gebruik'.
De prijzen der keien stegen snel en
hier en daar werden fancyprijzen be
taald.
Teneinde een behoorlijke verdee
ling van de voor Nederland beschik
bare hoeveelheid kolen te verkrijgen,
werd een commissie benoemd uit het
koninkiijk nationaal steuncomiié, on
der voorzitterschap van prof. de Vooys
om deze zaak te regelen.
Deze commissie slaagde er inder
daad in om de gasfabrieken van de
noodige kolen te voorzien tegen een
uniformen prijs.
Ook de prijzen van buizen, pijpen,
Strings, lood en tin stegen snel.
De kostprijs van het gas werd ab
normaal hoog, terwijl de verkoopprijs
van het gas een zeer geringe verhos-
ging onderging.
Tengevolge van het buiter, bedrflf
zijn van de koolteerfabriek te Sel-
zate, kon de teer niet worden wegge-
gevoerd en moesten maatregelen ge
nomen werden om een groot quantum
teer te bewaren,
Wel was de prijs van coke en am
moniak belangrijk gerezen, maar deze
factoren waren niet voldoende om de
rekening goed te maken.
De oorlog levert inderdaad groote
bezwaren voor de gasfabrieken op.
De electrische centrale van de
Tramweg-Maatschappij Vlissingen
Middelburg, leverde elec rische stroom
voor verlichting en industrieel gebruik
krachtens de haar door de gemeente
verleende concessie.
Stroomlevering heeft ook plaats aan
de gemeente Middelburg.
Het aantal lichtaar.sluitingen is ge
durende 1915 met 94 pet. gestegen,
dat der krachtaansluitingen mei 35 pet.
De aansluitingswaarde der instal
laties steeg van 421 op 526 K. W.
Het getal aangesloten motoren be
draagt 75.
De Vlissingsche stoom-schoenfa
briek van de heeren gebr. A. en J.
Klfjkerg, deelde mede, dat het jaar
voor deze industrie niet onvoordeelig
is geweest.
Lag bij den aanvang van den oor-
leg alles stil, a' spoedig konden,
Het lot van zijn voorganger was hem
duidelijk, hij begreep, dat deze zich even
als hij had laten inpakken, door de betoo-
vering, die van Dora Buchwald uitging.
En hij haatte dien man, dien hij nimmer
had gekend, omdat hij gewaagd had zijn
oogen tot haar op te heffen en haar lastig
te vallen met zijn gevoelens.
Een brutale, vrijpostige vlegel
Deze gedachten, zij moesten en zouden
voorbijdreven. Was hij niet een man, die
zich kon beheerschen, zou hij niet in staat
zyn om deze dwaze hartstocht te beteu
gelen tenminste totdat hij in veiligheid
was En hij wilde zichzelf in veiligheid
brengen. Hij kon niet hier bljjven, hij
moest weg. Hij wenschte, dat het jaar
reeds om was. Was hij niet een man met
energie, met een onwrikbaren wil, die tot
dusver alles had wat hij wilde en hier
zou hij zwak, laf en afhankelijk van de
dwaaste gevoelens zijn
Werner-ging eenige malen de kamer op
en neer en trad aan het tegenoverliggende
venster.
Een equipage kwam het plein oprijden
en toen ze naderbij kwam, herkende Wer
ner het rijtuig van geheimraad Kersten.
„Wat moet hij zoo vroeg hier doen
vroeg hij zich af. Hij zette zich aan zijn
schrijftafel en deed, alsof hij jjverig bezig
was.
(Wordt vervolgd).
