Eerste Blad. Ie lit og I kak Hef jaar 1914. DONDERDAG 31 DECEMBER Bit ninnmerhasta3tuit26lailen. No. 307 Vilgni: Fin F. VIN SF VEIDE Fr, (liim Ml SS, Vlissingen. inlaten Inters. 10 Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zendag en algemeen erkende Christelijke feestdagen FEUILLETON 4 1914= VLISSINGSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30 per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.20 Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—4 regels 0.40voor iedere regel meer 10 cent Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per rege De abonnés, in 't bezit eener §ulden bij levens-fy r*gulden bij dood jf| gulden bij verlies A gulden bij verlies A |^f| gulden bij verlies f\P^gulden bij verlies polis, zijn GRATIS verze- M\ BI Hl 1 lange ongeschikt- g| door <BHI§ van een hand, |®^gl van! |fi||l vaneen /h van eiken ikerd tegen ongelukken voor: /UUU Ir heid tot werken I UU een ongeluk UDU voet of oog JLvU een duim 1UU wijsvinger Ld%3 anderen vinger. P.ze ultkeerlngen worden VERDOBBELD Indien de verzekerden, voorzien oan geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trien, boot of tram. De ultkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam Met het oog op den Nieuw jaarsdag zat morgen de „Vlissingsche Courant" NIET verschijnen. Het leven is altijd belangrijk. Wan neer we misschien in het gebeurende somwijlen die belangrijkheid niet op merken, komt dit, omdat we de be- teekenis van dat gebeuren ook voor de toekomst niet altijd begrijpen. Want laat ons dit wel verstaan de geschie denis der eeuwen is als één onafge broken keten, waarin iedere nieuwe schalm zich rijt aan de vorige in onverbreekbaren samenhang en waarin ook iedere voorafgaande den vorm der volgende bepaalt. Wanneer we thans een gebeuren zich zien voltrek ken, dat aan beteekenis zijns gelijke nauwelijks schijnt te hebben, dan die nen we te erkennen, dat de oorzaken van dit gebeuren in de voorafgegane tijden gewerkt hebben, dat er, on zichtbaar voor ons wellicht, de krach ten groeiende waren, die zich thans -op zoo vreeselijke wijze deen gelden, en dat in de schijnbare stilte van het verleden aan den effen blauwen he mel reeds de onweerswolken zich vormden, die het noodweer over de wereld hebben doen losbarsten, dat ons thans met ontzetting slaat. En wie gewoon is achter zich te zien naar wat voorbijging, wie ook aan de grenspaal van twee jaren het verleden overschouwt en daar de gebeurtenis sen, ook van het laatste jaar nog eens langs zich heen ziet trekken, bemerkt -er soms als een roode draad, die als vaste lijn, komende uit het verleden, op het gebeuren van het heden onaf wendbaar schijnt uit te loopen. Het is een jaar van grootsche, maar schrikwekkende geweldigheid, dat thans achter ons ligt. Wat nu ge beurt en gebeurd is, oefent een zoo vèr-strekkenden en ingrijpenden in vloed op het wereldgebeuren van vele eeuwen, dat we dien invloed op het tijdstip zelf van het gebeuren als zien en tasten .kunnen. Maar het ligt ook zoo geheel buiten de maat onzer gewone levensverhoudingen, dat het ons, zelfs waar we er zelf geen deel aan hebben, benauwt en tot de obsessie wordt, die alle denken door S. H, ;67) O(Nadruk verboden. „Meisje, meisje, je hadt bij me jmoeten blijvenmompelde hij. Maar de fioode vrouw antwoordde nietalleen de leeuwerik gaf ant woord en de kieviten en de stroom •die lachte en kabbelde aan zijn voe den. Hij trok ruw aan de leidsels zeer tot verwondering der merrie en reed voort. Nooit weer, zoo zei hij tot zichzelf, zou hij naar deze plaats komen, die hg zoo