Dg Ml op I Mie
MAANDAG
Nederland en tfr Oorlog
No. 288
52e <j£t£irgaiig
1914
Firma F. VAH 01 VELDE Jr., Kleine Mirkl SS, Vlissingen. Telefoon Interc. 10
Herschijnt dagelijks, gitgeionM ip Zondag en algemeen erkende Ohristelijke feestdagen
FEUILLETON
BINNENLAND
VLISSIINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.29
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—4 regels 0.40 voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt /weemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per rege
De abonnés, in't bezit eener tffcflf|flgulden bij levens- rt f* gulden bij dood Aft gulden bij verlies 4 jTfl gulden bij verlies M ffefh gulden bij verlies f% f* gulden bij verlie-"
polis, zijn GRATIS verze- /a BI JU lange ongeschikt- nSI door <lggf van een hand, 1 hl S van 11 |I g vaneen van eiken
kerd tegen ongelukken voor: m Ww^eid tot werken f VV een ongeluk CJUU voet of oog lVU een duim lUU wijsvinger td%3 anderen vinger
Deze ultkeerlngen worden VERDUBBELD Indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trien, boot of tram. De ultkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
Da vluchtelingen in Zeeland.
Volgens de laatste berichten zijn
er te dezer stede 21 typhusgevallen
onder de Belgische vluchtelingen. De
lijders zijn ondergebracht in een
aparte ziekenloods voor besmettelijke
zieken. De typhus blijki ontstaan,
doordat de vluchtelingen, die nog over
enkele eigen middelen beschikken,
zelf woningen huurden en ze in veel
te grooten getale betrokken. De over
bevolking cezer kleine woningen
bracht natuurlijk onzindelijkheid, enz.
met zich.
De inspecteur van het Woningtoe
zicht, jhr. De Graeff, die van de
Volksgezondheid, dr. Oosterbaan, en
de gedelegeerd regeeringscommissaris,
de heer Snoeck Henkemans, tot net
instellen van een onderzoek. Alle
woningen, waarin te veel menscben
zijn, zullen worden opaenomen en,
voorzooveel noodig, ontruimd. Willen
de menschen er niet uit, dan kunnen
zij daartoe niet worden gedwongen,
maar krijgen dan geen ondersteuning
meer.
Deze week komen twee groote
barakken in gereedheid van 50 bij 13
meter, gebouwd op initi tiet van den
heer Snoeck Henkemans. Hierin wor
den de menschen uit de woningen,
na ontsmet te zijn en nieuwe kleeren
te hebben gekregen, ondergebracht,
in deze barakken komt een badin
richting, bevattende douchebaden
voor 5 mannen en 5 vrouwen.
Op deze wijze hoopt men den
typhus tot staan te brengen en de
vluchtelingen beter te kunnen „ver
zorgen.
In Zeeland is de toestand over het
algemeen zeer goed. Te Goes zijn
b.v. 430 vluchtelingen, die ever een
gezelschapsiok-sal beschikkente
Middelburg 1300, deels onderge
bracht in het oude Oost-Indische
entredepot, dat ook wat gezelligheid
biedt. Deze vluchtelingen blijven
waarschijnlijk ov rwinteren. Te_ Vlis
singen zijn te veel vluchtelingen,
3700, waarop moeilijk volledige con
trole kan worden uitgeoefend. Voor
de vluchtelingen in de laatste plaats
is een rijksgeneesheer aangesteld.
Te Hansweert onder Kruiningen
zijn nog 3000 behoeftige vluchtelin
gen op schepen ondergebracht. Op
iedere aak zijn niet meer dan 30.
Deze vaartuigen leenen zich geschikt
voor huisvesting. De burgemeester
van Kruiningen is bijna den geheelen
dag te Hansweert voor voeding en
controle. Na Vlissingen is Hansweert
de meest belaste plaats in Zeeland.
Eigenaardig is, dat in sommige
plaatsen het aantal vluchtelingen in
korten tijd afneem*. Zoo w ren half
October te Sas van Gent 2500 vluch-
door S. H.
51) —O— (Nadruk verboden.
