VRIJDAG 31 DECEMBER No. 308 1915 ptfirn» F. VAN SE VELDE Ir., Kleine M 58, Vlissingen. leleioon luiere. IS Vsrschijnt digilijks, oilgszosdsrd op Zondig ie algssssss srbnds Chrlstslijli iiuiiips Het jaar 1915. FEUILLETON Buiten de beschaafde Wereld. Brieven uit de Hofstad VUSS1NGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30 per drie maanden. Franco door het geheele rijk f 1.50. Voor Beigiï 2.20 Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummert 3 cent ADVER f ENTIEPRjJSVan 1—4 regels 0.4S voor iedere regel meer 1® eesj Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend, Bg abonnement apeciaie prg» Reclames 2® ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per regel De abonnés, in't bezit eener ft gulden bij levens-Wf* ft gulden bij dood ftft ftgulden bij verlies^ gulden bij verlies J Ajrt gulden bij verlies ijf* l^guJden bil verlies polis, zijn GRATIS verze- S\ |g II lange ongeschikt- I door <|g|| van een hand, g van 1|||| vaneen Hfe van eiker, kerd tegen ongelukken voor: U O O heid tot werken een ongeluk t/UU voet of oog JLVv een duim U A.® wijsvinger anderen viopr. Stwa ullkeerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongelofe bekomen op trein, boot ol trim. De oltkeerlng wordt gewaarborgd door de „Het), Alg, Varaok. Bank" ta Sehltdeat Wegens Nieuw jaarsdag zal de VLISSINGSCHE COURANT Zaterdag NIET verschijnen. Alles in het menschelijk leven is betrekkelijk, nietwaar Er is geen groot of kleiner, machtig en belang rijk, maar er is grooter of kleiner, machtiger en belangrijker. Wat er is en gebeurt in ons leven, zien wij altijd in vergelijking met al het andere, dat er is en gebeurt of gebeurd is en het belang en de waarde van din gen en gebeurtenissen meten we on willekeurig naar de verhouding, waar in ze tot andere dingen en ander gebeuren staan, in de eerste plaats naar'hun verhouding tot wat onmid dellijk om ons is en naar het gebeu ren, dat we pas beleefden. Dit maakt, dat een kerktoren klein lijkt tusschen bergreuzen en dat ook het meest grootsche iets van zijn geweldig ka rakter schijnt te verliezen in een om geving en een tijd van grootsch ge beuren. Het maakt dus ook dat wij ons van het grootsche en geweldige niet meer de juiste voorstelling kun nen maken, dat we ook daarin min of meer gewoon waren, en de juiste maatstaf ter bepaling van het meest grootsche en geweldige wereldgebeu ren ons ontglipt, wanneer we zelf te midden van die geweldige gebeurte nissen, die zich om ons heen herha len, leven. Toen even na het midden van het vorig jaar dè verschrikkelijke oorlog uitbrak, die ons werelddeel verscheurt erf met algeheele verwoesting bedreigt was het, of we het ongelooflijke ge beuren zagen. Wij begrepen, dat we een tijd beleven gingen van zoo groot sche en overweldigende beteekenis dat hij in de wereldgeschiedenis nau welijks zijns gelijke heeft. Nu weten we dat alles ook nog. Maar we voelen het niet zoo meer. We zien nauwelijks nog de vreese- lijke schaduw, die over ons leven valt, omdat we aan het schaduwlicht gewoon zijn geraakt. De geweldigheid der gebeurtenissen is voor ons gezicht tot meer dagelijksche afmetingen in gekrompen. En wij moeten ons op zettelijk en met nadruk van het be wustzijn doordringen, dat we in on gewone verhoudingen leven, om weer duidelijk en klaar de geweldige door J. L-. 