\m\mm
18 JULI
Eerste Blai
:ijens.
gemeentebestuur
I Kapitaal en Arbeid.
No. 167
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
OjtDummerbestaat uit3bladen
d zijn.
kermis.
ge prijzen van
ste patronen]
ISJE,
STBODE
Brieven uit de Hofstad
MÊKBS
32e Jaargang
1914'
VLISS1NGSCHE COURANT
lisch)
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
llim: lin F. VAK DE VELDE Ir.. Kleine Harkt SI. Vlissingn. Tililion Inleic. 10
ADVERTENTIEPRIJS Van 1—4 regels 0.40 voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt /weemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per rege
v abonnés, in 't bezit eener AfkAA gulden bij levens-gulden bij dood ft ft f| gulden bi] verlies
nnlis ziin GRATIS verze- /III III lange ongeschikt- *%ll door <HII| van een hand,
kerd tegen ongelukken voor: fafUUU heid tot werken I (IU een ongeluk UUU voet of oog
Deze uitkeerlngen worden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram
4 gulden bij verlies A f|f| gulden bij verlies ^gulden bij verlies
1*111 van IB Hl vaneen van eiken
1UU een duim 1UU wijsvinger IJ%3 anderen vinger
De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
hen
film werd
e goedkeu-
arschail Amt".
BEKENDMAKING.
Bepaling Slui ingsuur der tapperijen
gedurende de kermisweek.
De Burgemeester van Vlissingen
gezien art. 150 der Algemeene ver
ordening van plaatselijke politie
brengt ter algemeene kennis
t dat het sluitingsuur der tapperijen
gedurende de kermisweek, door hem is
bepaald als volgt
Maandag, Dinsdag en Woensdag op
1 uur en Donderdag, Vrijdag en Zater
dag op 2 uur na middernacht, terwijl
telkens een half uur te voren reeds
moet zijn opgehouden met het maken
van muziek.
Vlissingen, 17 Juli 1914.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
eren.
WALSTRAAT 25.
zeilen S
sleeden 15
Gordijnen g
en en banden S-
roeden
randen g
en dekens éS"
en per El.
ns.
alle kleuren en
laar gemaakt.
?eeren en Kapok
■oomatrassen.
nen.
1 Haan, broed 1913,
sch. soorten Rasduïven
1 Promenadewagei),
ld.) TE KOOP wegens
Noordstr. 71. ben.
TAANVRAGEN
i I 0.25, iedere
ent. Zonder rabat,
daatsen wordt twee*
I Aller oogen zijn deze week in ons
Tand en ook daarbuiten ge
vestigd geweest, op hetgeen in de
Nederlandsche residentie is voorgeval
len, alwaar van Zondag jl. af het
geheele groote trambedrijf is stil ge-
iiji legd. Welk een omvang zulk een
■Storing in den geregelden gang van
jhet openbare verkeer heef/, kan licht
[worden afgeleid uit het enkele feit,
dat een kleine duizend man bij den
dienst op de 14 tramlijnen betrokken
zijn, dat er dagen in dezen drukken
tijd van het jaar zijn, waarbij de in
komsten tot in ettelijke duizenden
stijgen en de gebruikers van dit ver
voermiddel bij tienduizenden op éen
enkelen dag te tellen zijn. Indien
ooit een conflict tusschen werkgever
en werknemer aanstonds alom is ge
voeld, dan wel hier, waar letterlijk
een geheele bevolking van een der
grootste Nederlandsche steden van
een hoognoodig vervoermiddel is ver
stoken, en een der belangrijkste tak
ken van openbaar verkeer is verlamd.
Onze lezers hebben uit de uitvoe
rige berichten, die wij over de sta
king, haar aanleiding en verder ver
loop publiceerden, de belangstelling
kunnen opmaken, die dit ernstige
■conflict tusschen directie en personeel
dier groote vervoer maatschappij alom
Trekt. En geen wonder, waar zoovele
freusachtige belangen, zoowel van
moreelen als van stoffelijken aaid op
het spel staan, is het duidelijk dat
velen zich afvragen, wat het verloop,
wat het einde van dezen economi-
ïd met de moderne
id met het expeditie-^
anbeveling. Brieve»
bureau „Vlissingsche;
>tus wordt te Middel-
in gezin een nette
stbode
zaak, geen wasch aan
anco letter B, boekl»
3RFFER, Middelhui
net
in den winkel. Adres:
NS, Wals'raat 76.
flinke
>ote wasch buitenshui;,
ureau „Vliss.Courant.
