VRIJDAG 12 NOVEMBER 1915 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zendag en algemeen erkende Christelijke feestdagen ffl KAMEROVERZICHT. FEUILLETON Buiten de beschaafde Wereld. door J. Xv. BINNENLAND No- 367 VL1SS1NGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30 per drie maanden. Franco door het geheele rijk f 1.50. Voor BelgiS 2.20 Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent jjllgaiifirma F. VAU DE HEIDE Ir, Kleina Harkt 58, VlissinQBn. Telaloon lolerc. 10 ADVERTENTIEPRIJSVan 1—A regels 0.40 j voor iedere regel meer 1© cent Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. BJ abonnement speciale prijs Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 8 ct. per regel a M jjfl IH nëabonnés, in 't bezit eener AAA A gulden bij levens- A gulden bij dood A AAgulden bij verlies P*Agulden bij verliesJAA polis, zijn GRATIS verze- MIIIIII lange ongeschikt- All door 41 III van een hand, I Al I van kerd tegen ongelukken voor: LUUU heid tot werken I UU een ongeluk UUU voet of oog J.VV een duim 1UU tut oltkeerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien san geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot ol tram. gulden bij verlies 4 A A gulden bij verlies A IT*gulden bij verlies van IIHl van een A van eiken een duim 1UU wgsvinger U%3 anderen vinger. Da ultkaerlng wordt gewaarborgd door da „HolL Big, Verzak. Bank" to Schiedam Vergadering van Donderdag. „Om de zeer groote moeilijk heden aan de uitoefening van (iet petroieum-bedrljf door het Land in eigen beheer verbonden, te ontgaan en den Lande niettemin 'n veel ruimer aandeel inde mogelijke winst te verzekeren, dan verkregen zou worden bij uitgifte in concessie, werd het voornemen opgevat om voor de mijnbouwkundige opsporing en ontginning van de aardolie gebruik te maken van de in de Indische mijn- wet opengestelde mogelijkheid om zoogenaamde exploitaties en exploi tatie-contracten te sluiten." Met deze enkele passage had de Minister in de Memorie van Toelich ting de staats exploitatie afgedaan. En deze volgde onmiddellijk op deze conclusie uit het rapport van mr. A. Tobler, die vier jaar lang de Djambi-velden heeft geëxploreerd „er is vastgesteld, dat de tertraire ioimatie, welke in de aangrenzende residentie Palembang de draagster is van rijke aardolie-afzettingen, ook in Djambi kon worden aangetoond over een zeer groote uitgestrektheid en in eene voor de vorming van ontginbare aardolie-afzettingen bevorderlijke tek- torische gesteldheid." Op de tegenstrijdigheid tusschen deze beide passages werd door den heer Mendels met nadruk gewezen. Men kan zich denken dat de Minister indien hij voorstander is van staats exploitatie voor het oogenblik of spe ciaal voor Djambi zulke onoverkome lijke bezwaren ziet, dat hij, tot zfln leedwezen zich genoodzaakt ziet deze le laten varen en aan particuliere exploitatie de voorkeur te geven. Doch als dat zoo was, had de Minister toch goed gedaan met een breedvoe rige opsomming van die groote be zwaren te geven. Dit deed hij niet. Noch technische, noch commercieele bezwaren zijn opgenoemd, terwijl een beroep op het rapport van den heer Var. Waterschoot v. d. Gracht slechts ten deele opgaat, omdat deze deskun dige petroleumvelden wel degelijk gedeeltelijk voor s.aats-exploitatie geschikt acht. Maar dit alles was nog niet het hoofdmoment van de rede van den beer Mendels. Hij ging de geschie denis van de Koninklijke Petroleum- maatschappij na, hoe zij hand in hand ging met de Indische Regeering en onder de macht van het politieke geweld dier regeering bloeide. Voor wie eenigermate op de hoogte is van deze