VRIJDAG
31 DECEMBER
No. 308
1915
ptfirn» F. VAN SE VELDE Ir., Kleine M 58, Vlissingen. leleioon luiere. IS
Vsrschijnt digilijks, oilgszosdsrd op Zondig ie algssssss srbnds Chrlstslijli iiuiiips
Het jaar 1915.
FEUILLETON
Buiten de beschaafde
Wereld.
Brieven uit de Hofstad
VUSS1NGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk f 1.50. Voor Beigiï 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummert 3 cent
ADVER f ENTIEPRjJSVan 1—4 regels 0.4S voor iedere regel meer 1® eesj
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend, Bg abonnement apeciaie prg»
Reclames 2® ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per regel
De abonnés, in't bezit eener ft gulden bij levens-Wf* ft gulden bij dood ftft ftgulden bij verlies^ gulden bij verlies J Ajrt gulden bij verlies ijf* l^guJden bil verlies
polis, zijn GRATIS verze- S\ |g II lange ongeschikt- I door <|g|| van een hand, g van 1|||| vaneen Hfe van eiker,
kerd tegen ongelukken voor: U O O heid tot werken een ongeluk t/UU voet of oog JLVv een duim U A.® wijsvinger anderen viopr.
Stwa ullkeerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongelofe bekomen op trein, boot ol trim. De oltkeerlng wordt gewaarborgd door de „Het), Alg, Varaok. Bank" ta Sehltdeat
Wegens Nieuw
jaarsdag zal de
VLISSINGSCHE COURANT
Zaterdag NIET verschijnen.
Alles in het menschelijk leven is
betrekkelijk, nietwaar Er is geen
groot of kleiner, machtig en belang
rijk, maar er is grooter of kleiner,
machtiger en belangrijker. Wat er is
en gebeurt in ons leven, zien wij
altijd in vergelijking met al het andere,
dat er is en gebeurt of gebeurd is
en het belang en de waarde van din
gen en gebeurtenissen meten we on
willekeurig naar de verhouding, waar
in ze tot andere dingen en ander
gebeuren staan, in de eerste plaats
naar'hun verhouding tot wat onmid
dellijk om ons is en naar het gebeu
ren, dat we pas beleefden. Dit maakt,
dat een kerktoren klein lijkt tusschen
bergreuzen en dat ook het meest
grootsche iets van zijn geweldig ka
rakter schijnt te verliezen in een om
geving en een tijd van grootsch ge
beuren. Het maakt dus ook dat wij
ons van het grootsche en geweldige
niet meer de juiste voorstelling kun
nen maken, dat we ook daarin min
of meer gewoon waren, en de juiste
maatstaf ter bepaling van het meest
grootsche en geweldige wereldgebeu
ren ons ontglipt, wanneer we zelf te
midden van die geweldige gebeurte
nissen, die zich om ons heen herha
len, leven.
Toen even na het midden van het
vorig jaar dè verschrikkelijke oorlog
uitbrak, die ons werelddeel verscheurt
erf met algeheele verwoesting bedreigt
was het, of we het ongelooflijke ge
beuren zagen. Wij begrepen, dat we
een tijd beleven gingen van zoo groot
sche en overweldigende beteekenis
dat hij in de wereldgeschiedenis nau
welijks zijns gelijke heeft.
Nu weten we dat alles ook nog.
Maar we voelen het niet zoo meer.
We zien nauwelijks nog de vreese-
lijke schaduw, die over ons leven
valt, omdat we aan het schaduwlicht
gewoon zijn geraakt. De geweldigheid
der gebeurtenissen is voor ons gezicht
tot meer dagelijksche afmetingen in
gekrompen. En wij moeten ons op
zettelijk en met nadruk van het be
wustzijn doordringen, dat we in on
gewone verhoudingen leven, om weer
duidelijk en klaar de geweldige
door J. L-.
82.) —o— (NaJrMt Temden.)
