IHli IIIIIIL
26 JUNI
Nederland en da Oorlog.
Piaiiiiciaia Sialen van Zeeiand
No. 148
S3e vJfctargösrg1
1915
ÜlfyviFirms F. VAK GE VEIOE Jr., Kleine Markt 58, Vlissingen. Telefoon Intere. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd ap Zondag en algemeen erkende Christelijke leostdap
Voorheen en thans.
FEUILLETON
Roman door MINA VON HALM.
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 1.36
per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.26
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels ƒ0.40 voor iedere regel meer li cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen S ct. per regel
De abonnés, in't bezit eener ft Aft Agulden bij levens- Hf F* (ft gulden bij dood AAA gulden bij verliest A gulden bij verlies 4j AA gulden bij verlies ft gulden bij verlies
polis, zijn GRATIS verze- 'M11111g lange ongeschikt- ft Hg door van een hand, |ft|| van II lil vaneen I ft van eiken
kerd tegen ongelukken voor: fcdUSJ" heid tot werken f Vv een ongeluk yy|| voet of oog JLsJv een duim AUU wijsvinger anderen vlnge..
3m« ultkeerlngcn worden VERDUBBELD Indleh de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot ol tram. De ultkeering wurdi gewaarborgd door de „Koll. Alg. Verzek. Bank" te SehMas»
WÊÊBB^* Zij die zich met
1 Juli op de da
gelijks uerschijnende „VLIS
SINGSCHE COURANT" abon-
neeren, ontvangen de Courant
tot dien datum GRATIS.
Het zijn ernstige gedachten, die
■ons bezighouden indien wij thans de
dagen herdenken na den grooten slag
bij Waterloo, die een herboren Europa
najaren van onderdrukkingen vreemde
■overweldiging zagen ontstaan. Hoe
moet het in de harten van millioenen
destijds gejubeld hebben, toen zij in
de eerste dagen na dien beslissenden
volkerenslagzich meer en meer bewust
werden, dat voorgoed het gevaar van
een nieuw tijdperk van lijden en
■vernedering, van een vernietigd volks
bestaan en afhankelijkheid geweken
was. Ook al waren door den druk
der tijden de uiterlijke kenteekenen
van die jubel-stemining, gevoegd bij
den meer ingetogen aard van ons
volk, niet dermate groot, dat de ge-
schiedrolien daarvan nog in geest
driftige bewoordingen melding maken,
dat er een innige dankbaarheid in
het gemoed van alle vaderlanders
moet zijn opgeweld, daaraan valt niet
te twijfelen. Die dankbaarheid, zoo
zij zich al niet op luidruchtige wijze
uitte, zij deed niettemin overal haar
invloed gelden, getuige o.m. hetgeen
onze gemeente-archivaris in zijn be
knopte maar toch zoo belangwekkende
mededeelingen bekend maakte over
de houding van onze burgerij, nu
honderd jaar geleden, na den slag
van Waterloo aan den dag gelegd.
Zeer terecht wordt daarin op de
buitengewoon groote offervaardigheid
der Vlissingsche burgerij gewezen,
toen zij een naar verhouding van haar
zielen-aantal toch zulk een belangrijke
som bijeenbracht ten bate van de
nagelaten betrekkingen der gesneuvel
den en ter ondersteuning der gekwet
sten. Dat deed de dankbaarheid, en
het waren geen woorden, geen uiterlijk
feestbetoon, maar daadwerkelijk hulp
betoon waarvan toen geiieei Neder
land blijk gaf. Het aandeel dat onze
soldaten in dien slag, welke de kaart
van Europa voor langen tijd zou
■veranderen, gehad hebben, is niet
altijd ten volle erkend geworden,
vooral niet in het buitenland. Eerst
zoovele jaren later, eerst na dezen
tijd was het voorbehouden onomwon
den tot de erkenning te komen, hoe
zeer ook het Nederlandsch aandeel
wan invloed geweest is op den loop
.82.
-—O— (Nadruk verboden.)
Nu, als Odo werkelijk met zijn
nichtje Magda trouwt, kan men hem
mei die keuze gelukwenschen. Het
meisje is mooi en beminnelijk. Hij
zal het zijn eerste verloofde in stilte
nog dank wei.en, dat ze hem liet zit
ten.
