AK
ingen.
'oortra
«bode
immen,
:lden,
IIEDMGEN
Woensdag
3 December
De Strijd ta een gravenkroon.
SP
No 286
ïNSCfl
nstbode
de aandacht
tevens zeer
étalages en
)oals
schappen.
;ebruik.
Artikelen.
ïnz. in étui.
schen.
TEKERS
schuiers.
In.
jcht ovens.
enoodigd.
lacÉstraat.
■RIEÊN,
>deurs,
ILOGNE
51e Jaargang.
liddelbnrg
ANVRAGEN
f O.S5, iedere
Zonder rabat,
sen wordt twee-
KAMEROVERZICHT
FEUILLETON
BINNENLAND
■-n
KEUZE
lacons
1913.
enz.
eer geschikt voor
aanbevelend.
van af 2 unr fn
tri
IQSCHE GASFA-
n voor het opne-
ïs.
ran boekhouding
ng-
f 10.per week.
erenties onnoodig
agd een
is, zich te vervoe-
ingsche Courant".
ber a.s. een nette
raat 3.
VL1SSINGSCHE
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij aile Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
COURANT
ADVERTENT1ËNvan 1—4 regels 0.40. Voor elke regei
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeifde
advertentie, wordt de prijs slechts' fiwmaal fcerekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zots- en Feestdagen, j TELEFOONNUMMER 10.
Abonnement;;- tëdwertenfiën op zeer oosrdeeiige voorgaarden.
Vergadering van Dinsdag.
Algemeen debat.
Het is wel zeer eigenaardig dat de
discussie die thans in de Tweede
Kamer wordt gevoerd, geheel en al
over de hoofden der ministers heen
gaat. Door het extra-parlementaire
van dat kabinet, is het verband tus-
schen het ministerie en de verkiezin
gen zeer los geworden, zoo niet ge
broken.
Hoe de voorlichting der kiezers
bij den stembusstrijd in Juni is ge
weest, welke middelen zijn aange
wend om elkaar over-en-weer zwart
te maken, het is een kwestie die het
kabinet niet raakt, omdat dit slechts
een gevolg is van deze politieke ver
houdingen, na afloop van den strijd
voor den dag gekomen.
Het requisitoir, gisteren door baron
van Wijnbergen aangevangen, werd
heden voortgezet en de concentratie
heeft menig verwijt te hooren ge
kregen. Zij heeft het antipapisme op
gezweept, met het doel godsdienst
en politiek te vermengen in den on-
gunstigen zin van het woord in het
propagandaboek der concentratie
staan zeer vele feitelijke onjuisthe
den de evangelische maatschappij
heeft eveneens meegedaan aan de op
hitsing tegen Romeoveral waar
het mogelijk leek zijn de leden der
Ned. Herv. Kerk gewezen op het ge
vaar dat deze keik te duchten zou
hebben van de zijde der coalitie, in
één woord alle middelen zijn door
de concentratie te baal genomen om
haat en tweedracht te zaaien in de
gelederen der coalitie.
Dat alles werd nog eens dunnetjes
overgedaan door den heer van der
Voort van Zijp, die een geheel arse
naal verkiezingslectuur aanvoerde.
Belangrijker was echter wat deze
afgevaardigde over den schoolstrijd
zeideHij bleek niet ongenegen om
tot een compromis mede te werken,
waardoor aan den heilloozen school
strijd een einde zou kunnen worden
gemaakt, maar voor-op stelde hij
reeds dadelijk, dat niets te kort
mocht worden gedaan aan de ge
lijkstelling van openbaar en bijzonder
onderwijs. Zoolang niet wordt inge
zien, dat de schoolstrijd geen strijd
is om geld, doch om rechtsbestel,
zoolang kan van vredesluiting geen
sprake zijn.
Toch treedt de heer van der Voort
van Zijp het kabinet welwillend te
gemoet. Vooral sprak hij den wensch
uit dat de defensie van Indië der
regeering zeer ter harte zal gaan.
De rechterzijde schuift de onder
wijskwestie geheel en al op den voor
grond. Het is duidelijk dat zij den
geheelen strijd op het politiek tooneel
in de eerstvolgende jaren wil plaatsen
Roman van G. H. v. D.
(Nadruk verboden.)
