KGEN
Vrijdag
12 December
N.
incoufs
Is Strijd m sen Hm.
SAGEN
>de.
mi
No, 291
51e Jaargang.
1913.
r)
«appen,
licht-
laarden
Hecht
ia, Jan
liverse
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- on Feestdagen. I TELEFOONNUMMER 10. Abonnements- Adoertentiën op zeer uoordeelige uoorwaarden.
ONZE
KAMEROVERZICHT
FEUILLETON
BINNENLAND
r
in.
e.)
aal
den heer
I'll, maakt
de Kerst-
tens.
|ereenigin-
tijde op-
ïdag 22
(en Secre-
)D, Win-
llburg.
Irden ver-
tusschen
akaal.
uur,
|voorzitter.
cretaris.
I
iedere
rabat.
twee-
getbakker,
|een nette
en 7 en 8
Isn een
voud 26,
nj
nrant kan
in per-
arkt 58.
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËN van 4 regels 0.40. Voor elke regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Oroote
letters en clichés naar plaatsruimte.
De gunstige voorwaarden
van onze gratis-verzekering-
zijn ook van toepassing op
loodsen, zeevarenden enz., die
door een ongeluk mochten
worden getroffen.
De Polissen voor de abon
né's kunnen vanaf Maan»
dag a.s. aan ons bureau,
Kleine Markt 58, worden af
gehaald. In deze Polissen
worden de voorwaarden, waar
op de abonné's verzekerd zijn
nader uitvoerig en nauwkeurig
omschreven.
Nieuwe abonné's ontvangen
de „VLISSINGSCHE COU
RANT" tot 1 Januari gratis.
Men leze verder de ken
nisgeving op de vierde pagina.
Vergadering va i Donderdag.
Een belangrijke dag.
Had minister Cort van der Linden
Woensdag reeds aangegeven waarom
het Kabinet geen voorstel deed om
art. 192 der Grondwet, het onder
wijsartikel, te wijzigen, thans heeft
hij nader zijn denkbeelden over de
onderwijskwestie en de mogelijkheid
van een oplossing uiteengezet.
Een compromis, waarbij steun voor
het kiesrecht zou worden afgewogen
tegen steun in de onderwijskwestie,
wijst het Kabinet af. Die verwerping
is niet het motief om art. 192 on
gewijzigd te laten, doch wel een
consequentie van het standpunt om
art. 192 niet aan de orde te stellen.
Een compromis moet geen offerfeest
van beginselen worden. De weige
ring der regeering ter aanzien van
een conpromis tusschen kiesrechten
onderwijs, geldt niet voor een compro
mis inzake de onderwijskwestie zelf.
In de troonrede is de instelling
van een staatscommissie aangekon
digd, die naar een oplossing zal
zoeken. Die aankondiging is aan
stonds met het non-possumus, een
afwijzing, beantwoord, omdat men
een grondwetsherziening wilde. De
regeering wilde dat niet, doch wij
zigde haar formule zóo, dat de ge-
Roman van G. H. v. D.
(Nadruk verboden.)
62). —o—
„ik ben zoo vrij, Graaf," zei Wolf-
sohn, toen Wolfgang de kwitantie
onderteekend had, „u het huis Hirsch
en Salm bij deze gelegenheid voor
uw gezondheid voor uw geldzaken aan
te bevelen. Het is de soliedste bank
zaak voor particulieren, omdat zij
zich van alle speculaties verre houdt.
Mijnheer Hirsch, de chef van het
huis is ook de voornaamste aandeel
houder der firma Hirsch en Wolf-
sohn, welke u zeker wel kent; zij
levert het uitstekendste in fijn on
dergoed en dergelijke artikelen. Dit
is ook de zaak, waarvoor juffrouw
Wildenfels werkt. Als het u interes
seert, het keurig werk der jonge da
me te bewonderen, dan kan ik u
meedeelen, dat zij eiken Donderdag
's avonds om zeven uur, het voltooi
de werk aflevert en nieuwe bestel-
legenheid open kwam om tot gelijk
stelling te geraken.