„Gabriël", zei de ander kalm, „wat
is er tusschen jou en Hester gebeurd
Je beoordeelt haar hard en ik heb nu
en dan wel eèns gedacht, dat je twist
met haar gehad hebt
„Als mensch heb ik nooit met haar
getwist; a's predikant had ik reden
vertoornd op haar te zijn. Het meisje
is zoo heidensch, alsof het licht nooit
was doorgedrongen tot Ling Crag
heide."
„Zoo ben ik misschien ook. Zij is
'n goed meisje, Gabriël, en je moet
wat meer den vroolijken kant der
dingen bekijken. Hoe wil je vandaag
nog bij Phineas Feather komen
Hij wilde liever het gesprek over
Hester Royd niet voortzetten. Het is
een moeilijke weg om te vinden en
den laatsten keer, dat je hier was,
moest ik je over de heide brengen."
telingen, nu 150. Deels zijn ze naar
hun land teruggegaan, deels naar een
andere plaats in ons land verhu sd.
Te Hulst was en er 4000, nu 600.
Hier hebben ze een geschikt onderdak
voor winterverblijf gekregen. Te Axel
vertoefden 3000, nu 300, die in ba
rakken blijven overwinteren.
In Zeeland zijn nu nog 20.000
vluchtelingen, wier onderhoud enz.
35 cis. per persoon per dag kost,
alzoo daags f 7000. De liefdadigheids
bijdragen vermindeten, de rijksbij
dragen moeten grooter worden. Al
leen de kleederen worden nog steeds
allemaal uit filantropie geschonken.
Volgens den heer Snoeck Henke
mans, die aan het Persbureau Vaz
Dias bovenstaande ^inlichtingen ver
strekte. gaat het thans niet meer aan,
vluchtelingenkampen op te richten,
maar zal men goed doen, daarmede
tot het voorjaar te wachtenals
de vluchtelingen dan nog niet te ug
willen.
Vragen aan den minister van oorlog.
Mr. P. J. Troelstra heeft de voigen-
de vragen gericht tot den minister
van oorlog
1. Heeft de minister een onderzoek
doen instellen naar de omstandighe
den en feiten, die aanleiding hebben
gegeven tot de betreurenswaardige
gebeurtenissen van 3 December in
het kamp der geïnterneerden te Zeist,
naar den aard dier gebeurtenissen en
naar het optreden van de zijde der
Nederlandsche militairen bij die ge
legenheid
Is de minister bereid, zoo spoedig
en volledig mogelijk aan de Tweede
Kamer de resultaten van het onder
zoek mede te deelen
2. Is het den minister van eor'og
bekend, dat ce plaatselijke comman
dant in Den Helder geweigerd heeft,
aan de afdeeling Den Helder der S.
D. A. P. vergunning te verleenen tot
het houden van een vergadering om
te protesteeren tegen het leeningsont-
werp
Wil de minister zijn meening over
die weigering aan de Tweeke Kamer
mededeelen, en is Zijne Excellentie
bereid, maatregelen te nemen, opdat
niet meer dergelijke belemmeringen
van het politieke leven door militaire
autoriteiten voo-komen
Begrafenis Belgische geïnterneerden.
Zaterdagmiddag had dus meldt
het „Utr. Dbi." op de R.K. be
graafplaats te Soesterberg met mili
taire eer de teraardebestelling plaats
van acht geïnterneerde Belgen, die bij
het verzet in het kamp Donderdag
gedood wa en. In den ochtend had
een deputatie van de Belg sche gt-ïn-
terneerden, zes man uit iedere b rak,
gedefileerd, daarna werd een korte
lijkdienst gehouden door den Belgi
schen aalmoezenier. De sroet bestond
„De sneeuwhoopen zijn nog bevro
ren en er is een karrepad een mijl
Oostelijk van hier, dat ik wel kan
vinden. Bovendien ik moet gaan,
evenals ik tot jou moest kernen, en
plicht wijst ens altijd den juisten weg,
mijn jongen."
„Nu, nogmaals goeden nacht, Ga
briël Houd je lantaarn in elk geval
goed aangeloof en gezond -ersiand
behoeven niet e twisten, nietwaar
Hij keerde zich om en trad de hut
weer binnen. Zijn gast sluimerde,
maar zij werd weer wakker door 't
geluid van het sluiten der deur.
