Donderdag
3 Juli
Onwrikbaar.
No. 155
51e Jaargang.
1913.
BINNENLAND
FEUILLETON
Het einde der Fraasche
heerschappij in Vlissiagen.
VLISSINGSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handejaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers
Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58.
ADVERTENTIËNvan 1 —4 regels 0.40. Voor elke regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie, wordt de prijs slechts /weemaal berekend. Groote
letters en clichés naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen.
TELEFOONNUMMER 10.
De ministerieele crisis.
In verband met de crisis is
schrijft de „Ned." de heer mr. M.
Tydeman, lid van de Tweede Kamer
voor het district Tiel, tegen heden bij
H. M. de Koningin ontboden.
Plaatselijke keuze.
Dezer dagen is verschenen een
rapport van de Commissie, door het
Hoofdbestuur van den Volksbond
tegen drankmisbruik benoemd tot
onderzoek van de vraag of de in
voering van het stelsel van local
option in de Nederiandsche wetge
ving al dan niet aanbeveling ver
dient en zoo ja, onder welken vorm
en met inachtneming van welke
eischen.
Deze Commissie bestond uit de
h. h. Mr. Dr. F. W. J. G. Snijder
van Wissenkerke te Wassenaar, Mr.
Dr. A. van Doorninck te Utrecht,
Jhr. Mr. D. O. Engelen te Zutphen,
Mr. Dr. Ant. van Gijn te's Graven-
hage, W. C. van Haeften te Utrecht,
T. W. J. van Hassel te Utrecht, P.
van der Meulen te Leeuwarden, Mr.
V. H. Rutgers te Hilversum, Mr. J.
J. Clotterbooke Patijn van Kloetinge
te Zeist en Aug. Sassen te 's Gra-
venhage.
Onder local option wordt in het
algemeen verstaan het stelsel van
drankwetgeving, krachtens hetwelk
voor bepaalde gemeenten de ver
koop van alkoholische dranken wordt
beperkt of verboden op grond van
een speciale stemming van de inge
zetenen.
Het is echter begrijpelijk dat dit
stelsel in de verschillende landen, in
verband met de verschillende geaard
heid van de bevolking en het stelsel
van wetgeving, onderscheidene vor
men heeft' aangenomen.
Na een uiteenzetting van de toe
passing van het stelsel, zoo buiten
Europa (Vereenigde Staten van N.
Amerika, Canada, Australië) als in
Europa (Finland, Zweden en Noor
wegen,) volgt een korte beschouwing
over de uitwerking er van, waarom
trent, naar wordt opgemerkt, be
zwaarlijk een oordeel van eenige
waarde is te geven, wijl in den re
gel tot de vermeerdering of vermin
dering van het drankgebruik te vele
en te velerlei factoren samenwer
ken, dan dat men met eene enkele de
wetgeving mag signaleeren als de
eenig werkzame. Maar een blijk van
de bevredigende resultaten is 't, dat
de plaatselijke keuze in steeds wij
deren kring een steeds betere toe
passing vindt.
Vervolgens wordt een en ander
meegedeeld over de krachtige pro
paganda welke al sinds vele jaren,
Roman door L. Haidheim.
(Nadruk verboden.)
6.)
Een echte minnenbriefWat kon
die Nils op een teederen toon schrij
ven Ze voelde iets als jaloerschheid.
Maar brandend van verlangen om
misschien een woord te vinden, dat
haar van haar angst bevrijdde, dacht
ze er niet lang over na, dat haar
zoon altijd slechts dan teeder tegen
over haar was, wanneer hij ietswil-
bereiken.
Zij zag uit den eenen brief, dat
Charlotte's vader Nils had afgewezen,
tot hij zelf een vrouw kon onder
houden. Verstandige manVervolgens
viel haar een brief in handen, waarin
Nils Charlotte met de teederste woord
jes troostte, nu haar vader gestorven
was, en haar ried om naar haar oom
te gaan. Hij verzocht haar in denzelf
den brief hem „op hun lievelings
plekje" te willen wachten hij wilde
ook in ons eigen land wordt ge
voerd.
