Eerste Blad
Woensdag
31 December
IS o. 308
51e Jaargang.
1913
bi.
Bit nsoimei bestsat uit Z biaden.
|iet jaar 1913.
FEUILLETON
9e Strijd en een Iisiém».
leisje
i goed
i uur*
ingen
l. Bu-
tagt
jaar.
lieten
ten 's
it 6.
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENT1ÈN van 14 regels 0.40. Voor eikeregel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
tëfaonnements- fidoertentiën op zeer uoordeeiige voorwaarden.
We£en9 Nieuwjaarsdag ver
schijnt morgen GE.EN num
mer onzer Courant.
]jpgjr* De abonné's van de „Vlis-
singsche Courant zijti niet ingang
van 1 Januari GRATIS ver
zekerd en wel op zeer gunstige
voorwaarden.
Door zich op de „Vlissingsehe
Courant" te abonneeren tegen
slechts 10 ct. per week of onge
veer 1V» et- Per nummer, wordt
de courant dagelijks thuis be
zorgd.
In den tegenwoordigeu tijd, nu
het publieke leven veel meer
wordt meegeleefd dan vroeger,
kan men niet meer buiten een
DAGBLAD.
Wie dus lederen avond
eeu courant verlangt en boven
dien gratis tegen het risico van
den arbeid verzekerd wil zijn,
abonneere zich op de „Vlissing
sehe Courant", welke alle
werkdagen verschijnt.
DE UITGEVERS.
II. (Slof.)
De nieuwe regeering stelde ook
alreeds een staatscommissie in en
wel tot het uitbrengen van advies in
zake een evenredig kiesstelsel. Zij
werd bovendien op den dag van haar
eerste officieele optreden bij de
opening van de Staten-Gene raai op
6 September voor een ander kies-
Roman van G. H. v. D.
(Nadink verboden.)
76). -o-
Schaamte, ergernis en verdriet ver
vulden haar in het gevoel, dat slechts
hij, die in haar droomen geleefd had,
het kan zijn, wien het gerucht van
haar verloving zoo aan het hart was
gegaan.
„Je bent een zeer slecht mensch,"
zei zij piet bevende stem. „Zou het
je onverschillig zijn, als de menschen
van Kathi onware dingen vertelden
Wie heeft gezegd, dat ik mij ver
loofd had, of dat ik er ook maar aan
gedacht heb, mij te verloven Hoe
kon je zulke praatjes, waarvan je niet
weet, of ze waar,zijn, aan vreemden
overbrengen
„Vergeef mij," zei Frans, wien haar
verklaring aangenaam scheen te
verrassen, want hij glimlachte boos
aardig, „maar mijnheer Harley meen
de, dat de graaf den beeldhouwer
rechtvraajstuk geplaatst, dat wel niet
nieuw is, maar toch op dien dag
zich op een voor ons land nog
vreemde wijze naar voren drong
door den optocht der kiesrechtvrou
wen. Reeds lang voor dien, op den
2den Juni, had de S. D. A. P. de
kiesrechtkwestie nog eens duidelijk
onder de aandacht van het volk ge
bracht door de meetingen te Amster
dam, Rotterdam en Den Haag.
Behalve de algemeene Kamerver
kiezingen hadden nog de verschil
lende verkiezingen voor de Provin
ciale Staten plaats, die over 't alge
meen ook een versterking van Sinks
in de verschillende Staten ten gevolge
hadden en een versterking van het
sociaal-democratisch element in de
Friese >e Staten. De groei dezer partij
bleek ook uit de gemeenieraadsver-
kiezingen te Zaandam, die van den
gemeenteraad in deze stad de eerste
sociaal-democratische 'in ons land
maakte, en uit de intrede van twee
sociaai-democraten in de Eerste Ka
mer, de heeren van Kol en Polak.
Naast hen deed ook dr. Kuyper, die
het vorig jaar als Tweede Kamerlid
was afgetreden, zijn intrede in de
Eerste Kamer.
Is de geschiedenis van ons politieke
en parlementaire leven door de ver
melding van het bovenstaande vol
doende gekenmerkt, uit ons maat
schappelijk leven dient nog het een
en ander vermeld.
