ÉN. 'EL iiiterf 1.0.85 'MAN. INBIEDINGEN EN BANKWERKER 1NECHT. RZETTER IMEID. Zaterdag 3 November II nummer bestaat ui! 3 bladen Oe Strijd om een Rravsnkroon. i TAANVRAGEN m No 265 51e Jaargang. 1913. Ie Bagaraad", IA. 19 MOEI HEM. I. BE VEV MESTDAGI iTBOPE. sfbode, De Stem van Europa. FEUILLETON Brieven uit de Hofstad iopbare artikelen nd met veel relaties Architecten, enz' iwoordigen werkkrinè Courant." s •Artikelen. anders, Kappen, ifoorts. kaarsen licht- Wng (ligheden. achels, Haarden 'ieken van Becht tl. Jaarsua, Jan grmen in diverse pjs, wendt u dan aa« sma-PoHwiJe ad twijn, F/iaSsaa, White Poft- eiterst concurreerende TELEFOON. 46 Vlissingen. 8 November a.s., ir in de zaal BUNINQ, Heer en;Dame f 0.40 itvangen geheel nieu- HEKAARTEN gjENKAARTEN. sgeïs f 0.35, iedere cent. Zonder rabat, plaatsen wordt twee egen 1 Januari of eerder te treden in onze afd. itrale. Zich te wenden lELLE's Confectionery as. November wordt ge- flinke NOORDZEE BOULE- on naar bekwaamheid. DE VELDE Jr. Kleine BLOKLAND - Visser, tsen 40, vra&gt met n nette een flinke au dezer Courant. N RAALTE, Boulevard agt tegen Januari een VLISSINGSCHE COURANT Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58. ADVERTENTIËNvan 1—4 regels 0.40. Voor eikeregel meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Qroote letters en clichés naar plaatsruimte. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen. TELEFOONNUMMER 10. flfeonnements- ftdoertenfiën op zeer uoordeelige voorwaarden. Langzaam en moeizaam schrijdt door de cultuurstaten der nieuwe en der oude wereld als een strenge, maar meedoogende fiere vrouw de Bescha ving voort langs den weg haar door vooruitgang aangewezen. Naarmate deze laatste als een stoer strijder ach als het ware na eiken kamp verjongd gevoelend, gelijk een forsch veroveraar voorwaarts dringt, en oude wetten door nieuwe doet vervangen, oude kennis door nieuwe wetenschap verjongen doet en overal de fakkel des lichts werpt in de duistere spe lonken van duf vooroordeel en dorre wanbegrippen, naar die zelfde maat schrijdt ook de eerste voort over de velden van alle landen, door sleden en dorpen en gehuchten, alom bloemen strooiend van een hooger leven, en den horizon van bet men- schelijk inzicht verruimend naar de verre verschieten van broederschap en eenheid onder de volken. Lang zaam is haar gang, want reeds eeu wen volgt zij haar weg en nog is de eindpaal niet bereiktmoeizaam is haar tred, want scherpe doornen lig gen voor haar voeten, waar zij deze ook nederzet. Maar steeds toch vor dert zij, en vermeerdert gestadig den afstand, die de menschheid scheidt van den vroegeren staat van bar- baarschheid, waarin deze eenmaal beeft verkeerd. Maar toch zijn daar oogenblikken, waarin het der beschaving al zeer moeilijk gemaakt wordt aan haar al om tegenwoordigen invloed te ge- looven; treden daar omstandigheden aan het licht, die aarzelend doen vragen of er niet volken en landen zijn, die haar zegenende uitwerking nimmer ten volle zullen deelachtig worden. Zulk een land en zulk een volk is het Russische niet alleen nu, maar altijd is dit zoo geweest. Zeker er zijn vele groepen van het Russische volk, die in beschaving niet behoeven onder te doen voor die der West-Europeesche landen, eri onder hen leven ongetwijfeld ook vele hoogstaande mannen en vrouwen. Maar als geheel genomen, van af de regeerings- tot de lagere volks klasse toe, zal bezwaarlijk iemand Rusland op een lijn stellen met een der andere groote Europeesche vol ken. Vandaar, dat telkenmale de be schaafde wereld juist door Rusland er aan herinnerd wordt, dat haar in- Roman van G. H. v. D. (Nadruk verboden.) 