Liefde en Strijd.
WOENSDAG
8 JULI
gemeentebestuur
binnenland
NO. 158
52e Jaargang
1914
jjjtgave: firma F. VAM DE VEIDE If., Kteine Markt 58, Vlissinyen. Telefoon Interc. 10
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
India eo onze Nijverheid
FEUILLETON
VL1SSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
s>
ADVERTENTIEPRIJS Van 14 regels ƒ0.40 voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt twee maal berekend. Bij abonnement* speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per rege
^gulden bij levens- n F |T| gulden bij dood AA (fft gulden bij verlies.! gulden bij verlies! ffefl gulden bij verlies P* gulden bij verlies
lange ongeschikt- door 49 lig van een hand, g^gg van ggggg vaneen van eiken
kërd'tegenongelukken voor; L4 WUU heid tot werken B ÜU een ongeluk UUU voet of oog luU een duim 1IJU wijsvinger ld%3 anderen vinger
Deze ultkeerlngen worden VERDUBBELD indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam
De abonnés, in 't bezit eener f\ rg f| ffcg
polis, zijn GRATIS w®; /H ij IJ
MILITIE.
Vrijstelling
als geestelijke.
De Burgemeester van Vlissingen;
brengt ingevolge art. 52 der Mili-
tiewet ter algemeene kennis, dat bij
Kon. besluit dato 13 Juni j.l. no. 48
voor den tijd van een jaar vrijstelling
van den dienst bij de Militie is ver
leend aan den militieplichtige dezer
gemeente lichting 1913: PETRUS
WILHELMUS JOHANNES MARIE
HUYSMANS.
Vlissingen, 7 Juli 1914.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Voor eenigen tijd, in een beschou
wing over de indirecte belangen bij
het behoud van Indië, voor zoover
die belangen betreffen onzen handel,
nijverheid en scheepvaart, hebben wij
gewezen op de beteekenis van Indië
als afzetgebied voor de Nederlandsche
industrie. In aansluiting daarmede
vermeenen wij thans de aandacht te
mogen vestigen op de belangrijke rede
voering, welke, in een dezer dagen
gehouden vergadering van de Neder
landsche Maatschappij van Nijverheid,
is uitgesproken door den heer D. H.
de Vries, directeur van de Moiuksc'ne
Handelsvennootschap te Amsterdam.
Nog meer dan om hetgeen deze
deskundige, op grond van zijn lang
durige ervaring op het gebied van
den exporthandel naar Indië, heeft
medegedeeld omtrent de beteekenis,
die de uitvoer naar Indië voor onze
nijverheid reeds nu heeft, lijkt ons
zijn rede vooral belangrijk om hetgeen
daarin werd gezegd, naar aanleiding
van de beteekenis, welke die uitvoer
zou kunnen hebben. Want thans is,
volgens zijn meening, het aandeel van
de Nederlandsche nijverheid in den
algemeenen invoer in Nederlandsch
Indië lang niet zoo groot als het zou
kunnen zijn.
Bovendien staat Nederlandsch Indië
in zijn geheel nog pas aan het begin
van een groote economische ontwik
keling, en gaat het nog een groote
toekomst tegemoet.
De voornaamste afneemster van
nijverheidsproducten is natuurlijk de
inlandsche bevolking. Ten onrechte
wordt den inlanders spilzucht en ge
mis aan spaarzaamheid verweten. De
ervaring leert, dat als hun het sparen
gemakkelijk wordt gemaakt, de inlagen
der spaarbanken gestadig toenemen.
Doch met vermeerdering der inkom
sten gaat gewoonlijk ook vermeerde
ring der uitgaven gepaard.
Dit ziet men ook hier. Zoodra de-
Roman van B. RIEDEL-AHRENS.
19) O(Nadruk verboden.)
Zij rilde. Hoe lichtvaardig was het
van haar geweest, dat ze op den na
middag op Irvingsburg den harstocht
had trachten te doen ontvlammen in
de ziel van den man, die Maria toe
behoorde. Ze bloosde van schaamte
en duidelijk zag ze op dit oogenblik
den afgrond, welke haar, met haar
wispelturigen aard, van haar vriendin
scheidde.