Allereerst trekt dan de aandacht,
dat in dit jaar van herinneringen zoo
tal van openbare instellingen haar
oprichting herdachten. Zoo vierden
de Staatsspoor, de Weesinrichting te
Neerbosch en Bronbeek hun 50 jarig-,
de Nederlandsche Heide-Maatschappij
haar 25 jarig jubilee. Bijzonder was
verder de oprichting eener Handels-
hoogeschooi te Rotterdam, en het
bezoek van kardinaal Van Rossum
aan ons land, den eersten Nederland-
schen kardinaal sinds eeuwen. In
Indië trok de oprichting van de Sa-
rekat Islam en de Indische Partij
bijzondere aandacht. In onze verhou
ding tot het buitenland kwameenige
verandering door de overeenkomst
met Portugal om de Timor-kwestie
aan de arbitrage van den Zwitserschen
President te onderwerpen. Ook het
inwilligen door onze regeering van
het verzoek der mogendheden om
Nederlandsche officieren tot de vor
ming eener Albaneesche gendarmerie
af te staan, een inwilliging, die reeds
het vertrek van enkele militairen ten
gevolge had, wijzigde min of meer
onze betrekkingen tot het buitenland.
De deelname aan de Wereldtentoon
stelling te Gent bracht ons met een
onzer buren in nauwer contact en
wel met
België
voor welk land de Gentsche Wereld
tentoonstelling geen bijzonder succes
bleek.
Ook de beweging tot invoering
van de Vlaamsche taal bij het leger
die tot de betooging var; 19 Januari
in Brussel leidde, had voor ons land
eenige befeekenis. Van belang voor
het Belgische legtr was voorts de
wet op den persoonlijken dienstplicht
die dit jaar werd aangenomen. De
wensch naar kiesrechthervorming leid
de tot de algemeene werkstaking, die
eerst door de tusschenkomst van de
burgemeesters der groote steden voor
komen, later na besluit van het so
cialistisch Paaschcongres op 14 April
uitbrak en waaraan aanvankelijk een
409.000 arbeiders deeinamen, maar
die na 14 dagen, ten deele verioopen,
werd opgeheven.
Duitschland
vierde dit jaar, evenals wij, herinne
ringsfeesten. Het herdacht op 16 en
18 October den volkerenslag bij
Leipzig, die het van de Napoleonti
sche heerschappij bevrijdde en het
25 jarig regeeringsjubileum van den
keizer.
Door de verloving van 's keizers
eenige dochter met hertog Ernst Au
gust van Brunswijk Liineburg, den
oudsten zoon van den hertog van
Cumberland, pretendent naar de troon
van Hannover, en door het aanvaarden
van dezen zoon van den Brunswijk -
schen troon werd de vrede tusschen
de huizen Hohenzollern en Cumber
land hersteld en de Welfische kwestie
opgelost. Daarentegen raakte de El-
zassische kwestie, voorzoover zij nog
bestond, in een voor Duitschland
ongunstiger stadium door de voor
vallen te Zabern, waar de minachtende
uitlatingen van een jong luitenant
over Elzassers een vijandige stem
ming van de inwoners van het stadje
tengevolge had, die ten slotte leidde
tot de ergerlijke machtsoverschrijding
van de militaire macht, toen die op
eigen houtje burgers, waaronder zelfs
rechters, gevangen nam en huizen
binnendrong. De verontwaardiging
hierover was algemeen en uitte zich
toen de keizer niet gezind bleek hier
tegen straffend op te treden, in den
Rijksdag in een motie van wantrou
wen in den Rijkskanselier die met
overstelpende meerderheid werd aan
genomen. Deze uiting had een ver
andering in de gedragslijn van kei
zer en regeering en een verplaatsing
van het Zabernsche garnizoen naar
het kamp ten gevolge.
Inmiddels hadden de sociaal de
mocraten, die dit jaar door het over
lijden van Bebel een verlies leden,
reeds overal protestvergaderingen
belegd. En het laat zich aanzien, dat
deze gebeurtenissen hun bij mogelijke
verkiezingen wei voordeel zullen
aanbrengen. Bij de dit jaar gehouden
Pruisische verkiezingen brachten zij,
naar het jachthuis had gezonden, op
dat u hem niet ontmoeten zou.
De graaf wenscht, dat u met een rij
ken heer zult trouwen. De beeldhou
wer moet u nog uit vroegeren tijd be
kend zijn."
