Tweede Blad
^binnenland
2aterdag 20 Maait 1915, Ho. 61.
DE OORLOG.
VAN DE
VAN
Leermiddelen voor Prinses Juliana.
Mejuff'^uw B. (Cohen Stuart, aan
Ije gelijk men weet, met ingang van
15 April opgedragen is Prinses Juli
ana ondeiwijs te geven, bezocht gister
het Nederlandsch Schoolmuseum
,e Amsterdam, en bezichtigde er
de verschillende leermiddelen voor
eerstbeginnenden, alsmede de tentoon
stelling. de schoolmeubelen, waarvan
zij er verschillende voor de leerka
mer der Prinses denkt aan te schaffen.
Ouitsche watervliegtuigen.
In verband met het feit, dat een
Duitsch watervliegtuig dat verdwaald
was, 11- °P de Schelde binnen Ne
derlandsch gebied is neergestreken en
na zijn vergissing te hebben bemerkt
weder is opgestegen en weggevlogen
heeft de Duitsche regeering doen we
ten, dat de bestuurder van het vlieg
tuig ter verantwoording zal worden
geroepen en dat maatregelen zullen
worden genomen om herhalingen,
voor zoover mogelijk, te voorkomen.
Herziening der grondbelasting.
De minister van Financiën, de heer
Treub, heeft in de vergadering der
Tweede Kamer van gister meege
deeld, dat hij opdracht heeft gegeven
tot voorbereiding van een herziening
.der grondbelasting.
Eerste Kamer.
F De bijeenroeping van de Eerste
Kamer tegen Dinsdag 23 dezer heeft
ten doel de wetsontwerpen, die thans
hij de Kamer zijn ingekomen, in de
afdeelingen te doen onderzoeken en
voorts om in openbare behandeling
af te doen verschillende ontwerpen
van kleineren omvang die thans reeds
in staat van wijzen verkeeren of zulks
tegen het tijdstip der bijeenkomst
zullen zijn.
Adsp.-machinist bij de marine.
Dit jaar kunnen bij de marine-ma-
'Chinistenschoo! te Hellevoetsluis, na
vergelijkend examen, tien jongelingen
worden geplaatst als adspirant ma
chinist.
Tot bedoeld examen kunnen alleen
worden toegelaten jongelingen, die
geboren zijn tusschen 1 Sept. 1897
en 1 Sept. 1900.
Het examen, dat te 's Qravenhage
zal plaats hebben in Juli en Augus
tus, wordt gesplitst in een schriftelijk
en een mondeling gedeelte, te houden
op verschillende tijdstippen. Het
schriftelijk examen wordt aan alle
candidaten gelijktijdig afgenomen en
duurt twee dagen.
Ouders of voogden die verlangen
dat hunne zonen of pupillen bij het
examen mededingen, dienen daartoe
uiterlijk J Mei een op zegel geschre
ven verzoekschrift in aan het depar
tement van marine (bureau personeel).
Voor bijzonderheden zie St. Ct. 66.
De haven-exploitatie,
Aan het verslag over de exploitatie
van de haven c. a. sedert hare over
dracht aan de gemeente 1 April
1914 tot ultimo December d.a.v.
is het volgende ontleend
Alvorens over te gaan tot het geven
van eene verhandeling over de exploi
tatie der haven c. a. gedurende het
votige dienstjaar, achten wij het hier
op z'n plaats met een enkel woord
de totstandkoming van de overdracht
der havens en terreinen aan de ge
meente te memoreeren.