Maria, jij reine, hoe vereer ik je.
En ik zweer je, dat, als het maar
eenigszins voorkomen kan worden,
door mij geen leed over je zal komen.
Toen Maria dadelijk daarna uit het
huisje kwam, drukte Simona haar een
aantal goudstukken in de hand.
Verdeel dat onder je armen, maar
noem mijn naam niet.
Waarom niet vroeg Maria,
uiterst veiheugd over haar rijkdom.
Wel riep Simona lachend, dan
inlander wat meer welvaart geniet,
wordt hij kooper van vele nijverheids-
producten in den vorm van kleeding,
gereedschappen, verlichtings-,luxe- en
genotmiddelen.
Gelukkig gaat de economische toe
stand der inlandsche bevolking in de
laatste jaren sterk vooruit, en boven
dien neemt die bevolking geregeld in
aantal toe. Op Java alleen, dat nu
reeds plm. 30 millioen inwoners telt,
bedraagt die toename ongeveer een
half millioen per jaar. En ook in het
overige deel van den Archipel neemt
men een groote vooruitgang waar.
Naast de toenemende behoeften der
inlandsche bevolking staan die van
Europeanen en van de z.g. vreemde
Oosterlingen, een groote klasse van
zéér koopkrachtige afnemers vormen
de. Verder is het een gelukkig ver
schijnsel, dat de industrie in Indië
zich meer en meer begint te ontwik
kelen, waardoor verschillende kolo
niale producten ter plaatse zelf ver
werkt kunnen worden. Deze industrie
heeft behoefte aan tal van machine-
rlën en werktuigen, materialen, enz.
die alleen door aanvoer uit Europa
(of Amerika) bevredigd kan worden.
In de opleving op velerlei gebied
deelt ook de van jaar tot jaar toene
mende scheepvaart met en in Neder
landsch Indië.
Daarop wijst ook de totale waarde
van den algemeenen invoer, die in
1907 f247 millioen, 1908 f280 mil
lioen, 1909 f281 millioen, 1910 f345
millioen, 1911 f400 millioen, 1912
f425 millioen gulden-bedroeg.
Zij het ook, dat af en toe wel eens
eene reactie zal inlreöen, zonder over
drijving kan worden beweerd, dat
deze lijn zich in stijgende richting zal
blijven bewegen, en dat Ned. Indië
als afgezetgebied voor Europeesche
nijverheidsproducten steeds in betee
kenis zal toenemen.
De vraag is nu maar, of de Neder
landsche nijverheid zich volkomen
van dezen toestand bewust is, en of
zij gereed is, om zich een zoo groot
mogelijk aandeel te verzekeren. Want
de concurrentie op dit gebied is gnoot
er isjsijna geen land in Europa, dat
zich onbetuigd laat, evenmin als
Noord-Amerika, en in de laatste jaren
ook Japan. Uit eigen ondervinding
kon de heer de Vries verzekeren, dat
onze koopers, de Oostersche handela
ren, meestal knappe deskundigen zijn,
en dat zelfs de Chinees op den pas
ser zeer goed weet, in welk land dit
of dat artikel besteld moet worden,
om het beste en bet goedkoopste te
verkrijgen. Interessant in hooge mate
is het, om in het exportvak dien strijd
tusschen de induslriën van verschil
lende landen op de Indische markt
gade te slaan.
Te betreuren is het, dat onze Ne
derlandsche industriëelen Indië over
zouden weldra alle haveloozen 'n
bedevaart naar Irvingsburg doen het
zou een eindelooze processie van de
ellende worden, die ik niet weer kwijt
raakte. En nog iets, Maria, mocht je
bij gelegenheid vinden, dat ik wat
heel licht mogelijk zou zijn op het
punt sta een zeer onoverlegde han
deling te plegen, herinner mij dan aan
de bedevaart van dezen avond. Mijn
temperament en mijn grillen zijn na
melijk soms mijn ergste vijanden.
HOOFDSTUK 111.
