Eerste Blad.
Ut int OU I ut
Dit nununerbËSlaatuit2bladen.
DONDERDAG
Kieuwiaafs-Adverlentiën,
JUpeenenNieuwjaarswenscli
Ëen afgedane Leuze.
No. 303
Jaargang
UitgaveFirma f. VAH BE VELSE If, Kleine Markt 58, Vlissingen. Telefoen Inlerc. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
attentie: s
FEUILLETON
Brieven uit de Hofstad
7^
-
1914!
VLISSINGSCHE
ABONNEMENTSPRIJS: Vooi Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—4 regels 0.40voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per rege
De abonnés, in't bezit eener AA ffcffcgulden bij levens- gulden bij dood A AA gulden bij verlies^ Pfrt gulden bij verlies A tfT| gulden bij verlies jP* gulden bij verlies
polis, zijn GRATIS verze- BB Hi I lange ongeschikt- IS door <1 li I van een hand, I^BI van! IHglg vaneen van eiken
kerd tegen ongelukken voor: U%$ IJ W heid tot werken M een ongeluk Ol, U voet of oog JLvU een duim J.Uv wijsvinger anderen vinger.
Deze uitkeerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trien, boot ol tram. De ultkeerlng wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
Met het oog op
het Kerstfeest zal
de„ Vlissingsche Courant"
Vrijdag en Zaterdag a. s.
N I ET verschijnen.
Zij die zich met
1 Januari op de
dagelijks uerschijnende „VLIS
SINGSCHE COURANT" abon-
neeren, ontuangen de Courant
tot dien datum GRATIS.
In het nummer der „VLISSINGSCHE
COURANT", dat Donderdag 31 De
cember 1914 zal verschijnen, wordt
weder de gelegenheid opengesteld tot
het plaatsen van
tegen den prijs van 25 CENTS
mits de 5 regels niet te boven gaande
voor eiken regel meer wordt 5
GENTS berekend.
Onder den
van den volgenden inhoud:
„Ter gelegenheid van het Nieuwjaar wordt
door ondergeteekenden aan Vrienden, Be
kenden en Begunstigers HEIL, ZEGEN en
VOORSPOED toegewenscht"
is de prijs per naam met adres
10 cent.
Voor spoedige toezending van Ad-
vertentiën en Namen houden zich
aanbevolen
DE UITGEVERS.
Ten allen tijde heeft als juist ge
golden, althans een groote kern van
waarheid bevattend, het gezegde, dat
-wie den vrede wil, zich ten oorlog
moet voorbereiden, dat wie in vrede
door S. H.
64) O(Nadruk verboden.
„Ik ben hulpeloos, en ik wil graag
alleen staan".
„Wacht dan, tot u sterk genoeg is,
en u kunt mijn hulp afwijzen."
„Neen, neen! Het was mijn be
doeling niet, u te grievenMaar ik
ben een vreemde voor u".
„Niet geheel," zei Grift met een
vriendelijken blik. Hebben wij niet
eens een heerlijken dag samen gehad
bij die jachtpartij
„Dat is waar, en o ik ben
zoo moe vermoeider, dan u den
ken kunt."
Trots en weerspannigheid waren
verdwenen. Zij wist alleen, dat hier
een man was, dien zij vertrouwde,
dat zij voor het oogenblik vei li en
beschermd was.
En zoo ging van dien dag af hun
leven zoo vredig en veilig voort, dat
verlangt te leven, sterk genoeg moet
zijn, om dezen tegen elke aanranding
te kunnen verdedigen.
Het is dit beginsel geweest, dat
sedert onheugelijke jaren Europa er
toe gebracht heeft zich de zwaarste
opofferingen te getroosten. Men ge
loofde zoozeer in die oude leuze, dat
velen in de steeds toenemende be
wapening en uitrusting ten oorlog,
door de verschillende rijken bewerk
stelligd, nochtans niets anders kon
den zien, dan een bevestiging hunner
overtuiging, dat juist in deze-» groote
krijgs-toerustingen de vrede zijn
grootste waarborg vond immers, over
en weer zoude niemand het wagen
den ander aan te vallen, wetende
dat ook hij volkomen gereed en „tot
de tanden" gewapend was.