Het was een grootsch schouwspel
de rivier, die daar zwart voortstroomde
tusschen haar kristallen hooge muren
verder de groene wouden, die zich
uitstrekten op de hellingen en de
witte wolkjes van den zomerhemel
schenen aan te raken en over dit al
les goot de warme zon haar stralen
uit. Een grootsch tafreel, maar Cor
liss' gedachten gingen naar zijn moe
der en haar geregeld terugkeerende
tea's, de zachte karpetten, de nette
diensimeisjes van Nieuw-Engeland, de
kanarievogels zingende in de groote,
open ramen, en zij vroeg zich af, of
zij hiervan iets kon begrijpen, van
dat meisje daar achter hem. En toen
hij het geregelde op en neer, op en
neer van haar pagaai voelde, kwamen
de vrouwen van moeder's theepar
tijen tot hem terug; éen voor éen
grootschheid en belangrijkheid van
het leven dezer beide laatste jaren te
doorvoelen.
Elke tijd, ieder jaar ook borduurt
voort aan het groote stramien van de
geschiedenis der menschheid, en wij
weten niet altijd, welke steken en
welke draden bezig zijn een nieuwe
figuur te scheppen. Maar nu weten
we het wel. En we moeten er ons
goed van doordringen, dat onze tijd
niet éen nieuwe figuur, maar een ge
heel nieuw plan, een nieuwe con
stellatie van figuren maakt en dat zijn
werk waarschijnlijk het uitgangspunt
zal worden van een nieuwen arbeid,
die in andere richting voert en tot
geheel nieuwe dessins leidt.
Voor vele jaren, voor eeuwen wel
licht, zullen door dezen oorlog de
politieke machtsverhoudingen van de
staten in en buiten Europa bepaald
worden. We krijgen, al mag de mo
gelijkheid van slechts geringe grens
wijzigingen niet uitgesloten zijn, een
nieuwe wereldkaart, waarvan we den
vorm nog slechts vermoeden kunnen.
Maar ook op de komende maat
schappelijke én oeconomische ver
houdingen der wereld zal deze oorlog
een geweldigen invloed doen gelden.
Het verlies van tallooze waarden,
zoowel door rechtstreeksche verwoes
ting als door het offeren van de vele
milliarden der oorlogsleeningen aan
het oorlogswerk, die nu wel werk
verschaffen, maar toch voor de wel
vaart en de productie te loor gaan,
en daarnaast het grootendeels stop
zetten van de gewone productie, moe
ten een algemeene verarming tenge
volge hebben. Die verarming zal voor-
ai de oorlogvoerende landen treffen.
Maar de neutralen, zoo die ook al
ten deele hiervan profijt zullen trek
ken, zijn in Europa te gering in aantal
en macht om dit gevaar voor Europa
te keeren. En vooral buiten-Europee-
sche samenlevingen zullen daarom
ten koste van het oude Europa het
voordeel genieten. Zien we niet nu al
tijdens den oorlog de Vereenigde Sta
ten van Noord-Amerika een geheel
andere positie gaan innemen op de
goederen- en geldmarkt der wereld
Van debiteuren zijn ze de geldschie
ters van Europa geworden.
Maar ook andere neutrale landen,
ook
NEDERLAND
ondervindt dezen invloed die in som
mige opzichten hun positie hebben
gewijzigd. Meer dan ooit sinds de
laatste eeuwen is Amsterdam weer een
geldmarkt van allereerste beteekenis.
Het is een van de voordeelen, die
tegenover de talrijke nadeelen staan,
welke wij als allen rechtstreeks van
dezen oorlog ondervinden. Er zijn er
meer. Door velen wordt ongetwijfeld
tengevolge van de gewijzigde zaken-
verhoudingen grof geld verdiend, en
Het hij haar langs zich heengaan
bleeke, schitterende wezentjes, dacht
hij, caricaluren van het soorl, dat de
wereld nieuwe, krachtige wezens
moest schenken, niet zooals dit kind
van het Noorden.
„Bijou" ontweek een drijvende Ijs
schots, schoot in een pas gevormde
opening en kwam zoo in open water,
terwijl de ijsmuur achter zich weer
krakend sloot. Tommy kreunde van
angst.
„Qoed gedaan 1" zoo moedigde
Corliss haar aan.