Uitvoerig worden behandeld aard
en beteekenis van art. 4 2e lid
der Drankwet, volgens hetwelk thans
reeds in een gemeente het initiatief
kan worden genomen tot een ver
mindering of zelfs tot een ophef
fing van alle vergunningen (de per
manente van vóór 1 Mei 1904 en de
sociëteits- en logementsvergun-
ningen uitgezonderd), maar het voor
stel tot beperking of opheffing moet
thans uitgaan van den gemeenteraad,
derhalve zonder volksstemming en
juist het meest kenmerkende begin
sel van 't stelsel van plaatselijke
keuze ontbreekt dus. Buitendien heb
ben, wat betreft de opheffing van
vergunningen, de gemeenteraden
slechts zéér zelden van hun bevoegd
heid gebruik gemaakt, zelfs daar
waar het overgroote deel van de be
volking blijkt te zijn voor een aan
zienlijke vermindering van 't aantal
drankverkoopplaatsen.
In bijzonderheden wordt achter
eenvolgens het pro en contra van
een toepassing van het stelsel in
Nederland overwogen.
Onder de voordeelen vinden wij
genoemd de gelegenheid om ten op
zichte van een maatregel tot verbe
tering van de volksgewoonten en
volksreden de gezindheid van de be
volking eener gemeente tot uiting te
doen komen en van de daartoe noo-
dige medewerking der burgerij met
terdaad partij te trekken de doel
treffende manier om door beperking
der verleiding te komen tot vermin
dering van het kwaadde belang
stelling welke zal worden gericht
voor het alcoholvraagstukhet ge
volg dat de Gemeenteraadsverkie
zingen niet door de alcoholkwestie
zullen worden beinvloed, enz.
Ook de bezwaren worden vermeld
maar ten deele dadelijk in 't rapport
weerlegd. Zoo de invoering in onze
wetgeving van een referendum met
bindende kracht, en dat in strijd met
de Grondwet en de Gemeenteraad.
Dan wordt in verband met de elders
opgedane ervaring, dat de handha
ving en overtreding van een door
tastende wetgeving in 't nauwste
verband staan met de dichtheid der
bevolking, in 't licht gesteld dat Ne
derland op éen na 't dichtst bevolkte
land is van Europa. Vervolgens
't gevaar dat 't drankgebruik van de
herberg zal worden overgebracht naar
de huiskamer en de bedenking dat
't stelsel, zoolang de invoer niet kan
worden verboden, een plutocratischen
bijsmaak heeft, enz.
Ten slotte aarzelt de Commissie
niet, zich te verklaren voor de op
neming van bepalingen in de Drank
wet, waardoor het mogelijk zal wor
den in een gemeente of een deel
haar weer vroolijk en gelukkig kussen.
Nu volgde een klein briefje „Wees
toch bedaard dwaas hartje ik ga
immers niet voor altijd heen. Ik moet
mijn moeder op ons huwelijk voor-
beieiden. Jouw twijfel aan mijn trouw
is krankzinnigheid."
En dan maar was dat werkelijk
mogelijk? Dat waren immers louter
leugens Hoe kwam Nils Jensen er
toe om leugens te schrijven
Met wijd geopende oogen las de
bejaarde vrouw
En dat schreef haar zoon Nils
Daar werd er aan 't venster ge
klopt, haastig, bijna dreigend.
Nils was hetze herkende hem
dadelijk.
Wat hebt ge daar te lezen
stoof hij met gedempte stem tegen
haar op.
De brieven van een trouweloozen
leugenachtigen kwajongen
Geef ze hierWerp den rommel
in 't vuurDan heeft ze geen be
wijs riep hij woedend.
Nils, NilsBen je dan heele-
maal door den hemel verlaten
Dat kan wel zijn. Maar ik neem
haar niet meer. Nooit 1 Daaromtrent
eener gemeente volksstemmingen te
houden met 't doel terzake van de
verkoopplaatsen van bedwelmende
dranken te geraken, hetzij tot ver
mindering van het aantal, hetzij tot
geheele opheffing daarvan.
De Commissie geeft daarna in
hoofdlijnen een schets van den
vorm welken zij aan 't stelsel in onze
Ned. Wetgeving zou wenscher. te
zien gegeven. Wat 't bezwaar tegen
't referendum betreft, de Commissie,
die 't hoofdbeginsel van 't stelsel
ziet, niet in de bindende kracht van
de stemmingen maar in de stemmin
gen zeiven meent dit bezwaar te
kunnen en te moeten ontgaan, door
aan den uitslag der stemming het
karakter te geven van een voorstel
aan de Kroon, die dan verplicht is
een beslissing te nemen 't zij met 't
voorstel in overeenstemming 't zij
daarvan afwijkend.