„Uw bezoeker kwam laat", zei zij.
„Heeft hij slecht nieuws gebracht
„Ja," antw ordde Griff droog
„dat mijn ziel in gevaar was. Het
was Gabrië! Hirst, de predikant, over
wien ik met u gesproken heb. Arme
jongenHij geeft zichzelf nooit rust
en denkt alt.jd aan ziel n, die toch
eigenlijk hun weg tot vrede moeten
vinden en niet den zijnen."
Zij glimlachte een dier treurige,
toegevende glimlachjes,die een nieuwe
beteekenis aan haar schoonheid sche
nen te geven.
„Zijn wij zelfs biet niet veilig
uit een detachement geleide met om
floerste trommel, onder commando
van luitenant Valkhof, vier lijkkoetsen
met elk twee kis en, bedekt met kran
sen van Belgische officieren en sol
daten, een palmtak van Holtandsche
officieren en een krans van de ouders
van een der dood«n, die uit Rotter
dam overgekomen waren.
In den stoet volgden zeer vele Bel
gische officieren, de deputatie van de
Belgische geïnterneerden en eenige
Hollandsche officieren. Op het kerk
hof werden de kisten in een gemeen
schappelijk graf gedragen door Hol
landsche soldaten. De beaarding ge
schiedde door twee Belgische geeste
lijken en den pastoor van Soesterberg.
Gisteren werden lijkdiensten gehouden
te Amersfoort en te Soesterberg.
Belgische Spoorwegbeambten.
Het beheer vari de Belgische staats
spoor heeft een ov-reenkomst aange
gaan met de Engelsche regeerina,
waarbij de b ambten van de Belgische
staatsspoor, vooral machinisten, sto
kers en allen, die een vak uitoefenen,
werk in Engeland kunne krijgen,
tegen dezelfde loonen die zij in België
genoten. Zij krijgen vrijen overtocht
voor hen en hun gezin en voor hun
vertrek wordt het achterstallige leon
uitbetaald. Volledige inlichtingen te
zenden aan den heer J. Moreau, sectie
overste, beriuurciei van de werkplaat
sen Antwerpen-Noord, adrescentrale
werkplaats H.IJ S.M. te Roosendaal.
Militaire Berichten.
De minister van oorlog heeft in
een missive aan de autoriteiten van
de landmacht aangedrongen op be
knoptheid in legeeringsielegrammen.
Het heeft de aandacht getrokken dat
in die telegrammen, afkomstig van
militaire autoriteiten meermalen niet
voldoende beknoptheid wordt be
tracht.
Waar in deze tijden het telegrafeeren
in hooge mate is belast en meermalen
nauwelijks tn staat is aan het enorme
verkeer het hoofd te bieden, is het
niet het minst met het eog op eene
snelle overkomst van de militaire tele
grammen zelt, noodig, dat deze, ook
wat de adressen en nog meer, het
onderschrift betreft, niet langer zijn,
dan met het oog op de duidelijkheid
beslist geboden is.
De minister geeft verder aan, hoe de
beknoptheid in den regel zal kunnen
worden verkregen.
Kapitein Duymaer van Twist.
Het „N. v. d. D." heeft medege
deeld, da de kapitein der int op non-
acti neit L. F Duymatr van Twist,
lid van de Tweede Kamer, volgens
den ranglijst van osficieten aan de
vroeg zij.„Zij hebben veel over zielen
gesproken en zoo weinig gegeven om
iemand's hart, al die menschen, onder
wie ik den laatsten tijd geleefd heb."
„U zult hier veilig zijn", ant
woordde Griff, met een hartelijken
blik.
Zij praatten nog een weinig en
Griff zag zijn gast met vernieuwde
belangstelling aan. Bijna voor het
eerst merkte hij, dat oogen en gelaat
en oodbruin, weelderig haar een
zeldzame, aantrekkelijke schoonheid
vormdenmaar hij zag het, zooals
men de schoonheid van een schilderij
ziet en hij zag hef met critische,
onmenschelijke oogen. Wat de waar
schuwing van den predikant betreft,
die had hij reeds half vergeten, en
beschouwde haar geheel als den fan-
tastischen droom van iemand, die te
veel aan droomen gedaan heeft.