„Zwijg!" riep Adda, die wel in
den grond had willen zinken van
schaamte, in wier borst smart en
vreugde, verontwaardiging en toorn
wild door elkaar woelden. De met
groote brutaliteit tegen haar vader uit
gesproken beschuldiging vernietigde
allen twijfel, dat de redder van haar
leven in het jachthuis gewoond had,
maar vreeselijk was de gedachte, dat
de brutale knaap de waarheid kon
spreken en dat haar eigen vader te
gen haar had saamgespannen. En
toch Hariey had het haar in 't
gezicht gezegd een gevaar be
dreigde haar ouders, er lag iets in
de lucht, dat steeds weer dit spook
voor haar deed opdoemen. Haar va
der, haar broer hadden geheimen voor
haar; het verschijnen van Harley op
het slot, zijn toespelingen en de plot
selinge, opvallendende breuk tus
schen hem en Georg dat gaf te
denken Daarbij het feit, dat de rijke
ofschoon zij een miilioen siemmen j
uitbrachten, tengevolge van het Prui-
sische kiesstelsel, slechts éen man,
den eersten, in den Landdag. Door
de onthullingen van een hunner af-
gevaardigden^ vestigden zij de aan
dacht op de wijz-% waarop de firma
Krupp achter militaire geheimen
trachtte te komen, wat een langdurig
proces tengevolge had. Ook deden
zij zich kénnen door de bestrijding
der nieuwe iegerwet, wier aanname
een aanzienlijke vermeerdering van
de Duitsehe legermacht iengevolge
zal hebben.
Deze vermeerdering, zelf een ge
volg van de Balkan gebeurtenissen,
bracht ook
Frankrijk
een nieuwe wet, n.i die op den 3
jarigen dienstplicht, die. de sterkte
van het Fransche leger tegenover
deze vermeerdering moest verhoogen.
Die wet werd tot stand gebracht
door het ministerie-Barlhou, 't derde,
maar niet het laatste, dat Frankrijk
dit jaar zag. Het werd voorafgegaan
door liet ministerie-Briand, dat na
de verkiezing van Poincaré tot pre
sident der Fransche republiek optrad,
maar dat struikelde over de kies
rechthervorming. Op zijn beurt viel
ook het ministerie-Barlhou en wei
over het leeningsontwerp tot dekking
van de nieuwe militaire uitgaven.
Het werd opgevolgd dooi het minis
terie-Doumergue, dat thans aan het
bewind is.
In de buitenlandsche betrekkingen
van Frankrijk zal ook dit ministerie
geen verandering brengen. De tele
grammen, die minister Doumergue
met zijn Engelsche en Russische
collega's wisselde, bewijzen dat reeds.
De Drievoudige Entente blijft het
voornaamste doe! van Frankrijk's
buitenlandsche politiek. Daarnaast
zocht het en zoekt het nog steeds
meerdere toenadering lol Spanje,
waarmee het in Maiokko moet samen
werken en dat het zich ter verster
king van eigen positie in Europa
graag bij de Drievoudige Entente
aansluiten zag. Al is het nu zoo
ver nog niet gekomen en zal het
vooreerst zeker zoover nog wel niet
komen, Spanje en Frankrijk zijn
elkaar ongetwijfeld ook dit jaar weer
heel wat dichter genaderd. Het be
zoek van president Poincaré moge
dan al geen bondgenootschap tenge
volge gehad hebben, als sommigen
vermoedden, de president bracht toch
een hechtere vriendschap en een
duidelijke afspraak tot inniger samen
werking mee naar huis.
Zijn bezoek aan Londen, dat geen
nieuwe banden behoefde te leggen,
bewees toch, dat de oude nog hecht
waren en de samenwerking bestaan
bleef tusschen Frankrijk en
graaf Boltenstern juist gisteren ge
komen was en haar een aanzoek ge
daan had, dat haar vader en Georg
met hem op de bibliotheek werkten,
dat men niet alleen Harley, maar ook
den beeldhouwer plotseling naar huis
had gezonden.
Duizend gedachten en gevoelens
gingen haar door het hoofd de ver
nedering, dat een ondergeschikt, ver
waarloosd mensch als Frans haar
terste geheimen met; een Harley
had besproken, dat hij wist te ver
tellen, dat haar vader haar bedrogen
had, drukte haar en vervulde haar
met onbeschrijfelijke bitterheid.
Zij verhaastte haar schreden, zi
had een vertrouwde noodig, vooi
wie zij haar hart kon uitstorten, en zi
wist, dat Martha haar van ganscher
harte genegen was.
Frans zag, welk onheil hij had aan
gericht, en was ermee tevreden. Of
schoon Adda de eenige persoon op
het slot was behalve Kathi, die hi;
niet haatte, wie hij niets kwaads toe-
wenschte, vervulde het hem toch met
boosaardig leedvermaak dat hij er
nu zekerheid over had, dat de gra
vin den kunstenaar liefhad. Graaf
Wildenfels had willen voorkomen,
dat Adda hoorde, wie in de hout
vesterij logeerde en hij, Frans, was
het geweest, die den Graaf een streep
door de rekening had gehaald.
