DONDERDAG
JANUARI
No.
S2e Jaargang
1914
Bitpr lirai I. tin B KID! I'.. Bliim MMl 58, Vlissinsen. Itlelim Inlw. 10
Verselfijnt dagelijks, uitgezonderd op Zsndsg en aiptnsen erksnde Christelijke feestdapn
taEtas; 2000 750
KAMEROVERZICHT
FEUILLETON
le iiji 3M GraiftÉtiii.
BINNENLAND
ïïiïïïïïl^^
VLISSINGSCHE COURAINT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor Vlissingen en de gemeenten op Walcheren 1.30
per drie maanden. Franco door het geheele rijk ISO. Voor België 2.20
Voor overige landen der Post-Unie 3.35 Afzonderlijke nummers 3 cent
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—4 regels ƒ0.40; voor iedere regel meer 10 cent
Driemaal plaatsen wordt twee maal berekend. Bij abonnement speciale prijs
Reclames 20 ct. per regel Dienstaanbiedingen en -aanvragen 5 ct. per regel
Vergadering van Woensdag.
Eerste Kamer.
De Indische fcegrooting is afge
handeld. Den laatsten dag hebben de
beide voormannen der rechterzijde,
dr. Kuyper en dr. Bavinck beroeps-
redevoeringen gehouden, die speci
aal de onderwijskwestie raakten. Dr.
Bavinck schetste de beteekenis van
de zending als cultuurbrengende
macht, die eenmaal zelf ook onze
landen culiiveerde. Een neutrale po
litiek is onbestaanbaar meent hij.
Men zou allen godsdienst moeten
negeeren en dat gaat niet. De zen
ding, krachtens de geestelijke supe
rioriteit, legt zich zelf aan de bevol
king op als haar meerdere. Een zen
ding in modernen geest zou de heer
Bavinck zelfs accepteeren al Is die
hem natuurlijk op zichzelf niet sym
pathiek. Allen hebben een gemeen-
schappelijken vijand te bestrijden, den
godsdienst in het Oosten. Nederland
is een cultuur-staat en stelt zichzelf
boven de minder gecultiveerde staten.
In den Islam schuilt een gevaar, zoo
als dr. Kuyper nader aantoonde. De
Islam kent geen cultiveerende kracht,
zooals wel blijkt uit het feit dat in
indië nog steeds niets is gedaan, ter
wijl deze godsdienst door eeuwen
heen daar heeft bestaan. Er dient
een verbond te komen tusschen zen
ding en regeering en tevens dient de
zending vrij te worden gemaakt van
allen politieken strijd hier te lande.
Met alle kracht heeft dr. Kuyper
aangedrongen op de pubiiceering van
de telegrammen die bij het optreden
van dezen minister gewisseld zijn tus
schen hem en den gouverneur-gene
raal. Nu de minister dat weigert is
de spraakmakende gemeente geneigd
te veronderstellen, dat er iets aan
hapert, dat met name de heer Iden-
burg iets van zijn overtuiging heeft
opgeofferd. De minister heeft intus-
schen hierop verder geen antwoord
gegeven. In de Tweede Kamer heeft
hij uitdrukkelijk zijn standpunt aan
gegeven.
Een uitvoerige beschouwing heeft
dr. Kuyper vervolgens gegeven van
de voogdijschap zooals hij meent dat
de houding van het moederland tegen
over de kolonie dient te zijn. Nadat
ïot omstreeks 1870 de exploitatie-
politiek is gevolgd, is daarna de
ethische politiek op den voorgrond
gekomen. Deze dient voortgezet te
worden. Waar n j echter de Islam
niet cultiveerend kan werken dient
de cultuur geimporteeid te worden.
Twee stroomingen staan in de wes-
iersche cultuur tegenover elkaarde
religieuse en de nationalistische. De
regeeringonthoude zich éen van dezen
le steunen, maar waai ze zelf wil
importeerer zij 't de religieuse omdat
82).
Roman van q. h. v. d.
(Nadruk verboden.)