33). -o- Zijn vader was nog niet weer thuis, toen zij den salon bereikten. Georg gaf Adda een wenk, Harley met vriendelijkheid tegemoet te ko men. „Ik heb hem nu pas goed lee- ren kennen," fluisterde hij haar toe, «hij schijnt slechts aanmatigend en ijdel, maar verbergt onder dit masker de edelste denkwijze." HOOFDSTUK X. Het kleine gezelschap ondernam een wandeling door het park. Ge- °fg wist het zoo in ie richten, dat hij Boltenstern in de nabijheid zijner moeder hield, want hij wilde Adda Sdegenheid geven, zich een beter oordeel te vormen over Harley en dezen een gesprek te gunnen met Adda. Harley bezat alle middelen om een vloed nog niet zoo algemeen is als velen zich voorstellen. En meer dan eens heeft West-Europa verbijsterd gestaan over wat Oost-Europa mis dreef. Daarvoor behoeft men niet ver in de geschiedenis van dat onmete lijke land lerug te gaan. De laatste zes of acht jaren zijn daartoe vol doende de knechting van de fiere Finnen, de inlijving van hun land, het vrije Finland, ongeacht de pro testen van heel de beschaafde wereld, en in welk koor ook ons land zijn stem, helaas te vergeefs, mede ver hief de verkrachting der eenmaal bezworen constitvitie, die geboren uit den drang van benarde tijden, bij de eerste de beste gelegenheid tot schimp werd gemaakt van de edelste gevoelens van een naar recht en vrij heid dorstend deel der bevolking de lange reeks vervolgingen onder het zoogenaamd constitutioneel be wind van allen, die het oneens durf den te zijn met wat knevelarij en onderdrukking als hun wil voor schreven S iberië en de Russische Staatsgevangenissen, de knoet en de katorga, het is alles naar de jongste getuigenissen van hen, die ter onder zoek daarhenen togen, nog éen groote verschrikking voor millioenen daarginds en een slag in het aange zicht der beschaving. Foltering en lijfstraffen, gruwelijke pijnigingen bin nen de dikke muren der gevange nissen, met voor de gefolterden den hongerdood of de ijsvelden van het onherbergzaam Siberië tot einde „het is van de Oostzee tot Wladiwostok, van het Oeralgebergte tot de Zwarte Zee, alsof het geheele land éen reeks van folterholen is, waarin duizenden bij duizenden politiek veroordeelden zuchten." Volgens betrouwbare gegevens zijn in de laatste 8 jaren, dat is sedert de grondwettige vrijheid in Rusland z. g. officieel werd afgekon- dige, niet minder dan veertigduizend personen gevonnist wegens politieke vergrijpen, werden tienduizend tot de katorga, dien verschrikkelijken Russischen dwangarbeid, en niet minder dan drieduizend gevangenen ter dood veroordeeld en gebracht Thans weder trekt dit donkere land de aandacht der geheele be schaafde wereld door het proces te Kieff, waarvan men het beloop in de kolommen van ons blad heeft gele zen. Wij willen niet vooruitloopen op de einduitspraak van het geding, dat nu reeds weken lang de open bare meening in en buiten Rusland in groote spanning houdt. Men kan er zich echter van overtuigd houden, dat, hoe het vonnis ook luiden zal, de strekking daarvan zich tot verre buiten de Russische landsgrenzen zal doen gevoelen. En dan rijst de vraag naar de lippen: is nu werkelijk een onderhoudend gesprek te voeren, als hij iemand wilde boeien. Hij sprak tot Adda over Georg, over zijn eigen verleden, schilderde, hoe hij in de stormen des levens had gestreden en hoe zonderling het gegaan was, dat hij, de arme geleerde, de vriend van een rijken gravenzoon was geworden. Hij liet haar merken, dat hij niet ongevoelig was voor de poëzie van een ouden historischen naam, dat hij den geboorietrots er kende, waar hij op zedelijke