Het liep Thea beurtelings heet en
Jcoud over den rug.
Odo teruggekeerd Odo met haar
in dezen trein
Het liefst zou ze bij het eerstvol
gende station uitstappen en met den
eersten trein weer naar huis gaan.
Maar later schold ze zich weer
.een dwaas. Ze had immers met het
verleden afgedaan. Alles, wat ze had
beleefd, was ze thans te boven ge-
jkomen.
De trein stopte. Thea verliet met
der wereldgeschiedenis van honderd
jaar geleden.
Ook thans, na honderd jaar, ver
keert de wereld in een even gewichtig,
zoo niet nóg belangrijker tijdstip
Was het toen Frankrijk, dat tegenover
een „wereld van vijanden" stond,
thans is de mogendheden-groepeering
een gansch anderemaar het alles-
overwegend belang van den afloop
is voorzeker niet minder groot, nu
dan toen. En wederom zijn het de
glooiende vlakken van het Belgenland,
die gedrenkt worden door het bloed
van vriend en vijand, en wederom
geven de legerscharen van Franschen,
Engelschen en Duitschers elkander
weinig toe in onstuimigen moed, in
niemand en niets ontziende doods
verachting, in een bewonderings-
waardig uithoudingsvermogen en
straffe discipline. Alleen, waar toen
de verliezen bij duizendtallen te tellen
waren zijn deze het nu zelfs nauwelijks
bij tienduizendtallen waar de kosten
toen millioenen bedroegen, beloopen
zij thans milliardenen waar toen
de worsteling zich op een terrein
concentreerde van enkele kilometers,
wordt thans over een front van hon
derden mijlen, en op verschillende
fronten gestreden. Toen stond Europa
op éen punt in lichterlaaie, thans
woedt van alle kanten de felle wereld
brand, in het oude Europa en daar
buiten.
Maar ook liet aandeel van Neder
land is een gansch ander, nu dan toen.
Wierp het zich destijds met het ont-
bloote zwaard in de vuist te midden
van het krijgsgewoel en deed het den
vijand gevoelen, wat het zeggen wil
zich ook kleine volken tot tegenstan
der te hebben gemaakt, thans al vloei
de, het worde dankbaar erkend, tot
dusver nog geen Nederlandsch bloed
over de velden waar de wereldkrijg
woedt, js het deel dat ons land in
dezen oorlog draagt voorzeker niet
minder moeilijk en bij tijden niet min
der zorgwekkend. De omstandigheden,
maar ook onze vaste wil legden ons
de handhaving eener onzijdigheid op,
die dikwijls grooter staatkundige be
zwaren met zich bracht en met zich
brengt, dan eèn blootweg partijkiezen
in den strijd. Telkens en telkens we
der doen zich in de sfrijdvoerende
landen verschijnselen voor die er op
wijzen, dat zij nauwgezet acht geven
op de houding der onzijdigen, en
deze niet altijd ten volle rechtvaardig
beoordeelen.
De gevaren uit dien hoofde zijn
geenszins gering en mogen dan ook
niet onderschat worden zij brengen
bovendien een toestand van voortdu
rende spanning mede, die allerminst
geëigend is een kalmeerenden invloed
uit te oefenen, die toch juist in dezen
tijd zoo hoog noodig is. Zijn wij
nochtans ongeneigd ons onzijdig stand
opvatlende haast de coupé.
Ze trok der. sluier dicht voor het
gelaat en paste op, dat ze de wacht
kamer eerste klasse niet betrad.
Een stationsbeambie wees haar op
haar desbetreffende vraag de equipage
van Schönhaide, een elegante, kleine
kalesche.
De knecht, dien Jella haar schoon
zuster tegemoet had gezonden en die
de jonge vrouw moest herkennen naar
een portret, dat men hem had mee
gegeven, had haar tevergeefs op het
perron en in de wachtkamer gezocht
en zorgde nu met groote haast voor
haar bagage. Na weinige minuten
draafden de flinke paarden van Schön
haide over den straatweg.