0—
Nu zei Wolfsohn, dat Harley ook
de rechtmatige geboorte van een erf
genaam uit het eerste huwelijk bewij
zen kon. Met één erfgenaam was een
billijk vergelijk mogelijk, met twee
•was dat al moeilijker en als Harley
«er een van was, dan was er zeker
•op een vergelijk niet te hopen 1
Een proces om een erfenis heeft
altijd voor den betrokkene iets, wat
een schaduw werpt op zijn eer, voor-
ai wanneer de aanklager arm is, de
beschuldigde als rijk man geldt. Hier
was dit des te meer het geval, daar
graaf Wildenfels moest toegeven, dat
het bewuste vermogen den verdwe-
nene rechtmatig had toebehoord.
„Ik heb," zoo nam graaf Wilden-
fels na een lange, pijnlijke pauze het
•woord, „de vaste heilige overtuiging,
deze alleen in het religieuse Oosten
eerbied kan afdwingen.
De minister heeft de meeste pun
ten onaangeroerd gelaten en slechts
herhaald wat hij op de meest belang
rijke kwesties in de Tweede Kamer
heeft gezegd. Er was ook geen aan
leiding nu om lang stil te staan bij
de algemeene politiek waar deze
reeds uitvoerig is behandeld in de
Tweede Kamer.
Zonder stemming werd de begroo
ting goedgekeurd.
Kamerverkiezing Rotterdam lil.
Bij de gisteren gehouden slemming
voor een lid der Tweede Kamer in
district III, vacature Lasonder, zijn
siechts 3851 geldige stemmen uitge
bracht.
Volstrekte meerderheid 1926.
Verkregen hebbenprof. B. D.
Eerdmans (Unie Liberaal) 1755, H.
Stulemeyer (R. K.) 1532 en A. B. de
Zeeuw (S. D. A. P.) 527 stemmen.
Zoodat herstemming moet plaats
hebben tusschen de heeren Eerdmans
en Stulemeyer.
(Bij de periodieke verkiezing in
Juni j. 1. werden uitgebracht op den
heer Lasonder 2521, op den heer
Stulemeyer 1731 en op den heerjos
Loopuit 446 stemmen.)
Dezen uitslag hebben wij nog gis
terenavond per bulletin bekend ge
maakt.
Katholieke Sociale Actie.
In de avondvergadering, die zeer
druk bezocht was, werd het woord
gevoerd door de heeren W. H. Bo-
gaardt en prof. Aengenent, welke
laatste in een aardige toespraak me
dedeelde, dat van den Paus bericht
was ontvangen, dat Z. H. aan mr.
P. J. M. Aalberse den litel van ridder
in de orde van St. Qregorius den
Grooten had verleend.
Een donderend applaus volgde,
toen de aartsbisschop eigenhandig
den nieuwen ridder het kruis op de
borst hechtte.
Vervolgens.,sprak, inplaats van den
oud-minister Kolkman, die ongesteld
was, mr. Aalberse, over de grondge
dachte van de Katholieke Sociale
Actie.
De K. S. A, zoo zeide hij, moet
worden de groote sociale organisatie,
die alle katholieken in Nederland
omvat De tijd kan komen, dat een
georganiseerd optreden van ons ge
heele katholieke volk dringend noo-
dig is. Dankbaar erkende spr. de
groote vrijheid der katholieken in ons
land en dat hun invloed stijgende is.
Maar zij moeten zich aaneensluiten,
om gereed te zijn, als eens de on
zalige strijd tegen ons mocht uitbreken.
dat mijn ouders en grootoudersnaar
plicht en geweten gehandeld heb
ben ik zelf wil geen goed behou
den, dat mij niet toebehoort en ik
hoop, dat mijn zoon Wolfgang even
zoo denkt. Als het anders was, dan
zou hij zich moeten schikken. Ik heb
echter ook het vaste vertrouwen op
den hemel, dat hij leugen en bedrog
niet zal laten zegevieren over de
waarheid en over goed recht. Ik
blijf daarom bij mijn antwoord ik
laat de zaak in handen van mijn ad
vocaat. Heeft u bewijzen in handen,
dat mijnheer Harley bedriegerijen
pleegt, dan is het uw plicht, deze
aan het gerecht over te geven, ik
zal u beloonen, maar ik duld niet,
dat uw diensten gekocht worden."