Reeds in het jaar 1908 wendde het
Oagelijksch Bestuur zich tot de regee-
'ing, met het verzoek om hare mede
werking voor het tot stand brengen
eener verbetering in de havenexploi-
Me, overtuigd als het was dat zulks
ten zeerste bevorderlijk zoude kunnen
zijn voor de ontwikkeling van het
scheepvaartverkeer en dientengevolge
!°°k voor den bloei onzer gemeente.
jOe regeering toonde zich niet on
genegen deze zaak ter hand te nemen
en toen daarop de onderhandelingen
tusschen het rijk en de maatschappij
»de Schelde"werden heropend omtrent
de overdracht van het zgn. „Eiland",
«wam daarbij het denkbeeld in be
spreking, dat de maatschappij „de
schelde", nu zij een groot terrein
voor hare fabriek er bij zou krijgen,
vrijwillig afstand zoude doen van de
exploitatie der havens en hare erf
pachtsrechten ten behoeve der ge
meente Vlissingen.
De maatschappij was in principe
hiertoe niet ongenegen, mits haar de
noodige waarborgen werden verschaft
dat zij zou kunnen blijven beschikken
over enkele benoodigdheden voor hare
fabrieksexploitatie, zooals de spoorlijn
naar de fabriek, de kop van het
midden-ha venterrein waarop de zagerij
is gevestigd enz.
De regeering achtte nu den tijd
daar om een commissie te benoemen
tot het voeren van onderhandelingen
met de maatschappij „de Schelde"
eenerzijds en het gemeentebestuur
anderzijds.
Het eind resultaat der besprekin
gen, welke door de Commissie met
het Gemeentebestuur en „De Schelde"
werden gehouden, was, dat aan de
bezwaren der Gemeente grootendeels
tegemoet werd gekomen en dat over
eenstemming werd verkregen met de
Maatschappij „De Schelde.'
Hierna bracht de Commissie omtrent
hare voorioopige onderhandelingen
aan de Regeering rapport uit.
De Regeering gaf spoedig daarna
te kennen genegen te zijn tot onmid
dellijke indiening van een wetsont
werp tot bekrachtiging van de
ontworpen concept-contracten
tusschen het Rijk en „De Schelde"
en tusschen het Rijk en de Gemeen
te indien Uwe vergadering hare
goedkeuring aan deze contracten
hechtte.
In uwe vergadering van 18 April
1913 had de behandeling van bedoel
de concept-contracten plaats en wer
den deze met 12 tegen 4 stemmen
goedgekeurd.
Daarna werd door de regeering
deze aangelegenheid bij de Volksver
tegenwoordiging aanhangig gemaakt,
die het betrekkelijke wetsvoorstel tot
goedkeuring der overeenkomsten aan
nam. Ook van den Senaat verwierf zij
de noodige instemming.
De wet van 1 December 1913,
welke de goedkeuring der contracten
behelst, prijkte daarna in het Staats
blad, welke door den minister van
justitie den 12 Maart 1914 onder no.
433 werd uitgegeven.
Den lsten April d.a.v. ging dan
ook, krachtens deze wet, de exploitatie
der haven c.a. op de gemeente over.
Teneinde de uitvoering van de be
trokken wet te vergemakkelijken, achtte
de regeering het harerzijds wenschelijk
een regeeringscommissaris te benoe
men om toe te zien op de behoorlijke
naleving der wet en om harerzijds
ais gevolmachtigde op te treden. Als
zoodanig werd door haar benoemd de
heer R. A. van Sandick, secretaris
van het Kon. instituut van ingenieurs
te 's Gravenhage.
Wat nu de exploitatie der haven
betreft, de resultaten daarvan mogen
over 't afgeloopen jaar alleszins be
vredigend genoemd worden en over
treffen de verwachting welke de com
missie daarvan koesterde.
Werd op de begrooting voor het
jaar 1914, welke door den raad in
zijne vergadering van 30 October
werd vastgesteld, eene winst van
f 4000 geraamd, de na afloop van het
boekjaar opgemaakte balans en winst
en verliesrekening wijst eene winst
aan van f 10836.19'/s.