82.) —o— (NaJrMt Temden.) Het was een grootsch schouwspel de rivier, die daar zwart voortstroomde tusschen haar kristallen hooge muren verder de groene wouden, die zich uitstrekten op de hellingen en de witte wolkjes van den zomerhemel schenen aan te raken en over dit al les goot de warme zon haar stralen uit. Een grootsch tafreel, maar Cor liss' gedachten gingen naar zijn moe der en haar geregeld terugkeerende tea's, de zachte karpetten, de nette diensimeisjes van Nieuw-Engeland, de kanarievogels zingende in de groote, open ramen, en zij vroeg zich af, of zij hiervan iets kon begrijpen, van dat meisje daar achter hem. En toen hij het geregelde op en neer, op en neer van haar pagaai voelde, kwamen de vrouwen van moeder's theepar tijen tot hem terug; éen voor éen grootschheid en belangrijkheid van het leven dezer beide laatste jaren te doorvoelen. Elke tijd, ieder jaar ook borduurt voort aan het groote stramien van de geschiedenis der menschheid, en wij weten niet altijd, welke steken en welke draden bezig zijn een nieuwe figuur te scheppen. Maar nu weten we het wel. En we moeten er ons goed van doordringen, dat onze tijd niet éen nieuwe figuur, maar een ge heel nieuw plan, een nieuwe con stellatie van figuren maakt en dat zijn werk waarschijnlijk het uitgangspunt zal worden van een nieuwen arbeid, die in andere richting voert en tot geheel nieuwe dessins leidt. Voor vele jaren, voor eeuwen wel licht, zullen door dezen oorlog de politieke machtsverhoudingen van de staten in en buiten Europa bepaald worden. We krijgen, al mag de mo gelijkheid van slechts geringe grens wijzigingen niet uitgesloten zijn, een nieuwe wereldkaart, waarvan we den vorm nog slechts vermoeden kunnen. Maar ook op de komende maat schappelijke én oeconomische ver houdingen der wereld zal deze oorlog een geweldigen invloed doen gelden. Het verlies van tallooze waarden, zoowel door rechtstreeksche verwoes ting als door het offeren van de vele milliarden der oorlogsleeningen aan het oorlogswerk, die nu wel werk verschaffen, maar toch voor de wel vaart en de productie te loor gaan, en daarnaast het grootendeels stop zetten van de gewone productie, moe ten een algemeene verarming tenge volge hebben. Die verarming zal voor- ai de oorlogvoerende landen treffen. Maar de neutralen, zoo die ook al ten deele hiervan profijt zullen trek ken, zijn in Europa te gering in aantal en macht om dit gevaar voor Europa te keeren. En vooral buiten-Europee- sche samenlevingen zullen daarom ten koste van het oude Europa het voordeel genieten. Zien we niet nu al tijdens den oorlog de Vereenigde Sta ten van Noord-Amerika een geheel andere positie gaan innemen op de goederen- en geldmarkt der wereld Van debiteuren zijn ze de geldschie ters van Europa geworden. Maar ook andere neutrale landen, ook NEDERLAND ondervindt dezen invloed die in som mige opzichten hun positie hebben gewijzigd. Meer dan ooit sinds de laatste eeuwen is Amsterdam weer een geldmarkt van allereerste beteekenis. Het is een van de voordeelen, die tegenover de talrijke nadeelen staan, welke wij als allen rechtstreeks van dezen oorlog ondervinden. Er zijn er meer. Door velen wordt ongetwijfeld tengevolge van de gewijzigde zaken- verhoudingen grof geld verdiend, en Het hij haar langs zich heengaan bleeke, schitterende wezentjes, dacht hij, caricaluren van het soorl, dat de wereld nieuwe, krachtige wezens moest schenken, niet zooals dit kind van het Noorden. „Bijou" ontweek een drijvende Ijs schots, schoot in een pas gevormde opening en kwam zoo in open water, terwijl de ijsmuur achter zich weer krakend sloot. Tommy kreunde van angst. „Qoed gedaan 1" zoo moedigde Corliss haar aan. „Juist iets voor een vrouw zei Tommy. „Waarojn kon zij