Het was nog zeer vroeg in den
morgen; de lucht was kostelijk frisch,
de hemel bijna onbewolkt.
Thea haalde, zoodra ze in 't rijtuig
zat, verlicht adem.
HOOFDSTUK XXXVII.
Je schept je onnoodig zorgen,
Jella, zei barones Sanzen, die ook weer
op Schöihaide vertoefde.
Ze was er den vorigen dag, dus op
denzelfden dag als Thea aangekomen.
punt op te geven, wij zijn even vast
besloten ons niet ter wille van andere
belangen in het wereldconflict te laten
medeslepen, zoomin nu in de hitte
van den wereldstrij i, als wanneer de
ongetwijfeld een uiterste waakzaam
heid vereischende v; edes-onderhande-
lingen een aanvang gaan nemen. Ook
dan za! onze regeering en met haar
het geheele Nederlandsche volk pal
staan voor de rechtmatige eischen,
die onze belangen van volkomen on
zijdig gebleven staat met zich bren
gen. Ook dan zulle:' er belangen voor
ons land op het spel kunnen staan,
weinig minder groot, dan er gemoeid
waren voor deze gewesten bij de uit
komst van den wereldkrijg van hon
derd jaren her. Maar evenais voor
heen, zullen ook thans onze mogelijke
tegenstanders, wie het ook zijn, zoo
noodig ervaren wat het zeggen wil
het rechtsgevoel eener kleine, maar
van zijn rechten zoo goed als van
zijn plichten doordrongen natie te
miskennen. Wat wij wilden voorheen,
willen wij ook thans nog, en wat wij
in de onvergetelijke dagen, nu honderd
jaren geleden deden, dat zijn wij ten
volle bereid ook nu te doen, ai be
hoeft nog niet het zwaard daarbij den
voorrang te hebben. Maar even on
verzettelijk ais toen, waarbij het er
op aankwam onze positie van een
zich hervonden vrij en krachtig volk
te verdedigen, even onverzettelijk zal
men ons ook thans diplomaiiek en
militair bereid vinden, om het erfdeel
onzer vaderen ongerept aan onze
zonen te kunnen overgeven.
België en Nederland.
Wat beteekenen de Zuidelijke Ne
derlanden uit internationaal oogpunt
voor ons vraagt mr. S. van Houten
in den 8en Staatkundigen brief van
de serie 1915. En hij antwoordt„Dat
is een vraag, die ieder zich tegen
woordig wel eens ernstig stellen mag,
omdat zoo velen kort- en bontweg
zeggenbij de beslissing van België
wordt meteen over ons beslist. Wat
toch volkomen onjuist is." Spr. zet
dit uiteen na even vooropgesteld te
hebben
dat hij den toestand van West-
Europa voor den tegenwoorlog oorlog
behalve kleine grensquaesties goed
vond en
dat hij den afgedwongen doortocht
van de zijde van het Duitsche leger
bestuur een ten volle onrechtmatige
daad en een bijna ongelooflijke inter
nationaal politieke fou' acht.
„De ernstige zijde van den tegen-
woordigen toestand voor België en
indirect ook voor ons, ligt in een
omstandigheid die zich een jaar ge
leden wel als denkbaar liet voorzien,
Het was laat in den namiddag. De
oude barones en jella zaten op het
groote terras, dat langs de iuinzijde
van hel huis liep.
Klimrozen en japansehe hop slin
gerden zich om het ijzeren hek, dat
als een tamelijk hooge borstwering
het terras omgaf, waarop elegante
tuinmeubels geplaatst waren.
jella en haar tante bespraken het
geval Odo en Thea of eigenlijk Odo's
verrassende thuiskomst.
Eenige uren geleden hadden ze
daarvan op Schönhaide bericht ge
kregen.
Odo had aan Alfred een briefje
gezonden, waarin hij berichtte, dat hij
's avonds een bezoek kwam brengen.
Ik heb er Thea heelemaal niets
van gezegd, zei Jella, het was mij te
pijnlijk. Ik heb trouwens nooit met
haar over Odo gesproken.