plich ten steunde, die de adelbrief eischte. Hij prees zelfs de romantiek der ont houding, die de geboortetrots niet zelden gebood. Zijn woorden grepen haar zonderling aan het was haar, alsof hij de geheimen van haar hart kende en haar wilde troosten, be moedigen. Onwillekeurig hadden beiden hun schreden naar de ruïne gericht en zich ver van 't andere ge zelschap verwijderd. Harley ging naar een vervallen muur, die zich dicht aan den afgrond verhief. „Het ge steente brokkelt af," zei hij, „maar de gedachte leeft, in de sage, die de ruïne omwaait, is het tegenwoor dige met het verledene saamgevloch land als Rusiand, waar nog heden ten dage toestanden heerschen, een beschaafd volk onwaardig, waar ge beurtenissen plaats grijpen die een schande mogen heeten in de oogen van elk volk, dat vrijheid en recht, orde en rechtvaardigheid in zijn banier voert, is dat nu waarlijk het land, binnen welks grenspalen veilig en in volle klaarheid een vraagstuk behandeld en tot oplossing kan wor ded gebracht, van zulk een omvat tende beteekenis als aan het ritueele moordproces ten grondslag ligt Daar zijn ontelbaar velen die deze quaeslie voor zich geen vraagstuk meer achten en eenvoudig als hun vaststaande overtuiging uitspreken, dat nimmer zulke doemwaardige handelingen, zoo nu als ooit, hebben plaats gevonden, als in het proces van niet-christenen tegenover chris tenen worden ten laste gelegd. Maar daarnevens staan zij, die niet ten volle van het tegendeel nog over tuigd zijn, en die niets liever wen- schen en er recht op hebben gerust gesteld te worden omtrent vragen, die hen thans beangstigen blijven. Dat recht echter zal een land als Rusland hun niet doen wedervaren na wat wij weten van hetgeen nog heden ten dage gebeurt in het land van den machtigen Tsaar, biedt Rusland toch wel het allerminst de aangewezen plaats aan, om de waar heid, welke deze ook zij, aan het lichi te brengen. Zoo zien wij weder, hoe opnieuw dat duistere rijk ontsteltenis brengt voor allen, die de beschaving en den vooruitgang willen dienen. Vraagt daarbij geen steuïi van den zwakken, onmachtigen Nikolaas li hij de rijkste aan aardsche goederen en macht van alle monarchen ter wereld, nazaat uit het eeuwenoude Huis der Romanof's, den man op wiens hoofd de kronen van wel tien rijken rusten, Tsaar als hij is van Moskou, Astra kan, Polen, Siberië, ja van Siberië vooralHoe is hij in de laatste jaren opnieuw gebleken, met of zonder constitutie, even machtig te zijn het goede in zijn onmetelijk land te kunnen bereiken, als hij was toen hij den troon van Rusland besteeg. Nochtans wordt hij goedwillig ge noemd, naar de getuigenis van die hem kennen, doch machtiger dan hij regeert de hand der Russische bu reaucratie Deze toestanden bestendigd te zien in een Europeesch land is een schande voor Europa zelfDaar is, waar alle andere middelen faalden, nog een uitweg wellicht mogelijk deze, daf Europa zijn stem verheffe tegen het voortbestaan van kne velarij en misstanden, van rechtsver krachting en het voltrekken van doodvonnissen aan duizenden bur- ten, de herinnering aan den trots der voorvaderen vermaant de dragers van het oude wapen tot een ridder lijk denken en handelen, maar ook hiertoe, zijn rechten niet te laten verweren en verbrokkelen, zooals de muur van deze stamburcht. Een eerstgeborene van uw geslacht is tijden geleden verdwenen. Ik dacht, dat in zijn nakomelingen de dorst naar de erfenis des vaders zich moest doen gevoelen. Doch, wat spreek ikIk zie, dat gij er niets van weet, ik heb een geheim verraden, dat uw vader mij heeft toevertrouwd." Adda's verwondering werd groo- terzij