„Juist iets voor een vrouw zei
Tommy. „Waarojn kon zij niet wat
wachten
Frona hoorde zijn woorden en
lachte uitdagend. Vance wierp over
zijn schouder een blik op haar en
haar glimlach betooverde hem. Haar
kap gleed haar van het hoofd en haar
loshangend haar schitterend in de
zonneschijn, omgai haar gelaat als
een stralenkrans.
„Wat zou ik graag zingen, als ik
mijn adem niet moest sparen. Bij
voorbeeld het „Lied van het zwaard,"
of iets anders opwekkends."
„Of," antwoordde Corliss: „Mijn
na den oorlog zullen wij waarschijn
lijk in velerlei opzicht in een gun
stige positie staan tegenover de lan
den die door deelname aan den oor
log verwoest of verarmd zijn. Maar
voor het oogenbljk overheerschen
toch de nadeelen en gevoelt de groote
meerderheid van ons volk den druk-
kenden last van den oorlog.
Al heeft na den eersten schok in
Augustus 1914 de handel zich eeni-
germate hersteld en nieuwe wegen
gezocht, de oeconomische toestand
blijft toch gedrukt. Door den dwang
van de Entente-mogendheden, speci
aal van Engeland, ondervindt onze
overzeesche handel groote moeilijk
heden en worden wij zelfs in het han
deldrijven met onze eigen koloniën
belemmerd. Alleen de stichting der
Nederlandsche Overzee Trust, die als
algemeen invoerkantoor onder Enge-
land's controle dienst doet, heeft de
behoorlijke bevoorrading van ons land
mogelijk gemaakt. Maar niettemin zijn
tengevolge van den bemoeilijkten toe
voer, de hoogere vrachtprijzen, de
prijsstijging in het buitenland en den
uitvoer vooral naar Duitschland,
de prijzen van vrijwel alle levens-
en genotmiddelen zoo buitengewoon
gestegen, dat iedereen, maar de klei
ne man het meest, er den druk van
ondervindt.Teneinde dien druk zooveel
mogelijk te verlichten, vaardigde de
regeering uitvoerverboden uit, die
weer een uitgebreiden smokkelhandel
in het leven riepen, stelde maximum
prijzen vast en verschillende artikelen
van regeeringswege tegen matigen
prijs verkrijgbaar, wjaarvSn vooral het
regeeringsbrood a^emeen gezocht
werd.
Door de Duitsche verklaring, dat
de Enge'.sche wateren met inbegrip
van het Kanaal van 18 Februari af
als oorlogsgebied warer. te beschou
wen,werden onze zeehandel en scheep
vaart nog meer bemoeilijkt,iets watten-
gevolge van de Engelsche verklaring
omtrent het mijnengebied nog erger
werd.
Verschillende geregelde lijnen staak
ten dientengevolge tijdelijk hun dien
sten. De aanhouding van schepen
nam toe en een onzer schepen, de
„Katwijk," werd door een Duitsche
duikboot getorpedeerd, waarvoor ech
ter de Duitsche regeering veront
schuldigingen en vergoeding aanbood.
Maar ook rechtstreeks leden onze
rijksfinanciën door de ontzaglijke oor
logskosten, niet het minst tengevolge
van de voortdurende mobilisatie, die
door de aanname van het ontwerp
tot het langer in dienst houden van
landweer- en militieplichtigen besten
digd werd. Nieuwe oorlogscredieten
moesten worden aangevraagd, in het
begin van dit jaar reeds een van 30
millioen. En om al deze kosten te
bestrijden werd een binnenlandsche
was de vrouw die ik vond", neuriede
hij veelbetaekenend.
Haar pagaai schoot aan de andere
zijde, diep het water in om een
scherpe Ijsschots te ontkomen en zij
scheen hem niet te hooren, of deed,
of ze hem niet hoorde. „Ik zou zoo
altijd kunnen voortgaan."
„Ik ook," stemde Corliss warm toe.
Maar van zijn teederen toon wilde
zij geen notitie nemen en zei, „Vance,
weet je wel, dat ik blij ben, dat we
vrienden zijn
„Het is mijn schuld niet, dat we
niet meer zijn."
„Pas op, mijnheer, let op je werk",
zoo berispte zij hem en zwijgend ging
hij aan het werk.