Roman van B. RIEDEL-AHRENS.
0 (Nadruk verboden
Goed, ik zai mijn best doen, het
eveneens te leeren en persoonlijk
naar de Kramers gaan, want ik heb
me nu eenmaal in mijn hoofd gezet
hen te helpen. Zult u dan misschien
een klein weinig zachter over mii
oordeeien dan vroeger?
Ze waren den heuvel opgewandeld
■en toen Anneliese, die naar de groep
omkeek, bemerkte dat men den ge
wonde op 'n draagbaar legde om hem
naar zijn woning te brengen, vervolgde
lij tot heimelijke voldoening van Fried
haar weg aan zijn zijde.
I" Waarom zou ik beproeven anders
te uenken, meneer Westermann, terwijl
het toch tot niets kan leiden
Z Tot "iets leiden herhaalde hij
onthutst. Neen maar, nu ben ik toch
werkelijk van een andere meening.
weet wel, dat uw vooroordeel
schen strijd zal zijn. De jongste
soortgelijke gebeurtenis in ons land,
hoewel van eenigszins anderen om
vang en aard, nu 11 jaar geleden,
ligt nog genoegzaam in aller herin
nering, om niet te vreezen, dat ook dit
conflict tusschen werkgever en werkne
mer'n hoogst ernstig,'n hoogst bedroe
vend verloop zal kunnen nemen. Wij
doelen hierbij nog niet eens in de eerste
plaats op de reeds plaats gehad heb
bende ongeregeldheden, waar harde
klappen, verwondingen zelfs zijn op-
geloopen, doch die, naar ieder hopen
zal, nu niet meer zullen voorkomen.
Echter wat van ernstiger aard is dan
deze woelige, doch spoedig vermin
derde uitingen van verzet, dat is de
wrok, de wrevel, het wantrouwen en
de in stilte verbeten woede, die soms
jaren lang, bij de partij die de neder
laag lijdt, kan nawerken. Ook nu
nog zijn de hartstochten, die bij de
groote spoorwegstaking gewoed heb
ben, niet geheel en al bekoeld en
duidelijk zijn de sporen en de ge
volgen van dien korten maar hevigen
strijd jarenlang aan te wijzen geweest,
tot schade van de goede verstand
houding, die er heerschen moet tus
schen kapitaal en arbeid, wil de
wereld van beider onmisbare krachten,
het zoo groot mogelijke profijt trek
ken. En ook thans valt het te be
zien of indien het einde laat ons
hopen spoedig van het stakings
conflict in de residentie daar is, maar
de partijen niet met inschikken daar
toe gekomen zijn, doch slechts nood
gedrongen, omdat een van beide de
sterkste bleek, dan valt het te bezien,
dat ook van dezen strijd nog langen
tijd de nadeelige nawerking in het
economisch leven van ons vaderland
zal te bespeuren zijn.
Overwinning of nederlaag, dat is
veelal de eenige uitkomst die zulk
een strijd, als we ook nu weder aan
schouwen, oplevert; nochtans, daar
is een nog veel wenschelijker uit
komst, waarbij de overwinnende partij,
welk-: deze ook zij, voor overmoed
bewaard blijft, waarbij de verliezende
partij, zich niet het „vae victus", het
„wee den overwonnene" in de ooren
boort klinken.Dat is de uitkomst,zooals
zij in deze moderne tijden van sociale
begrippen eigenlijk niet anders mag
zijn, de uitkomst verkregen, niet door
geweld, niet door het overwicht van
de sterksten, maar door inzicht in
elkanders streven, door begrip van
elkanders nooden, door eerbied kort
om voor elkanders recht op leven en
geluk. Maar al te vaak zijn er nog
werkgevers in alls branches van in
dustrie en handel aan te wijzen, die,
niet omdat zij verstoken zijn van
humane begrippen of goede bedoe
lingen of een menschelijk hart, maar
omdat zij het juiste inzicht missen in
de levensomstandigheden van hun
tegen mij helaas al te gerechtvaardigd
is, maar de mensch veranderf. Voor
de meesten komt stellig vroeger of
later een oogenblik, waarin men inziet,
dat men een echt miserabele kerel is
geweest, en zoo is het mij gegaan
sedert den dag, toen ik in het huis
van mijn oom voor de eerste maal
met u sprak.