Tot optimisme moge ons het be
drijfsresultaat echter niet verleiden,
want als wij de redenen opsporen,
die aanleiding geven tot 'tzoo gun
stig resultaat dan moet dat grooten
deels worden toegeschreven aan den
oorlog. De commissie acht het haar
plicht hierop te wijzen om voor over-
drevene voorstellingen te waken en
meent ook hier als overal elders de
noodzakelijkheid te moeten bepleiten
van een groote buitenhaven, waarin
niet alleen de S. Mij. Zeeland, doch
ook andere vaste lijnen eene verbin
ding met het vasteland zouden kun
nen vinden die Vlissingen hare plaats
als havenstad zou doen innemen,
welke zij door hare natuurlijke ligging
verdient.
Van bovengenoemd winstcijfer zal,
ingevolge de in genoemde raads
vergadering aangenomen gedragslijn
f 4000 ten bate komen van de gemeen
tekas, terwijl de resteerendef 6836.181/»
gestort wordt in het vernieuwings en
reservefonds.
Als men echter nagaat dat al aan
stonds de overneming eener loopkraan
en de verdere utensiliën tot exploi
tatie van het bedrijf benoodigd, een
som van f 10.000 vorderde, dan laat
het zich begrijpen dat van een be
paald surplus nog geen sprake kan zijn.
Men make zich echter geen illusie
dat in de eerstvolgende jaren een der
gelijk winstcijfer zal worden verkre
gen, al gelooven wij dat het havenbe
drijf, met zorg en tact geëxploiteerd,
in bloei zal toenemen.
Bijzondere omstandigheden het
uitbreken van den wereldoorlog
waardoor de Duitsche schepen „Main"
„Rom" en „Procida" zich genoodzaakt
zagen tot een langdurig verblijf in
onze havens, het lossen van steenko
len, briketten voor de marine, zilver
erts uit de „Tysla", welke op etn
mijn was gestooten en vervolgens
ladingen suikerbieten, werkten tot het
behalen van genoemde winst niet on
belangrijk mede.
In dit verband moet hier melding
worden gemaakt van een zeer belang
rijk kolentransport dat gedurende de
maanden December en Januari dezes
jaars over de Haven van Vlissingen
heeft plaats gehad. De uitvoer naar
en het vervoer door België onder
vond veel vertraging door troepen
transport en gaf aan de Directie der
Limburgsche Kolenmijnen aanleiding
het transport naar Zeeuwsch-Vlaan-
deren en naar Vlaanderen te leiden
over Vlissingen. Jammer dat sedert de
uitvoer uit Nederland is verboden en
dientengevolge deze transporten wer
den gestaakt.
Ten slotte dient nog vermeld dat
124 zeeschepen, 858 binnenvaartuigen,
en 198 jachten onze havens aandeden,
welk aantal, in aanmerking nemende
het weinige scheepvaartverkeer ter
zee ten gevolge van den oorlog
onze verwachting niet heeft teleurge
steld.
Vlissingen, 20 Maart.
Zilveren priesterjubileum
Maandag zal het 25 jaar geleden
zijn dat de Zeereerwaarde heer P. G.
W. J. van der Aa, pastoor alhier, de
priesterwijding ontving.
Dat zilveren jubileum zal morgen
worden gevierd. Maar wegens de
diukkende tijdsomstandigheden, waar
mede feestvreugde in den gewonen
zin van 't woord niet te rijmen is,
zal die viering een uitsluitend ker
kelijk en huiselij'- karakter dragen.
Om 10 uur zal een plechtige Hoog
mis worden opgedragen, waarna door
de parochianen een feestlied zal wor
den gezongen.
In den namiddag zal er gelegenheid
gegeven worden aan besturen van
vereenigingen en particulieren, den
jubilaris te complimenteeren.
Om 5 uur 's avonds zal er een
plechtig lof plaats hebben, dat door
een cantate zal worden besloten.
Iedereen zal de kiesche gedachte
toejuichen, die er toe leidde het feest
te beperken tots kerk en huis. Maar
toch zal die beperking voor een groot
deel der bevolking een teleurstelling
zijn.
Het is genoeg bekend, hoeveel
pastoor van der Aa in de 5 jaren,
dat hij hier zijn ambt bekleedt, heeft
tot stand gebracht.