niet wat wachten Frona hoorde zijn woorden en lachte uitdagend. Vance wierp over zijn schouder een blik op haar en haar glimlach betooverde hem. Haar kap gleed haar van het hoofd en haar loshangend haar schitterend in de zonneschijn, omgai haar gelaat als een stralenkrans. „Wat zou ik graag zingen, als ik mijn adem niet moest sparen. Bij voorbeeld het „Lied van het zwaard," of iets anders opwekkends." „Of," antwoordde Corliss: „Mijn na den oorlog zullen wij waarschijn lijk in velerlei opzicht in een gun stige positie staan tegenover de lan den die door deelname aan den oor log verwoest of verarmd zijn. Maar voor het oogenbljk overheerschen toch de nadeelen en gevoelt de groote meerderheid van ons volk den druk- kenden last van den oorlog. Al heeft na den eersten schok in Augustus 1914 de handel zich eeni- germate hersteld en nieuwe wegen gezocht, de oeconomische toestand blijft toch gedrukt. Door den dwang van de Entente-mogendheden, speci aal van Engeland, ondervindt onze overzeesche handel groote moeilijk heden en worden wij zelfs in het han deldrijven met onze eigen koloniën belemmerd. Alleen de stichting der Nederlandsche Overzee Trust, die als algemeen invoerkantoor onder Enge- land's controle dienst doet, heeft de behoorlijke bevoorrading van ons land mogelijk gemaakt. Maar niettemin zijn tengevolge van den bemoeilijkten toe voer, de hoogere vrachtprijzen, de prijsstijging in het buitenland en den uitvoer vooral naar Duitschland, de prijzen van vrijwel alle levens- en genotmiddelen zoo buitengewoon gestegen, dat iedereen, maar de klei ne man het meest, er den druk van ondervindt.Teneinde dien druk zooveel mogelijk te verlichten, vaardigde de regeering uitvoerverboden uit, die weer een uitgebreiden smokkelhandel in het leven riepen, stelde maximum prijzen vast en verschillende artikelen van regeeringswege tegen matigen prijs verkrijgbaar, wjaarvSn vooral het regeeringsbrood a^emeen gezocht werd. Door de Duitsche verklaring, dat de Enge'.sche wateren met inbegrip van het Kanaal van 18 Februari af als oorlogsgebied warer. te beschou wen,werden onze zeehandel en scheep vaart nog meer bemoeilijkt,iets watten- gevolge van de Engelsche verklaring omtrent het mijnengebied nog erger werd. Verschillende geregelde lijnen staak ten dientengevolge tijdelijk hun dien sten. De aanhouding van schepen nam toe en een onzer schepen, de „Katwijk," werd door een Duitsche duikboot getorpedeerd, waarvoor ech ter de Duitsche regeering veront schuldigingen en vergoeding aanbood. Maar ook rechtstreeks leden onze rijksfinanciën door de ontzaglijke oor logskosten, niet het minst tengevolge van de voortdurende mobilisatie, die door de aanname van het ontwerp tot het langer in dienst houden van landweer- en militieplichtigen besten digd werd. Nieuwe oorlogscredieten moesten worden aangevraagd, in het begin van dit jaar reeds een van 30 millioen. En om al deze kosten te bestrijden werd een binnenlandsche was de vrouw die ik vond", neuriede hij veelbetaekenend. Haar pagaai schoot aan de andere zijde, diep het water in om een scherpe Ijsschots te ontkomen en zij scheen hem niet te hooren, of deed, of ze hem niet hoorde. „Ik zou zoo altijd kunnen voortgaan." „Ik ook," stemde Corliss warm toe. Maar van zijn teederen toon wilde zij geen notitie nemen en zei, „Vance, weet je wel, dat ik blij ben, dat we vrienden zijn „Het is mijn schuld niet, dat we niet meer zijn." „Pas op, mijnheer, let op je werk", zoo berispte zij hem en zwijgend ging hij aan het werk. „Bijou" liep met een