De ooievaars zijn gekomen en in
den nacht is een warme regen ge
vallen die alle knoppen heeft doen
openspringen. Koningin Mei heeft haar
feestelijken intocht gehouden en strooit
haar bloemen in verkwistenden over
vloed rond. Door het bosch van Axen-
stein, dat niet ver van Lindenheim
aan het strand begint, reed vroeg in
den morgen Leo von Warneck. Hij
liet het paard stapvoets over den
zandweg loopen en keek peinzend
naar den grond. De dag had hem reeds
een ernstig bericht gebracht.
Zijn broer Heinz had hem geschre
ven, dat hij wegens het duel tot eenige
het algemeen zoo weinig bezoeken.
Wel maken de zonen van onze groote
fabrikan'en af en toe een (pleizier-)
reisje naar Indië, maar zij hebben
meestal haast om terug te keeren, en
zelden zien wij hen in Indië eens een
campagne op een exportkantoor me
demaken. Daarentegen kan er bijna
geen boot in Indië aankomen, of de
buitenlanders zenden hun reizigers of
komen zelf.
Er is een tijd geweest, dat goede
ren van Nederlandschen oorsprong in
Indië weinig populair waren, dat men
meende, dat iets uit het buitenland
moest komen, wilde het goed zijn.
Wel maakte men een uitzondering voor
verschillende manufacturen, aardewerk
en specifiek Nederlandsche artikelen,
maar het leeuwendeel van de zaken
ging buiten ons land om.
Gelukkig is ook hierin een wending
ten goede gekomen, en de nationale
zin ontwaakt ook op dit gebied meer
en meer. Kan men bij Nederlandsche
fabrikanten terecht, en is hunne no
teering coucurreerend met die van
het buitenland, dan worden de Indi
sche orders zelfs gaarne hier te lande
geplaatst, omdat men bij ons van een
soliede en betrouwbare uitvoering
verzekerd is.
Een belemmering, die zich hierbij
somtijds voordoet, wordt gevormd
door het moeilijker aanpassingsver
mogen van Nederlandsche fabrikanten
in vergelijking met de buitenlanders.
De Indische orders moeten meestal
zooveel mogelijk blijven binnen het
kader, dat de fabrikant zich gevormd
heeftvallen zij daarbuiten, dan zijn
zij hier meestal onuitvoerbaar. Daar
entegen stelt men er in het buitenland
een eer in, aan de dikwijls origineele
en veeleischende verlangens van de
Indische afnemers tegemoet te komen.
Tenslotte zij hier nog opgemerkt,
dat onder de vele en velerlei ar ti-
kelen, die in de staten van in-
en uitvoer onder den algemeenen
naam van „Kramerijen" zijn samen
gevoegd, en waarvan de invoer steeds
toeneemt, tal van artikelen voorko
men, die niet bepaald door de groot
industrie behoeven te worden gefa
briceerd, doch welker vervaardiging
zeer goed onder het bereik van de
kleinere industrie valt, en ook hier te
lande met goed gevolg zou kunnen
geschieden.
De heer de Vries richtte een krach
tige opwekking tot de Nederlandsche
Nijverheid, om hare volle aandacht
aan Ned. Indië te wijden, ten einde
ons Indië meer en beter te leeren
kennen.
Hetgeen oud Indiërs in Nederland
dikwijls zoo pijnlijk treft, is dat men
in Nederland wel belangstelling heeft
voor Indië, maar dat men niet met
Indië medeleeft in den waren zin
des woords. Toch ontleent Neder-
maanden hechtenis was veroordeeld
en besloten had, om zoodra hij zijn
straftijd had uitgezeten, naar Noord-
Amerika te gaan.
Leo reed hier niet zonder eenige
bedoeling. Reeds eenige malen was
het hem op deze uitstapjes in den
morgen geiukt Angela en haar vader
uit de verte te kunnen zien, die ook
door het mooie weer naar buiten
waren gelokt; zij hadden hem niet
gezien, omdat hij een ontmoeting
metmenschen, voor wie hij een vreem
de moest blijven, wilde vermijden.