„Bijou" liep met een hoek van vijf
en veertig graden tegen den stroom in
en zoo was haar eigenlijke gang recht
hoekig met de rivier. Op deze ma
nier zou zij aan den Westelijken
oever aankomen precies tegenover het
punt van uitgang en daar kon zij in
de zwakkere strooming zich hooger
op werken. Maar nog wel een mijl
bochtig strand en dan nog een hon
derd meter steile rotsen, zich verhef
fend uit de snel stroomende rivier,
oorlogsleening uitgegeven van 275
millioen, waarop van 2 tot li Januari
voor bijna 410 millioen werd inge
schreven.
Behalve op onze geldmiddelen
oefende de oorlog ook op onze wet
geving en ons buitenlandsch beleid
rechtstreekschen invloed.Teneinde met
het oog op komende vredesonder
handelingen in officiëele aanraking te
komen met den Paus, die daarbij on
getwijfeld een rol zal kunnen spelen,
werd een tijdelijk gezantschap bij het
Vaticaan gevestigd, waarvoor dr. No-
lens te Rome de onderhandelingen
voerde. De eerste gezant, mr. Regout,
stierf betrekkelijk spoedig en werd
opgevolgd door jhr. Van Nispen tot
Sevenaer.
In de wetgeving toonde zich de
invloed van den oorlog in het ont-
werp-oorlogszeeongevallenwet, het
ontwerp tot uitbreiding van den land
storm enz. Ook het toestaan van den
eersten termijn voor aanbouw van 2
kruisers en 2 duikbooten voor Indië
door de Tweede Kamer, staat waar
schijnlijk met den oorlog zij het
slechts in zijdelingsch verband.
Een andere Indische aangelegen
heid, de plaatsing van een Indische
leening van 62% millioen, stond
daarentegen geheel buiten den oor
log. Hoe zij in de Tweede Kamer tot
een interpellatie betreffende het
bankiersconsortium, dat voor 95% He
leening genomen had en haar voor
97% aan het publiek overdeed, aan
leiding gaf, ligt nog versch in de
herinnering. Maar van nog recenteren
datum is de benoeming van een nieu
wen gouverneur-generaal, mr. J. P
Graaf van Limburg Stirum, die den
heer Idenburg te Buitenzorg gaat ver
vangen.
Dat onze wetgevende macht dit
jaar ondanks den oorlog toch haar
gewone werk weer opvatte, blijkt uit
tal van tot stand gekomen wetten,
zoo die betreffende de voorwaarde
lijke veroordeeling, die betreffende
de oneerlijke concurrentie, het aan
hangig maken van de voorstellen tot
grondwetsherziening, die o.a. alge
meen kiesrecht en vrouwenkiesrecht
bedoelen in te voeren, de aangekon
digde belastinghervorming van mi
nister Treub, de behandeling van het
ontwerp tot regeling van het eeds-
vraagstuk, door de Eerste Kamer ver
worpen, enz.
Maar in hoofdzaak bleef toch het
gansche jaar door ook onze aandacht
bij den oorlog bepaald en allerlei
gebeurtenissen zorgden er voor, dat
die aandacht telkens opnieuw ver
levendigd werd. Zoo gebeurde dit
door het Internationaal Vrouwencon
gres ter bevordering van de vredes-
gedachte, van 28 April tot 1 Mei in
den Haag gehouden, door het vervoer
van zwaargewonde krijgsgevangenen,
lag nog tusschen hen en den man
die gered moest worden.
„Nu kalm aan," ried Corliss, toen
zij in een draaikolk kwamen en terug
gedreven werden onder den grooten
muur van randljs.
„Wie zou denken, dat het midden
Mei was Zij keek op naar de kris
kras opeengestapelde ijsscholsen.
„Schijnt het jou werkelijkheid,Vance?"
Hij schudde het hoofd.
„Mij ook niet. Ik weet, dat ik,
Frona, hier ben in een Peterborough
kano met twee mannen pagaaiende
al wat ik kanhet jaar onzes Heeren
1898, Alaska, Yuicon -rivier, dit is
water, dat is Ijs; mijn armen zijn
vermoeid, mijn hart klopt of het bar
sten zal, en het zweet gudst me van
het voorhoofd en toch schijnt het
alles een droom. Denk eens aan Een
jaar geleden was ik in Parijs Zij
haalde diep adem, en keek over het
water naar den verren oever, waar
de tent van Jacob Welse als een
sneeuwwitte zakdoek lag uitgespreid
tegen het diepe groen van het woud.