Wat de minister verder als zijn
meening aangaf, voige hier onver
kort Indien in de staatscommissie
een compromis kan gesloten worden
tusschen rechts en ünks en op grond
daarvan in de Kamer een initiatief
voorstel wordt gedaan, dan kan de
rechterzijde rekenen op de meest
loyale medewerking der regeering.
Als zoo'n voorstel in de beide Ka
mers wordt aangenomen, zal de re-
geering, indien er bij haar geen
overwegende bezwaren bestaan, be
reid zijn het voorstel in de grond
wetsherziening te betrekken.
De staatscommissie zal binnen
enkele weken zijn samengesteld en
zeer spoedig zal het blijken of ze
tot een compromis weet te komen.
De commissie kan dan een voorstel
doen. Dat is een werk van enkele
maanden.
Is dan eenmaar de grondslag voor
een compromis gevonden, dan is de
formuleering van het voorstel tot
grondwetsherziening een kwestie van
luttele uren.
Naar het oordeel der regeering zal
op deze wijze het spoedigst en het
best een oplossing gevonden worden,
in elk geval heel wat gemakkelijker
dan door een voorstel in ce Kamer,
dat alle hartstochten weer zou kun
nen ontketenen.
Of de rechterzijde tevreden zal zijn?
De weg is gebaand, de deur is wijd
open gezet, de hand ter verzoening
is nu ook van links toegestoken. Als de
heeren nu maar willen plaats nemen
aan de vergadertafel,zal het gezelschap
op broederlijke wijze trachten het ge
schil, dat zoovele jaren lang ons volk
verdeeld heeft gehouden en een
voortdurende bron van strijd, van
hartstochtelijken stijd zelfs, is geweest
te beslechten tot voldoening van allen.
Nadat de minister had uitgespro
ken, werden de hoofden bij elkaar
gestoken ter rechterzijde. Er werd
krijgsraad gehouden. Wij zijn wel
zeer benieuwd of morgen de gene
raals zuilen meedeelen ol zij het
aanbod tot onderhandeling acceptee
ren.
Scherp heeft de premier de positie
van het Kabinet tegenover de ver
schillende partijen van de Kamer
geschetst. Met de sociaal-democraten
bestaat alleen de gemeenschap in het
bereiken van éen zelfde doel. Meer
gemeenschap bestaat er niet. Is dat
doe! bereikt, dan zeggen kabinet en
s.d. fractie elkaar saluut
Hoe de houding is tegenover de
concentratie en tegenover de rech
terzijde is uit hei reeds besprokene
al voldoende gebleken.
De indruk, dien de groote rede
van den premier op de Kamer heeft
lingen .in ontvangst neemt."
Wolfgang was aan den eenen kant
door deze mededeeling aangenaam
verrast, maar hij voelde ook, dat
Wolsohn dit slechts gezegd had, om
hem in schaamtelooze driestheid
ook hier tegemoet te komen, dat hij
hem zijn hulp opdrong, opdat Wolf
gang Wally zou kunnen naderen.
Hij bloosde van toorn en schaam
te^ de gedachte was hem reeds pijn
lijk, dat deze man op een manier
over Wally durfde spreken, alsof hij
er recht op had, haar naar zijn wel
gevallen met iemand in kennis te
brengen of niet.
„Mijnheer Wolfsohn," vroeg hij,
„heeft juffrouw Wildenfels u toege
staan, iedereen te vertellen, dat zij
voor de zaak werkt
Wolfsohn voelde, dat hij onhan
dig was geweest. „Graaf," antwoord
de hij, „u is niet iedeteen." U inte
resseert u voor de jonge dame, voor
u zou mijn bloedverwant het kantoor
openen, waarin hij met de wefksters
onderhandelt, voor anderen niet."