Men denke o. a. aan de nieuwe
kerk, het nieuwe ziekenhuis en het ge
bouw der R. K. militairen vereeniging.
Het is genoeg bekend, dat hij hon
derden heeft geholpen zedelijk en
stoffelijk, met raad en daad en hoe
hij, ofschoon hij wel eens te veel
vergde van zijn kracht, met aposto-
lischen ijver, maar tevens met wijs
beleid, zijn parochie weet te besturen.
Mogen den geachten jubilaris nog
vele jaren van zegenrijken arbeid ge
schonken worden
De verlies- en winstrekening der
gemeente Vlissingen over 1913 wijst
aaneen bedrag van f311,554.42. Aan
de debetzijde komen voor aan onder
houd openbare werken f 73,470,45'/»
rente f 45,388.98kosten algemeen
bestuur f 28 042.06'/»kosten lager
onderwijs f 53 849.41kosten middel
baar onderwijs f 20,622.68opbrengst
badplaats f 2,335.25'/,Armverzorging
f48,096.83'/,; kosten reinigingsdienst
f 11,162.38'/,brandwezen f 1,613.80
oudheidkundige verzameling f 82,28
politie f 26,147.73militaire dienst
f 340.30groente en fruitveiling
f 402.24'/,.
Aan de credetzijde vinden wij de
volgende posterrPer bouwgrond
f 1,011.75; tienden, jacht en visscherij
f408.911/,; inschrijving grootboek
f 437.501; opbrengst rentegevende
eigendommen f 8,957.90'/,opbrengst
jacht en visscherij f 84.75opbrengst
belastingen f289,438.39'/,; gezond
heidsdienst f491,611/,; landbouw,
nijverheid en handel f4,051.22'/,;
opbrengst begraafplaatsen f1,108.971/,;
kapitaal: voor het zuiver verlies
f 5,563.39.
De balans op 31 December 1913
wijst aan een bedrag van f2,060,370.52.
Aan de debetzijde komen vooraan
algemeen bestuur f 3,103.73openbare
werken f 815,043 84politie f9,604.66;
brandwezen f 2,680.45 reinigings
dienst f 20,505 68 lager onderwijs
f 222,536.81 middelbaar onderwijs
f 45,100.31begraafplaatsenf 24,421.09;
militaire dienst f 16,674.95badplaats
f 6,913.57'/,rentegevende eigendom
men f 314,672.87'/, bouwgrond
f 428,709oudheidkundige verzame
ling f6,000; inschrijving grootboek
f 66,812.50kas f 14,195.21'/,effecten
in portefeuille f 35,300pensioenfonds
f 9,690.08'/,groente- en fruitveiling
f 10,407.51fonds voor buitengewone
aflossing van geldleeningen f4,125.
Aan de creditzijde komen voor:
Per leeningen f 1,623,209.13tijdelijke
leening f10,000; kapitaal voor het
zuiver bezit f427,161 39.
Daar op bevel der Engelsche auto
riteiten de dienst tusschen Vlissingen-
Folkestone moest worden stopgezet,
zoodat er nu in plaats van twee
booten slechts een boot per dag Vlis-
singen-Tilbury Docks vaart, en op elke
boot een beperkt aantal passagiers
wordt medegenomen, is er groote
vertraging ontstaan in het vervoer van
en naar Engeland.
Honderden reizigers die reeds tele
grafisch passage besproken hadden,
moeten nu dagen lang wachten om de
overtocht te kunnen aanvaarden. Nieu
we passagebiljetten worden slechts
tot een beperkt aantal uitgegeven, daar
de mogelijkheid bestaat dat de dienst
weer, zij het dan ook tijdelijk, geheel
stopgezet moet worden.
In de groote zaal van het Concert
gebouw zal Donderdag 25 Maarteen
lezing worden gehouden door den
Zeereerw. Zeergel. heer dr. G. Piepers
S. J. uit Nijmegen, over het onder
werp, „de opgravingen van Pcmpeji."
