2000'
VRIJDAG
7 MEI
25
De firoots ol St. JacBbskerfc.
w— No. 107
53e Jaargang
1915
gitgavsfirma F. 11H Pt VELDE lr„ Kleins Markt 58, Vlissingen. Teleloon luiere. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke leestdagei
BINNENLAND
VL1SS1NGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30
per drie maanden. Franco door, het geheele rp 1.50. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—4 regels 0.40voor iedere regel meer lê cent
Driemaal plaatsen wordt twee maal berekend. Bfl abonnement speciale prgs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per regel
gulden bij levens- gulden bij dood ft ft gulden bij verlies^ gulden bij verlies gulden bij verlies
J lange ongeschikt- BI door <1II van een hand, I j I van] II III vaneen
ïêtd tegen ongelukken voor: 14 (J U U heid tot werken ff UU een ongeluk UvU voet of oog IvU een duim JLUlff wijsvinger
Daie ultkcerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot ol tram. De ultkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
De abonnés, in 't bezit eener
polis, zijn GRATIS verze-
=2?
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger.
rje oudste landweerlichting naar huis.
Gisterenavond werd ons uit 's Gra-
hage geseindj j
Op 15 Mei a s. worden de dienst
plichtigen der oudste LandweerUch-
ting en wier diensttijd onder norma
le omstandigheden zou geëindigd zijn
op 1 Augustus 1914, voor zoover zij
zulks zelfs wenschen en voor zoover
zij geen rang bekleeden of daarvoor
in opleiding zijn in het genot van
voorloopig (klein) verlof gesteld.
Aan het kader dezer Landweerlich
ting kan geen verlof worden verleend,
evenmin aan het landstormplichtige
kader dat onder de wapenen is.
Echter zullen de sergeants en kor
poraals (behalve de fouriers) behoo-
rende tot den landstorm en tot de
lichting landweer 1907 zooveel mo
gelijk worden werkzaam gesteld in
of nabij hunne woonplaatsen tot
hulp bij de opleiding van den vrij-
willigen landstorm.
Het aantal van deze Landstorm-af-
deelingen is gaandeweg zeer toege
nomen, zoodat het bedoelde kader
daarbij onontbeerlijke diensten zal
bewijzen.
De dienster, van het hoogere en
administratieve kader van de onder
havige lichtingen van landweer en
landstorm kunnen bij den troep nog
niet worden gemist.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer behandelde gis
teren het ontwerp tot wijziging van
de wet op de vermogensbelasting.
De heer De Vos van Steenwijk (c.h.)
zal tegen het ontwerp stemmen, om
dat het systeem van belasting van het
onroerend goed naar de verkoopwaai-
de tegen zijn rechtsgevoel indruischt.
De heer van Holthe tot Echten (lib
hoopt op bevredigende verklaring
van den minister omtrent diens ver
dere plannen. De in de Tweede Ka
mer in het ontwerp aangebrachte ver
beteringen en zijn sympathie voor den
minister doen hem aarzelen, tegen het
ontwerp te stemmen.
Ook de h.h. d'Aumale van Harden-
broek (a.r.) en De Gljselaar (c.h.)
hebben ernstige bezwaren.
De heer Zijlma (lib.) achtte de door
den laatsten spreker geopperde be
zwaren niet onoverkomelijk en ver
trouwt, dat het nieuwe stelsel met
gematigdheid en zonder te groote
fiscaliteit zal worden uitgevoerd.
Ook de heer Van der Biesen (r.k.)
was tegen het wetsontwerp, wegens
vele bezwaren, aan de schatting van
verkoopwaarde verbonden, evenals de
heer Van Wassenaer van Catwijck
(c.h.)
De heer Ferf (lib.) wees op de in
de Tweede Kamer aangebrachte wij
zigingen, waardoor z.i. de scherpste
kanten van het wetsontwerp afgingen.
De heer Van Nierop (lib.) beioogde
dat taxatie-moeilijkheden zich even
goed voordoen bij waarde-schatting
van fondsen.
De heer Van Houten (v.-I.) zei o.m.
dat bosch-eigenaren maar weinig meer
zullen hebben te betalen.
Minister Treub zette daarna uitvoe-
lig de billijkheid en noodzakelijkheid
van de voorgestelde wetswijziging
uiteen.