„Zoo? Weet hij dan ook, of hij
daarmee een indiscretie begaat tegen
over de jonge dames, die deze met
gemaakt, is stellig een zeer gunstige.
Met groote aandacht werd ze aange
hoord, en met luide bravo's beloond.
Er heeft groote ernst, fiere wilskracht
en intensief zelfvertrouwen uit ge
sproken. Het is nu de vraag wat in
de praktijk van dit alies zal blijken.
Op denzellden dag, die wellicht
de dageraad in zich vat van den
schoolvrede, is nog eens ev n heftig
gestreden over de onderwijskwestie.
In afwachting van de definitieve
regeling van het ulo en mulo-onder
wijs is op den 14en Juli 1910 een
wetje aangenomen, waarbij alleen aan
dat soort scholen vóór 15 Januari
1910 gesticht of geprojecteerd
subsidié werd verleend. Deze uit
sluiting van de scholen, die na dien
dag gesticht zouden worden, zou du
ren tot 1 Januari 1914, in afwachting
van een definitieve regeling. Deze
is er echter nog niet. Thans werd
voorgesteld dezen termijn te verschui
ven lot 1 Januari 1915 met de toe
zegging dat inmiddels een wet zal
gereed zijn. De rechterzijde was
daar tegen, omdat zij na 1 Januari
1914 de baan vrij wilde hebben.
De gestichte scholen hadden dan
subsidie gekregen en bij een defini
tieve regeling de verkregen rechten
laten gelden. Het debat had de fel
heid van alle onderwijsdebatten. Wij
zullen ze niet trachten te schetsen.
Het wetje werd ten slotte zonder
stemmen aangenomen *in afwachting
van de definitieve regeling.
Thans zijn de begrootingen aan de
beurt van behandeling.
Leger-rsorganisatie.
Wat de reorganisatie van het leger
betreft, herinnert de minister van oor
log er aan, dat hij, toen dit vraagstuk
aanhangig was, de toepassing van
een verdubbelstelsel heeft bepleit.
Ofschoon hij in deze aangelegenheid
niet vati zienswijze is veranderd, mag
daaruit niet het besluit getrokken
worden, dat hij, als minister opgetre
den, niet beter zou weten te doen,
dan onmiddellijk het bestaande omver
te werpen en zijn eigen stelsel daar-
vooi in de plaals te brengen. Dat
zou trouwens niet wel doenlijk zijn.
Bij zijn optreden vond hij de nieuwe
organisatie zoover beëindigd en de
voorbereiding voor hetgeen daaraan
nog ontbrak, zoover gevorderd, dat
terugtreden niet mogelijk was, zonder
groote verwarring te scheppen. Hem
bleef dus niets anders over dan aan
het werk van zijn ambtsvoorgangers
de laatste hand te leggen.
Het werk, dat hij zich had voorge
steld, was, evenals dat van minister
Colijn, werk uit éen stuk. Fusie tus
schen die stelsels is niet wel mogelijk
recht zeer tactloos zouden noemen."
Wolfsohn glimlachte. „Graaf," ant
woordde hij, „er is de dames zeer
veel aan gelegen te werken voor een
zaak als die van Hirsch en Wolfsohn
want de firma betaalt hooge prijzen.
De dames zoeken werk, de zaak
heeft de keuze onder vele werksters."
„En u meent, dan mag uw bloed
verwant wel onbeschoftheden wagen.
Mijnheer Wolfsohn za! het mij dan
ook wel niet kwalijk nemen, als ik
de jonge dame raad, niet meer voor
hem te werken
„Hij zal het verlies eener voortref
felijke werkster te betreuren hebben
maar hij is er op voorbereid."