angstvallig vermeden had gèdurende de jaren van zijn ver banning. Toen hij de laatste kromming van het pad naderde, dat hem in het ge zicht zou brengen van den molen, hoorde hij den hoefslag van paarden achter zich, en plotseling verscheen Ned o'Bracken, rooder en vroolijker dan ooit, zooals het scheen, op zijn aan andere dingen terugdringt. Daar door mede schijnt het ons buiten verband met het voorgaande. Maar het terugzien naar het verleden, ook naar het verleden van 1914, kan ons dat verband toch soms doen terug vinden. En wie de gebeurtenissen van het afgeloopen jaar in haar sa menhang tracht te ordenen, ze ook vastknoopend weer aan het gebeuren van een vroeger jaar, staat soms vreemd jyerrast, wanneer hij telkens weer feiten waarneemt, die als op den oorlog van het heden schijnen heen te wijzen, wanneer hij soms het ge vaar van dien oorlog in het gebeuren ziet opdoemen. Vanaf het begin van den Balkan-oorlog toch is er een lijn zichtbaar, die, komende uit het verre verleden, op dezen oorlog'uitloopt. Want in dezen oorlog liggen niet de oorzaken, maar openbaren zij zich duidelijker. De strijd, die thans gestreden wordt, is er een om de hegemonie in Euro pa, is er een tusschen Germanen en Slaven, tusschen Rusland en Duitsch- land in de eerste plaats, is er een, die diplomatiek ook gestreden werd tijdens den Balkan-oorlog tusschen Driebond en Entente, tusschen Oos tenrijk, dat Duitschland achter zich had en Rusland, dat door middel der Balkanstaten naar het Germaansche Midden-Europa opdrong. En de nederlaag, die Rusland in dien oorlog zonder wapengeweld leed, heeft ongetwijfeld het uitbreken van den strijd tusschen Slaven en Germanen verhaast, een strijd, wier oorzaken dieper; liggen en die in zijn wezen er een is van vele eeuwen. De politieke constellatie in Europa, de tegenstelling tusschen Drievoudig Verbond en Drievoudige Entente, ge volg zelf van de gebeurtenissen uit de laatste helft der vorige eeuw en van de oorlogen van 1864, 1866 en 1870 in het bijzonder, die de ge schiedenis der laatste tientallen jaren beheerschte, heeft den vorm van dezen oorlog nader bepaald en hem moge lijk gemaakt. En het juist in 1914 na den Balkan-oorlog zich openbarende streven van Rusland om de Entente in een krachtiger verbond- om te scheppen, wordt daardoor begrijpelijk. Het heeft dezelfde beteekenis als de pogingen van Frankrijk en Rusland om Bulgarije te verzoenen en weer voor de Entente te winnen door mid del van geldelijken steun, dezelfde beteekenis ook als het reeduin Maart in Rusland uitgevaardigde verbod van paardenuitvoer, als den aanleg van nieuwe militaire wegen in Rusland's Westen, als de krachtiger voortgezette reorganisatie van Rusland's leger enz. Nu zien wij die beteekenis. Maar hadden we er destijds een duidelijk vermoeden van, waarop dat alles wees en moest uitloopen Waren het voor vurig, onstuimig paardje. „Wel, mr. Lomax," riep hij vroo- lijk, zijn paard inhoudend, „wat heb ben wij elkaar in lang niet gezien." „Ja, de laatste keer, dat je me een bezoek bracht te Lostwithens, was ik niet thuis," antwoordde Griff droogjes. „Dat is zoo! Ik was, wat men noemt in een vreeselijke haast, weet u, en als Hester er niet geweest was en een hoop turf en een deur, die naar buiten openging, dan zou ik nu mijn zonden overdenken in de ge vangenis. Hemel, daar had u dien nacht moeten zijnIk stikte haast van 't lachen (daar ik me moest in houden), terwijl ik met mijn neus tusschen de turf lag en de jachtop zichters hoorde praten, de oude Squire aan het tieren was en uw hond, Trash, aan 't blaffen, alsof hij