Met 26 tegen 16 stemmen (rechts
tegen links) werd het wetsontwerp
betreffende de vermogensbelasting ver-
Worpen.
Tweede Kamer.
Voortgezet werd de behandeling
van de interpellatie-Schaper over de
levensmiddelen-circulaire van den
minister van Landbouw.
Minister Posthuma, uitvoerig de
sprekers beantwoordende, verklaarde
4e maximumprijzen voor den aardap
pel export te hebben gesteld om bin-
cenlandsche prijsstijging tevoorkomen.
pe minister zal elke maand een cq-
'etnota en elk kwartaal een berede
neerde nota aan de Kamer overleggen.
Hii zal een deel van den voorraad
erwten en boonen legen een bepaalden
prijs beschikbaar doen stellen. Des
kundigen achten het regeeringsbrood
een zeer goed voedsel. Den eischvan
goedkoop wittebrood blijft de minister
dus afwijzen. De kosten van zijn
maatregelen beraamt spr. op f2.000.000
per maand. Betalen de gemeenten de
helft, dan kan hij met de beschikbare
gelden 21/» maand toe en bij prijs
daling nog langer.
De heer Schaper (s.d.a.p.) repli
ceerde.
Besloten werd, a.s. Maandagmiddag
te vergaderen, maar Donderdag en
Vrijdag niet.
Spr. handhaafde zijn motie, en
drong aan op verstrekking ook van
goedkoop tundvleesch. De heer Van
Vuuren hield vol, dat de minister het
budgetrecht der Kamer aantastte.
Op verzoek van den heer Duys
zal de voorzitter overwegen, alsnog
het wetsontwerp inzake de samen
werking van de gemeenten in de
afdeelingen te doen onderzoeken.
Het Katwijk-geval.
De correspondent van het „Hbl.*
te Berlijn seint, uit goed ingelichte
bron te vernemen, dat inzake de
«Katwijk* een overeenkomst tusschen
de Nederlandsche en Duitscbe regee
ringen is tot stand gekomen, die weldra
openbaar gemaakt zal worden.
Beschikbaarstelling van levensmiddelen
Blijkens een schrijven van den
minster van landbouw, nijverheid en
h.?ndel aan de Prov. Commissie van
advies inzake tarwe- en broodvoor
ziening in Zeeland, is het de bedoeling
van den minister de verslrekking van
ongebuild meel te doen plaats hebben
door een door het gemeentebestuur
aan te wijzen meelfabrikant of mole
naar welke regeeringstarwe vermaalt.
Een datum waarop de maatregel in
werking treedt is niet vastgesteld
het meel zal kunnen worden geleverd
zoodra de aan de gemeenten toege
zonden staten aan den minister inge
vuld zijn teruggezonden en de con
tröleregeiing voor de betrokken ge
meente door den minister is goedge
keurd.
Wanneer bakkers klanten hebben
in een andere gemeente dan waar
zij wonen, moeten zij opgaaf omtrent
het benoodigde brood voor die klanten
doen in de gemeente waar de klanten
wonen, niet in de gemeente waar zij
zelf gevestigd zijn.
Er zijn ruim 3Va jaar verloopen
sinds op den 5 September 1911 de
Groote kerk en St. Jacobsloren door
den noodlottigen brand een prooi der
vlammen werden.
De ramp die onze gemeente door
het verlies van deze beide historische
monumenten had getroffen werd al
gemeen gevoeld en wat de kerk be
treft werden reeds kort na de nood
lottige gebeurtenis pogingen in het
werk gesteld om te trachten het ge
leden verlies zoo spoedig mogelijk te
boven te komen.
De eerste stappen daartoe werden
gedaan in een openbare vergadering
op 8 Sept. 1911 gehouden, waarin
de heer P. G. de Vey Mestdagh, des
tijds candidaat tot den H. Dienst
(thans predikant bij de Ned. Herv.
gemeente te Goudswaard) het woord
voeide en de noodzakelijkheid uiteen
zette om te trachten de afgebrande
kerk zooveel mogelijk in den oorspron-
kelijken toestand te restaureeren.
Het bleek op deze druk bezochte
vergadering dat het plan tot restau
ratie in dezen vorm aigeheele instem
ming vond en de daad bij het woord
voegende werden commissies ge
vormd zoowel in als buiten de stad, om
door financieele hulp de uitvoering
van dit plan mogelijk te maken.