Zoowel de vorsten, die bij alle mo
gelijke gelegenheden den mond vol
hadden van vredesbetuigingen, als de
regeeringen, die maar steeds millioe-
nen en millioenen schatten gouds voor
militairistische doeleinden aanvroegen
en besteedden, alles onder de leuze,
dat hierdoor de vrede bevorderd en
het heil der naties bestendigd zou
worden, zij slaagden er in, gesteund
door hun diplomaten, in dezelfde
schooi groot gebracht, de volken er
toe te bewegen, vrijwillig, en vertrou
wend op het vorsten- en het regee-
ringsbeleid, de grootste lasten op te
brengen.
Wat was het gevolg van al die
reusachtige toebereidselen Dit, dat
men over en weer volkomen klaar
wasom den oorlog te begin
nen. En dat, eenmaal geheel gereed,
en de lont bij het kruit, het kanon
zich niet iang zou laten wachten met
los te bulderen.
Welke der naties zich het meest
had toegerust, die ook kon het meest
een oorlogszuchtige houding aanne
men. Welk een spanning van ang
stige verwachting is niet over de
wereld gekomen bij het plotselinge
en bekende Agadir-incident, toen
eensklaps op de reede van dezeMa-
rokkaansche haven een Duitsche
kruiser verscheen, als een waarschu-»
wing voor Fransche kolonisatie-plan
nen. Hoe heerschte niet dezelfde
ongerustheid bij 's Keizer Wilhelm's
veel-beduidend bezoek aan Tanger
dat voor het Agadir-incident plaats
had hoe heeft daarna dezelfde span
ning niet geheerscht tijdens de Bal
kan-crisis, waarbij steeds van uit
Berlijn de wereld kond gedaan werd
van het „scherpgeslepen Duitsche
zwaard," waarmede onophoudelijk ge
zwaaid werd, en van het „Duitsche
kruit," dat „droog" gehouden worden
moest
Dat alles is op een reusachtigen
militairistischen Europeeschen wed
strijd uitgeloopen, louter naar het
heette om, als men den vrede be-
Nell Nethercliff de vreemdheid van
haar omgang met den meester van
Lostwithens geheel vergal. Meer en
meer naarmate de tijd voortging, keek
zij terug op het verleden als op een
schaduwland, iets onwezenlijks en
fantastischdit alleen was de werke
lijke wereld deze wildernis van
heide, deze hut, deze stallen, een
streek lands, veroverd op de heide.
De betoovering der heide oefende
haar invloed op haar uit, langzaam,
zeker, gezond, zooals haar gewoon
te is en de wondere schoonheid van
dit nieuwe leven kwam tot haar ais
tot een kind. Werkelijk, mevrouw
Nethercliff was in die dagen een
kind; haar plotselinge uitroep: „Ik
ben zoo moe, meer vermoeid dan u
denken kunt," was de bekentenis
geweest eener zwakheid, die haar
niet zoo spoedig zou verlaten. De
schok, dien haar gezondheid gekregen
had, doordat zij dien nacht in de
sneeuw had doorgebracht, toen Griff
haar gered had, zelfs de dood van
haar kind waren te overkomen ge.
weestmaar de jaren van ellende,
van ontbering, van lijden, geestelijk
en lichamelijk, haar toegebracht door
waren wilde, ook sterk moest zijn en
tot den oorlog voorbereid.
