750 111 Co. mmm donderdag 22 januari ID eisje IBIESIN6E! TBODE. De StrijiS en esn Sravinkroon. No. IS 52e Jaargang ed, er goed. ef ware, L let. ü|;m: [jma f. ffl Si VU If.. Kleine Mntl 58, fcinp. lelAei luiere. 10 Ons belang bij hef behoudvan Indie. AANVRAGEN ITÊLEIN meid TBODE. PËÜHÏËfON KAMEROVERZICHT BINNENLAND 1914 LISSINGSCHE COURANT OOP: aan leven, op een te Rotterdam een latt In Kruide- aanverwante arti- flink bestaan op- ae bewijzen voor- is eigenaar gene- ierlijk over te doen, nog eenigen lijd Br. lett. 408, ÏTCKE, Rotterdam. bva! aangeboden puden ABONNEMENTSPRIJSVoor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren ƒ1.30 drie maanden. Franco door het geheele rijk 1.50. Voor België 2.20 per Voor r overige landen der Post-Unie ƒ3.35 Afzenderüjke nummers 3 cent ADVERTENTIEPRIJS: Van 14 regels ƒ0.40; voor iedere regel meer 10 cent Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Bij abonnement speciale prijs Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 et. per regel De abonnés,_in 'tjjezit eenei gulden bij levens lange ongeschikt heid tot werken gulden bij dood door een ongeluk gulden bij verlies van een hand voet of oog polis, zijn GRATIS verze- -*§rd teeen ongelukken vooi i zn i**rapn verdubbeld indien de verzekerden, voorzien van geldig plaatsbewijs, een ongeluk bekomen op trein, boot of tram. De uitkeering wordt gewaarborgd door de „Holl. Alg. Verzek. Bank" te Schiedam Deze uitkeeringen women gulden bij verlies, van een duim gulden bij verlies i van een wij 8 ving guiten bij verlies van eiken anderen vinger Breewaterstraat 9, traat 69. brders op Binnen- Isclie Beurzen, [orschotten tegen rpand. ipen Wissels, Cou- ide Muntspeciën. -Courant met rente- reding. Assurantiën, i IR1CHT1NG. j gevraagd voor ve, omtrek nieuwe erkuijl Quakkelaar- lis t 0.25, iedere bt. Zonder rabat, latsen wordt fcwee- 1ALSUM ZONEN vergunning. Zij >rg kunnen stellen, j-eflecteeren. Brieven |u „Vliss. Courant." RENTERGHEM zoeKt tegen 1 getuigen onnoodig en. ankomende esVan Dishoeck- tegenwoordige ter- fst uit den boeren; jlden per maand, bi' Lambrechtstraat 35. ezin wordt een nel beneden de 16 jaar- ireau „VlissingscW 3UIJTER Nieuwen" en Maart een nette Het is herhaaldelijk gezegd, dat wij Nederlanders zoo slecht op de hoogte zijn van Indië, en dat de beiangstel- line van het meerendeel onzer grooter is, voor vreemde landen dan voor onze overzeesche bezittingen, het rijk buiten Europa. Van verschillende zijden, door de regeering en door particuliere corporatiën, is en wordt getracht belangstelling voor onze koloniën te wekken, kennis omtrent land en volk te verspreiden. De er- varin<y leert evenwel; dat op deze wijze juist diegenen worden bereikt, wier belangstelling die opwekking hei minst behoeft, dat zijn zij, die met indië in aanraking zijn of zijn geweest. De groote massa bereikt men echter niets tot haar dringen de in het werk gestelde pogingen niet doorzij blijft op dit punt even koel en onwetend. Hoe waar dit is, blijkt telkens, als zicli in verband met onze koloniën het een of ander vraagstuk voordoet. Vlug als de publieke opinie anders is» onthoudt zij zich in een dergelijk geval van het uitspreken van eenig oordeel. Het is dan, alsof het buiten ons volk omgaat. Wij kunnen dit voorzeker merkwaardige verschijnsel ook ihans weer waarnemen, nu een zeer belangrijke quaestie de levens- qjaestie voor Nederland ais koloniale mogendheid aan de orde isde vraag, wat al of niet moet worden fedaan, opdat wij onze Oost niet verliezen. BDe quaestie doet zich op dit oogen- bllk voor in verschillende vormen. Wij denken hier in de eerste plaats aan de beweging onder de inlandsche bevolking, welke in de laatste rnaan- >n zoo zeer de aandacht heeft ge laagd, en voorts aan