De vrouw zag zijn ondeizoekenden
blik, maar gevoelde er ook al de
koelheid van en zij kreeg een koud,
eenzaam gevoel, zooals zq gehad had
in dien eersten sneeuwnachten toen
zij eindelijk insliep, was het om te
droomen van den „Wilden Jager",
die haar op zijn zadel nam en haar
beurt is om te worden benoemd tot
majoor en dat in verband hiermede
hij gedurende eenigen tijd in actieven
dienst zal treden, om voor bevorde
ring tot den hoofdofficiersrang in aan
merking te worden gebracht.
Het „Vad." verneemt dat dit bericht
onjuist is.
De heer Duymaer van Twist zou,
om tot majoor bevorderd te kunnen
worden, nog eerst een jaar actief als
kapitein moeten dienen en dus reeds
januari jl. naar het leger hebben
moeten terugkeeren. Hij heeft dit
toen niet gedaan, en eigen wensch
prijs gegeven aan den aandrang van
zijn partijgenooten, die het district
Steenwijk toen niet in gevaar wilden
brengen. De heer Duymaer van Twist
kan dus, gegeven zijn nummer 5 op
de ranglijst voor majoor, niet meer
den vereischten tijd vinden om te
dienen, die onmisbaar is tot het ver
krijgen van den hoogeren rang en zal
dan ook eerlang den dienst verlaten.
Loop der bevolking in Nederland
over 1913.
Aan de statistiek van den loop der
bevolking in Nederland ever 1913,
die het Centraal Bureau voor de Sta-
tiek in het 207e nummer zijner bij
dragen heeft uitgegeven, wordt het
volgende ontleend
Op het einde van 1913 bedroeg de
bevolking 6212.701, waarvan 49.59
pet mannen en 50.41 pet. vrouwen.
Ofschoon de toeneming bij de beide
geslachten in de verschillende ja-en
zoo goed ais gelijk is (in 1913: 1.61
pet.), wordt over ren lang tijdperk
toch een vermindering van het aantal
vrouwen ten opzichte van dat der
mannen waargenomen. Kwamen in
1830 1045 vrouwen op 1000 mannen
voor, in 1913 was dit aantal op 1016
gedaald.
Door meerdere geboorte dan sterfte
zou de toeneming der totale bevolking
1.60 pet. hebben bedragen, zoodat in
1913 door meer vestiging dan vertrek
de bevolking met 0.01 pet is ver
meerderd. In de gemeenten met meer
dan 20 000 inwoners bedroeg de toe
neming 1 64, waarvan 1,47 door ge-
boorte-oveischotten en 0 17 door meer
vestiging dan vertrek. In de overige
gemeenten was de totale toeneming
1.57 pet., welke de resultante is van
1.66 geboorte-overschotten en 0.09
meer vertrek dan vestiging.
Onder de grootste gemeenten zijn
er, die een zeer sterke toeneming
hebben, (Apeldoorn,Emraen,Enschede,
's Gravenhage, Hengelo, Hilversum,
Nijmegen, Rotterdam, Schiedam en
Tilburg) en daarnaast andere, waar
de toeneming langzamer dan in het
geheele Rijk geschiedt, ja waar zelfs
in sommige jaren een afneming valt
te constateeren (Breda, Haarlem, Den
meevoerde over de eindelooze mijlen
sneeuw.
Alleen de heide waakte. Uitgestrekt,
wit en nat iag zij daar, luisterde naar
den wind en wachtte, tot de schat
kamers der lente zouden ontsloten
worden. Zooveel had deze heide te
ontvouwen he groen van het gras,
het grijs van h*t zilveren helmgras,
het purper van de zomerheideen
als een menschelijke moeder verlang
de zij er naar, haar kinderen aan haar
borst te hebben. Maar zelfs de heide
had 'goeden moed het was warm
onder de beschuttende sneeuw, en
het groen drong reeds door den
veengrondde regen was gekomen
en als moeder aarde maar weer den
zonnigen hemel in het gelaat kon
zi n zou alles wel zijn voor de kin
deren der heide. Tegenover deze
gro te, oneindige heide, scheen het
eigenlijk slechls een kleinigheid, dat
twee nietige menschen op weg waren
naar het noodlotmaar de wind
scheen zich dien nacht te comen-
treeren op Griff's huthet was, of hij
bij eiken wind- en regenvlaag aan de
muren klopte, of aan de deur ram
melde, om binnengelaten te worden.