Denzelfden avond reeds werd toezeg
ging gedaan voor vrijwillige giften
tot een bedrag van f 11000, terwijl
kort daarna een welbekende oud-
Vtissingsche familie een vorstelijke
gift van f 10000 voor dat doel be
schikbaar stelde. In korten tijd waren
de giften zoo ruimschoois gevloeid
dat f45000 was ingekomen.
De gemeenteleden lieten zich ook
niet onbetuigd en de giften vloeiden
in die mate, dat weldra definitief be
sloten kon worden de kerk te restau
reeren overeenkomstig het algemeen
verlangen, ni. in den trant zooals zij
was vóór den brand.
Wel zouden bij de restauratie
eenige veranderingen, wat tevens ver
beteringen waren, worden aangebracht
doch de oude kruiskerk zou weder
om uit haar assche herrijzen, zooals
zij in 1328 was gesticht.
Bij den herbouw van den toren,
met de kerk één geheel uitmakende,
behoeven wij niet nader stilte staan,
omdat voldoende bekend is, dat na
heel wat discussie in den gemeente
raad over de quaestie hout of beton,
ook de toren een getrouwe reproduc
tie is geworden van den historischen
St. Jacobstoren.
Toen nu eenmaal de plannen voor
den herbouw van de kerk waren goed
gekeurd werd aan den architect den
heer Frowein te 's Gravenhage
die vóór zijn werk voltooid was door
den dood werd weggerukt opge
dragen de restauratie onder zijn leiding
te doen uitvoeren, terwijl het dage-
iqksch toezicht werd toevertrouwd aan
den heer J. H. Tresfon.
Na gehouden aanbesteding werd
met het eerste deel van het werk, nl.
de herbouw van bekapping, be
last de heer C. A. Groenendaal alhier,
terwijl het tweede gedeelte, bestaande
uit de verdere restauratie, werd opge
dragen aan den heer j. Willemse,
mede alhier.
Bij de restauratie is de muur welke
vroeger de Engelsche kerk van de
St. Jacobskerk afscheidde komen te
vervallen en het gedeelte wat voor
de Engelsche kerk dienst deed bij de
herbouwde kerk getrokken, waardoor
het kruis volkomen is geworden.
Het orgel dat vroeger boven het
koor stond is thans aan de tegen
overgestelde zijde gebouwd, waardoor
het koor geheel is vrijgekomen.
De verplaatsing van het orgel zal
aan het klankeffect ten goede komen.
Er zijn ook twee consistories ge
bouwd, en wel een ter plaatse waar
vroeger de Engelsche kerk stond en
aan den anderen kant bij het z.g.n.
Jeruzalem, boven welke consistories
galerijen werden gemaakt.
Het orgel mag met volle recht een
kunstwerk genoemd worden en maakt
een machtigen indruk. De firma L.
van Dam te Leeuwarden heeft een
instrument geleverd dat haar goeden
naam ten volle bevestigt.
By den herbouw van de kerk is
deze 70 c. M. uitgediept geworden.
Inwendig is bij de restauratie vol
daan aan de eischen der esthetica
en vooral de uit rooden baksteen op
getrokken muren verhoogen niet
weinig den imposanten indruk van
dit bedehuis, terwql de machtige pi
laren, waarop de verschillende bogen
rusten eveneens dit grootsche bouw
werk zoo uitstekend tot zijn recht
doen komen. De prachtige in lood
gevatte ramen dragen ook het hunne
bij om esn schoon geheel te vormen.
De drie monumenten welke in de
afgebrande kerk werden aangetroffen
zijn niet gerestaureerd kunnen worden
omdat daarvoor de middelen ontbra
ken.
De kerk wordt thans electrisch ver
licht met V, Watt lampen, welke een
prachtig licht verspreiden. Er zijn in
het geheel 5 hoofdkronen, welke in
deze omgeving bijzonder tot hun recht
komen.
Deze kronen werden geleverd door
de firma Wiener te Amsterdam.
De electrische installatie werd uit
gevoerd door den heer G. C. de Roo,
firma J. H. Stoutjesdijk.
De banken werden vervaardigd
door den heer J. Loois Azn., terwijl
de stoelen werden geleverd door den
heer j. C. Auer.