de plannen, die in wording zijn tot versterking der vloot. j; Het ligt niet in onze bedoeling op deze vraagstukken thans dieper in te gaan en evenmin zullen wij de ver houding tusschen Nederland en zijn koloniën van historisch standpunt beschouwen. Het staat inmiddels vast, dat alles wat voor Indië zal moeten worden gedaan, geld zal kosten (het rapport van de staatscommissie voor de defensie spreekt b v. van een jaar- iijksche uitgaat van 17 miliioen ten laste van Indië en Nederland samen). Nu zijn de financiën van Nederland en Indië administratief wel gescheiden in 1912 is deze scheiding zelfs bij de wet bekrachtigd doch waar tot nu toe het over of tekort in of uit de Nederlandsche schatkist komt, bestaat er toch tusschen de geldmid delen van moederland en koloniën Roman van G. H. v. D. (Nadruk verboden.) 4). o— „Men mag niemands dood wen- schen, maar voor den ouden, zieken man zou het een verlossing zijn en nij staat zijn eigenzinnigheid in den weg. Den dag, dat de oude Wilden fels de oogen sluif, zal ik honderd duizenden van graaf Wildenfels te vorderen hebben, dan zal ik ook denken aan de belofte die ik jou en Kathi gedaan heb. Zoolang is er ge duld noodig en heb ik zelf niets." „U hebt op Wildenfels anders ge sproken," zei Frans, „ik kan me wel voorstellen, hoe de zaak in elkaar zit, maar als u mij vroeger deze verklaring had gegeven, dan zouden wij, Kathi en ik, ons niet zoo beij verd hebben, u te helpen. Wat moet ak nu beginnen?" Harley haalde de schouders op. «Het is mijn schuld niet," antwoord een zeer nauw verband. Over de overschotten behoeven wij nu niet meer te spreken. Batige saldi van den Indischen dienst zijn in het laatste veertigtal jaren het moederland niet meer toegevloeid. In vroeger tijd was dit anders. Van de Indische overschotten bouwde Nederland bijv. zijn Staatsspoorwegen. De vraag, welke thans onder de oogen zal moeten worden gezien, is of Nederland zoo noodig financieele verplichtingen op zich mag nemen ten behoeve van Indië en, zoo ja, in welke mate. Om deze vraag te beantwoorden dienen wij de zaken nuchter te be schouwen, en hebben wij vóór alles na te gaan, hoe groot het belang is, dat Nederland heeft bij het behoud van Indië. Eerst daarna immers kun nen wij beoordeelen, welke finan- tieeie verplichtingen aan de zijde van Nederland verantwoord zouden zijn. Daartoe moeten wij komen met cijfers. Zooals gezegd, rechtstreeksche ba ten trekt de Staat der Nederlanden uit de onder zijn gezag staande landen In andere werelddeelen niet. Wij hebben ons daarom te bepalen tot de voordeelen, die de Staat indirect ten goede komen, maar bovenal tot die, welke zijn onderdanen genieten, hetzij direct, betzij indirect als gevolg van den tusschen Nederland en Ned.- Indië bestaanden band. Tot de directe voordeelen, die wij zuilen hebben tewaardeeren behooren le. de bedrijfswinsten der in Indië werkende ondernemingen op hec ge bied van,land- en mijnbouw, nijver heid, handel, bankwezen en verkeer; 2e. de inkomsten van de in indië gevestigde Nederlanders, werkzaam in particuliere bedrijven 3e.de bezoldiging van Nederlanders, die in dienst van den Staat, in bur- gelijke of militiare betrekkingen in indië zijn geplaatst, alsmede de pen sioenen, die deze staatsdienaren na het eindigen van hun dienstverband genieten. Daarnaast zullen wij hebben te bezien de indirecte baten, dat zijn de voordeelen, welke ten goede komen aan het veel grootere gedeelte der N -derlandsche burgerij, dat van de hierboven genoemde rechtstreeksche revenuen niet geniet. Als de voornaamste der ten deze werkende factoren vraagt onze aan dacht de handelsbeweging tusschen Nederland en Indië, bestaande aan den eenen kant in den aanvoer en den verkoop hier te lande van de Indische ptoducten, en