54). o—
„Houtvester, zelfs bij een misver
stand moest de graaf zich tweemaal
bedenken, vóór hij vaardig over de
eer van anderen den staf brak. Zeg
hem liever niefs, ik wil niet, dat hij
er misschien nog verwijten over doet,
dat u mij uw vertrouwen hebt ge
schonken. Ik zal hem niets zeggen,
van alles wat u mij hebt medege
deeld. Ik koester trouwens een ver
denking, die mij het optreden van
den graaf verklaarthij heeft andere
redenen, mijn verwijdering van het
landgoed te wenschen. Ik mag geen
vermoedens uitspreken, waarvoor ik
geen bewijzen heb ik kan u echter
zeggen, dat de graaf zich in dit op
zicht vergist. Het is het beste, dat
u den graaf slechts zegt, dat ik reeds
vóór zijn beslissing kwam, het be
sluit tot mijn vertrek genomen had.
in het teeken van art. 192 der grond
wet. Zij stelt de oplossing van dit
vraagstuk ais voorwaarde voor het
geven van steun aan dit kabinet. Het
tarief, waar het in de vorige periode
om draaide, is van de baan. Het
wordt niet dan in de hoogste nood
zakelijkheid aangeroerd.
Aan het tarief heeft de linkerzijde
haar voornaamste verkiezings cry te
danken gehad, aldus betoogde de neer
Troeistra in zijn rede die hij aan het
slot van dezen dag aanving. Naast
het „tarief gaf de sociale verzekering
een cry, die vooral doordrong tot de
groote kleurlooze middenstof, die in
ons land de politiek van de gesloten
portemonnaie voert. Die middenstot is
in dit jaar, meer bewust dan in 1905
naar links overgegaan. Ze is uiterst
kortzichtig en ziet alleen het laatste
ministerie. Lest heugt haar niet alleen
het best, maar uitsluitend.
Slechts een klein gedeelte van zijn
rede heeft de heer Troelstra uitge
sproken. Ze behelsde een uiteenzet
ting van de redenen voor den groei
der sociaal-democratie, zooals die bij
de jongste verkiezingen is gebleken.
De christelijke arbeiders zijn teleur
gesteld en zij zochten hun heil onder
de vaan der sociaal-democratie, de
kleurlooze middenstof was ongerust
over de sociale misrekening, waarvan
de last meest op haar neerkomt en
liep naar de concentratie over, met
het gevolg dat rechts zijn meerderheid
verloor. De ontwikkeling der S.D.A.P,
gaat niet in rechte lijn omhoog doch
schommelt, echter zóo dat steeds een
hooger niveau wordt bereikt. Al wil
de sociaal-democratie hervormings
gezind zijn en daarmede een ka
rakter krijgen nauw verwant aan dat
der burgerlijke democratie, met kracht
heeft mr. Troelstra nog eens betoogd,
dat de kloof altijd «ven diep zal
blijven, omdat de strijd tegen de ka
pitalistische productiewijze nimmer
zal worden losgelaten.
Dit mag als inleiding dienen voor
het verdere gedeelte van zijn rede,
waarin hij de crisis en ai wat daar
mede verband houdt, zal bespreken.
Mr. Th. Heemskerk.
De „Standaard" hijscht om met
de meteorologen te spreken het
attentiesein„wees op uw hoede".
Het begint, zegt de Driestar
schrijver, er n« metterdaad iets van
te krijgen, of men mr. Heemskerk
inrekenen wil, en er op uit is, om
onze partij schier geheel van zijn
steun te berooven.
Eerst werd hij in den Raad van
State geschoven. Een druk ambt op
zich zelf, vooral na het optreden van
een nieuw Kabinet, dat met veel
Mettertijd zal aiies wel opgehelderd
worden, dan zal ook de graaf een
andere meening van mij krijgen.
De houtvester drukte Benno de
hand en beloofde wat hij vroeg. Het
afscheid van Martha viel Benno zwaar,
doch hij bedwong zich en ging na
eenige hartelijke woorden heen.
HOOFDSTUK XVI.