aangelegenheden, was dat alles niet nieuw. Toen indertijd de Djambi- expeditie werd uitgezonden, werd bet reeds door den heer Van Kol voor speld, dat de Koninklijke de macht zou krijgen over de velden van 41.) —o— (Kaünüt verloten.) »Ja," sprak zfj. „Mr. Si. Vincent beeft er mij van verteld. Hij ontmoette ie dien avond voor het eerst, geloof 'f Jij en kolonel Trethawa hebt je ridderlijk tegenover hem gedragen, "ij heeft zonder voorbehoud en om de waarheid te zeggen met geestdrift 21in bewondering voor jullie beiden ul'gesproken." Corliss, maakte een afwerend gebaar. «Neen Neen Naar wat hij zei, ®°et je je prachtig gehouden hebben, ha hel deed me zooveel genoegen te hooren. Het moet groot zijn, 2lch nu en dan eens ie kunnen laten gaan en gezond ook. Groot voor ons, p afgedwaald zijn van het natuurlijke al te zacht en beschaafd zijn ge iden. Om eens een enkelen keer 'le gekunsteldheid af te schudden en fazen 1 O, neen man te zijn Djambiachter de stoombarkassen die de expeditie overbrachten, voer een sloepje met bouwwerktuigen van de Koninklijke. In de jaarverslagen is hulde en dank aan de Regeering voor haar krachtig en voortvarend optreden schering en inslag. Daar naast trekt het de aandacht dat zoo vele oud-staatslieden hun „baantje" van commissaris ambieeren een baan tje met f30.000 honorarium en een half millioentje aan aandeeien. Onder het bewind van den gouverneur- generaal Van der Wijck zijn vele expedities uitgerust en merkwaardig was het dat na zijn aftreden hem het commissariaat van de Koninklijke werd aangeboden. Zoo ging het nog kort geleden met den oud-minister van oorlog Colijn, die thans directeur van de Bataafscbe is. Hoe het mo gelijk is dat de heer Colijn als can- didaat voor het gouverneur-generaal schap kon genoemd worden, was den heer Mendels onbegrijpelijk. Dat de Nederlandsche pers deze geruchten niet met verontwaardiging afwees, bewijst z.i. dat er een menta liteit van corruptie bestaat. Het woord corruptie beteekent dan niet „omkoo- perij" maar wel „bedorven sfeer". De minister, wien de heer Mendels hulde bracht voor zijn integriteit, had dit moeten inzien en niet moeten mee werken om de baoze veronderstelling die uit de coïncidentie kan volgen, te steunen. Djambi voor de Konink lijke is al jaren geleden gezegd. Lang gewacht, en stil gezwegen, met ge weld getracht en toch gekregen, aldus is het voor de Koninklijke gegaan. En aan dat succes doet de heer Mendels en de zijnen niet mee. Na de felle rede van den heer Men dels kwam de zachtaardige heer van Bqiandt aan het woord, die van staatsexploitatie niet weten wil in verband met het groote risico. De motie de Meester is hem sympathiek maar ze komt voor dit ontwerp te laat. De eer, dat de „Koninklijke" 'n Nederlandsche maatschappij is, ver plicht Nederland, meent hij, om deze concessie te geven. Precies tot de tegenovergestelde conclusie kwam de heer Bos, die staatsexploitatie wenscht, omdat de macht der Koninklijke zoo gToot is dat de macht van den Staat daaronder dreigt te gaan. Wanneer de heer van Bijlandt de Koninklijke een „staat in den Staat" noemt, waarschuwt de heer Bos juist tegen het gevaar dat daarin schuilt. De staat moet de macht hou den en dit kan in indië niet anders geschieden dan door de terreinen in eigen beheer te houden. Ten slotte de heer Fock, die het voorgestelde contract absoluut onaan nemelijk achtte, omdat het veel te vaag is en steeds weer aanleiding voor processen zal geven. Corliss kon een glimlach niet weer houden, wat Frona dadelijk weer aan tegenweer deed denken. „Zeg me, Vance, hoe voelde je je Heb ik het niet goed beschreven? Heb jij hetzelfde