Het rapport, een boekje van 32
pag., is voor f 0,10 aan het Centr.
Bureau van den Volksbond te Utrecht
verkrijgbaar.
Het nieuwe matlsqhip „Koningin
Emms."
Het stalen dubbelschroef-mailstoom-
schip „Koningin Emma" dat gisteren
van de werf te Fijenoord met goed
gevolg werd te water gelaten, waar
het gebouwd werd voor rekening
van de Stoomvaartmaatschappij, „Ne
derland" te Amsterdam, heeft de vol
gende afmetingen Lengte tusschen de
loodlijnen 470—0, breedte 57—0
holte tot bovendek 29—11V3id. id.
tentdek 37—11'/si id. id. promenade
dek 46—513id. id. brugdek55—11
id. id. sloependek 63—ll'/2.
Het zal ruimte bieden voor het
vervoer van 260 eerste en tweede, 34
derde en 140 vierdeklasse passagiers.
De laadruimte bedraagt 7300 reg.
tonnen. Op een gemiddelden diepgang
van 24—0 zal het draagvermogen
ongeveer 6200 ton van 1000 K.G.
bedragen. Over de geheele lengte is
het schip voorzien van een dubbelen
bodem.
Het schip zal voortgestuwd worden
door twee schroeven, elk gedreven
door een gebalanceerde quadruple-
expansie-machine met een gezamenlijk
vermogen van 6700 1. P. K., waar
mede een snelheid behaald moet wor
den van 15.4 mijl per uur. De stoom
wordt geleverd door drie dubbele en
twee enkele cilindrische ketels, alle
voorzien van Howden's geforceerden
trek en oververhitters volgens het
systeem Schmidt.
Op de thans vrijgekomen helling
zal direct een aanvang gemaakt wor
den met de kiellegging voor het stoom
schip „Roggeveen" der Kon. Pak
ketvaart-Maatschappij.
kunt ge gerust zijn.
Hij zei dat met volle overtuiging
en om haar gerust te stellen.
Een koude luchtstroom had de
slapende getroffenmisschien was
ook het geluid der stemmen in haar
oor gedrongen. Zij richtte zich slaap
dronken op.
Het is zoo koud, mompelde ze
en viel toen weer achterover in de
kussens.
Het venster werd gesloten. Vrouw
Jensen ging zacht de kamer uit. Moe
der en zoon stonden in Nil's kamer
tegenover elkaarhij, nog altijd in
den waan, dat hij zijn moeder ten
opzichte van zijn huwelijk met Dina
Begemann gerust moest stellen, mom
pelde allerlei driftige woorden. Eerst
toen hij haar scherper aankeek, be
merkte hij, dat hij zich vergist had,
en werd nu woedend.
Zoo's gek, indringerig schep
sel Mij zoo zonder complimenten
op 't dak te komenschimpte hij.
Jij hebt haar in eiken brief be
loofd te zullen trouwen. Je hebt ge
zworen hair te beminnen. Heb je
dan heelemaal geen eergevoel meer,
Nils, of verloochen je dat om mij-
Abonnements- Aduerfentiën op zeer uoordeelige voorwaarden.
(Vervolg.)
Het rondschrijven zegt dat de toe
stand groote opofferingen eischt van
de inwoners van Walcheren, daar de
gouverneur niets van buiten kon
bekomen.
Daarom ook moest de betaling der
belastingen vervroegd worden, ook
deze maatregel was gewettigd door
de omstandigheden „de staat van
blokade, waarin wij ons bevinden en
die ons belet bijstand van de keizer
lijke schatkist te ontvangen," maar
deze maatregel is zooveel mogelijk
verzacht „door de vrijheid welk aan
uwe onderhoorigen gegeven is, om een
gedeelte in bons der requisitiën te
voldoen." Dan wordt erop gewezen,
dat men er hier zoovee! gelukkiger
aan toe is, dan in de door.den vijand
bezette landstreken.