Benno ontmoette Harley aan het
station. Al had graaf Wildenfels ook
geen reden het optreden van zijn
zoon tegen Benno Wildenfels af te
keuren, het was toch een fout, dat
hij zich zoo gehaast had, Benno te
ontheffen van zijn opdracht. De han
delwijze van den graaf was voldoen
de hierdoor verklaard, dat hij de
stemming tot vriendschappelijke on
derhandelingen geheel verloren had,
maar hij gaf door zijn optreden Har
ley ook een wapen in de hand, daar
deze zeggen kon, dat de Graaf een
onwaardige komedie had gespeeld,
om Benno uit zijn werkplaats naar
Haidebruch te lokken. De lompe ma
nier, waarop men iemand naar huis
zond, dien men onder een nietig
voorwendsel naar Haidebruch had
nieuwe wetsontwerpen komt aan
dragen. Toen hernam hij zijn plaats
in het Curatorium der Vrije Univer
siteit. Niet veel later wierp men op
hem het oog voor Asser's plaats in
de commissie voor internationaal
privaatrecht. En nu weer stelde men
hem aan als curator van de Handels-
Akademie te Rotterdam.
Nu reeds vier betrekkingen, en
wie zegt ons dat we reeds aan het
einde zijn Vooral nu het sterker
dan ooit uitkwam, hoe deze oud-
minister begeerlijk is '"n aller oogen.
Natuurlijk verheugen wij ons in dit
koortsachtig grijpen van allen kant
aan zijn rokpanden van heeler harte.
En dat hij veel kan, meer schier dan
de beste, is ons geen geheim. Maar
met dat al blijft hij de anti revolu
tionaire partij toebehooren, die vooral
thans meer dan ooit behoefte had
aan raad en daad, aan de macht van
het gesproken woord en aan de won
dere kracht tot verweer van een wel
versneden, in den eenig goeden inkt
gedoopte, pen. Kan dit nu bij al het
hooi, dat reeds op de taaie vork
ging, nog goedschiks bij, dan zullen
we onze seinvlag, die op gevaar
wijst, omlaag houden.
Maar liep 't uit op een ontrooven
van dezen Staatsman aan de partij
in den lande, wier banier hij uit
droeg, dan zou er tot zacht protest
toch alleszins oorzaak zijn.
Subsidieerir.g U. L. 0. en M. U. L. O.
De minister van binnenlandsche
zaken verdedigt in zijn antwoord op
het afdeelingsversiag betreffende het
wetsontwerp tot wijziging der wet
van 14 Juli 1910 (waarbij bepaald
wordt dat de in die wet vastgestelde
subsidiebepalingen van kracht blij
ven tot 1 Januari 1914) nader het
feit, dat niet aanstonds alle nieuwe
uitgebreid lager onderwijs- en meer
uitgebreid lager onderwijsschoien op
1 Januari 1914 van het in die wet
bedoelde hoogere subsidie zullen
profiteeren.
Hij wil echter gaarne ingaan op
het redelijke voorstel, dat de com
missie van rapporteurs aan het slot
van het verslag heeft gedaan, ten
einde te voorkomen, dat de hoogere
subsidie onthouden blijve aan ge
meenten en schoolbesturen, die ken
nelijk in de verwachting ep de
hoogere tegemoetkoming, op den
datum van indiening van het ver-
lengingsontwerp hun school reeds
hadden gesticht of gereorganiseerd
of althans voor dien dag tot stichting
of reorganisatie van de school be
sloten en aan dit besluit uiterlijk in
1914 uitvoering geven.
Met de leden, die in den termijn
van één jaar een krachtigen prikkel
zagen om spoedig dit onderwerp ter
hand te nemen, meent de minister,
geroepen, wierp een bedenkelijk licht
op het karakter van den graaf, en
daar Benno met Harley in denzelf
den trein naar de residentie reisde,
had de laatste de beste gelegenheid
van den indruk gebruik te maken
die maken, dien de handelwijze van
den graaf op Benno gemaakt heeft.