„Zij zijn niet anders gekocht, dan
die van uw advocaat, Graaf", ant
woordde Wolfsohn, „een andere ver
onderstelling zou een beleediging
voor me zijn. Uw zoon heeft mij
trouwens dezelfde grondbeginselen
ontwikkeld, alleen, dat hij nog ver
der gaat. Ik heb gisteravond gehoord
dat hij de zuster van den beeldhou
wer Wildenfels openlijk als bloed
verwante erkend heeft. Ik betreur,
De wijze, waarop in het afgeloopen
jaar de strijd tegen ons gevoerd is,
geeft waarlijk wel reden tot bezorgd
heid. Voorkomen is beter dan genezen.
Had men in Duitschland en Frankrijk
zich tijdig krachtig georganiseerd, dan
ware wellicht in Duitschland de kui
tuurkamp niet uitgebroken en was
Frankrijk niet de treurende dochter
der kerk.
Voor den groei der K. S. A. is het,
zoo zeide spr. ten slotte, noodig, dat
de K. S. A. doordringe op het plat
teland en er een hartelijke samen
werking kome tusschen priesters en
leeken.
Hierna sprak pater Borramaeus de
Greeve, O. F. M. over het onderwerp
„Steunt de K. S. A."
„Steunt de K. S. A. 1" zei spr. Luid
moeten deze woorden weerklinken en
deze dag als een nieuwe reveille zijn.
Ten slotle dankte Mgr. v. d. We
tering, namens de Katholieken van
Nederland, voor alles wat de K. S. A.
voor ons land gedaan heeft.
Na het zingen van „Aan u Koning
der eeuwen," ging de vergadering
uiteen.
Marine begrooting.
In de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer betreffende de nota van wij
zigingen in de marine begrooting deelt
de minister omtrent de voorgestelde
verhooging mede, dat het ontwerp,
zooals hij het bij zijn optreden vond,
aanvankelijk door hem met 3.65 ton
verminderd werd en dat de critieke
toestand, -waarin ccr deel van het
zeegaande materieel zich op dat
oogenblik bevond, nader beraad vor
derde om te komen tot de meest ra-
tioneele oplossing ter voorziening in
den dienst.
De minister vindt geene aanleiding
om ten aanzien van de binnenloodsen
te Maassluis onderscheid te maken in
het bedrag van de voor alle loodsen
voorgestelde verhooging.
Mocht de vaart op Rotterdam nog
toenemen en de onlangs gegeven uit
breiding aan het aantal loodsen van
de standplaats Maassluis blijken niet
voldoende te zijn, dan zullen nog
meer loodsen worden aangesteld.
Vaarplan „Heèmskerck."
Vaarplan van Hr.Ms. „Heemskerck"
gisteren vertrokken naar de Middel-
landsche Zee voor een oefe.iings-
lochtVertrek van Nieuwediep 7 Jan.
aankomst te Malaga 13 of 14 Jan.;
Vertrek van Malaga 19 Jan.aankomst
te Gibraltar 19 Jan.vertrek van Gi
braltar 22 Jan.; aankomst te Tunis
26 of 27 Jan.; vertrek van Tunis2
Febr.aankomst te Genua 9 Febr.
vertrek van Genua 10 Febr.aan
komst te Livorno 11 Febr.; vertrek
van Livorno 17 Febr.aankomst te
dat in uw eigen belang als een voor-
barigen stap, want ik weet, dat de
familie Wildenfels gemeene zaak
maakt met Harley."
„Ha, dat is bewezenriep Ge-
org, terwijl zijn vader een oogenblik
sprakeloos was van verrassing.
„Dat is iets nieuws," zei hij ein
delijk, diep ademhalend, „mijn zoon
Wolfgang schijnt in slechte handen
gekomen te zijn."
