Eerste Blad Woensdag 31 December IS o. 308 51e Jaargang. 1913 bi. Bit nsoimei bestsat uit Z biaden. |iet jaar 1913. FEUILLETON 9e Strijd en een Iisiém». leisje i goed i uur* ingen l. Bu- tagt jaar. lieten ten 's it 6. VLISSINGSCHE COURANT Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58. ADVERTENT1ÈN van 14 regels 0.40. Voor eikeregel meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters en clichés naar plaatsruimte. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen. TELEFOONNUMMER 10. tëfaonnements- fidoertentiën op zeer uoordeeiige voorwaarden. We£en9 Nieuwjaarsdag ver schijnt morgen GE.EN num mer onzer Courant. ]jpgjr* De abonné's van de „Vlis- singsche Courant zijti niet ingang van 1 Januari GRATIS ver zekerd en wel op zeer gunstige voorwaarden. Door zich op de „Vlissingsehe Courant" te abonneeren tegen slechts 10 ct. per week of onge veer 1V» et- Per nummer, wordt de courant dagelijks thuis be zorgd. In den tegenwoordigeu tijd, nu het publieke leven veel meer wordt meegeleefd dan vroeger, kan men niet meer buiten een DAGBLAD. Wie dus lederen avond eeu courant verlangt en boven dien gratis tegen het risico van den arbeid verzekerd wil zijn, abonneere zich op de „Vlissing sehe Courant", welke alle werkdagen verschijnt. DE UITGEVERS. II. (Slof.) De nieuwe regeering stelde ook alreeds een staatscommissie in en wel tot het uitbrengen van advies in zake een evenredig kiesstelsel. Zij werd bovendien op den dag van haar eerste officieele optreden bij de opening van de Staten-Gene raai op 6 September voor een ander kies- Roman van G. H. v. D. (Nadink verboden.) 76). -o- Schaamte, ergernis en verdriet ver vulden haar in het gevoel, dat slechts hij, die in haar droomen geleefd had, het kan zijn, wien het gerucht van haar verloving zoo aan het hart was gegaan. „Je bent een zeer slecht mensch," zei zij piet bevende stem. „Zou het je onverschillig zijn, als de menschen van Kathi onware dingen vertelden Wie heeft gezegd, dat ik mij ver loofd had, of dat ik er ook maar aan gedacht heb, mij te verloven Hoe kon je zulke praatjes, waarvan je niet weet, of ze waar,zijn, aan vreemden overbrengen „Vergeef mij," zei Frans, wien haar verklaring aangenaam scheen te verrassen, want hij glimlachte boos aardig, „maar mijnheer Harley meen de, dat de graaf den beeldhouwer rechtvraajstuk geplaatst, dat wel niet nieuw is, maar toch op dien dag zich op een voor ons land nog vreemde wijze naar voren drong door den optocht der kiesrechtvrou wen. Reeds lang voor dien, op den 2den Juni, had de S. D. A. P. de kiesrechtkwestie nog eens duidelijk onder de aandacht van het volk ge bracht door de meetingen te Amster dam, Rotterdam en Den Haag. Behalve de algemeene Kamerver kiezingen hadden nog de verschil lende verkiezingen voor de Provin ciale Staten plaats, die over 't alge meen ook een versterking van Sinks in de verschillende Staten ten gevolge hadden en een versterking van het sociaal-democratisch element in de Friese >e Staten. De groei dezer partij bleek ook uit de gemeenieraadsver- kiezingen te Zaandam, die van den gemeenteraad in deze stad de eerste sociaal-democratische 'in ons land maakte, en uit de intrede van twee sociaai-democraten in de Eerste Ka mer, de heeren van Kol en Polak. Naast hen deed ook dr. Kuyper, die het vorig jaar als Tweede Kamerlid was afgetreden, zijn intrede in de Eerste Kamer. Is de geschiedenis van ons politieke en parlementaire leven door de ver melding van het bovenstaande vol doende gekenmerkt, uit ons maat schappelijk leven dient nog het een en ander vermeld. Allereerst trekt dan de aandacht, dat in dit jaar van herinneringen zoo tal van openbare instellingen haar oprichting herdachten. Zoo vierden de Staatsspoor, de Weesinrichting te Neerbosch en Bronbeek hun 50 jarig-, de Nederlandsche Heide-Maatschappij haar 25 jarig jubilee. Bijzonder was verder de oprichting eener Handels- hoogeschooi te Rotterdam, en het bezoek van