„Ik geloof niet, dat er zulk een plaats
is," voegde zij er bij. „Er is geen
Parijs."
die Engeland en Duitschland elkaar
wederkeerig uitleverden door ons land,
door een plotselinge arrestatie van
den hoofdredacteur van de Telegraaf,
die de onzijdigheid van ons land in
gevaar zou brengen en door zooveel
anders nog. Overal en altijd voelden
wij het. Het blijft
DE EUROPEESCHE
OORLOG
die onze aandacht en ons leven be-
heerscht. En wij vragen ons af, hoe
lang dit-nog zal voortduren.
Want ook dit afgeloopen jaar heeft
geen beslissende resultaten gebracht,
waardoor we het einde als nabij kun
nen zien. De beide centrale mogend
heden, thans versterkt ook met Bul
garije, dat naast zijn ouden vijand
Turkije optrekt, bleven overal in het
voordeel, maar zij wisten hun vijanden
geen slagen toe te brengen, die dezen
tot vrede noodzaken. Toch onder
ging onder den invloed van de ge
beurtenissen van dit jaar het beeld
van den oorlog een aanmerkelijke
verandering. Al meer en meer, en
vooral na de nederlagen, die Rusland
vleugellam sloegen, toonde de oor
log zijn karakter van strijd tusschen
Engeland en Duitschland om de we
reldmacht en wereldmarkt, waardoor
zijn karakter als wereldoorlog nog
duidelijker aan het licht trad.
Het waren vooral de wijze van
strijdvoeren der Entente-mogend
heden, die in den economischen
oorlog door middel van Duitsch-
land's blokkade hun voornaamste
kracht van aanval concentreerden
en hun groote hoop op overwinning
bevestigd zagen en de jongste gebeur
tenissen op den Balkan, die Duitsch
land en zijn bondgenooten den weg
naar het Britsche wereldrijk openden,
welke het wereldkarakter van dezen
strijd als een strijd om de heerschappij
in zijn titanische geweldigheid open
baarden.
En in verband daarmee schijnen
de overige oorlogsgebeurtenissen van
welken invloed overigens ook, van
meer ondergeschikte beteekenis, van
minder weidsche strekking althans.
1
Nieuwjaar. - Mr. van Geuns.
Een historisch punt.
Lust het u een blik terug te slaan
op het afgeloopen jaar Immers neen.
Wij kunnen en mogen slechts hun
keren naar het uur waarop wederom
de vrede op aarde zal heerschen, een
terugblik kan ons slechts doen hui
veren. Zeventien maanden lang woedt
de oorlog om ons heen, en al bleven
wij nog gespaard voor de verschrik
kingen van deze vreeselijkste aller
oorlogen, toch wordt het geheele le
ven in ons land door dien sfeer van
„En ik was twaalf maanden geleden
in Londen," zei Corliss peinzend.
„Maar het is, of ik ben wedergeboren.
Londen Er is nu geen Londen. Het
is onmogelijk, Hoe zouden et zoo
veel menschen in de wereld kunnen
zijn Dit is de wereld en wij weten,
dat er zeer weinig menschen in zijn,
anders kon er niet zooveel ijs en zee
en hemel zijn. Tommy, hier, weetik,
dat met zeer veel voorliefde denkt aan
een plaats, die hij Toronto noemt.
Hij vergist zich. Die plaats bestaat
alleen in zijn gedachten een her
innering aan een vroeger leven, dat
hij kende. Natuuilijk, denkt hij dit niet.
Dit spreekt vanzelfwant btj is geen
filosoof, of maakt zich niet druk.
„Let op, wil je 1" fluisterde Tommy
woedend. „Jullie gebabbel zal die
ijsmassa op onze hoofden doen neer
storten."
Het leven is kort in het land van
het Noorden, en het ongeluk volgt
gewoonlijk de voorspelling ervan op
de hielen.
(Wordt vervolgd.)