gevoeld Hij herinnerde zich de oogenblik- kelijke verbijstering, die over hem kwam, toen hij den man met zijn vuist neersloeg en knikte. „En trots vroeg zij„Of schaam te „Een een beetje van beide, en meer van het eerste dan het tweede", bekende hij. „Eerst geloof ik, dat ik opgewonden en blij was; toen later kwam de schaamte, en ik lag den halven nacht wakker. „En eindelijk?" „Trots, veronderstel ik. Ik kon het niet helpen, kon het niet overwinnen, lk werd 's morgens wakker met een gevoel, of ik mijn sporen verdiend had. Ik was buitengewoon ttots op mezelf, telkens betrapte ik er me op. Toen kwam de schaamte weer en ik trachtte door redeneering het respect voor mezelf terug te krijgen. En ten laatste toch weer trots. Het was een open en eerlijk gevecht. Het was niet De rede van den minister begon met een bteede historische beschou wing over de wording van de tegen woordige mijnwet, ten einde te be- toogen dat met die wet feitelijk de principieele kwestie van deze aan vrage is beslist. Overigens vreest de minister vooral dat staatsexploitatie in ie klem zou geraken tusschen de beide groote pe troleum maatschappijen. Het afzetten van de olie zal onmogelijk zijn zon der hulp van particulieren. Zuiver commercieel acht ie minister de staats exploitatie onmogelijk. De nieuwe wetsontwerpen. Men verwacht in parlementaire kringen eerst tegen het tijdstip van het Kerstreces der Tweede Kamer voorstellen van den voorzitter no pens het afdeelingsor.derzoek van de reeks gewichtige wetsontwerpen welke in den laatsten tijd bfj de Kamer zijn ingezonden, en voor welke on getwijfeld commissies van voorbe reiding zullen zijn in te stellen. Goudvoorraad der Nederlandsche Bank. De laatst gepubliceerde weekstaat van de Nederlandsche Bank, die voor het overige slechts geringe verande ringen aantoont, is in zooverre bijzon der belangwekkend, dat hij een nieuw merkwaardig record in den goudvoor raad aantoont. Op 1 Augustus 1914, dus bij het uitbreken van den oorlog, bedroeg de hoeveelheid geel metaal in handen der Ni'! ''andsche Bank f 161,9 millioen, op 5 Juni f 321,9 millioen, zoodat het in negen maan den tijd verdubbeld was. Sindsdien heeft de vermeerdering vrijwel onaf gebroken voortgeduurd. Sinds 1 Juli is er niet een enkele week geweest waar in de goudvoorraad niet meer of min der is gestegen. In de laatste Oclober- week was de vooruitgang zeer belang rijk, nl. f6.3 millioen. In de eerste week van November is bij van wei nig belang geweest (slechts ruim drie ton). Door deze laatste vermeerdering is het eindbedrag ihans echter geste gen tot boven f 400 millioen en wei tot f 400,134,536. Het uitstaande bedrag aan bankpapier is thans f 568.785,850, zoodat niet minder dan 70,36 pCt. der uitstaande biljetten door goud is gedekt. Van de totale direct opeisch- bare verbintenissen, ten bedrage van f 586,750,050 is thans 68V4 pCt. door goud gedekt, terwijl volgens het Koninklijk besluit van 1 Augustus 1914 de dekking door goud en zilver te zamen slechts 20 pCt. en volgens de vroegere voorschriften 40 pCt. be hoefde te bedragen. Een zoo gunstige dekkingsverhou ding ais de tegenwoordige was vroeger ongekend. Ter vergelijking diene, dat door mijn toedoen. Ik was ertoe ge dwongen door de beste der beweeg redenen. Het spfjt me niét, en zoo noodig, zou ik hei weer doen." „Daar heb je groot gelijk in." Frona's oogen schitterden. „En hoe hield mr. St. Vincent zich „Hij O, ik veronderstel heel goed. Ik had het te druk met mezelf, om er notitie van te nemen." „Maar hij heeft jou wel gezien." „Ja, waarschijnlijk wel. Ik erken mijn verzuim. Ik zou waarschijnlijk beter hebben opgepast, als