Hij weet nog niets, dacht Anne
liese, doch daar hij met Schirmer
verkeert, zal hij onvermijdelijk alles
hooren en mij niet meer aanzien,
of... misschien juist dan zooveel te
meer.
En omdat u behagen vond in
mijn wijze van doen, antwoordde ze
voi van een bitterheid, die ze niet
begreep, besloot u nader kennis met
mij te nïaken, zonder te bedenken, dat
ik daarvan misschien volstrekt niet
gediend was.
Fried was door deze onverwachte
wending, die 't gesprek nam, zoo
verbluft, dat hij geen woord kon uit
brengen.
En ik ben er volstrekt niet van
gediend, vervolgde Anneliese, die nu
zonder complimenten haar hart lucht
gafik ben een fatsoenlijk meisje,
arbeiders, dwalen en schromelijk mis
tasten en kwetsen, waar het geens
zins hun bedoeling kon zijn. Zulk
een optreden moet onnoodig verbit
tering wekken, met in haar nasleep
wrok en een geest van verzet, die
slechts op de eerste de beste gele
genheid wacht, om naar het scherpste
wapen, wijl het twee-snijdend is, te
grijpen: de werkstaking. Maar niet
minder ook heerscht er onder de
werknemers, in welk bedrijf ook, zoo
dikwijls een volkomene onwetend
heid en wanbegrip omtrent de zwaarte
van de taak, van de zorgen en de
veelzijdige beslommeringen van de
genen, die hun directie, patroon, baas
of meester of hoe ook genaamd, uit
maken. De reusachtige inspanning
en werkkracht, die er van zoo menig
bedrijfsleider gevergd wordt, om de
onderneming slechts gaande te hou
den, laat staan bloeiend te maken,
gaat de meesten in zulke bedrijven
werkzaam gestelden vaak geheel
voorbij. Zij zien te zeer hun eigene
behoeften, en zijn te kortzichtig om
te begrijpen, dat zoo menig bedrijf
te gronde gaan moet, wanneer al de
eischen, hoe vaak ook begrijpelijk,
van de zijde der arbeiders gesteld,
zouden ingewilligd worden. Dat
maakt het conflict dikwijls zoo scherp
in zijn verloop, zoo bedroevend in
zijn afloop, dat de eene partij iets
eischt, wat de andere eenvoudig niet
geven kan, zonder in econom'schen
zin zelfmoord te plegen.
Wij willen met dit neer te schrijven,
geenszins geacht worden, daarmede
het huidige scherpe conflict in de
residentie, te beoordef.isn of te ver-
oordeelen. Omtrent dezen strijd en
wat door beide partijen kan worden
toegegeven, kunnen zij, die daar niet
ten nauwste bij betrokken zijn, zich
geen juist en volkomen vertrouwbaar
oordeel vormen. Daarvoor zou niet
alleen inzage in alle boeken der
maatschappij noodzakelijk zijn, doch
ook een groote ervaring en inzicht
op groot-werkgeversgebieddaarvoor
ook is anderzijds niet voldoende het
stakend personeel van ganscher harte,
wanneer dit inderdaad noodig of
wenschelijk is, betere arbeidsvoor
waarden, betere levensomstandighe
den te gunnen. Wij kunnen alleen
de hoop uitspreken, dat het beide
partijen, en hen die daarvan aan het
hoofd staan en feitelijk den strijd
leiden, niet ontbreken zal aan dit
noodzakelijk besef, dat geen werk
gever zonder werknemer, geen werk
nemer zender werkgever bestaan kan
en dat beide categoriën, kapitaal en
arbeid, evenzeer onmisbare factoren
zijn voor het algemeen welzijn, het
welk zij moeten bevorderen om op
hunne beurt daar weder de vruchten
van te plukken. Wie roekeloos tot
strijd uitlokt, daar waar naar
meneer Westermann, dat niet gezind
is om als speelgoed voor uw luimen
te dienen, en daarom verzoek ik u
met den meesten nadruk, mij voortaan
met rust te laten.