aan den an deren kant in de export van hier naar Indië, waarbij vooral van betee- kenis is de uitvoer der voortbreng selen van de verschillende takken onzer eigen industrie. In het nauwste verband met den de hij, „dat de vader van den beeld houwer plotseling grillen heeft. Wie weet, of hij niet nog op het ziekbed vroom wordt en den rijken Graaf, die hem bestolen heeft, het geheele vermogen schenkt. Dan kan mijn pro ces nog wel tien jaar duren." „En als de vader van den beeld houwer sterft vroeg Frans op zon derlingen toon. „Dan is het proces in drie maan den gewonnen," riep Harley, „dan behoef ik slechts zekere papieren op het gerecht te brengen en ik wed, dat graaf Wildenfels mij, wie weet wat, biedt, om met ons tot een vergelijk te komen. Het is ook voor mij bitter genoeg, dat de gril van een ouden man mij dwingt, mijn wraak te laten bekoelen. Ga jij er maar heen en overtuig jezelf. Je kent den beeldhouwer. Tracht den oude te spreken. Zeg hem dat het slechts vrees was van de zijde van den Graat, die hem er toe bracht, zijn zoon en mij naar huis te sturen, dat hij denkt ons bang te maken. Mis schien gelooft de oude jou meer dar. mijje kunt zeggen, dat je de zoon bent van een ouden dienaar der Wil- handelsomzet staat het scheepvaart verkeer, waarbij zich weer aansluiten de scheepsbouw, de uitrusting der schepen en het haven- en expe ditiebedrijf. Eindelijk past bij een opsomming in verband met de indirecte voor deelen een herinnering van de belan gen der neringdoenden en nijveren. Al deze belangen in cijfers uit te drukken is zeker geen gemakkelijke taak, nog afgezien van de omstan digheid, dat in het algemeen de eco nomische gegevens omtrent onze koloniën ver van overvloedig zijn. Wij hebben nochtans getracht door berekening en door raming aan de hand van grootendeels minder alge meen bekende cijfers de geldelijke belangen, waarvan hier sprake is, aanschouwelijk te maken. Zoo zijn wij dan door optelling van de maatschappelijke kapitalen der in Indië werkende naaml. ven nootschappen, welke aldaar of in Ne derland haar zetei hebben, gekomen tot het reeds gepubliceerde bedrag van 1 milard (aanvang 1913) ge stort aandeelen-kapitaal. Verder kwamen wij, op grond van de opbrengst der Indische inkomsten belasting en van het aan de Indische geldmiddelen uitgekeerde gedeelte der Nederlandsche Bedrijfsbelasting, tot een raming der door deze naami. vennootschappen en daarmede gelijk gestelde lichamen gemaakte winsten van 11' miliioen gulden per jaar, hetgeen gekapitaliseerd a 6 pCt. geeft een kapilaalswaarde van 1850 miliioen. Ten laste van deze naaml. ven nootschappen Hepen in 1912 obliga- gatie-leeningen tot een gezamenlijk bedrag van 126 miliioen. Telt men bij deze cijfers nog 40 miliioen voor de waarde der particu liere cultuurondernemingen (grooten deels overeenkomstig de waarde, waarnaar de verpondingsbelasting wordt geheven) dan komt men tot een totaal bedrag van ruim 2 milliard. Buiten rekening blijven hier dan nog, als niet te taxeeren, de particu liere bedrijven, die zich bewegen op een ander gebied dan dat der cultures. Op grond der voor 1913 geraamde opbrengst der Indische inkomstenbe lasting wordt het inkomen der in particuliere betrekkingen werkzame Europeesche ingezetenen (inlanders en vreemde oosterlingen worden in deze belasting niet aangeslagen) ge schat op 110 miliioen. Het totaal der bezoldigingen van Europeanen die in dienst van den Staat een burgerlijke of militaire be trekking bekleeden, bedraagt in een rond cijfer 60 miliioen per jaar. Buiten dit bedrag vallen de Indische pensioenen en verlofstraktementen, denfels, dat je verlangt, den man te zien, die met betere rechten dan de Graaf op het slot zou kunnen wonen." Frans begreep den hierbij zeer