Welnu, zóó voorbereid en zóó sterk
is men ten leste geworden, dat de
oorlog, eenmaal uitgebroken, geen
einde schijnt te kunnen nemen. En
wel omdat beide partijen gebleken
zijn in voorbereiding en in sterkte
tegen elkander te zijn opgewassen,
nadat aan hun krijgstoerusting de
grootst mogelijke zurg met ver
onachtzaming van de volkswelvaart
was besteed. Die voorbereiding
is, juist door zijn perfectie, thans
uitgeloopen op een verschrikkelijke
worsteling, vernielender dan ooit de
wereld heeft aanschouwd. Met een
tot in de - kleinste bijzonderheden
voorbereide volmaking worden sedert
tal van maanden millioenen men-
schen-levens verwoest, wordt de wel
vaart van geheel een werelddeel be
dreigd en breidde de krijg zich tot
een wereldbrand uit. Dat alies is
mogelijk kunnen zijn, omdat schier
de geheele wereld ten oorlog voor
bereid was, echter altijd naar het
zeggen van vorsten, regeeringen en
diplomaten om zoodoende slechts den
vrede te handhaven.
Indien ooit een gezegde gebleken
is misleidend en onwaar te zijn, dan
is het wel deze leuze, die van eeuwen
her door de wereld is gegaan en als
leiddraad gold voor de politiek der
volken. Dat is de harde les van de
zen krijg.
Waarop kan dat alles, wat we nu
aanschouwen anders uitloopen, dan
op een aigemeene uitputting, een
zelfvernietiging der volken. Het kan
niet anders of, wanneer te eeniger
tijd aan alles komt eenmaal een
eind ook deze wereldkrijg tot het
verleden zal behooren, zal een zoo
wel in geestelijken als in stoffelijken
zin verarmd en verzwakt Europa over
blijven, ais resultaat van het alles
vernielend krijgsbedrijf.
Wat dan gebeuren zal Zal men
dan opnieuw beginnen met al weer
grootere offers te brengen aan nog
grootere toebereidselen, voor een nog
grooteren wereldoorlog
Of zal uit de verschrikkelijke
ontroering, die deze tijden in het ge
moed van welhaast een ieder doen
ontstaan, een machtig besef bij de
volken rijzen, dat hen doet inzien,
zij het ook na eeuwen van dwa
ling dat de leuze van weleer
thans voorgoed een afgedane is, en
dat geen waarachtige vrede bereik
baar is te midden van een alles om
zich heen verzengend militairisme, te
midden van een steeds volmaakter
voorbereiding eener systematische
vernieling en verdelging.
Moge dan eenmaal dit besef zoo
machtig in de volken ontwaken, dat
het zich omzet in daden, waardoor
niet een door allerlei angstige span-
haar echtgenoot deze eischten hun
rechten, nu de spanning voorbij was.
Zij had geen ziekte, waaraan een
dokter een naam had kunnen geven
zij leed geen pijnhet was alleen,
dat zij vermoeid was, als een klein
kind tegen bedtijd, en alles wat zij
vroeg, was te rusten.
Nu en dan kwam haar trots in op
stand en zij sprak er over, Lostwit
hens te verlaten en naar haar vrien
den te Halifax te gaanmaar telkens
weer trad Griff zeker en gebiedend
op en verbood haar heen te gaan
vóór haar krachten teruggekeerd wa
ren. En zij gaf toe, bijnazonder pro
test; want zij wist, dat hij gelijk
had, en dat hij haar zwakheid begreep.
Zoodra de sneeuw van de heide
verdwenen was, was zij begonnen,
buiten wat rond te dwalen, eersteen
klein half uurtje per dag en later
langer. En altijd was deze ééne ge
dachte bij haar hoe vol vrede en
waarheid en reinheid dit nieuwe le
ven was in een land, waar de hemel
zoo nabij was. Dit zeker, was het
geheim van Lostwithens, sprak zij tot
zichzelf. Ginds in de dalen was de
hemel zoo ver af; buitengesloten
ningen en wapengekletter verontruste
schijn-vrede wordt bestendigd, maar
waardoor de echte vrede, die in het
menschelijk gemoed moet en kan
wonen tot uiting komt. Een gewa-
dende vrede, dit is maar al te zeer
gebleken, is geen vrede en levert
allerminst een waarborg voor het
geluk der volken. Daarom moet steeds
dieper het besef over de wereld ont
waken, dat oortogs-voorbereidingen
en een steeds hooger opgevoerd
miiitairisme niet langer mogen worden
geacht, ook maar <>p eer.ige wijze
den vrede te bevorderen. Met die
dwaling zij voortaan voorgoed ge
broken.