had er nu de verklaring voor, dat Harley dit onderwerp met zooveel levendig gevoel vervolgde, in de onthulling lag iets verontrus tendshaar vader had dus een zorg die hij voor haar verborgen had ge houden en met een vreemde bespro ken had. Zij begreep nu, wat de drukke correspondentie vari haar vader met Wolfgang bcteekende, waarom haar vader de brieven van haar broeder niet had laten lezen, waarom hii den laalsten tijd verstrooid en in ge- gers, wier halsmisdaad bestaat in een eenvoudig verlangen naar recht en vrijheid. Meent niet, dat deze stem niet gehoord zou wordendaar is geen land ter wereld dat het op den duur uithoudt legen een algemeen protest, geen land ook, dat niet den steen des aanstoots zal willen weg nemen, dat zijn aanzien en zijn wel vaart bedreigt. Ook Rusland zal dit niet vermogen, daarom klinke steeds luider en krachtiger de stem der openbare meening in Europa tegen het voortbestaan van toestanden, die binnen de grenzen van dit wereld deel niet geduld mogen worden, en dienen uitgeroeid zoo niet Europa zélf schade zal lijden, aan wat als het edelste bezit zijner zonen mag worden aangemerktden drang om de beschaving en den vooruitgang te dienen. Belangrijke besluiten. Wie Maandagavond als vreemdeling de raadzaal van onze gemeente was binnengestapt en niet had geweten dat deze gezellige, helder verlichte tearoom, de vergaderplaats onzer vroe de vaderen was, had zulks ook aller minst vermoed. Er heerschte een vroolijke drukte, een lichtelijk aan gelokte stemming, zooals na een copieus diner in de salons pleegt te heerschen. Lawaaierig roezemoesde het in de zaal, druk werd er op en neer gedrenteld op den coulour en in de aangrenzende koffiekamer klonk een gewirrewar van stemmen als in den foyer van een mondain-theater. Slechts wat meer toilet en een flink vertegenwoordigde damesschaar en wij zouden ons gewaand hebben in de pauze op een tooneelavond. De heeren hadden en masse ge dineerd, omdat het de laatste dag zou zijn van de begrotingsbehandeling. Alle belangrijke punten waren reeds afgehandeld, de nog resfeerende be troffen doodgewone zaken, die met een hamerslag konden worden afge daan. De nimmer te blusschen ijver van enkelen hield de vergadering nog tot vlak bij het middernachtelijk uur bijeen, wat één goede zijde had, nl. dat verschillende ieden nu zoo uit den raad naar hun bed konden en dus niet naar geneugten behoefden te zoeken, waarmede zij de weinige uren van den avond konden doodslaan. De gemeentebegrooting is afgehan deld. Alle posten te samen een be drag vormend van bijna vijf en twintig millioen, zijn op éen na ongewijzigd aangenomen. En deze ëene gold den aankoop van schilderijen voor het gemeente-museum, welke werd ver dubbeld. De laatste middag bracht een be dachten verzonken was geweest. Zij kon vermoeden, welke taak Harley gehad had, welken raad haar vader hem gevraagd had. „Zeg mij meer," smeekte zij, „heeft mijn vader ernstige zorgen Weet George ervan? „Mijn onbedachtzaamheid is on vergeeflijk" antwoordde Harley, „nu heb ik de onrust in uw hart gelegd, die uw vader u wilde besparen. Hij zal mij bittere verwijten doen en ik verdien ze." „Ik zal zwijgen, mijnheer Harley, maar zeg mij nu alles. De zekerheid is nooit zoo erg als de kwelling van den twijfel." „U hebt gelijk, Gravin, ik moet u nu wel gehoorzamen. Uw vader vreest, dat er aanspraak zal gedaan worden op zijn vermogen. Die aanspraken zijn onberekenbaar, omdat zich rente op rente heeft op gehoopt. Hij is er onschuldig aan, dat menschenleeftijden geleden erf- gerechtigden hun erfenis verloren, hij wil in geval van noori met de onbillijkheid