de heuvels uit hun slaap wilde wekken. En dit alles om mij Ned o'Bracken, die nooit had kunnen denken, dat zij zooveel drukte zouden maken over één eenvoudig mannetje." „Dat heb je me immers alles al verteld, toen je dien nacht naar Windy Farm kwaamt. En wat later ons niet vaak feiten als zoovele an dere, waarvan we ook nu de betee- nis en den invloed nog niet kunnen vaststellen? Want het blijft immers veelal een tasten, een vermoeden. En daarom is het goed en noodig, om, hoezeer ook de oorlog ons denken in beslag neemt, toch niet enkel in 1914 den oorlog te zien, maar ook de gebeurtenissen van voor den ooflog, die immers ook mee de wereldge schiedenis vormen, te overschouwen. Wanneer we dat doen, zullen we wellicht nog veel vinden, dat ons schijnt met dien oorlog verband te houden, een verband, waarop hier niet altijd de aandacht kan worden gevestigd. Maar ook is er, als altijd, gebeuren, dat min of meer op zich zelf staat, buiten verband met het om ringende, ais bijv. de dood van Paus Pius en de verkiezing van kardinaal della Chiesa, aartsbisschop van Bo logna, die als nieuwe Paus den naam Benedictus XV aannam, het schrikke lijk vergaan van de „Impress of Ire land" na aanvaring met de „Storstad" op de St. Laurens, dat aan meer dan 1000 menschen het leven kostte en de wereldtentoonstelling, die ter ge legenheid van de opening van het Panamakanaal te San Francisco geor ganiseerd werd en die door de ge beurtenis, ter welker opluistering zij dienen moest, van meer dan gewone beteekenis werd. Zoo we nu dat deel der wereld geschiedenis, dat voor den oorlog ligt, vooraf overzien, wenden we den blik allereerst naar het eigen land, naar Medelacd. Ook ons openbaar leven heeft de laatste maanden in het teeken van den oorlog gestaan. Al zijn we zelf ge lukkig rechtstreeks buiten de ver schrikkingen gebleven, hij heeft toch zijn invloed op buitengewone wijze doen voelen en ons nationale leven als 't ware overheerscht. 'Dit heeft ons meer dan anders den blik naar buiten doen richten. Wij zijn ons on willekeurig duidelijker onze saam- hoorigheid met het overig Europa bewust geworden. En het is, of het internationale leven daardoor voor ons meer beteekenis heeft gekregen, of wij onze plaats en misschien ook ons werk te midden van de Europeesche volkeren hebben teruggevonden en •we onze eigene waarde en beteekenis voor het internationale leven beter hebben doorvoeld. Het voorbijgegane jaar is in dit opzicht, ondanks^ zijn rampspoedig heid, voor de verheffing van ons nationale leven ongetwijfeld een gun stig jaar geweest. Want immers reeds ons werk, het werk onzer officieren in Albanië, verhief, hoe weinig succes vol het ten slotte geweest is, dat nationale leven tot een hooger plan. Ned Je weet toch, dat je van ons wegging, om naar Wyecollar te gaan „Hemel, jal En ik beb Wyecollar ook gevonden, maar dat vertel ik u later wel eens." „En nu ben je weer terug op je eigen boerderij „Ja maar de manier, waarop ik terugkwam, is heel grappig. Het is gek, maar hoe het ook loopt, ik be leef altijd wat grappigs", voegde Ned er bij op een toon van kalme ver bazing. Hij had Griff aangezien met dien blik van toegevende genegenheid, die Griff van alle menschen als zijn geboorterecht eischte. Ned was zoo gezond, zoo zorgeloos in zijn zucht naar genot, zoo vrijgevig bovendien, met het wild van zijn buurman, maar ook met zijn eigen bezittingen. „Wat gebeurde je dan op de weg naar huis vroeg Griff, toen de an der even zweeg, om nog eens in stilte van de grap te genieten. „Nu dan, ik ging immers heen, om aan Squire Daneholme te