hoek van vijf en veertig graden tegen den stroom in en zoo was haar eigenlijke gang recht hoekig met de rivier. Op deze ma nier zou zij aan den Westelijken oever aankomen precies tegenover het punt van uitgang en daar kon zij in de zwakkere strooming zich hooger op werken. Maar nog wel een mijl bochtig strand en dan nog een hon derd meter steile rotsen, zich verhef fend uit de snel stroomende rivier, oorlogsleening uitgegeven van 275 millioen, waarop van 2 tot li Januari voor bijna 410 millioen werd inge schreven. Behalve op onze geldmiddelen oefende de oorlog ook op onze wet geving en ons buitenlandsch beleid rechtstreekschen invloed.Teneinde met het oog op komende vredesonder handelingen in officiëele aanraking te komen met den Paus, die daarbij on getwijfeld een rol zal kunnen spelen, werd een tijdelijk gezantschap bij het Vaticaan gevestigd, waarvoor dr. No- lens te Rome de onderhandelingen voerde. De eerste gezant, mr. Regout, stierf betrekkelijk spoedig en werd opgevolgd door jhr. Van Nispen tot Sevenaer. In de wetgeving toonde zich de invloed van den oorlog in het ont- werp-oorlogszeeongevallenwet, het ontwerp tot uitbreiding van den land storm enz. Ook het toestaan van den eersten termijn voor aanbouw van 2 kruisers en 2 duikbooten voor Indië door de Tweede Kamer, staat waar schijnlijk met den oorlog zij het slechts in zijdelingsch verband. Een andere Indische aangelegen heid, de plaatsing van een Indische leening van 62% millioen, stond daarentegen geheel buiten den oor log. Hoe zij in de Tweede Kamer tot een interpellatie betreffende het bankiersconsortium, dat voor 95% He leening genomen had en haar voor 97% aan het publiek overdeed, aan leiding gaf, ligt nog versch in de herinnering. Maar van nog recenteren datum is de benoeming van een nieu wen gouverneur-generaal, mr. J. P Graaf van Limburg Stirum, die den heer Idenburg te Buitenzorg gaat ver vangen. Dat onze wetgevende macht dit jaar ondanks den oorlog toch haar gewone werk weer opvatte, blijkt uit tal van tot stand gekomen wetten, zoo die betreffende de voorwaarde lijke veroordeeling, die betreffende de oneerlijke concurrentie, het aan hangig maken van de voorstellen tot grondwetsherziening, die o.a. alge meen kiesrecht en vrouwenkiesrecht bedoelen in te voeren, de aangekon digde belastinghervorming van mi nister Treub, de behandeling van het ontwerp tot regeling van het eeds- vraagstuk, door de Eerste Kamer ver worpen, enz. Maar in hoofdzaak bleef toch het gansche jaar door ook onze aandacht bij den oorlog bepaald en allerlei gebeurtenissen zorgden er voor, dat die aandacht telkens opnieuw ver levendigd werd. Zoo gebeurde dit door het Internationaal Vrouwencon gres ter bevordering van de vredes- gedachte, van 28 April tot 1 Mei in den Haag gehouden, door het vervoer van zwaargewonde krijgsgevangenen, lag nog tusschen hen en den man die gered moest worden. „Nu kalm aan," ried Corliss, toen zij in een draaikolk kwamen en terug gedreven werden onder den grooten muur van randljs. „Wie zou denken, dat het midden Mei was Zij keek op naar de kris kras opeengestapelde ijsscholsen. „Schijnt het jou werkelijkheid,Vance?" Hij schudde het hoofd. „Mij ook niet. Ik weet, dat ik, Frona, hier ben in een Peterborough kano met twee mannen pagaaiende al wat ik kanhet jaar onzes Heeren 1898, Alaska, Yuicon -rivier, dit is water, dat is Ijs; mijn armen zijn vermoeid, mijn hart klopt of het bar sten zal, en het zweet gudst me van het voorhoofd en toch schijnt het alles een droom. Denk eens aan Een jaar