De Kloosterkerk. Het nieuwste
middel.
Onlangs is de geheel gerestaureerde
Kloosterkerk weer in gebruik geno
men. Op zich zelf is dit feit niet van
groote beteekenis dan alleen voor
hen die onmiddellijk betrokken zijn
bij de ingebruikneming. Toch mag
de restauratie zich verheugen in de
belangstelling van allen, die het goede
behoud van onze nationale monumen
ten der kunst op hoogen prijs stellen.
Niet alleen dat zich een stuk historie
incarneert in een dergelijk gebouw,
het is tevens éen der schoone herin
neringen aan de energie en den aes-
thetischen zin onzer voorouders. Niet
genoeg kan in ons kleine land mede
gewerkt worden om de belangstelling
levendig te houden in hetgeen onze
voorvaderen ons als een „kostelijk
bezit" hebben nagelaten.
Een klein stukje geschiedenis.
Het z.g. Sint-Vincentsklooster werd
in 1397 gesticht door Margaretha van
Briga. Van het oorspronkelijk klooster
is alleen de kerk overgebleven, die
natuurlijk in den loop der tijden ook
vele veranderingen heeft ondergaan.
Het noordelijke schip vertegenwoor
digt vermoedelijk alleen nog het oor
spronkelijke kerkgebouw. Eenige me
ters voorbij de kerk welfde zich over
het Nachtegaalspad thans de be
kende breede Parkstraat de oude
Kloosterpoort, die toegang gaf tot het
eigenlijke klooster. Van deze gebou
wen is behalve een oud stuk muur
niets meer. Het grootste gedeelte werd
in 1583 op last der Staten van Hol
land afgebroken en de materialen ver
kocht. Bij de opheffing yan het edict
van Nantes in 1685 toen'verscheidene
Fransche uitgewekenen in de Neder
landen zich vestigden, waren er nog
slechts enkele localiteiten over, waarin
eenige Fransche dames een gemeen
schappelijk verblijf vonden.
Herhaaldelijk was het klooster door
brand geteisterd en in 1420 zelfs zoo
goed als geheel vernield. Toen echter
door hooge heuvelsmaar hier leun
de hij zoo vertrouwelijk op de aarde,
als een tweelingbroeder van de groo
te uitgestrekte heide,
Soms, als Griff 's avonds in den
koeien- of paardenstal was, sloop zij
naar buiten en hief haar vermoeid
gezichtje ten hemel en zag, hoe de
witte, sterke sterren neerzagen op
haar kleinheid; en de sterren sche
nen ook zoo dicht bijen zij vond
vrede en zekerheid van haar klein
heid.
Zij had gedacht, in de dagen, die
nu zoo ver af schenen, dat een eeu
wig durende stilte moest hangen
boven de uitgestrekte heide zij leer
de nu, dat er eeuwigdurende gelui
den waren, nu zacht genoeg, otp
alleen door het scherpste oor ge
hoord te worden, dan weer onstuimig
nu eens liefelijk ais zachte muziek,
dan weer als de kalme deining der
zee. Maar altijd spraken er stemmen
en niemand behoefde op Lostwithens
alleen te zijn. Toen zij pas hier kwam
en de sneeuw nog zwaar op het
land lag, had de wind gegierd en
gefloten, later had het stroomen van
den regen zich gemengd in het koor
verrees het weer uit zijn assche en
naar de historie meldt, fraaier dan
van te voren. Belangrijke giften stelden
den prior daartoe in staat. De belang
stelling uitte zich o.a. hierdoor dat
vele aanzienlijken zich het recht koch
ten in deze kerk een laatste rustplaats
te zullen vinden. Men vond er de graf
kapel van de Wassenaars, van de
Stichteren, den Luiksche bisschop jan
van Beieren e.a. In den tijd der re
publiek werd o.a. Jacob Cats er ter
laatste rustplaats geleid.