ontkomen, nietwaar En nu begon ik te denken, dat het tijd was, naar huis te gaan, al was het alleen maar, om te kijken, „Het is een verlies en een winst voor ons land tevens" heeft minister Cort van der Linden gezegd, toen hij in de Tweede Kamer den in Albanië ge sneuvelden kolonelThomson herdacht. Is niet zoo ook de werkzaamheid onzer officieren in Albanië, die ons verliezen bracht, tot een winst ge worden voor ons nationale leven? Niet omdat we daardoor de aandacht tot ons trokken van het overig Europa, maar omdat het ons uit de kleine beuzelarijen en nesterijen, uit de be kommernis en de zorgen van allerlei nietigheden uit de sfeer van het materialistisch eigen belang ge haald heeft en geplaatst heeft op een hooger plan, van waaruit we ruimer uitzicht kregen over het groote leven, dat hebben we misschien eerst duidelijk gevoeld, toen de plotselinge dood van den kranigsten onzer in Al banië werkzame officieren ons plotse ling van vlakbij tegenover de gebeurte nissen in Albanië plaatste en wij voelden met ons eigen bloed betaald te hebben voor het welzijn van Europa. En de hulde, die overal, ook door de daad der regeering die de „Noord- Brabant" naar Durazzo zond ter over brenging van zijn lijk, tot uiting kwam, bewees algemeen, dat we de betee kenis van dezen dood begrepen. Het was niet voor onze, maar voor de internationale zaak, dat Thomson ge vallen was, maar dat juist maakte hem tot een nationalen held. En wanneer de geweldige gebeurtenissen, die zoo spoedig volgden, zijn beeld wegdron gen uit de publieke aandacht, de ge dachte aan hem zal niet zoo gemak kelijk worden uitgewischt uit onze herinnering. In de nabijheid dier gebeurtenissen lijkt alles zoo klein en nietig, als de grootste mensch klein lijkt naast de majesteit der bergen. Ook dat in ons nationale leven, dat het verband in stand hield tusschen ons en de bui tenwereld, schijnt nu van geen be teekenis. Of wat zegt ons nog het bezoek van de Groothertogin van Luxemburg,van'het Deensche konings paar, van de Zuid-Afrikaansche'land- bouwers, die, uitgenoodigd door de regeering, op een reis door ons land ons boerenbedrijf kwamen bestudee- ren, wat de tocht van Prins Hendrik naar de Noorsche rijken Maar willen we, wat vóór den oorlog gebeurde, in zijn juiste om raming zien, dan moeten wij het zien in verband met ons eigen nationale leven. Daarvoor hebben immers ook nu nog de voorstellen van de Staats commissie voor de verdediging van Indië, het verslag eener andere Staats commissie voor Evenredige Vertegen woordiging, de instelling eener Staats commissie inzake het onderwijsvraag stuk met Dr. Bos tot voorzitter en door de regeering bij haar eerste hoeveel beter mijn boerderij er uitzag, sinds ik haar had overgelaten aan mijn meesterkneent Peter, inplaats van er zelf naar om te zien. Ik leen de dus een van Dick's paardenzeer luchthartig gestemd begaf ik mij op weg, en toen ik dicht bij Herder's herberg kwam dacht ik er juist over, of ik zou afstappen en iets gaan ge bruiken, om den mooisten zomer morgen te vieren, dien ik in lang niet gezien had. Maar wie, denkt u, komt daar aan rijden, wie anders dan Squire Dane holme zelf. Hij was vlak bij mij, bij na vóór ik hem zag, en ik hield de leidsels in, zonder eigenlijk te weten waarom." „Arme Nedzei de ander lachend. „Hester zegt dat je je overal weet uit te redden en het schijnt wel, dat je zelfs dat gevaar ontkomen bent." „Dat is zoo. Eerst, ziet u, hield ik de adem in, want het scheen wel, dat het fortuin mij niet gunstig was, daar ik me eerst zooveel moeite had ge geven, den Squire uit