„Je zult het nu verklaarbaar vin
den" wij zijn door de banden des
bloeds verbroederd zoo begon Har
ley, „dat ik mijn persoon in den sluier
van het geheim hulde, toen ik een
jaar geleden je vader opzocht. Ik
heb in den strijd met de stormen
des levens de menschen leeien ken
nen en bittere ervaringen hebben
mij geleerd, voorzichtig te wezen. Ik
wist toen reeds, dat graaf Wilden
fels er zich op beroemde, tegen ie
der rechtvaardig te zijn. Maar ik wist
ook, dat zulke heeren precies de
grenzen kennen, waar de zorg voor
hun eigen belangen hun rechtvaar
digheidsgevoel jegens anderen op
een gevaarlijke proef stelt. Dan zal
de goede naam, dien zij zich met
geringe offers gekocht hebben, hun
een schild worden, dat groote zon-
i den bedekt, ik kon niet weten, of
dat verlenging is te ontraden. Blijkt
onverhoopt de juiste regeling niet
tijdig te zijn tot stand gekomen, dan
kan opnieuw een npodwetje worden
ingediend, zonder dat, na het thans
voorgevallene, opnieuw eenige libe
raliteit behoeft te worden betracht.
Uit de Staatscourant.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot
reserve tweede-luitenant, bij het re
serve-personeel der landmacht
bij het 14de regiment de vaandrigs
O. A. Bouma, J. J Fanoy, P. A. Ver
meulen, W. Anker, J. Erasmus, K.Dees,
F. P. Mesu, W. C. Deuker, L. G.
Salomé, J. R de Hondt, M. C. Hack,
J. Geense, J. de Hamer enM. C. van
den Bout, allen van het korps
Bij het 3e reg. de vaandrigs J. J.
H. M. Verlinden en M. J. Smit, beiden
van het korps.
Opleiding ziekenverpleging.
Het hoofdbestuur van den Ned.
bond voor ziekenverpleging heeft,
naar aanleiding van het adres van
„Nosokomos" inzake de opleiding dei-
verpleegsters, een adres gezonden
aan den minister van binnenlandsche
zaken, waarin betoogd wordt, dat de
tegenwoordige opleiding tot zieken
verpleging in eerstgenoemd adres op
bedenkelijke wijze in een onverdiend
ongunstig daglicht wordt gesteld.
Het hoofdbestuur is overtuigd, dat
verbeteringen bij de ziekenverpleging
nog mogelijk zijn, maar hei nu reeds
bereikte resultaat, bereikt door de
groote vrijwillige inspanning van
velen, waarborgt, dat ook de toekomst
gerust kan worden tegemoet gegaan.
Waar bovendien het vak nog in zijn
volle ontwikkeling is, komt het
hoofdbestuur een ingrijpen met staats-
dwangniet menschkundig voor.
Een en ander is zoozeer de alge-
meene overtuiging in verplegings-
kringen, dat de vraag, of staatsin
menging, wettelijke regeling, nu reeds
op de agenda van een der bonds
vergaderingen is geweest.
Waar de behoefte aan hulp bij de
verpleging van zieken nog zoo enorm
groot is, de ziekenhuizen nog zoo
verschillend van bouw en aard zijn
en de omvang van die eischen nog
niet juist geschat kan worden, zou
het onberaden zijn, om thans reeds
van staatswege belemmerende alge-
meene bepalingen te gaan invoeren,
al ontkent het hoofdbestuur niet, dat
zulks te eeniger tijd wellicht wensche-
lijk kan geacht worden.
Vervroegde winkelsluiting.
In een vergadering, door de afdee-
ling Rotterdam van het Nationaal Co
mité voor vervroegde winkelsluiting
gehouden met de bij dat comité aan
gesloten vereenigingen en particulie-
het den Graaf misschien niet geluk
ken zou je vader en jou partij tegen
mij te doen nemen. Ook moest ik
eerst de wapens tot den strijd zoe
ken en beproeven, vóór ik mij ont
maskerde. Me dunkt, dat je nu wel
tot de overtuiging zult gekomen zijn,
dat de Graaf niet verdient van onze
zijde ontzien te worden, dat hem
slechts recht geschiedt, als wij onze
aanspraken doen gelden."