Hij bevond zich juist voor de bocht,
die in een laar. van beuken voerde,
toen plotseling tusschen het gekweel
der vogels een jeugdige frissche stem
zich deed hooren.Zijn oogen begonnen
te schitteren. Zou....? Dat was de
stem van Angela von Oeerts. Maar
hier plachtte ze toch andeis niet te
komenNu, het was in allen ge
valle te laat om zich nog te ve bergen.
Ziezoo vadertje, blijf nu een
oogenblik stil staan, ik zal gauw de
helling afloopen om een ruiker van
de eindelijk opengegane viooltjes te
plukken, waarvan u zooveel houdt.
Goed dat ik ze vond, ze geuren als de
land, vooral in de oogen van het
buitenland, zijne beteekenis in de rij
der staten in hoofdzaak aan zijn ko
loniaal bezit.
Daaro.n kon ook hier het vraagstuk,
dat allen thans bezig houdt, het
vraagstuk van de defensie van Oost-
Indië, niet onbesproken blijven, zelfs
al mocht dit overbodig schijnen in
een kring van ernstige mannen van
zaken, waar men zeker in de eerste
plaats beseft, welke plichten aan ons
geslacht, als rentmeester van het erf
deel onzer vaderen, zijn opgelegd, wat
wij verplicht zijn tegenover onze kin
deren en ons nageslacht, om hun dat
kostelijk bezit ongeschonden na te laten.
Wanneer het blijkt, na kalm en be
zadigd overleg, dat de ernst der tijden
ons noodzaakt, maatregelen te nemen
en ons de noodige opofferingen te
getroosten voor de verdediging van
dat kostbare deel van ons Rijk, dat
in Indië ligt, dan zal dat in dezen
kring zeker ten volle worden begre
pen en ingezien.
Maar het sterkst staat Nederland,
zoo betoogde de heer de V ies ver
der, wanneer het zijn plicht als
koloniale mogendheid op zulk een
onberispelijke wijze vervult, dat ge
heel de beschaafde wereld er belang
bij heeft, ons land die taak ongestoord
te laten volvoeren. Die taak isom
aan de millioenen en millioenen in
landers, die onder het Nederlandsche
gezag leven, te brengen ontwikkeling
en beschaving, vooruitgang en wel
vaart, vrijheid en rechtszekerheid voor
ieder individu. Daarom moet iedere
Nederlander doordrongen zijn van de
grootschheid der roeping, die onze
natie in Indië te vervullen heeft.
Niet alleen om stoffelijk voordeel
te behalen, mag ons oog op Indië
worden gericht. Hoe beter men Indië
leert kennen, hoe meer men het zal
lief krijgen,
Nederla id, één met Indië, gaat een
groote toekomst tegemoet. Doen wij
onzen plicht tegenover Indië, dan
verhoogt dit de geestkracht van ons
volk. verzekert dit de loekomst en de
grootheid van onze natie.
Moge de stem van dezen tot oor-
deelen alleszins bevoegden man van
de praktijk weerklank vinden, ook
buiten den kring, waarin zij werd
gehoord, dan zal dit, naar onze over
tuiging, zijn ten bate niet alleen van
onze nijverheid, doch van geheel
Nederland en Nederlandsch Indië.
Eerste Kamer.
In de gisteravond gehouden open
bare vergadering van de Eerste Kamer
heeft de voorzitter de deelneming
der Kamer vertolkt wegens den sluip
moord op den Ooslenrijkschen troon-
lente zelf.
En Angela in haar licht gewaad
met den breedgeranden siroohoed op
de blonde lokken, stond juist op het
punt om weg te snellen, toen Leo op
zijn paard aan den ingang der laan
verscheen.
Verrast bleef ze staan en keek hem
aan, terwijl ze hevig bloosde.
Meneer Wilde, u komt zeker
van Axenstein, zou ik hier in 't bosch
wel een paar bloemen mogen plukken
voor papa vroeg ze verlegen.
Al de bloemen in het bosch
staan te uwer beschikking, wanneer
u dat eenig genoegen kan doen ik
zal dat bij den baron, die mijn vriend
is, wel in orde maken.