kardinaal Van Rossum aan ons land, den eersten Nederland- schen kardinaal sinds eeuwen. In Indië trok de oprichting van de Sa- rekat Islam en de Indische Partij bijzondere aandacht. In onze verhou ding tot het buitenland kwameenige verandering door de overeenkomst met Portugal om de Timor-kwestie aan de arbitrage van den Zwitserschen President te onderwerpen. Ook het inwilligen door onze regeering van het verzoek der mogendheden om Nederlandsche officieren tot de vor ming eener Albaneesche gendarmerie af te staan, een inwilliging, die reeds het vertrek van enkele militairen ten gevolge had, wijzigde min of meer onze betrekkingen tot het buitenland. De deelname aan de Wereldtentoon stelling te Gent bracht ons met een onzer buren in nauwer contact en wel met België voor welk land de Gentsche Wereld tentoonstelling geen bijzonder succes bleek. Ook de beweging tot invoering van de Vlaamsche taal bij het leger die tot de betooging var; 19 Januari in Brussel leidde, had voor ons land eenige befeekenis. Van belang voor het Belgische legtr was voorts de wet op den persoonlijken dienstplicht die dit jaar werd aangenomen. De wensch naar kiesrechthervorming leid de tot de algemeene werkstaking, die eerst door de tusschenkomst van de burgemeesters der groote steden voor komen, later na besluit van het so cialistisch Paaschcongres op 14 April uitbrak en waaraan aanvankelijk een 409.000 arbeiders deeinamen, maar die na 14 dagen, ten deele verioopen, werd opgeheven. Duitschland vierde dit jaar, evenals wij, herinne ringsfeesten. Het herdacht op 16 en 18 October den volkerenslag bij Leipzig, die het van de Napoleonti sche heerschappij bevrijdde en het 25 jarig regeeringsjubileum van den keizer. Door de verloving van 's keizers eenige dochter met hertog Ernst Au gust van Brunswijk Liineburg, den oudsten zoon van den hertog van Cumberland, pretendent naar de troon van Hannover, en door het aanvaarden van dezen zoon van den Brunswijk - schen troon werd de vrede tusschen de huizen Hohenzollern en Cumber land hersteld en de Welfische kwestie opgelost. Daarentegen raakte de El- zassische kwestie, voorzoover zij nog bestond, in een voor Duitschland ongunstiger stadium door de voor vallen te Zabern, waar de minachtende uitlatingen van een jong luitenant over Elzassers een vijandige stem ming van de inwoners van het stadje tengevolge had, die ten slotte leidde tot de ergerlijke machtsoverschrijding van de militaire macht, toen die op eigen houtje burgers, waaronder zelfs rechters, gevangen nam en huizen binnendrong. De verontwaardiging hierover was algemeen en uitte zich toen de keizer niet gezind bleek hier tegen straffend op te treden, in den Rijksdag in een motie van wantrou wen in den Rijkskanselier die met overstelpende meerderheid werd aan genomen. Deze uiting had een ver andering in de gedragslijn van kei zer en regeering en een verplaatsing van het Zabernsche garnizoen naar het kamp ten gevolge. Inmiddels hadden de sociaal de mocraten, die dit jaar door het over lijden van Bebel een verlies leden, reeds overal protestvergaderingen belegd. En het laat zich aanzien, dat deze gebeurtenissen hun bij mogelijke verkiezingen wei voordeel zullen aanbrengen. Bij de dit jaar gehouden Pruisische verkiezingen brachten zij, naar het jachthuis had gezonden, op dat u hem niet ontmoeten zou. De graaf wenscht, dat u met een rij ken heer zult trouwen. De beeldhou wer moet u nog uit vroegeren tijd be kend zijn." „Zwijg!" riep Adda, die wel in den grond had willen zinken van schaamte, in wier borst smart en vreugde, verontwaardiging en toorn wild door elkaar woelden. De met groote brutaliteit tegen haar vader uit gesproken beschuldiging vernietigde allen twijfel, dat de redder van haar leven in het jachthuis gewoond had, maar vreeselijk was de gedachte, dat de brutale knaap de waarheid kon spreken en dat haar eigen vader te gen haar had saamgespannen. En toch Hariey had het haar