geleden was ik in Parijs Zij haalde diep adem, en keek over het water naar den verren oever, waar de tent van Jacob Welse als een sneeuwwitte zakdoek lag uitgespreid tegen het diepe groen van het woud. „Ik geloof niet, dat er zulk een plaats is," voegde zij er bij. „Er is geen Parijs." die Engeland en Duitschland elkaar wederkeerig uitleverden door ons land, door een plotselinge arrestatie van den hoofdredacteur van de Telegraaf, die de onzijdigheid van ons land in gevaar zou brengen en door zooveel anders nog. Overal en altijd voelden wij het. Het blijft DE EUROPEESCHE OORLOG die onze aandacht en ons leven be- heerscht. En wij vragen ons af, hoe lang dit-nog zal voortduren. Want ook dit afgeloopen jaar heeft geen beslissende resultaten gebracht, waardoor we het einde als nabij kun nen zien. De beide centrale mogend heden, thans versterkt ook met Bul garije, dat naast zijn ouden vijand Turkije optrekt, bleven overal in het voordeel, maar zij wisten hun vijanden geen slagen toe te brengen, die dezen tot vrede noodzaken. Toch onder ging onder den invloed van de ge beurtenissen van dit jaar het beeld van den oorlog een aanmerkelijke verandering. Al meer en meer, en vooral na de nederlagen, die Rusland vleugellam sloegen, toonde de oor log zijn karakter van strijd tusschen Engeland en Duitschland om de we reldmacht en wereldmarkt, waardoor zijn karakter als wereldoorlog nog duidelijker aan het licht trad. Het waren vooral de wijze van strijdvoeren der Entente-mogend heden, die in den economischen oorlog door middel van Duitsch- land's blokkade hun voornaamste kracht van aanval concentreerden en hun groote hoop op overwinning bevestigd zagen en de jongste gebeur tenissen op den Balkan, die Duitsch land en zijn bondgenooten den weg naar het Britsche wereldrijk openden, welke het wereldkarakter van dezen strijd als een strijd om de heerschappij in zijn titanische geweldigheid open baarden. En in verband daarmee schijnen de overige oorlogsgebeurtenissen van welken invloed overigens ook, van meer ondergeschikte beteekenis, van minder weidsche strekking althans. 1 Nieuwjaar. - Mr. van Geuns. Een historisch punt. Lust het u een blik terug te slaan op het afgeloopen jaar Immers neen. Wij kunnen en mogen slechts hun keren naar het uur waarop wederom de vrede op aarde zal heerschen, een terugblik kan ons slechts doen hui veren. Zeventien maanden lang woedt de oorlog om ons heen, en al bleven wij nog gespaard voor de verschrik kingen van deze vreeselijkste aller oorlogen, toch wordt het geheele le ven in ons land door dien sfeer van „En ik was twaalf maanden geleden in Londen," zei Corliss peinzend. „Maar het is, of ik ben wedergeboren. Londen Er is nu geen Londen. Het is onmogelijk, Hoe zouden et zoo veel menschen in de wereld kunnen zijn Dit is de wereld en wij weten, dat er zeer weinig menschen in zijn, anders kon er niet zooveel ijs en zee en hemel zijn. Tommy, hier, weetik, dat met zeer veel voorliefde denkt aan een plaats, die hij Toronto noemt. Hij vergist zich. Die plaats bestaat alleen in zijn gedachten een her innering aan een vroeger leven, dat hij kende. Natuuilijk, denkt hij dit niet. Dit spreekt vanzelfwant btj is geen filosoof, of maakt zich niet druk. „Let op, wil je 1" fluisterde Tommy woedend. „Jullie gebabbel zal die ijsmassa op onze hoofden doen neer storten." Het leven is kort in het land van het Noorden, en het ongeluk volgt gewoonlijk de voorspelling ervan op de hielen. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1915 | | pagina 1