De lezing, welke wordt toegelicht
met lichtbeelden, gaat uit van het
Plaaatselijk comité voor Kathol. So
ciale Actie alhier.
Gisteren is bij de politie door een
Belgische vrouw, destijds hier vluch
telinge, doch thans weder naar Ant
werpen teruggekeerd, aangifte gedaan
dat een gouden ring, tijdelijk door
haar in bewaring gegeven aan een
ingezetene alhier, door deze verkocht
is geworden. De ring is door de po
litie bij een goudsmid alhier, waar hij
verkocht was, in beslag genomen en
is tegen de daderes proces-verbaal
wegens verduistering opgemaakt.
Gisterenmiddag is door de politie
een onderwijzer van de op 8 Maart
j.l. hier opgerichte Belgische schooi,
gearresteerd als verdacht van het
plegen van niet nader te noemen
handelingen met aan zijn zorg toever
trouwde kinderen.
Deze onderwijzer, eveneens Bel
gisch vluchteling, is heden gevanke
lijk naar Middelburg overgebracht en
ter beschikking van de justitie aldaar
gesteld.
Mede zijn heden gearresteerd en
eveneens ter beschikking van de jus
titie gesteld drie Belgische vluchte
lingen, verblijvend op een der Bel
gische schepen alhier, die zich hadden
schuldig gemaakt aan diefstal van
hout, dat door hen Donderdag, met
een roeiboot was gestolen van
een terrein aan de binnenhaven al
hier.
Zij werden door de politie op hee-
terdaad betrapt.
Voor het gewoon politie-diploma
is gisteren te Rotterdam geslaagd
G. L. C. van der Heijde alhier.
Men schrijft ons uit Middelburg
Burg. en Welh. stellen den ge
meenteraad voor aan te gaan een
5 pet. geldleening van zoodanige
grootte dat deze reëel een bedrag zal
opleveren van zoo na mogelijk
f 36.500, zulks ten behoeve van de
gemeentebedrijven tot betaling van
verschillende werken en voor aankoop
van enkele onbewoonbaar verklaarde
woningen. De leening zal worden
afgelost als volgtte beginnen met
1916 gedurende 13 jaar 2000 en ver
volgens gedurende 7 jaar f 1300.
Door de commissie voor de
strafverordeningen wordt aan den
gemeenteraad voorgesteld een veror
dening op het gewicht van het brood
in het leven te roepen. Volgens het
voorstel zal het verboden zijn broo-
den te verkoopen, tejvervoeren, uit te
deelen of af te leveren, die meer dan
5 pet. of indien het kantjes, scheuren,
knippen of blikken betreft, meer dan
6 pet. verschillen van de volgende
gewichten: Voor wit, bruin en rogge
brood een halve kilogram, voor melk-
brood 375 gram of veelvouden van
deze gewichten. Klein brood, luxe en
krentenbrood vallen niet onder het
verbod.
Aan aandeelhouders der stoomtram
Breskens—Maldeghem wordt voorge
steld over het afgeloopen boekjaar 9
pet. dividend uit te keeren.
De Zeeuwsche Bank te Middelburg
heeft het dividend vastgesteld op
4 pet.
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
De voordracht voor onderwijzeres
in de nuttige handwerken aan school
F. bestaat uit de dames M. Zorgdra
ger, K. J. van der Slikke en N. D.
Theunissen, allen alhier.
De toestand.
Verschillende berichten van Engel
sche en Fransche zijde komen pogen
den indruk te wekken, dat Italië op
het punt zou staan, uit de neutrale
houding te komen en aan den strijd
deel te nemen, aan de zijde der ge
allieerden. Uit Nizza komt het bericht
dat Italië den Duitschers uit de Itali-
aansche Riviera zou hebben last ge
geven het italiaansche gebied te ver
laten. Reuter seint dat volgens kran
tenberichten Italië aan Oostenrijk een
ultimatum zou hebben gesteld.