„Wat beteekent dat Hebt u mis
schien de brutaliteit gehad, tot hem
over mijn belangstelling voor de jonge
dame te spieken
„Graaf, ik zou het nooit wagen,
vermoedens, die ik niet uit vertrou
welijke meededeelingen trek, aan
derden mee te deelen. Daar echter
de broer der juffrouw werk op liet
slot 'Wildenfels gekregen heeft, mag
men aannemen, dat zijn zuster het
spoedig niet meer noodig zal heb
ben, voor geld te naaien en daar-
en evenmin zijn zij door een hand
omdraaien met elkander te verwisselen
Zelfs heeft de minister zich er ten
voile rekenschap van gegeven, dat
het verdubbelstelsel, dat hij zich had
voorgesteld, niet dan na lange jaren
uit het tha^s bestaande zal kunnen
worden ontwikkeld.
Intusschen verzekert de minister,
dat zijne volle aandacht op dit on
derwerp gevestigd blijft.
De door minister Colijn toegezegde
proef bij eer. der brigades infanterie
is eerst met Oct. ji. aangevangen,
weshalve omtrent de uitkomsten nog
geen mededeelingen kunnen worden
gedaan. De kracht onzer verdediging
moet, naar de meening van den mi
nister, in de eerste en voornaamste
plaats worden gezocht in de levende
strijdkrachten, ruimschoots voorzien
van alles wat noodig is om de ge-
vechtsv/aarde zoo hoog mogelijk op
te voeren en zoo lang doenlijk te
behouden. In het complex onzer ver
dedigingsmiddelen vormen intusschen
de duurzame bevestigingen een on
misbaar element.
De marinsbsgrooting.
In de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over hoofdstuk marine, deelt
de minister mede te willen voortgaan
op den reeds door zijn ambtsvoor
gangers ingeslagen weg, door het
aantal schepen zonder gevechtswaarde
zooveel mogelijk in te krimpen. Het
ligt in het voornemen Hr. Ms. pant
serschip „Evertsen" en „Piet Hein",
waarvan de ketels versleten zijn, en
Hr. Ms. monitor „Reinier Claezen"
waaraan geen gevechtswaarde meer
kan worden toegekend, uit de sterkte
der vloot af te voeren en voor ver
koop in aanmerking te brengen. Ver
der zullen ook de oude korvetten
„Heldin" en „Sommelsdijk" worden
opgeruimd.
Getracht zal worden het aantal lo-
gementopieidings- en oefenschepen
zooveel mogelijk te beperken.
Als eersten stap in die richting heeft
de minister op deze begrooting gelden
aangevraagd om de bemanning van
het wachtschip te Willemsoord aan
den wal te kunnen onderbrengen.
Naar de meening van den minister
moet het langdurig dienstverband, dat
voor de matrozen die het niet tot on
derofficier brengen en voor het
meerendeel is dit noodzakelijk het
geval het matroos zijn tot een
beroep stempelt, uit den tijd worden
geacht.
Hiermede wd de minister niet te
kennen geven, dat naar zijn meening
reeds aanstonds tot het in het leven
roepen van een militie-marine moet
werden overgegaan. Hij meent name
lijk dat een organisatie mogelijk is,
die, evenals een militie-marine, naast
door haar gezondheid te ruïneeren."
Wolfgang moest zich met dit ant
woord tevreden stellen. Hij ontsloeg
den advocaat, maar de gedachte, die
hij had aangegeven, werd in hem
tot een vast besluit. Hij moest al
les in het werk stellen, een meisje
dat aan hem verwant was, te be
vrijden uit een positie, die haar vol
gens zijn inzicht vernederde; deou-
de Wildenfels mocht zich daartegen
verzetten of niet. Vandaag was het
Donderdag. Hij moest Wally opzoe
ken, haar spreken hij wilde haar
een helper, een vriend worden
HOOFDSTUK XIX.
De winkel van Hirsch en Wolf
sohn bevond zich in de Breitenstras-
se, op den besten winkelstand der
residentiede Breitenstrasse is een
der hoofdaders der groote stad, waar
in de polsslag der wereldstad mach
tig te voelen is. Daar verspreiden
talrijke gasvlammen in de ramen der
winkels, in vereeniging met de straat
verlichting, helder licht op de straat,
zoodra de avondschemering begint.