in 't gezicht gezegd een gevaar be dreigde haar ouders, er lag iets in de lucht, dat steeds weer dit spook voor haar deed opdoemen. Haar va der, haar broer hadden geheimen voor haar; het verschijnen van Harley op het slot, zijn toespelingen en de plot selinge, opvallendende breuk tus schen hem en Georg dat gaf te denken Daarbij het feit, dat de rijke ofschoon zij een miilioen siemmen j uitbrachten, tengevolge van het Prui- sische kiesstelsel, slechts éen man, den eersten, in den Landdag. Door de onthullingen van een hunner af- gevaardigden^ vestigden zij de aan dacht op de wijz-% waarop de firma Krupp achter militaire geheimen trachtte te komen, wat een langdurig proces tengevolge had. Ook deden zij zich kénnen door de bestrijding der nieuwe iegerwet, wier aanname een aanzienlijke vermeerdering van de Duitsehe legermacht iengevolge zal hebben. Deze vermeerdering, zelf een ge volg van de Balkan gebeurtenissen, bracht ook Frankrijk een nieuwe wet, n.i die op den 3 jarigen dienstplicht, die. de sterkte van het Fransche leger tegenover deze vermeerdering moest verhoogen. Die wet werd tot stand gebracht door het ministerie-Barlhou, 't derde, maar niet het laatste, dat Frankrijk dit jaar zag. Het werd voorafgegaan door liet ministerie-Briand, dat na de verkiezing van Poincaré tot pre sident der Fransche republiek optrad, maar dat struikelde over de kies rechthervorming. Op zijn beurt viel ook het ministerie-Barlhou en wei over het leeningsontwerp tot dekking van de nieuwe militaire uitgaven. Het werd opgevolgd dooi het minis terie-Doumergue, dat thans aan het bewind is. In de buitenlandsche betrekkingen van Frankrijk zal ook dit ministerie geen verandering brengen. De tele grammen, die minister Doumergue met zijn Engelsche en Russische collega's wisselde, bewijzen dat reeds. De Drievoudige Entente blijft het voornaamste doe! van Frankrijk's buitenlandsche politiek. Daarnaast zocht het en zoekt het nog steeds meerdere toenadering lol Spanje, waarmee het in Maiokko moet samen werken en dat het zich ter verster king van eigen positie in Europa graag bij de Drievoudige Entente aansluiten zag. Al is het nu zoo ver nog niet gekomen en zal het vooreerst zeker zoover nog wel niet komen, Spanje en Frankrijk zijn elkaar ongetwijfeld ook dit jaar weer heel wat dichter genaderd. Het be zoek van president Poincaré moge dan al geen bondgenootschap tenge volge gehad hebben, als sommigen vermoedden, de president bracht toch een hechtere vriendschap en een duidelijke afspraak tot inniger samen werking mee naar huis. Zijn bezoek aan Londen, dat geen nieuwe banden behoefde te leggen, bewees toch, dat de oude nog hecht waren en de samenwerking bestaan bleef tusschen Frankrijk en graaf Boltenstern juist gisteren ge komen was en haar een aanzoek ge daan had, dat haar vader en Georg met hem op de bibliotheek werkten, dat men niet alleen Harley, maar ook den beeldhouwer plotseling naar huis had gezonden. Duizend gedachten en gevoelens gingen haar door het hoofd de ver nedering, dat een ondergeschikt, ver waarloosd mensch als Frans haar terste geheimen met; een Harley had besproken, dat hij wist te ver tellen, dat haar vader haar bedrogen had, drukte haar en vervulde haar met onbeschrijfelijke bitterheid. Zij verhaastte haar schreden, zi had een vertrouwde noodig, vooi wie zij haar hart kon uitstorten, en zi wist, dat Martha haar van ganscher harte genegen was. Frans zag, welk onheil hij had aan gericht, en was ermee tevreden. Of schoon Adda de eenige persoon op het slot was behalve Kathi, die hi; niet haatte, wie hij niets kwaads toe- wenschte, vervulde het hem toch met boosaardig leedvermaak dat hij er nu zekerheid over had, dat de gra vin den kunstenaar liefhad. Graaf Wildenfels had willen voorkomen, dat Adda hoorde, wie in de hout vesterij logeerde en hij, Frans, was het geweest, die den Graaf een streep door de rekening had gehaald. Hij ging heen zonder goeden dag