„Ik heb er geen schuld aan," zei
Wolfsohn, wien de smartelijk som
bere blik van den ouden heer toch
scheen te treffen. „Ik heb den Graaf
er bizonder voor gewaarschuwd, de
ze menschen niet te veel te vertrou
wen. Ik heb hem gezegd, dat mijn
heer Harley reeds vroeger moeite
heeft gedaan, een contract te sluiten
met den ouden Wildenfels, dat hij
onderzoek gedaan heeft naar diens
papieren. Ik sla Harley en de Wil
denfels reeds langen tijd gade. Het
scheen eerst, alsof de oude Wilden
fels Harley niet vertrouwde, vandaag
echter zag ik den beeldhouwer aan
het station in zeer vertrouwelijk ge-
sprek met Harley. Zijn zuster is een
mooi meisje; zij heeft de kunst ver-
Villefranche 20 of 21 Febr.vertrek
van Villefransche 2 Maartaankomst
te Gibraltar 5 of 6 Maart; vertrek
van Gibraltar 6 of 7 Maart aan
komst te Nieuwediep 13 of 14 Maart.
Insulaire Hypotheekbank te
Zierfkzee.
Uit den staat der bank per 31 De
cember 1913 blijkt, dat in 1913 werd
verkocht voor f 595150 pandbrieven,
terwijl f334650 werd teruggekocht,
gevende dus eene vermeerdering van
f250500.
In 1913 werd gesloten aan hypo
theken voor f 529550 en f 296827
afgelost, gevende dus een vermeer
dering van f 232723. Op 31 December
1913 stond aan hypotheken uit voor
f 4.193958 terwijl voor f 4.102450 aan
pandbrieven in omloop was. In 1913
hebben twee executies plaats gehad
in beide gevallen kon de bank hare
vordering aan hoofdsom, met renten
en kosten ten volle uit de opbrengst
verhalen.
Op 31 December j.l. was er geener
lei achterstand van rente of aflossing.
Ten einde in den kadernood, die
zich vooral zal doen gelden na 15
januari a.s., te voorzien, heeft de
minister van oorlog bepaald dat mili
cien sergeanten, die genegen zijn tot
15 Juni a.s. vrijwillig onder de wa
penen te blijven, een premie zullen
ontvangen van f150 of f200, naar
mate die sergeanten geschikt worden
geoordeeld voor het vervullen van
een emplooi of wel voor het geven
van instructie.
Zitting van Woensdag 7 januari,
des avonds 8 uur.
Tegenwoordig alle leden.
De vergadering werd door den
heer Jos van Raalte als oudste lid in
jaren geopend.
Het eerst was aan de orde het on-
derzoek van den geloofsbrief van het
nieuw gekozen lid, den heer M.
Laernoes.
De heer Jos van Raalte wenschte
den heer Laernoes met zijn benoe
ming geluk en met het vertrouwen der
kiezers en hoopte dat hij vele jaren
zijn groote werkkracht mag aanwen
den in het belang der Kamer en dat
hij de verschillende zaken welke
voorgelegd zullen worden a-met zijn
gewaardeerde adviezen zal steunen.
Hiermede verklaarde de heer Van
Raalte den heer Laernoes als lid der
Kamer geïnstalleerd.
Daarna werd overgegaan tot de
verkiezing van een voorzitter en
een vice-voorzitter.
De heeren Van Raalte en Van Nif-
tiik werden resp. als zoodanig her
kozen met 8 en 7 stemmen.
staan, uw zoon zoo in haar strik
ken te vangen, dat deze, juist ge
boeid door haar preutsche manie
ren, haar in een modezaak opzocht.
En toen zij de beleedigde speelde,
verklaarde hij voor het geheele per
soneel om haar eer te redden, dat
zij zijn bloedverwante was. U ziet,
Graaf, dat ik in uw belang zelfs een
indiscretie bega, die uw zoon mij
misschien kwalijk zal nemen. Maar
ik ben een eerlijk man, ik zal dien
Harley het spel bederven, al kostte
het mij de vriendschap van uw zoon.
Later zal hij mij toch nog dankbaar
zijn, dat ik u de zaak heb verteld."
De Graaf knikte toestemmendbij
scheen zijn oordeel over Wolfsohn
te veranderen en zijn blik rustte
vragend op Georg en Boltenstern,
alsof zij hem moesten raden.
„Deze heer is zoozeer in de om
standigheden ingewijd," zei Bolten
stern, „dat het volgens mijn idéé
niets hinderen kan, als hij hoort,
wat Harley heeft durven doen."