Wolfgang had in de opgewonden
kadervorming, ongeveer op den voet
als de Staatscommissie voorde Indi
sche defensie zich die heeft gedacht,
een krachtig doorstroomenden hand-
langersstand bevat. Hierbij nog in
aanmerking nemende dat de in 1909
ingetreden en in de laatste twee jaren
sterk toegenomen daling in de aan-
nemingscijfers ingrijpen noodzakelijk
maakt, om te voorkomen dat weldra
de vloot niet meer voldoende zal kun
nen worden bemand, he'eft de minis
ter een ontwerp voor een reorgani
satie naar vorenstaand beginsel in
bewerking doen nemen, hetwelk hij
zich voorstelt zoo spoedig mogelijk
bij suppletoire begrooting aanhangig
te maken.
De Ziektewet en de Ziekenfondsen
De minister van landbouw, nijver
heid en handel heeft in antwoord op
een tot hem gericht adres door de
besturen der Rotterdamsche Zieken
fondsen aan adressanten kennis ge
geven, dat hij bij de opneming der
verplichte geneeskundige behandeling
in de ziektewet met de belangen der
bestaande ziekenfondsen rekening zal
houden.
De minister van oorlog heeft be
paald, dat voor de 510 lotelingen
van de lichting van het volgend jaar,
die bij het regiment genietroepen
zullen worden ingedeeld, ongeacht
hun lengte, zullen toegewezen wor
den beroepstelegrafisten en -telefonis
ten. Voor zoover tot het bereiken
van liet aan elk district opgelegd
getal niet voldoende beroepstelegra-
fisten en telefonisten beschikbaar
zijn, worden aangewezen inzonder
heid onderwijzers, klerken, kantoor
bedienden en bureel-ambtenaren.
Verder worden bij voorkeur aait
genoemd regiment toegewezen: op
zichters, ploegbazen, wegwerkers,
remmers, rangeerders, ambachtslieden
en arbeidersvoorts riet- of stroo-
dekkers, instrumentmakers, electri-
ciens, chauffeurs en in het algemeen
personeel dat kan worden geacht met
de behandeling van benzine-motoren
en electrische instailatiën vertrouwd
te zijn.
De Pa'.eis-Rsadhuisquaestie.
De gemeenteraad te Amsterdam
heeft twee en half uur met gesloten
deuren vergaderd, uitsluitend ter be
handeling van de Paleis-Raadhuis-
quaestie.
Er was een voorstel van B. en W.
om aan de regeering mede te deelen,
dat bij de gemeente de wensch be
stond in liet tegenwoordig Koninklijk
Paleis weder den zetel van het stads
bestuur te vestigen, doch om tot deze
verandering niet over te gaan, voor
dat met de Regeering overeenstem
ming was verkregen over de stich-
heid en de verwachting, Waliyweer
te zien, geheel vergeten, dat hij met
een vriend had afgesproken, met de
zen naar de opera te gaan. Toen
deze hem kwam afhalc-n, viel hem
zijn belofte in en hij vond niet da
delijk een voorwendsel, zich te ver
ontschuldigen, daar hij zich reeds
gekleed had, om uit te gaan.
Zijn vriend, een zeer jong, rijken
levenslustig officier, een baron v.
Trost, zag uit de verwarring van
den Graaf en uit het feit, dat deze
in'civiel was, hoe ongelegen hij kwam,
De verdenking rees bij hem op, dat
hij Wildenfels betrapte op weg naar
een avontuur, en de nieuwsgierig
heid, meer te hooren, deed hem zijn
boosheid, dat zijn kameraad de af
spraak ontrouw wilde worden, over
winnen.
„Goed," zei hij, „dan gaan wij
niet naar 't theater, maar wij blijven
bij elkaar, ik volg je als je schaduw."
(Wordt vervolgd.)