duidelijk gegeven wenk, dat Harley zijn tegenwoordigheid niet langer wenschte en verwijderde zich tamelijk teleurgesteldhij was gekomen met de verwachting van een betere ont vangst. HOOFDSTUK XXVllï. Harley zag den jongen man onbe vredigend nahij had misschien de hoop gekoesterd, dat hij de aanwij zing, waardoor de omstandigheden zich spoedig ten beste zouden kun nen keeren hartstochtelijker en leven diger zou opvatten. Hij ging naar een kast, die altijd op slot was, en die oogenschijnlljk slechts boeken bevatte, nam eenige folianten uit de rij en haalde daarachter een kastje te voorschijn, dat ook gesloten was. Vóór hij dit opende, sloot hij zijn deur, opdat zijn hospita hem niet zou storen. Het kastje bevatte een kleine huisapotheek waaraan het ech ter te zien was, dat zij sedert jaren niet gebruikt was. In éen afdeeling waarvan jaarlijks 13 miliioen wordt uitbetaald in Nederland. Sommige dezer cijfers spreken voor zichzelf, andere behoeven voor een juist begrip hunner beteekenis echter eenige nadere toelichting. Wij stellen ons voor die te geven fegeii^met eenige bijzonderheden ter zajpHfifö. het handelsverkeer, waaromtrent voor het oogenblik vermeenen te moeten volstaan met de vermelding, dat volgens de in- en uitvoerstatistiek over 1912, hier te lande werd inge voerd uit Indië voor 496 en uitge voerd naar indië voor 154 miliioen gulden, en dat de vier maatschappijen die de geregelde stoomvaartverbin dingen met Indië en tusschen de verschillende deeien van den Archipel onderhouden Ihans 170stoomschepen in de vaart en 15 in aanbouw hebben. Vergadering van Woensdag. Marine. Iedere begrooting heeft haar eigen onderwerpen, haar standaard-onder- werpen, waaraan teikenjare weer gezogen en gekloven wordt en die daarna weer zorgvuldig worden op geborgen, onaangeroerd blijven liggen om het volgend jaar weer voor den dag gehaald te worden. Iedere minis ter, die optreedt, belooft dat hij de belangrijke kwestie za! aanpakken, maar iedere minister stuit op dezelfde moeilijkheid. Zoo is het bij de begrooting van marine de kwestie van het materieel en van het personeel. Aan beide zaken ontbreekt zoowat alles wat er maar aan ontbreken kanhet materieel is verouderd en onbruikbaar en er is te weinig aanwezig; het personeel is ontevreden en dus minder bruikbaar en ook te klein in getal. Met beide is hef een lijdensgeschiedenis zonder eind. Een oude schuit de „Holland" zal maar wepr gekalefateerd worden om toch in vredesnaam iets te houden van wat er is. Wie mocht denken dat Nederland een vloot bezat, vergist zich deerlijk, meent de heer Hugen- holtz. Ais alies en alles meegeteld wordt, zelfs de schepen die al van de actieve lijst zijn afgevoerd, doch nog niet zijn gesloopt, wordt 32 pet. van de totale kosten van marine be steed aan gevechtswaardig materiaal. Met het personeel is het eigenlijk nog slechter gesteld. Materieel is eventueel nog te koop, maar de toe vloed van personeel is vrijwel nihil. Hel verloop is in de beide laatste jaren zeer groot en het laat zich aan zien, dat het spaak loopt indien niet zeer spoedig een verbetering intreedt. Evenmin ais bij Suriname en Cu rasao zijn de geleerden het er over eens wat er gedaan moet worden. Verbeter de positie, de salarissen, de ervan bevonden zich fleschjes, op welker etiketten zich het vergifteeken bevond, verder lag in het kastje een klein beekje, waarin recepten stonden. Harley beschouwde de fleschjes, zij waren luchtdicht gesloten, maar hij scheen zich af te vragen, of de inhoud toch misschien in den loop der jaren niet bedorven kon zijnhij hield er enkele tegen het licht en zag, dat zich daarin een dunne aanslag op den bodem gevormd had. Toen bladerde hij in de recep ten deze waren, evenais de overige inhoud van het