Statige processies trokken den eer
sten Zondag na Paschen van uit dit
klooster langs Voorhout en Vijverberg.
Dtt alles duurde tot het jaar 1572
toen. de Geuzenaanvoerders den Haag
veroverden en de meeste ordebroe
ders op de vlucht joegen. In 1574
werden de gebouwen door de Staten
van Holland geannexeerd; Vervolgens
maakte het kerkgebouw een vreemde
carrière. In 1588 werd het ingericht
tot paardenstalin 1589 werd
in het koor gevestigd een kanon-
nengieterij, terwijl de kerk zelf tot ar
senaal werd gebruikt.
In 1617 kwam er weer verandering
in de bestemming. De kanonnengie-
terij bleef doch werd met een muur
afgescheiden van de overige kerk. De
steeds sterker wordende contra-remon-
strante gemeente verzocht het gebouw
te mogen gebruiken.
Het antwoord op dit verzoek liet
zich schijnbaar wat lang naar den zin
der heeren wachten en daarom legden
zij dood-leuk maar beslag op het ge
bouw. Zulks geschiedde op den 9en
Juli 1617. Dit overmoedige optreden
wekte zeer veel opzien, niet het minst
tóen veertien dagen later Prins Maurits
de kerk bezocht en aldus op eigen
gelegenheid dit wederrechtelijk op
treden sanctionneerde.
Sindsdien heeft de kerk haar be
stemming behouden, al duurde het
tot 1665 aleer het gelukte die kanon-
nengieterij uit te drijven.
Er is natuurlijk veel gelapt en ge
pleisterd aan dit oude gebouw. Drie
jaar geleden nu was de toestand on
houdbaar. Het dak was totaal verrot,
de kalk viel van de muren en de
aigemeene wrakheid was zoo groot
dat op iast van de overheid het ge
bouw werd gesloten. De gemeente
heeft toen getracht het te koopen ten
einde den ingang van de Parkstraat
te verbreeden. Men kon het over den
prijs niet eens worden en dus sprong
de koop af. Ruim twee jaar heeft
daarna de restauratie geduurd, die
onlangs ten einde gebracht, met veel
takt is volbracht. Het gebouw heeft
wel geen schitterende waarde, doch
het loont de moeite het te bezichtigen,
dubbel. Dit constateeren wij met ge
noegen, dat de restauratie is geschied
door kundige hand en onder scrupu
leuze leiding. Daarom is het gelukt
van den wind, toen, terwijl wind en
regen met beschaamd gelaat weg
kropen, als gasten, die te lang ge
bleven waren, kwam daar het bruisen
van gezwollen stroomen, gevoed door
de smeltende sneeuw. Pas toen de
heide weer bloot lag en de zachte
bries vroolijk uit het Westen zong
en kleine, groene knopjes begonnen
te zwellen en te barsten op de braam-
bessenstruiken, werd het „Lied der
Heide" zachter. Toch maakte de
zachte bries, die over de heide streek,
een muziek, die tot de vrouw sprak
van gezelligheid en leven.
En langzamerhand, zonder dat zij
het zelf wist, verliet de vermoeidheid
Nell Nethercliff.
Reeds lang was Griff opgehouden,
's nachts bij haar te blijven waken.
Zoodra zij wel genoeg was, om min
der zorg te behoeven, had hij zijn
kwartieren opgeslagen in een hoek
van den koestal, waar Jiij stroo had
voor bed en voor dekens beide. Eerst
had hij eiken avond eenig excuus ge
vonden er was een koe, waar hij
bij waken moest, een paard, dat ver
zorgd moest worden, enzoovoorttot
hij eindelijk maar goeden nacht zei