Het schilderwerk werd, wat de be-
zoldering betreft uitgevoerd door den
heer P. Pieterse Hz. en het overige
schilderwerk door den heer J. J. van
den Bergen.
De prachtige preekstoel en het koor
hek werden vervaardigd dour den
heer C. Eckhardt te Rotterdam.
Gisterenavond 8 uur werd de kerk
plechtig ingewijd,
Voor dezen buitengewonen dienst
hadden kerkvoogden en notabelen ver
schillende autoriteiten uitgenoodigd.
Zoo was tegenwoordig de Com
missaris der Koningin in onze pro
vincie, de heer mr. H. J. Dijckmeester
en het college van Burg. en Weth.
met den gemeente-secretaris.
Van de kerkelijke colleges noemen
wy vertegenwoordigers van de Syno
de,het provinciaal kerkbestuur,de clas
sis en de ring Vlissingen.
Als vertegenwoordiger van de Syno
de was o.a. aanwezig ds. L. W. Bak
huizen van den Brink, vroeger pre
dikant alhier.
Van de andere predikanten die vroe
ger hun dienstwerk alhier hebben ver
richt, waren voor deze plechtigheid
overgekomen de heeren Chr. Hun-
ningher te Amsterdam en R. Torenbeek
te Dordrecht.
Ook uit Middelburg hadden eenige
predikanten voldaan aan de tot hen
gerichte uitnoodiging om de in ge
bruikneming van de kerk bij te wonen.
Voorts waren nog aanwezig leden
der commissies welke in en buiten
deze gemeente waren gevormd tot het
inzamelen van gelden voor den ketk-
bouwd.
Behalve deze verschillende autori
teiten was verder een overtalrqke
schare aanwezig om dezen plechtigen
dienst by Ie wonen.
Nadat de dienst was ingeleid met
het zingen van Psalm 664 en 5,
betrad ds. C. L. Voorhoeve den kan
sel, die na het votum Jesaia 12
voorlas.
Door een gemengd koor, bestaande
uit leden van de zangvereeniging
„Looft den Heet*, werden vervolgens
onder leiding van den heer E. Batten,
a capella, zeer verdienstelijk gezongen
Gez. 2121 en 3 en Psalm 138 van
Sweelinck.
Na eerst in gebed te zyn voorgegaan
hield ds. Voorhoeve een rede naar
aanleiding van 1 Kon. 8 27 „Zie de
hemelen, ja de hemel der hemelen
zouden U niet bevatten, hoeveel te
min dit Huis, dat ik gebouwd heb
„Toen de Heere de gevangenen
Sions wederbracht, aldus begon ds.
Voorhoeve, waren wij gelijk degenen
die droomen, toen werd onze mond
vervuld met lachen en onze tong met
gejuich." Zou niet iets van de stem
ming, die uit dit lied Hammaaloth
spreekt, in ons aller hart zijn, Gemeen
te, nu wij weer voor 't eerst mogen
samenzijn in dit bedehuis? Want
immers het is alsof wij 't nog niet
gelooven kunnen, dat het wezenlijk
zoo is, het is ons te hoog en te
wonderlijk. Het heeft lang geduurd,
voordat wij onze oude St. Jacobskerk
weer in gebruik konden nemen, maar
als wq bedenken, wat 't in heelt een
oude Middeleeuwsche kathedraal weer
in haar votigen luister te herstellen,
dan zeggen wijdat was toch eigen-
lijk niet te lang. Nog heugt het
ons als de dag van gisteren, wat ons
den 5en Sept. 1911 op eens ver
schrikte, nog zien wij in onze ver
beelding aan den avond van dien dag
de ruïne van onze kerk door het
maanlicht beschenen. Onze eerste
indruk was toen: Hoe zullen wij ooit
onze oude Kerk weer terugkrijgen?
Maar naast dien 5en September staat
een andere dag. Wij mogen ook
terugdenken aan dien Vrijdagavond
van den 8en September in het lokaal
Buning, toen wij bijeen waren om den
herbouw van onze Kerk te bespreken.
Toen was er echte geestdrift. Ieder
was bereid om iets te doen. Wij
danken er God nog altijd voor, dat
Hij door Zijn Geest ons bekwaam
maakte om aan te vangen, wat wij nu
voltooid mogen zien. En spoedig
volgden op wat de gemeente hier deed
de blijken uit or.s geheele land, dat
men had meegeleefd en meegeleden,
dat men van het verbranden van den
toren, waar De Ruijter op klom,
niet onverschillig had kunnen hooren.