Helder, 's Heriogenbosch, Maastricht,
Vlaardingen, Vlissingen, Zwolle).
De stijging van het aantal huwe
lijken, die in 1906 en 1907 na de
afneming van 1901—1905 werd ge
constateerd, he-ft zich in 1908—1911
niet voortgezetvoor 1912—1913 is
weder een vrij belangrijke stijging
aan te tonnen.
Het aantal personen, die de huwe-
lijksacte uit hoofde van analphabetie
niet konden teekenen, is zoo goed ais
geregeld dalende. Voor het Rijk daal
den de cijfers voor de mannen van
1 60 pet. in 1902 op 0.50 pet. in
1913, bij de vrouwen was de daling
van 2,91 pet. op 0.75 pet. Schier
overal is de analphabetie bij de vrou
wen grooter dan bij de mannen. Dat
die daling in vroegere jaren nog be
langrijk grooter moet geweest zijn,
bewijzen de cijfers die vóór het jaar
1877 bekend zijn, toen zij bedroegen
7 53 pet. bij de mannen en 14 83
pet. bij de vrouwen.
Een merkbare verbetering van het
sterftecijfer is bijna van jaar tot jaar
te constateeren. Voor zoover gegevens
daa'omtient voor ons land beschik
baar zijn, is nog nimmer zulk een
laa> sterftecijfer voorgekomen als in
1912 en 1913, nl. 12.30 per 1000
inwoners.
Scheepsbouw.
Naar de „N. R. Ct." verneemt, heeft
v. Nievelt Goudriaan Co.'s stoom
vaart-maatschappij te Rotterdam drie
bosten, ieder groot 6000 ton laad
vermogen en een 10 raljls vaart, be
stemd voor de algemeene vrachtvaart,
bij de Rotterdamsche Droogdokmaat
schappij besteld, welke in het begin
van 1916 moeten worden afgeleverd.
Intusschen zij nog 3 booten (waar
van er 1 bijna gereed is) voor de
bovengenoemde stoomvaart-maat
schappij op voornoemde werf in aan
bouw.
Verder heeft de Rotterdamsche
Droogdokmaatschappij een opdracht
ontvangen van de firma Gebrs. Van
Uden te Rotterdam, voor een boot
van 6000 ton laadvermogen, welke
ooit in het begin van 1916 moet
worden afgeleverd.
Vlissingen, 7 December.
Concertgebouw.
De liefdadigheidsvoorstelling, die
gisteravond in het Concertgebouw aan
de Emmastraat ten bate van noodlij
dende Belgen werd gegeven, was
buitengewoon goed bezocht, de groote
zaal was vol en die groote menigte
heeft blijkbaar genoten van het zeer
gevarieerd program, dat voor elk wat
wiis bevatte.
De annonces vermeldden de wel
willende medewerking van verschil-
En de wind had gelijk. Lostwithens
was niet langer een eenzaam heilig
dom een vrouw was in haar leven
gekomen en de schikgodinnen hielden
de wacht over het met sneeuw be
dekte rieten dak der hut.
HOOFDSTUK X.
Het was tegen den avond, toen
Hester den volgenden dag de hut
bereikte. Griff had den koestal schoon
gemaakt en kwam haar tegen, toen
zij de helling afkwam, die Lostwi
thens van de heidekant beschutte
De sneeuw, gisteren nog wit, wer.
reeds geel onder den regen, evenals
een heidepoel geel wordt, als men er
de schapen in gewasschen heeft. De
gladde oppervlakte der helde was nu
vol met holten, groot en klein, ge
vuld met regen.
„Wel. Hesier ik had je voor van
daag al opgegeven I" riep hij.
„Vader had mij noodig. De rood
bonte koe is niet goed in orde, en
hij denkt, dat zij er wel mee gaan
zal."
(Wordt vervolgd.)