Georg was van hetzelfde gevoelen
en de Graaf liet Wolfsohn den brief
van Harley zien.
„Dat is zeer, zeer erg, mompelde
Zij verklaarden zich bereid deze
benoeming te aanvaarden.
De heer Van Raalte fungeerde daar
na weer als voorzitter der Kamer en
hield als zoodanig de volgende toe
spraak
Bij het werpen van een terugblik
op het afgeloopen jaar moet ik con-
stateeren dat het zich niet gekenmerkt
heeft door voor handel en nijverheid
belangrijke gebeurtenissen. De toe
stand daarvan bleef vrijwel station-
nair, terwijl de groot-industrie van
de Kon. Maatsch. „de Schelde" in al
hare afdeelingen volop werk had en
belangrijke uitbreidingen van hare
fabrieksgebouwen in uitvoering zijn.
Het besluit van den gemeenteraad
om de haven-exploitatie over te ne
men van de Kon. Maatsch. „de Schel
de" zal, nu ik verwacht dat de wet
tot bekrachtiging van de betrekkelijke
overeenkomsten weldra in het Staats
blad zal verschijnen, spoedig wor
den uitgevoerd en het begin zijn van
een nieuw tijdperk in de geschiede
nis van onze havens. Ik spreek hier
den wensch uit dat dit belangrijk
besluit den bloei van handel en nij
verheid in onze gemeente zal mogen
bevorderen.
Van de door onze Kamer behan
delde zaken breng ik de volgende in
herinnering
Advies werd uitgebracht aan Burg,
en Weth. omtrent adressen aan den
gemeenteraad, houdende verzoek tot
vaststelling eencr verordening op de
verplichte winkelsluiting. Onze Kamer
meende te moeten adviseeren daar
toe niet over te gaan, doch besloot
zich te wenden tot den minister van
landbouw met verzoek om bepalin
gen te willen vaslstelien tot regeling
van den arbeidsduur van winkelbe
dienden. Aan dit adres, hetwelk aan
alle Kamers werd toegezonden, heb
ben meerdere Kamers in ons land
adhaesie betuigd.
Ter kennis van het publiek werd
gebracht dat aan het postkantoor
gelegenheid bestaat tot het veikijgen
van identiteitskaarten. Onze Kamer
steunde adressen van de Kamer te
Dordrecht betreffende uitgifte van
overzichtelijke tarieven van het goe
derenvervoer en van die te Deventer
omtrent beleediging van rechtsperso
nen.
Ook richtten wij een schrijven aan
de commissie van advies voor spoor
wegdienstregelingen omtrent verbe
tering in het spoorwegverkeer naar
Zeeland, zulks naar aanleiding van
een desbetreffend schrijven van den
heer J. A. van Rompu.
Van den directeur van het post
kantoor werd bericht ontvangen dat
voorloopig niet tot een wijziging van
den dienst aan de loketten kan wor
den overgegaan.
Aan de Maatschappij tot exploitatie
Wolfsohn, den brief telkens weer
doorlezend. „U had hem niet mogen
laten gaan, zonder hem te visiteeren.
Het is te iaat, om hem nog in hech
tenis te laten nemen."
„ik heb het dadelijk gezegd. Hij
heeft ons bestolenriep Georg.
„Hij heeft, hij kan niets gevonden
hebben, wat in tegenspraak is met
de opgaven mijner ouders," zei de
Graaf heftig. „Zij hebben niets te
verheimelijken gehad. Benno werd
voor dood gehouden. Is hij in leven
gebleven, heeft hij werkelijk een hu
welijk gesloten, dan zijn de kinde
ren ervan zijn erfgenamen, met wie
wij moeten afrekenen. Maar de be
wering, dat uit het eerste huwelijk
ook een erfgenaam zou zijn, maakt
het idéé van een tweede huwelijk
verdacht. Benno's bruid is als Elisa
beth Fuller gestorven en begraven
de consul, die den grafsteen heeft
gezien, heeft het ons geschreven."
„Hebt u dezen brief vroeg Wolf
sohn haastig.
(Wordt vervolgd.)