rekening houden en offers brengen, maar ik vrees, dat daarmee niemand tevreden is, die eischen kan. De eenige troost is dat slissing, die van belang ireft, dat buiten de muren van de residentie bekendheid vordert. Op de grootere scholen zijn voor- de onderwijzers de rangen afgeschaft, ook die van plaats vervangend hoofd. Echter wordt voor de evenfueele waarneming van het hoofdschap door B. en W. een on derwijzer aangewezen, bij de keuze waarvan zij geheel vrij zijn, doch die uiteraard meestal op den oudste in jaren wordt uitgebracht. Het geviel, dat op een school een plaatsvervan gend hoofd moest worden aangewezen en dat de oudste in jaren was de voorzitter van de afdeeling 's Graven- hage van den Bond van Nederland- schen Onderwijzers. Men kent de actie van dezen bond tegen het hoofdschap, men weet hoe dit verguisd wordt en hoe deze strijd op de dragers van dat hoofdschap wordt overgebracht. De strijdwijze is reeds eenmaal door den Haagschen gemeenteraad op krasse wijze afge keurd. De motie waarin deze afkeuring werd uitgesproken, heeft weinig effect gehad, in dien zin dat daardoor de felheid zou veranderd worden. En nu is het tegendeel het geval. Voor het dagelijksch bestuur was de beslissing van den raad een houvast. Men wist nu dat een daad, waarin die afkeuring zich zou uiten, op een meerderheid van den raad kon rekenen. B. en W, passeerden den afdelingsvoorzitter voor de benoeming lot plaatsvervan gend hoofd, omdat het naar hun meening niet aanging, iemand, die vooraan staat in den strijd tegen het hoofdschap, te belasten, al was het dan ook maar tijdelijk, rret de waar neming van dit gezag, dat daar hem steeds wordt ondermijnd. Men zou zoo verwacht hebben dat de betrok kene zeer blijde was geweest met deze passeering, omdat zij hem uit een impasse hielp van straks te zullen staan voor de vervulling van een ambt, dat door hem verwenscht wordt. Wel verre daarvan bleek hij zeer op zijn teentjes getrapt. Met een ijver even sterk als anders tegen het hoofd schap werd geageerd, werd nu ge tracht den raad te bewegen hem aan te wijzen. Deze zonderlinge manier van doen wordt nog zonderlinger, wanneer men leest dat het passeeren niet berustte op een meerdere geschiktheid van den man als onderwijzer. Een der raadsleden was zeer terecht van oordeel, dat de man zich moest doodscnamen. Zou een vegetarier niet directeur van het Abattoir willen zijn, een geheelonthouder slokjesbaas Hij had er bij kunnen voegen, een repu blikein ooit koning of Bertha von Suttner hoofd der kozakken? Toch werd de actie ook in den in den loop* der jaren voor de erfgerechtigden de bewijzen voor hun aanspraken verloren zijn gegaan. De documenten, die over die zaak ophel dering kunnen geven en die uw grootouders bezeten hebben, zijn zelfs niet te vinden. Ik moest daar naar zoeken. Maar zou het goed zijn, als ik ze vond Gesteld, zij beves tigden de aanspraken der eischers, wat dan Uw vader moest dan wil lens en wetens onrecht doen, de pa pieren verloochenen of zijn tegen standers de wapenen, om hem te ruïneeren, in handen geven." „Hij zal zeker eerlijk handelen, ook als hij daarbij alles verliest," antwoordde Adda, wier wangen gloei den bij de gedachte, dat Harley aan haar vader zou kunnen twijfelen, maar een andere gedachte bestormde haar hart had haar vader goed gedaan, dezen man in zulk een zaak te vertrouwen Er kwam iels als een angstig ver moeden bij haar op, dat Harley valsch spel speelde, dat hij niet toevallig dit onderwerp had aange roerd, dat zijn veranderde houding een bizondere oorzaak had. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1913 | | pagina 1