Maar om 's hemels wil, stamelde
Fried, wat deed ik toch om dat van
u te verdienen Kan men dan meer
doen dan zijn zonden bekennen en
beloven een ander mensch te zullen
worden, en is het dan niet hard van
u mij elke hoop te benemen van haar
te zullen winnen, aan wie ik zooveel
verschuldigd ben? U twijfelt toch
zeker niet aan de eerlijkheid van
mijn bedoelingen Lieve hemel, ik wil
immers niets anders dan mijn best
doen om langzamerhand misschien
een klein weinigje genegenheid te
verwervenZijn stem begaf hem van
ontroering.
Doch Anneliese, door een onover
winnelijk wantrouwen vervuld,meende,
dat hij zeer handig huichelde om haar
te bedriegen.
Ik ken uw bedoelingen nietik
stel er ook geen belang in, ze te ken
nen, en herhaal, wat ik u reeds een
maal gezegd heb u vergist u in mij.
U bent een van die aan overwinningen
eendrachtig samenwerken te stre
ven eerste eisch moet zijn, die
laadt een ontzaglijke verant
woordelijkheid op zichdit wordt
niet altijd ten volle door hen, die irt
de eerste plaats geroepen zijn hun
verantwoordelijkheid in dezen te ken
nen, begrepen.
Maar ook anderzijds mag er wel
eens op gewezen worden tot na
richt van hen, die zulks te veel uit
het oog verliezen, waar zij roekeloos
grijpen naar het uiterste wapen in
dezen economischen strijd, de staking,
dat nog altijd het oud-riollandsche
gezegde, ook voor deze moderne tij
den waarheid blijft bevatten, dat de
kleinste baas het zio noodig buiten
den grootsten knecht kan stellen,
maar niet omgekeerd.
De tram-staking.
Niet zoo heel lang geleden hebben
wij in onze Brieven uit de Hofstad de
Haagsche tram besproken. Bij die
gelegenheid wezen wij er vooral op
dat het publiek allesbehalve tevreden
was over de wijze van exploitatie.
Wij hebben daarin ongetwijfeld juist
geoordeeld, want nu de sympathie van
het publiek geheel en al aan de zijde
der stakers is, wordt het van alle
kanten erkend dat de eerste reden
daarvan is de wrok dien het publiek
al lang koestert tegen de directie der
tram. Lachwekkend en zot was het
dan ook van den president-commis
saris om te zeggen dat het publiek
zoo ingenomen was met de exploi
tatie, ja zelfs „trotsch" was op de
tram. Het zou jammer zijn indien dit
ernstig gemeend was Want hoe ter
wereld kan men dan verwachten dat
een directie het publiek belang kan be
hartigen wanneer ze zoo absoluut mis
tast in de kennis van de gemoeds
stemming jvaarin het publiek verkeert.
Neen, het Haagsche publiek haat
de tram directie, omdat ze weigert
een behoorlijken dienst in te stellen,
omdat ze weigert een behoorlijk ta
rief in te voeren, omdat ze weigert
verbeteringen aan te brengen. De di
rectie heeft het publiek belang alleen
dan bevorderd, wanneer dit samen
viel, tot op een cent na, met het maat
schappij-belang. Wij zullen alle ver
keerde daden en instellingen niet na-'
der aangeven, dat deden wij vroeger
reeds. Maar thans blijkt het dat het
publiek er vreugde in schept, dat de
directie in het nauw zit. In plaats van
te mopperen over het niet-rijden van
de tram, neemt men het leuk op. Zon
dag heerschte er een even opgewekte
stemming als altijd op Scheveningen.
Een zeer corpulente heer, die meer
dan een half uur had getippeld eer
hij aan het strand was en wien het
gewende jonge heeren, die overal,
waar ze komen, dadelijk iedereen aan
hun voeten zien liggen. Ik behoor
niet tot die meisjes, welke de over
winning gemakkelijk maken. Ik veraf
schuw het geld en vind de menschen,
die zich voornamer achten dan de
anderen, omdat ze enkele guldens
meer bezitten, eenvoudig onuitstaan
baar. Nu weet u, hoe ik denk, en nu
zult u me, hoop ik voortaan met rust
laten.
Simona's villa voorbijgaande, had
den ze de laan bereikt, waar de po
pulieren, wier glanzende bladeren in
den avondwind fluisterden, re ds
schuine schaduwen wierpen enenu
stond Annelieze bij een bocht van
den eenzamen st aatweg stil.