kastje, nog van zijn vader afkomstig. Harley moest wel een bepaald recept zoeken want hij studeerde ijverig in de hieroglyphen van het moeilijk te ontcijferen hand schrift. Zijn zoeken scheen eindelijk met succes bekroond; hij sneed een recept uit het boekje en nam toen een fleschje uit het kastje, waarop hij het laatste zorgvuldig sloot en weer op zijn plaats bracht. Toen dit gebeurd was, dronk hij haastig een glas spuitwater, vulde een tweede glas tot op de helft en schonk eenige druppels uit het fleschje bij. promotie-kansen, het pensioen, wordt aangeraden. Mooie woorden Reeds hangt de „sombere wolk" boven het departe ment, zooals. de heer Roodhuizen hët uitdrukte dat men zijn toevlucht zal moeten nem.en tot marine-militie. :(Tg duur en niet vertrouwbaar, luidt reeds bij voorbaat het oordeel van aesgjeer Duymaer v. Twist. „Dienen" moeten '.zq, zegt de heer Nierstrasz, „dienen"«|olang zij den wapenrok dra gen. PrachtigMaar als er geen ge gadigde»? meer komen Men zit in de misère. Is het fei telijk al niet te laat om het alles te herstellen Weike jonge man gevoelt in den fegenwoordigen tijd ambitie voor matroos? De minister zai bin» nenkort komen met een wetsontwerp dat zooveel lekkernij zal aanbieden, dat wel personeel zal opdagen. Voor hof lang? Leger en vloot zijn geen takken van staatsbedrijf betoogt een ander. Soidaat of matroos zijn is geen betrekking; het is zelfopoffe-, rend zich tegen de menscheiijke na tuur in, zich onderwerpen aan een onvoorwaardelijke en stipte gehoor zaamheid. Is dat niet een artikel, dat geheel is uitverkocht op de ge heele wereld. Zoo hebben vandaag een tiental sprekers geweeklaagd. De heeren Duymaer v. Twist, v. d. Voort v. Zijp, Van Vlijmen en Ruys de Bee- renbrouck van rechts, de heeren De Meester, Jansen, Roodhuizen, Hu- genholtz en Nierstrasz van links. Zooveel redevoeringen, zooveel ge neesmiddelen, zooveel hoofden, zoo veel plannen. Meer schepen wordt van verschil lende zijden geroepen. Maar wat heeft men aan schepen, ais er geen man schappen voor zijn te vinden. Ruim de ouwe rommel maar op, zegt de heer Hugenhoilz en zijn ad vies vindt geen tegenspraak. Wij zijn al weer benieuwd naar dezen minister. Heeft hij het toover- middel of ziet hij een glimpje zoo- als minister Pleijte met de bananen? i De Groothertogin van Luxemburg. De Groothertogin van Luxemburg woonde gisterenochtend de vroegmis in de katholieke kerk aan de Park straat te 'sGravenhage bij en ontving tegen elf uur een tegenbezoek van de Koningin Moeder, die daarna met de Groothertogin een bezoek kracht aan het Mauritshuis, gevolgd door een rijtoer in de stad. Om halftwee maakten de Koningin en haar gast een rijtoer in auto's door de omstreken van Den Haag met het plan het ijsvermaak te gaan zien, o.a. het ijsfeest te Leiden. De druppels vermengden zich met het water zonder het te kleuren of troebel le maken, Hij scheen tevreden. Zijn gelaat was zeer bleek, toen hij het met vergif vermengde vocht tegen het licht hieldhet koude zweet parelde hem van het voorhoofd en in den som beren blik zijner oogen lag iets duivel achtigs. Doch laten wij den zoon van den houtvester Kroneck volgen, die zich door voorbijgangers den weg liet wijzen naar den woning van den ren tenier Wildenfelshet adres had Har ley hem genoemd. Frans had Harley slechts de waar heid gezegd, toen hij verteld had, dat hij van zijn vader was weggeloopen, Het ontslag van Kathi van het slot, dat hij vroeg genoeg gehoord had, om het meisje nog aan het station e ontmoeten, deed hem vermoeden, dat eenzelfde lot hem wachtte. Hij wilde zich een uitbarsting van toorn van zijn vader besparen en vertrok met Kathi naar de residentie. (Wordt vervolgt.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1914 | | pagina 1