ik ge dacht had, dat jij er belang in stelde vergeef me. De waarheid is, dat ik nog te groen was in 't edele vak van vechtersbaas, om veel op mijn buren te letten." Corliss ging dus heen, blij, dat hij niet gesproken had, en met een hoo- gen dunk van St. Vincents handig heid, waardoor deze zoo listig een andere uitlegging was voor geweest, door het verhaal te doen op zfjn eigen bescheiden, zelfverloochenende manier. Twee mannen en een vrouw! De machtigste drieëenheld van factoren in het scheppen van menschelijken op 25 Juli 1914, vóór het opkomen van de Europeesche verwikkelingen, de totale metaaldekking met inbegrip van zilver 54 pCt. bedroeg en veertien dagen later, toen de druk van de crisis op zijn hevigst was, ruim 33 pCt In de 15 maanden die sindsdien zijn verloopen, is het dekkingspercentage dus meer dan verdubbeld, in tegenstel ling met den sterken achteruitgang bij vrijwel andere Europeesche cir culatiebanken. De beteekenis van de ontzaglijke goudvoorraad der Neder landsche Bank wordt nog duidelijker wanneer wij ze met die der Engelsche bank vergelijken. Deze bedraagt thans 56,65 millioen. De Nederlandsche goudschat vormt niet heel veel min der dan twee derde van dit bedrag, terwijl hier te lande natuurlijk buiten gewoon veel kleinere verplichtingen daar tegenover staan. De positie onzer circulatiebank is dan ook tbans geheel uniek. Gedurende den oorlog zal er wei niet aan gedacht kunnen worden een deel van dezen grooten goud voorraad in omloop te brengen. In- tusschen schijnt de Bank, dank zij deze sterke positie, vrijwel tegen alle eischen gewapend, die aan haar mid delen gesteld zouden kunnen worden. Aangespoelde mijnen. Gisteren zfjn er wederom een zestal mijnen aangespoeld in Zeeland, waarvan er een in den nacht van Woensdag op Donderdag tusschen Westkapelle en Zcutelande bfj het aanspoelen is ontploft. Persoonlijke ongelukken hadden daarbij niet plaats. Slechts werd er geringe materieele schade aangericht aan den zich aldaar bevindenden steenen dijk. Evenredige Vertegenwoordiging. In een beschouwing over de re- geeringsvoorstellen schrijft de^„N. R. Ct." o.a. „De regeering heeft bij haar voor stellen de ontwerpen der staatscom missie, met uitzondering van dat ge deelte, dat betrekking had op de ver kiezing van de Eerste Kamer de zwakke stee uit de ontwerpen der staatscommissie inderdaadover genomen. Terecht, naar ons voorkomt, want die ontwerpen voldeden aan hetgeen de minister van binnenland- sche zaken bij de installatie van de commissie als eisch had gesteldbe vattelijkheid en zooveel mogelijk een voud. „Practische uitvoerbaarheid zei de minister met zoovele woorden is van meer waarde dan theoreti sche volkomenheid." Geschriften over evenredige verte genwoordiging behooren veelal tot die lectuur, waarbij men zijn hoofd met twee handen moet vasthouden. Het duizelt u, ais de uitvinders van nieuwe systemen er zijn er heel wat u hun stelsel gaan uitleggen hartstocht en tragedieZoo was het altijd geweest in de geschiedenis der menschen, zoo was het ook te Daw son. Natuurlijk ;waren er ook bijko mende factoren, waaronder Del Bis hop niet de geringste was. Hij be moeide er zich mee en bespoedigde de zaken. Op zekeren dag, terwijl Del Bishop voor de koffie zorgde, waartoe eerst een klomp jjs aan de kook moest gemaakt worden, zei hij„Mijnheer Corliss, ik zal niet lang meer met u samenwonen, ik heb een illusie, ik ga wat anders beginnen. U kunt nooit raden wat „Petroleum" vroeg Corliss, ter wijl hij een stuk ham in de koeke- pan sneed en er het beslag bijvoegde. „Petroleum, loop heen met uw pe troleum. Neen, als ik den zak vol