Zooais ik reeds zei, Jella, je
bent al te fijngevoelig. Die beide
menschen waren nu eenmaal niet voor
elkander bestemd, maar daarom be
hoeven ze elkaar thans, nu er reeds
lang gras over de geschiedenis ge
groeid is, toch niet angstig te ontwij
ken. Welopgevoed en kiesch als ze
doch volstrekt niet als nabij, nl. het
conflict over de mscht ter zee tusschen
Engeland en Duttschland, dat als
Duitschland een Bismarck aan het
roer had gehad, ook verdaagd zou
zijn totdat de Balkan quaestie en het
daardoor mogelijk conflict tusschen
Rusland en Oostenrijk, met Frankrijk
en Duitschiand als actieve secondan
ten, opgelost zou zijn.
Dientengevolge is de aggressieve
houding tegenover België, aanvanke
lijk enkel aangenomen met het doel
om doortocht naar Frankrijk te ver
krijgen, geworden tot een onderdeel
van den strijd tusschen Duitschland
en Engeland en tot een poging van
eerstgenoemden staat om een stuk
Kanaaikustjin bezit te te krijgen, zoo
lang de volkenrechtelijke strijd over
het overwicht ter zee niet bevredigend
is opgelos'. Wie voor het behoud
van België en indirect ook voor de
belangen van Nederland werkzaam
wil zjjn, moet trachten omtrent de
vrijheid der zee en het beheer der
zee na den vrede denkbeeldigen in
gang te doen vinden, waarmede de
oorlogvoerenden zich van beide zijden
kunnen vereenigen. Daar ligt de kern
van heb verschil. Engeland voert thans
tegen Duitschland denzelfden oorlog
dien het in de 17e eeuw teaen ons,
in de 18e en het begin der 19e tegen
Frankrijk voerde. Het wil uit dezen
oorlog te voorschijn komen als uit
dien tegen Napoleon I, n.l. als onbe
twistbare meesteres der zee.
Er is geen duurzame vrede, maar
evenmin duurzame overmacht van een
enkelen staat ter zee mogelijk, wan
neer de wereld in onderling jaloersche
staten verdeeld blijft en tevens vol
duikbooten met geoefende bemanning
komt te zitten.
Welke rechtstoestand zal gelden na
den vrede ten aanzien van het ge
bruik der zee Welke machtsregeling
zal ingevoerd worden om de daar
omtrent te maken rechtsregeling te
handhaven
Die vragen zijn eigenlijk de eenige
die actualiteit bezitten, en hoe eerder
alle oorlogvoerenden en alle neutralen
die in behandeling nemen des te beter.
De grensquaestiën te land verzinken
daarbij in onbeduidendheid en het is
onvergeeflijk van de zijde van Regee
ringen, om maand na maand daarvoor
honderdduizenden familiën ongeluk
kig ie maken en deze beslissende
zeerechtsvragen te ignorseren."
Vrijwillige Landstorm.
Het bestuur van de Koninklijke
Nederlandsche Zeil- en Roeivereeni-
ging en van de Nederlandsche Motor
bootclub, hebben een rondschrijven
verspreid, waarin opgewekt wordt tot
het vormen van varende afdeelingen
van den vrljwiliigen landstorm, welke
in de waterrijke streken van ons land
beiden zijn, zuilen ze zich stellig
heel bedaard en correct gedragen.
Onaangenaam blijft zoo iets toch.
Och dat hangt er maar van af,
Ik ben trouwens wel eenigszins ver
baasd over de spoedige thuiskomst
van Odo. In Dresden was hij vast
besloten om mee naar Palesti
na te gaan. Hij moet halverwege
teruggekeerd zijn. ik geloof, dat Anna
gelijk heeft met haar bewering, dat
Odo zich voor Magda interesseert.
Maar waar zit Magda toch En Thea
is ook verdwenen.
- Ze wilden een wandeling in
het bosch doen. Als ze nu maar niet
den weg naar Elmershorst gekozen
hebben
De woorden bestierven Jeila op
de lippen. Van het terras af kon men
een deel van den grooten schaduw
rijken tuin overzien. In de lindenlaan,
die bijna den geheelen tuin doorsneed
en aan 't einde waarvan zich een
klein poortje bevond, waardoor men
uit den tuin in het bosch kon komen,
werden drie gestalten zichtbaar.