den weg te blijven en hem nu zoo regelrecht tegen het lijf liep. „Ned", zeg ik jongen, je bent uit den regen in den optreden beloofd, hebben ook de wijziging van de inkomstenbelasting, de totstandkoming van de Bootwer- kerswet en zooveel meer nog betee kenis. In deze sfeer herinneren we ons ook de gebeurtenissen buiten het parlementaire levende staking te Zaandam, die door de houding van den socialistischen gemeenteraad en burgemeester Ter Laan bijzonder de aandacht trok, het 100-jarig bestaan der Kweekschool voor de Zeevaart en de feesten ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan der Groning- sche universiteit. Maar nog nauwelijks was deze feestgalm in Groningen verstomd, of de gebeurtenissen in het overige Europa dreunden plotseling hun ge weldigen weergalm in ons land. Het ultimatum, dat Oostenrijk-Hongarije tot Servië richtte, deed ons als andere volken, nog slechts onrustig de ooren spitsen, maar de mobilisatie in Rus land, het ultimatum van Duitschland sloeg ons een verlammenden schrik in de beenen. Onze regeering, die gelukkig haar kalmte behield, ge lastte 31 Juli de algemeene mobili satie. En vanaf dat oogenblik scheen het wel, of ons gansche maatschap pelijke leven uit zijn voegen gelicht zou worden. Een algemeene paniek verlamde voor een oogenblik onze samenleving en een run op banken, spaarkassen, een wantrouwen in alle bankpapier, een terugtrekken van goud en zilver uit de circulatie dreigde in verband met die paniek ons oeco- nomisch leven te verstikken. Maar tegelijkertijd werden er ook reeds 1 maatregelen genomen om de gevolgen van deze paniek te keeren. De beur zen werden gesloten. Er vormde zich een financieel consortium. De re geering gaf zilverbons uit, welk voor beeld onze groote steden volgden, om in de dringende behoefte aan pasmunt te voorzien. Tevens nam de regeering maatregelen om een gebrek aan levensmiddelen te verhoeden, door zelf tarwe op te koopen, uit voer van allerlei artikelen te verbie den en maximum-prijzen vast te stellen. Steuncomité's werden opge- gericht en een Middenstands-Crediet- bank kwam tot stand. En dank zij deze maatregelen en de terugkeerende kalmte, raakte langzamerhand ons leven weer in zijn gewone spoor, al doet natuurlijk de invloed van den oorlog zich door het bijkans stop zetten van de zeevaart en van aller lei handel nog ter dege voelen. Ver schillende wetten hebben getracht de ontstane moeilijkheden zooveel mo gelijk te verhelpen, als de Beurswet en de Faillissementswet. Het pas aangenomen leeningsontwerp dient om het geld te vinden voor de be strijding der kosten, die tot het handhaven onzer neutraliteit, waar drop gekomen." Ik zie den Squire aan, en de Squire '.ziet mij aan, en ik zag, dat hij in een zeldzaam goed humeur was over iets of niets. Zoo is de Squire een kind kan hem leiden, ais hij in zijn humeur is en een span ploegpaarden kunnen hem niet vooitkrijgen, als hij woedend is. Nu dan, hij kijkt mij aan en ik zie hem aan." „Goeden dag, Squire", zeg ik, ter wijl ik met mijn zweep tegen het voorhoofd tik. De Squire groet op dezelfde ma nier, dat is zoo zijn gewoonte. En toen ziet hij me weer aan en wil boos kijken, ofschoon ik zie, dat het hem niet goed afgaat. „Ik moet jou hebben", zegt hij. „Dat is zoo", antwoord ik, zoo onschuldig als een lam. Ik dacht er juist aan, bij Herders wat te gaan gebruiken, en u zult misschien wat met me willen meedrinken". „Je bent een vervloekte schelm, Ned", zegt hij heel vroolijk. „Dat ben ik, Squire, dank u" zeg ik. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1914 | | pagina 1