De „Neue Züricher Ztg." meent on
danks alle geruchten te kunnen aan
nemen, dat Italië zijn neutrale houding
niet zal opgeven. Italië zou bij een
oorlog tegen zijn vroegere bondge-
nooten een ernstig risico aanvaarden,
dat in geen verhouding staan zou tot
eenige mogelijke winst. Het blad wil
nog niet eens spreken van de latere
constellaties en complicaties, noch
van de schending der moraal. Maar
de economische toestanden in Italië
zijn niet krachtig genoeg om thans
nog den (ast van een oorlog er bij te
aanvaarden.
Een oorlog kan en mag Italië slechts
aanvaarden, als het om het voortbe
staan van het land en de dynastie
gaat, en niemand kan beweren, dat
voor Italië zulk een gevaar bestaat.
in Sik g-va'; zpgt de ^Neue Züticher
Ztg.", is" het zeker, dat Italië thans
niet aan den strijd zal gaan deelne
men. Wat er later nog gebeuren zal
kan niemand voorzien. De berichten
en geruchten, die over de deelneming
van Italië thans worden verspreid,
zijn op dit oogenblik minstens geno
men voorbarig.
Uit nadere beschrijvingen van den
strijd te Neuve Chapelle blijkt, dat er
een formeele veldslag is geleverd.
Van de Duitsche verliezen" worden
van officieele Engelsche zijde reus-
opgeven, maar ooj;
die der Engelschen zijn enorm groot.
De „Times" trekt uit dezen bloedigen
slag de les dat het mogelijk is de
Duitsche linies te doorbreken, als men
er maar de noodige mannetjes voor
wil opofferen.
Omtrent den strijd in de Dardanel-
len werd ons gisterenavond het vol
gende geseind. De Engelsche admirali
teit bericht dat het Fransche oorlogs
schip „Bouvet" en de Engelsche oor
logsschepen „Irresistible" en „Ocean"
in de Dardanellen op afgedreven
mijnen gestooten en gezonken zijn.
De „Bouvet" keerde uit de engte
der Dardanellen terug, en zonk in
minder dan drie minuten. Bijna de
geheele bemanning kwam om het
leven tengevolge van een inwendige
ontploffing.
Bijna alle Engelschen zijn gered.
Van het oostelijk front berichten de
Duitschers erge dingen. Volgens hun
communiqué van gisteren hebben de
Russische soldaten dorpen in de buurt
van Memel (in 't noorden van Oost
Pruisen) geplunderd en in brand ge
stoken. De Duitschers gaan nu weer
wraak maatregelen nemen. Het bezette
gebied in Polen en Soewalki zal
zware boeten moeten opbrengen en
tevens en dit is het merkwaardigst
zullen voor elk vernield dorp of
hoeve er drie Poolsche dorpen in
brand gestoken worden. De Duit
schers zijn ook van plan de regee-
ringsgebouwen in de stad Soewalki
en andere hoofdsteden van Russische
gouvernementen in brand te steken.
Hebben die gebouwen voor de Duit
schers geen waarde Of zijn zij niet
van plan er lang te blijven?
De Russische inval in het noorden
van Oost-Pruisen duurt voort. De
Russen maken in hun communiqué
van gister melding van gevechten op
den weg naar Memel. De strijd in
Noord-Polen, ten westen van de Na-
rew, duurt voort. De Duitschers maken
in hun communiqué van heden slechts
melding van afgeslagen Russische
aanvallen. De Russen zeggen succes
sen te behalen.
In de Karpathen is de strijd onver
anderd
België's onzijdigheid.
Kurt Eisner, een van de vroegere
redacteuren van de „Vorwarts", heeft
zich, volgens een bericht in de „N.
R. Ct.", als volgt over de quaestie
van België's onzijdigheid uitgelaten
„Men weet dat Duitschland sedert
maanden moeite doet, om door open
baarmaking van vermeende „geheime
stukken" het Duitsche volk en de
geheele wereld te bewijzen, dat België
zelf zijn onzijdigheid geschonden zou
hebben en dat Duitschland, bijgevolg,