Hij ging heen zonder goeden dag
te zeggen toen de gravin naar hem
omkeek was hij in het woud ver
dwenen.
HOOFDSTUK XXill.
Adda had nauwelijks haar uiterlijke
ke kalmte herkregen, toen zij de hout
vesterij bereikte. Zij trof de houtves
tersfamilie aan in de stemming die
wij straks geschilderd hebben. De
oude Kroneck twijfelde niet, toen hij
de Gravin opgewonden te voet zag
aankomen dat deze de feiten betref
fende den beeldhouwer kende en
de handelwijze haars vaders afkeur
de. Zij wilde misschien een ver
goelijkend woord tot den jongen man
spreken.
„Hij is weg," zei de houtvester
de gravin tegemoet gaande. „Ik had
medelijden met den armen jongen
man en ik zal het uw vader in 'j
gezicht zeggen, dat hij zich vergis^
Engeland.
Die samenwerking bleek oveial
aar Engeland in de wereld optrad
en al meer en meer werd het duide
lijk, dat ook Engeland's buitenland
sche politiek door de gedachte der
Drievoudige Entente beheerscht werd.
Zijn binnenlandsche politiek werd
voor een groot deel beheerscht door
de kwestie van zelfbestuur voor Ier
land. Het Lagerhuis nam de Hornc-
Rule-wet aan. Maar dadelijk orga
niseerden de unionisten het verzet
tegen deze wet overal in hel land,
maar vooral in het in meerderheid
Protestantsche lersche graafschap
Ulster, dat van Home Rule onder
drukking vrees! door het katholieke
Ierland. Men organiseerde in dat
graafschap zelfs een legertje van
vrijwilligers, om zich desnoods ge
welddadig tegen de invoering der
Home Rule te verzetten. En de unio
nisten hielden het verzet gaande en
eischten nieuwe verkiezingen, waar
van de regeering echter niet hooren
wilde. Wel had echter die regeering
ooren naar hef treffen van een schik
king met Ulster en men zoekt nog
naar de wijze, waarop dat zou kun
nen geschieden.
Naast de Home Rule-kwestie be-
heerschte vooral de kiesrechtkwestie
Engeland's binnenlandsche politiek.
Het ontwerp tot kiesrechthervorming
werd door de regeering ingetrokken.
Maar het waren nadien voorai de
kicsrechtvrouwen, die deze kwestie
op minder aangename wijze onder
de aandacht van het publiek brachten.
Zij begonnen door aanvallen op de
personen der ministers, mkar ook door
het in brand steken van huizen enz.
een stelselmatigen veldtocht tot be
reiking van hun wenschen. In de
gevangenis opgesloten wisten zij zich
door het toepassen van de honger-
kuur te bevrijden, wat de indiening
en aanneming van de kat-en-muiswet
tengevolge had.
Behalve deze kiesrechtvrouwen
brachten ook de stakende transport
arbeiders te Dublin heel wat onrust
in het land, daar de staking tot bloe
dige botsingen met de politie leidde
en tot gevangenzetting van den leider
Larkin, die opruiend zou gesproken
hebben, maar spoedig gratie kreeg.
Door de vriendschap met Frankrijk
raakte Engeland ook met Spanje
nader bevriend, wat o.a. bleek uit het
zenden van Engelsche oorlogsschepen
naar Carthagena ter begroeting van
koning Aifons en president Poincaré,
die op bezoek was in
Spanje.
Evenals in Engeland en Frankrijk
brachten ook in dit land stakingen
heei wat onrust.
Een paar maal had er ministerver
andering plaats. Eerst vormde Roma-
nones een nieuw ministerie en later
heeft, in den man, daar hij onrecht
heeft gepleegd
„Wie is weg?" vroeg Adda en zij
trachtte verwondering en onwetend
heid te huichelen; zij wilde alleen
uithooren, maar niet uithooren wat
er in haar omging.
„Mijnheer Wildenfels. Weel u daar
niets van?"
„Toch wel ik weet alleen," stot
terde Adda, „dat mijn vader zeker
werk in orde wilde laten maken en
zijn bestuit veranderd heeft. Waar is
Martha
„Daar komt zij," antwoordde de
houtvester, die wel merkte, dat de
gravin geen verklaring van hem
wenschte. „Als de gravin niets te be
velen heeft, ga ik naar het woud, om
den jongen, Frans, te zoeken."
„Ik heb hem ontmoet bij de kloof."
„Dus toch!" mompelde de hout
vester verwonderd, alsof hij het niet
verwacht had.
Martha's oogen verrieden, dat zg
geschreid had.
(Wordt vervolgd.)