Uit haar glinsterende kinderoogen
trof hem een vriendelijke blik van
dank, en weg was ze, behendig en
bevallig, als een tot werkelijkheid
geworden voorjaarsdroom, terwijl Leo
van zijn paard sprong, het bij den
teugel nam en den ouden heer be
groette, die hem reeds had hooren
komen.
Wat niet met uw wil zou ge
schieden, heeft het toeval teweegge
bracht, zei Knut von Geerts hartelijk.
opvolger aartshertog Frans Ferdinand
en zijn gemalin, bij welke woorden
de regeering zich, bij monde van den
minister van Buitenlandsche Zaken
aansloot. Ook bracht de voorzitter
hulde aan de nagedachtenis van het
overleden lid der Kamer baron van
Rosande.
De Kamer komt morgen in open
bare vergadering bijeen ter behande
ling van de in staat van wijzen ver-
keerende wetsontwerpen.
Uit de Staatscourant.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
commandeur in de orde van Oranje
Nassau mr. Fokker, voorzitter van
den Centralen Raad van Beroep (on
gevallenverzekering) te Utrecht.
Verder is met ingang van 1 Sep
tember, aan mr. E. Fokker, op zijn
verzoek,eervol ontslag;'verleend uitzijn
betrekking van voorzitter van den Cen
tralen Raad van Beroep (ongevallen
verzekering) te Utrecht, onder dankbe
tuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten benoemd tot voorzitter
van gemelden raad, mr. R. P. Cleve-
ringa Azn., thans onder-voorzitter van
dien Raad, en tot onder-voorzitter
van meergemeiden Raad, mr. dr. H.
Reuyl, thans lid van dien Raad.
Begrafenis van overste Thomson.
Het „Qron. Dagblad" verneemt de
volgende bijzonderheden omtrent de
begrafenis te Groningen van wijlen
luitenant kolonel Thomson.
De stoet vertrekt 15 Juli Ie kwart
voor vieren van het station. De lijk
wagen wordt voorafgegaan door tam
boers, een muziekkorps en een vuur
peloton. Vier ridders zullen als slip-
pendragers fungeeren, terwijl door 14
onderofficieren het lijk in den lijk
wagen wordt gelegd. Daarna volgen
militairen, die kransen dragen, een
escorte van militairen gevolgd door
familieleden, afgevaardigden en ge-
noodigden.
Met een kleinen omweg wordt van
het station door het centrum der stad
naar de Zuiderbegraafplaats gereden.
J. F. L. Frowein f
Onverwacht is gister in het gesticht
„Maris Stella" te Scheveningen over
leden de heer J. F. L. Frowein, archi
tect.
Frowein was een leerling van P.
J. H. Cuypers en van den Antwer
penaar Leonard Blomme. Geruimen
lijd was hij onder J. Van Lokhorst
verbonden aan het bureau voor de
Rijksgebouwen van onderwijs enz
waar hij belast werd met verschillen
de restauratiewerken, en zich de rijke
ondervinding op dat gebied verwierf,
die hem later zoozeer te stade kwam,
toen hij zich tot particulier archiiect
had gevestigd.
Angela heeft mij in den tusschentijd
uit uw boek moeten voorlezen en dat
is ons beiden uitnemend bevallen,
ofschoon ik mij met uw pessimisme,
dat op verscheiden plaatsen aan den
dag komt, niet goed kan vereenigen,
wat kan het leven u reeds hebben
gedaan, dat u dadelijk overal zijn
schaduwzijden ziet?
Het heeft mij vroeg in zijn leer
school genomen kapitein, antwoordde
Leo op den bescheiden toon, die
snel het hart van den bejaarden man
had veroverd, en daar ik van huis
uit een droomerigen aard heb, is
deze stemming in mijn geestespro
ducten overheerschend. Hoewel ik
nog jong ben, heb ik leeren inzien,
dat men het leven goed beschouwd
niet te ernstig kan opvatten.
Op dit oogenblik kwam Angela, met
een ruiker viooltjes.
Hier papa, ruiken ze niet heer
lijk Ze zullen in uw kamer geplaatst
worden, opdat u altijd de lente om
u heen bespeurt.
(Wordt vervolgd.)