te zeggen toen de gravin naar hem omkeek was hij in het woud ver dwenen. HOOFDSTUK XXill. Adda had nauwelijks haar uiterlijke ke kalmte herkregen, toen zij de hout vesterij bereikte. Zij trof de houtves tersfamilie aan in de stemming die wij straks geschilderd hebben. De oude Kroneck twijfelde niet, toen hij de Gravin opgewonden te voet zag aankomen dat deze de feiten betref fende den beeldhouwer kende en de handelwijze haars vaders afkeur de. Zij wilde misschien een ver goelijkend woord tot den jongen man spreken. „Hij is weg," zei de houtvester de gravin tegemoet gaande. „Ik had medelijden met den armen jongen man en ik zal het uw vader in 'j gezicht zeggen, dat hij zich vergis^ Engeland. Die samenwerking bleek oveial aar Engeland in de wereld optrad en al meer en meer werd het duide lijk, dat ook Engeland's buitenland sche politiek door de gedachte der Drievoudige Entente beheerscht werd. Zijn binnenlandsche politiek werd voor een groot deel beheerscht door de kwestie van zelfbestuur voor Ier land. Het Lagerhuis nam de Hornc- Rule-wet aan. Maar dadelijk orga niseerden de unionisten het verzet tegen deze wet overal in hel land, maar vooral in het in meerderheid Protestantsche lersche graafschap Ulster, dat van Home Rule onder drukking vrees! door het katholieke Ierland. Men organiseerde in dat graafschap zelfs een legertje van vrijwilligers, om zich desnoods ge welddadig tegen de invoering der Home Rule te verzetten. En de unio nisten hielden het verzet gaande en eischten nieuwe verkiezingen, waar van de regeering echter niet hooren wilde. Wel had echter die regeering ooren naar hef treffen van een schik king met Ulster en men zoekt nog naar de wijze, waarop dat zou kun nen geschieden. Naast de Home Rule-kwestie be- heerschte vooral de kiesrechtkwestie Engeland's binnenlandsche politiek. Het ontwerp tot kiesrechthervorming werd door de regeering ingetrokken. Maar het waren nadien voorai de kicsrechtvrouwen, die deze kwestie op minder aangename wijze onder de aandacht van het publiek brachten. Zij begonnen door aanvallen op de personen der ministers, mkar ook door het in brand steken van huizen enz. een stelselmatigen veldtocht tot be reiking van hun wenschen. In de gevangenis opgesloten wisten zij zich door het toepassen van de honger- kuur te bevrijden, wat de indiening en aanneming van de kat-en-muiswet tengevolge had. Behalve deze kiesrechtvrouwen brachten ook de stakende transport arbeiders te Dublin heel wat onrust in het land, daar de staking tot bloe dige botsingen met de politie leidde en tot gevangenzetting van den leider Larkin, die opruiend zou gesproken hebben, maar spoedig gratie kreeg. Door de vriendschap met Frankrijk raakte Engeland ook met Spanje nader bevriend, wat o.a. bleek uit het zenden van Engelsche oorlogsschepen naar Carthagena ter begroeting van koning Aifons en president Poincaré, die op bezoek was in Spanje. Evenals in Engeland en Frankrijk brachten ook in dit land stakingen heei wat onrust. Een paar maal had er ministerver andering plaats. Eerst vormde Roma- nones een nieuw ministerie en later heeft, in den man, daar hij onrecht heeft gepleegd „Wie is weg?" vroeg Adda en zij trachtte verwondering en onwetend heid te huichelen; zij wilde alleen uithooren, maar niet uithooren wat er in haar omging. „Mijnheer Wildenfels. Weel u daar niets van?" „Toch wel ik weet alleen," stot terde Adda, „dat mijn vader zeker werk in orde wilde laten maken en zijn bestuit veranderd heeft. Waar is Martha „Daar komt zij," antwoordde de houtvester, die wel merkte, dat de gravin geen verklaring van hem wenschte. „Als de gravin niets te be velen heeft, ga ik naar het woud, om den jongen, Frans, te zoeken." „Ik heb hem ontmoet bij de kloof." „Dus toch!" mompelde de hout vester verwonderd, alsof hij het niet verwacht had. Martha's oogen verrieden, dat zg geschreid had. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1913 | | pagina 1