heb, dan naar Zuid-Californië. Al iang^heb ik het oog gehad op een pracht van een vruchtenfarm daar veertigdui zend dollars zijn er noodig, om haar te koopen. Ik heb het al lang gele den uitgerekend in gedachten en mannen gehuurd, om de farm te be werken, een manager, om haar te be sturen en ik ais eigenaar levend van en als het beste, blllijkste en, ook wel, eenvoudigste in het gebruik aanprijzen. Onwillekeurig kwam bq ons wij willen het ronduit verkla ren, meestal dit als eindconclu sie naar vorendat wellicht het uiteengezette, en met staten en lijsten toegelichte, stelsel voortreffelijk zou zjjn, doch dat althans wij dan in dat stelsel een slechte kiezer zouden wezen altijd in de veronderstelling dat een goed kiezer zoo ten naasten bij iets moet begrijpen van de kies- verrichting, waaraan hij deelneemt. Het stelsel, dat de regeering op het voetspoor van de staatscommis sie voor ons land aanbeveelt, kan, meenen wij, door iedereen worden begrepen. Het vergt van den kiezer niet meer, dan onder ons bestaand kiesrecht van hem verlangd wordt en voor de vaststelling van den uit stag der verkiezing zijn slechts enkele eenvoudige berekeningen le maken, welker strekking voor niemand ver borgen behoeft te blijven. Alles is volkomen doorzichtig. De ontworpen wetsartikelen, waarin het stelsel is neergelegd, spreken duidelijke, klare taaien de toelichting is er op uit, zonder omhaal van woorden of ver moeiende bespiegelen, streng zakelijk en kristalhelder de gedachten, die aan het nieuwe stelsel ten grondslag liggen, te doen uitkomen." Zeevaartschool te Rotterdam. Door een 18-tal scheepvaart-onder nemingen te Rotterdam is aan den directeur der Zeevaartschool ter hand gesteld een bedrag van ruim f 20.000 bestemd voor de aanschaffing van een grooten astionomischen kijker (equa- toraai), op te stellen in den toren van het ontworpen nieuwe gebouw aan den Pieter de Hoochweg bene vens van een radiotelegrafische in stallatie en een motor reddingboot, terwijl het verder de bedoeling van de gevers is, dat een deel van het bijeengebrachte tot een bedrag van f 1000 zal ten goede komen aan het studiefonds Hoos. Burg. en Weth. stellen voor in dank aan de gevers deze schenking te aan vaarden. Brand in een Nederlandsch stoomschip. Volgens mededeeling, door Lioyds uit Kaapstad ontvangen, is het Neder landsche stoomschip „Riouw", van New-York naar Auckland, te Kaap stad aangekomen met brand in de lading. Pogingen worden gedaan om den brand te blusschen. De „Riouw" van de Mij. „Neder land" werd in 1914 gebouwd. Het schip meet 7720 ton. De Haagsche politie. Door Burg. en Weth. van 's Gra- venhage is schriftelijk aan den Raad de percenten. Een stal met altijd een paar goede paarden klaarom er vandoor te kunnen gaan, als de koorts van goud- zoeken weer over me komt. Het is daar ook een groot goudland naar het Oosten en langs de woestenij. „En geen huis op de farm?" „Zeker. Met heerlijke perziken aan de ieiboomen tegen het huis, en aan den achterkant een stukje voor groen ten boomen en spinazie, radijsjes, komkommers en asperges, wortels, kool en zoo al meer. En daar binnen een vrouw, om mij teiug te houden, ais ik weer aan 't gouddelven wil. Zeg als ik u een raad mag gevenwordt geen hartstochtelijk goudzoeker. Het is erger dan whiskey, paarden of kaarten. Zoodra u merkt, dat het goud- delven een hartstocht wordt, ga dade lijk trouwen. Het is het eenige wat u redden kanen zelfs misschien niet eens. Ik had het jaren geleden moe ten doen. Ais ik hel gedaan had, zou ik iets van mezelf gemaakt hebben misschien. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1915 | | pagina 1