H. M. de Koningin ging voor door
haar hulpbetoon, een met Vlissingen
nauw verbonden vriend van onze ge
meente verraste ons met een vorste
lijke gift, uit allerlei plaatsen kwamen
stoffelijke bewijzen van sympathie.
Bovenal was het heerlijk, dat op ons
verzoek aan de Regeering om subsi
die zoo goedgunstig werd beschikt,
want zonder die hulp van het Rqk
was het niet mogelijk geweest om
waarlijk te restaureeren. Zoo werd
in den aanvang onze weg voorspoe
dig gemaakt Doch niet altqd ging
het zoo vlug vooruit. Er kwamen
allerlei bezwaren. Nu wij echter aan
't eind zijn, is dit alles vergeten en
zeggen wijGod heeft alles welge
maakt.
Weemoedig is 't wel, dat zoovelen,
die zoo gaarne dezen dag hadden
willen beleven, er niet zyn, weemoedig
vooral dat onze architect, de heer
Frowein, de voltooiing van zijn werk
niet heeft mogen zien.
God heeft ons als gemeente door
den brand van onze kerk veel ge
leerd. Bovenal zyn wij doordrongen
geworden van 't geen wy in ons
tekstwoord Salomo hooren zeggen by
de inwijding van den tempel te Jeru
zalem. En nooit zqn wy zooals in on
ze dagenzoo in de gelegenheid geweest
om te zien, hoe geweldig en vol
majesteit die God is, die zich met
wolken en donkerheid bedekt, die
ons telkens verschrikt door ons altijd
wee' nieuwe raadselen voor te hou
den,' maar van Wien wij te midden
van dat alles ook gedurig weer zeg
gen God is groot en wy begrqpen
Hem niet. Die God woont niet in
tempelen met handen gemaakt, de
hemelen, ja de hemel der hemelen
kan Hem niet bevatten, maar diezelfde
God, die zoo hoog woont, wil ook
zoo laag zien. Immers hier wordt
ons jaar op jaar verkondigd, dat Hij,
dien de hemel der hemelen niet kan
bevatten, zich openbaait in het kleine
Kindeken, dat heeft neergelegen in
Bethlehem's kribbe. Hq komt zoo
dicht bij ons, omdat Hij wonen wil
in ons aller hart en ons met Zyn
Geest wil bezielen en heiligen. Daar
komt 't op aan, dat wq dat weten en
als het de dag der vernieuwing des
tempels is, dan mag dit we! op den
voorgrond staan, als wy deze ver
nieuwde Kerk in gebruik nemen, dan
denken wy aan de laatste preek in
de oude kerk gehouden over den
tekst„Zoo gij niet verandert en
wordt gelijk de kinderkens, gij zult
in het Koninkrijk der hemelen geens
zins ingaan." En dan vergeten wy
ook nooit het hoofdstuk der Open
baring van Johannes, waar de Ziener
het nieuwe Jeruzalem uit den hemel
ziet nederdalen, toebereid en versierd
als een bruid en waarby hy van die
stad Gods getuigtEn ik zag geen
tempel in Haar, want de Heer, de
Almachtige God is haar tempel en
het Lam, en de stad behoeft de zon
en de maan niet, want de heerlqkheid
Gods heeft haar verlicht en het Lam
is haar kaars.
Naar die stad zonder tempel gaat
het verlangen van ons hart uit, opdat
wij daar de volheid van Gods ge
meenschap mogen genieten en het
dan weten mogen, hoe liefelijk de
woningen zijn van den Heere der heir-
scharen en hoezeer God de Heere
een Zon en Schild is. Hij zal ge
nade en eere geven, Hy zal het goede
niet onthouden dengenen, die in op
rechtheid wandelen.
Nadat ds. Voorhoeve zijn rede had
geëindigd zong de gemeente Gez.
4:1 en 3 en daarna het koor weder
een drietal liederen met als laatste
nummer Gez. 96.
Ds. Voorhoeve richtte zich vervol
gens tot kerkvoogden om hen geluk
te wenschen met den herbouw van
de kerk in den ouden trant. Hij wees
op de moeiiykheden die moesten