Hier gaan onze wegen zeker
uiteenik zou namelijk gaarne wat
sneller willen loopen. Adieu meneer
Westermann. Maar nog iets. Vergeet,
als 't u blieft, het gezin van Kramer
niet; wij hebben in elk geval geen
gelegenheid meer om er over te spre
ken.
Nadat ze dit gezegd had, maakte ze
een lichte buiging en ging met vlug
gen tred naar Lindenheim. Fried staar-
zweet op het gezicht parelde, zei ons
nog lachende ik leer weer loopen
't kost wel kracht, maar 'k heb het
er voor over, ze moeten die lamme
tram-maatschappij maar eens mores
leeren Ziedaar wat wij dezer dagen
in alle toonaarden en met min of meer
krachtige termen hebben hooren her
halen, honderd malen, ledereen heeft
zijn eigen grief tegen de tram, te
samen hoopjes grieven.
En daarbij komt dat de maatschappij
verleden jaar zestien procent heeft
uitgedeeld, een cijfer door geen
enkele tram-maatschappij over de ge
heele wereld ooit behaald.
Op nog éen na, die boven de tien
ging, bleef overal het percentage daar
beneden. Bovendien is nog een be
drag van 60000 mille gereserveerd
voor het geval de gemeente later de
maatschappij overneemt.
Over de staking zelf zullen wijniet
veel schrijven, de situatie daarvan
wisselt met den dag, misschien wel
met het uur.
De stakers houden zich voorbeeldig!
Laat ons dat constateeren. En het
publiek ook. Het canaille dat 's avonds
op het Plein relletjes veroorzaakte,
bestond slechts uit opgeschoten
jongens, waartegen de politie Woens
dagavond zulke afdoende maatregelen
nam, dat daaraan wel gauw een einde
zal zijn.
Het stil liggen van den geheelen
tramdienst brengt zooals te begrijpen
valt een buitengewone stilte in de
straten, 't Is zoo vreemd geen bel te
hooren, geen gesnor van motoren,
geen gepiep om de bochten. Zoo'n....
dorpsg'evoel krijg je over je
Wie er wel bij varen dat zijn de
stoomtrams, de ataxen en de aapjes
koetsiers. Vooral de eerste. Die van
de H. S. M. van het station Holland-
sche Spoor maakt zaken van belang.
Dinsdagavond stonden wij als gepakte
haring in de wagens. In den wagen
waarin wij een staanplaats wisten te
veroveren, was plaats voor 66 per
sonen, zit- en staanplaatsen te samen.
Wij telden er echter 83 in den wagen
En men droeg gelaten zijn lot; geen
woord van wrevel tegen de staking
hebben wij gehoord
Dat teekent wel den toestand
Hoe snel de Hollandsche Spoor wel
kan handelen, als het maar noodig
is, bleek ons Maandag, in een wip
was aan het station te Scheveningen
een behoorlijke gelegenheid gemaakt
voor queue-maken. Als er maar wat
aan zit, kan toch allesDezë tram
beleeft weer eens de gouden dagen
van vroeger, toen ze het Zondags altijd
zoo druk had als nu j.I. Zondag.
Dat ging achteruit door de eigen
wijsheid der directie, die haar tarief
niet wijzigde. Vanaf het oogenblik
dat ze dat ten slotte deed, begon de
de haar na en hij gevoelde in zijn
hart zulk een pijn, dat hij zacht
kreunde.
Ongelooflijk, ongelooflijk, dat hem
zóó iets aangedaan werd. Of was hij
dan werkelijk zoo'n erbarmelijk sujet?
Ze heeft dat onzalige vooroor
deel tegen mij, dacht hij, en weet
niet. welk een lot ik haar zou bereiden.
In één opzicht heeft ze gelijk ik heb
me tot dusver ailes kur.nen koopen,
maar de liefde en de achting van dit
buitengewone meisje kan ik op die
manier niet verwerven geld is dus
slechts een armzalig ding. En ze zal
toch aan mij leeren gelooven An
neliese vnn Geerts wordt de mijne,
of voor mij is een kogel bestemd.
Hij werd niet moede haar achterna
te kijken, toen ze met veerkrachtigen
tred in het avondzonnelicht langs de
boomen liep, in vastberaden houding,
wetende wat ze wilde. Nu passeerde
zij de brug over de kleine beek met
haar glinsterenden spiegel en onmid
dellijk daarna was ze op den dalenden
weg uit het gezicht verdwenen.
(Wordt vervolgd.)