Thea, Magda, en naast de laatste
Odo von Elmer
't Was merkwaardig, dat bij de
belangrijke diensten zullen kunnen
bewijzen. Daar aangenomen mag
worden, dat van een varenden land
storm in hoofdzaak zal worden ge
bruik gemaakt voor het onderhouden
van de verbinding met de verdedi
gingslinies en dit, zoodra deze linies
in gevecht zijn, veelal bij nacht zal
moeten geschieden, zou een grondige
plaatselijke bekendheid met de vaar
waters van een niet te miskennen nut
blijken. Motor- en stoomvaartuiger.
en sleepschepen zullen een belang
rijke rol te vervullen hebben, dus ook
van zeil-, roei- en boomvaartuigen
zal naar omstandigheden een ruim
gebruik kunnen gemaakt worden.
De besturen zijn dan ook van oor
deel, dat alle goed bevaren personen,
schippers en visscherslieden, evenzeer
als zij, die zich uil liefhebberij de
behandeling van vaartuigen en de
bekendheid met de vaarwaters hebben
eigen gemaakt, zich bij zulke varende
afdeeiingen van den landstorm be-
hooren aan te sluiten. Bevaren motor
en machinedrijvers, ook stokers, zijn
daarbij onmisbaar.
Naar hun meening ligt hef op den
weg der watersportvereenigingen de
eerste stappen Ie doen tot bet vor
men van zulke afdeelingen, waartoe
zij zoowel hun leden, die daarvoor
in aanmerking komen, als andere
goed bevaren personen uit hun om
gevingen kunnen uitnoodigen. In
plaatsen, waar meer dan een veree-
niging bestaat, kan in gemeenschap
pelijk overleg worden gehandeld.
Onder de mededeelingen welke in
de a.s. Zomervergadering door Oed.
S aten zullen worden gedaan is er
een betreffende het stellen van rege
len voor subsidie aan vakscholen.
Deze mededeeling is thans in druk
verschenen en wij ontleenen er het
volgende aan
In hun voorstel van 5 Mei 1911
betreffende een aanvrage om subsidie
uit de provinciale kas voor de am
bachtschool te Middelburg gaven Ged.
Staten in overweging, het noodig
geachte bedrag toe te staan tot en
met 1915 en in gelijken zin te han
delen met andere aanvragen om sub
sidie voor vakscholen, waardoor kon
worden bereikt, dat voortaan aiie
zoodanige aanvragen in een zelfde
vergadering der Staten kunnen wor
den afgedaan, hetgeen aan de ge-
wenschte eenheid in behandeling en
beoordeeling kan ten goede komen.
De Staten hebben zich daarmede
veieenigd.
In verband hiermede hebben O.St.
overwogen, of het mogelijk zou zijn,
nu volgende begroeting tusschen Odo
en de beide dames op het terras Jella
zich zeer ontsteld en verlegen toonde.
Thea en Odo daarentegen bewaarden
een bewonderenswaardige houding.
Alfred kwam haastig aanloopen
Thea had om hem gezonden.
De beide neefs begroetten elkaar
zoo hartelijk, alsof ze broers waren.
Odo werd uitgenoodigd om van
zijn reizen te vertellen. Hij had veel
schoons gezien en allen luisterden
vol belangstelling naar zijn woorden.
Thea moest onwillekeurig denken
aan den eersten avond, dien ze als
verloofde van Odo op Elmershorst
doorbracht. Toen ze herinnerde
het zich nog heel goed werd er
veel gesproken over een nieuwe melk-
kamer, die zou worden ingericht.
Thea had sedert gisteren geweten,
dat ze Odo zou weerzien, en zich
in stilte op deze ontmoeting voorbe
reid. Doch toen ze heden naast Magda
door het heerlijke bosch wandelde en
Magda plotseling verbaasd uitriep:
Lieve hemel, daar is Odo! toen
begon haar hart toch onstuimig te
kloppen en ze had niet kunnen ver
hinderen, dat haar een verraderlijk
rood naar de bleeke wangen steeg.
(Wordt vervolgd.)