„Hat schijnt mij," antwoordde Ben
no, „alsof graaf Wildenfels ons er
toe uitdaagttenminste voor mij is
het eerezaak, op de verdenking, hei
melijke intrigues te smeden, hier
door te antwoorden, dat ik de aan
spraken onzer familie onderzoek en
als zij rechtmatig zijn, er openlijk
mee voor den dag kom. Maar aan
den eenen kant moet ik de beslis
sing hierover aan mijn vader over
laten, die alleen voor zijn rechten
kan opkomen, aan den anderen kant
beken ik, dat het tegen mijn gevoe
lens strijdt, een eisch, zelfs ais hij
heel rechtmatig is, zonder meer in
handen van het gerecht te geven,
alsof er geen twijfel aan is dat de
Graat ons met opzet benadeclen wil.
ren, werd besloten in verband met
de thans plaats hebbende actie ter
verkrijging van 9 uur sluiting in een
zekere groep van winkels en maga
zijnen, welke partieele regeling op
tal van bezwaren stuit, en weinig
kans van slagen heeft, bij het ge
meentebestuur aan te dringen op het
spoedig aan de orde stellen van een
voorstel tot regeling.bij aemeente-ver-
ordening van het sluitingsuur van
winkels en magazijnen.
Mocht blijken, dat er bij B. enW.
voorloopig geen aanleiding bestaat
een dergelijk voorstel aan den raad
voor te leggen, aan za! de propa
ganda voor de idéé onder de win
keliers met kracht worden voortgezet.
Het bestuur van het comité werd
met 'n viertal personen uitgebreid,
terwijl het werd gemachtigd zich zoo
noodig meerdere bestuursleden te as-
sumeeren.
Sergeantennood..
Naar aanleiding van een desbeiret-
fende vraag heeft de minister van
oorlog thans van de korpsen mede-
deeling ontvangen omtrent de d. d.
sergeanten, na aftrek can de voor de
verschillende empioyementen en schrij
vers diensten aangewezenen, aanwezig.
Uit die opgave blijkt, dat bij en
kele regimenten, bij een organieke
sterkte van 53 slechts 19 sergean
ten beschikbaar zijn voor den prac-
tischen dienst, terwijl een even groot
aantal door employeering enz, aan
tien dienst is onttrokken.
Zelfs worden bataljons aangetroffen
met 4 dienstdoende sergeanten.
(»Avp.">
Door de bekende Philips metaal
gloeilampenfabriek is weereen nieuwe
lamp in den handel gebracht, ni. de
„Halfwatt", welke booglampen ver
vangt. De „Halfwatt" gebruikt zeer
weinig stoom. Zij verspreidt een hel
der wit licht, van ongeëvenaarde
sterkte en is daardoor bijzonder ge
schikt voor de verlichting van terrei
nen, stralen, stations, magazijnen enz.
VHsslngen, 3 December.
Naar wij vernemen zal binnenkort
de oprichting plaats hebben van een
spaar- en voorschotkas, waartoe ds.
Hogerzeil het initiatief nam. Een
voorloopig bestuur is reeds gekozen.
De spaarkas zal vermoedelijk de vol-
gepde week Zaterdag worden geopend.
Voor het voorloopig diploma als
machinist is geslaagd de heer P. Huijs-
heere,leerling van de De Ruyterschool.
Bij het van gemeentewege vei plaat
sen van de kanonstukken op de Dok
kade, welke ais meerpalen dienst doen
brak de ketting van de bok aan welke
Het is toch mogelijk, dat hij wer
kelijk in het geloof is, dat wij slechts
op afpersingen uit zijn. Als het ge
recht eenmaal de zaak in handen
heeft genomen, is ook de eer van
den graaf aangetast, dan rust op
hem de verdenking, dat hij den
rechtmafigen bezitter zijn eigendom
onthoudt."
„De Graaf heeft zich niet ontzien,
onze eer aan te tasten, zonder wij
dan bezorgd zijn over de zijne
„Ja," antwoordde Benno met vast
heid, daar de verachtelijk-spottende
toon van Harley hem pijnlijk aandeed.
„Ik zou zijn optreden niet mogen
veroordeelen, als ik in staat was,
evenzoo te handelen."
„Ach riep Harley glimlachend,
„ik begrijp het al, je wilt het met
hem niet geheel bederven. Een an
dere prijs lokt je: gravin Adda is
zeer schoon
De gloeiende blos, die Benno's ge
laat bedekte logenstrafte hem, toen
hij moeite deed, verwondering voor
te wenden en Harley aan te zien,
alsof hij diens woorden niet begreep.
(Wordt vervolgd.)
MvifTj;.)
fill.