Om den geest der bevolking op te
wekken paste de prefect het door zijn
grooten meester meermalen aange
wende middel toe, nl. een dankdag
uit te schrijven voor de laatste over
winningen der Fransche armee. Al had
de vesting Gorinchem onder generaal
Rampon zich den 20en moeten over
geven aan de geallieerden, al was
von Bülow den 24en te Laon aange
komen met 16000 man om zich met
het Silezische leger, aangevoerd door
Bliicher.te vereenigen in Noord-Frank
rijk, de Fransche prefect vond het
tijdstip van de overplaatsing der pre
fectuur gunstig om Vrijdag den 25en
Februarij— zeker als tegenwicht van
den aftocht naar Vlissingen het
besluit af te kondigen dat er Zondag
a.s. een Te Deum zou worden ge
zongen.
De burgemeester van Vlissingen
zetel der prefectuur kreeg een
aanschrijving om op het gemeentehuis
de plaatselijke autoriteiten te vereeni
gen en van daar zich te begeven naar
het paleis van den gouverneur. De
predikant moest te 1 uur in de kerk
alles in gereedheid hebben, terwijl de
autoriteiten te kwart vóór éen zich
verzameld hadden bij den gouverneur,
van waar de plechtige stoet zich in
optocht begaf naar de kerk.
Gelijktijdig dit tusschen haakjes
24, 25 en 26 Februari werden de
reeds genoemde 15000 L. brandewijn
en jenever, 400.090 frs., 500 H.L.
gerst 30C stuks hoornvee gerequireerd.
Weik nauw verband er intusschen
bestond tusschen het opbrengen van
requisities, het betalen van de be
lastingen vooruit over den dienst 1814
en het vieren van overwinningen wordt
aardig, zij het dan ook toevallig waar
schijnlijk, geïllustreerd door het post
scriptum onder een brief, betrekking
hebbende op het innen der boven-
nentwil Dat zou het allerlaatste zijn
wat ik van mijn* zoon verlangde
Welnu, wat wilt ge dan stoof hij
op, en elke trek van zijn gelaat sprak
van trots.
Ik verlang van mijn zoon, dat
hij als eerlijk man zijn woord houdt
Gij, gij, moeder En Dina En
de Süderplaatz. En Dina's geld Dat
zou ik laten varen, nu ik het in de
hand heb Hahaha
Zij is een meisje van goede fa
milie jouwsgelijke.
En al is ze dat tienmaal ze
heeft geen cent.
Dat had je vroeger moeten beden
ken, Woord is woord. Je zult je toch
zeker niet inbeelden, dat ik jouw leu
gens op mijn schouders heem Het
is een schande, dat je haar schrijft,
dat ik arm ben en jij mij uit gevoel
van plicht ter wille moet zijn. Nils,
Nils!
Doe nu maar niet zoo raar,
moederzei hij grimmig. Wat ik ge
schreven heb, dat is mijn zaak. Ik
wilde vrij zijn van haar. Ge hebt mij
vaak genoeg voorgehouden, dat Dina
met haar dik zeehondenhoofd een
door en door goede vrouw zou we-
genoemde belastingen van den 25en,
die dus niets te maken had schijnbaar
met die overwinningsvreugdeDemain
vous aurez le détail du bulletin de
l'armée.
Met de gemeente-financiën was het
dezer dagen treurig gesteld. Op een
aanschrijving van den prefect d.d. 28
Febr. aan den maire van Vlissing n
om den commissaris-generaal van
politie (nu niet meer Donny maar sinds
den len Januari Berckheim, vroeger
auditeur-comm.-gen. te Mainz) zijn
salaris uit te betalen, schreef deze ais
kantteekening met potlood ter advies
aan zijn ondergeschikte,„dat dc „caisse
municipale" zonder fondsen was en
ook geene vooruitzigten (buyten onse
fondsen in de caisse de service) om
fondsen te bekomen zijnde, wijl de
octroy zoodanig weynig rendeert en
nog meer verminderen zal, wijl meest
alle de Liquiden in Requisitie zullen
worden genoomen,en ook geene andere
revenuen als pakhuyshuure enz. betaalt
worden, zoo kan er geen betaling van
wie ook plaats hebben, dus aan mijn
heer den prefect voor te dragen, wan
neer de dienst zal gaande worden
gehouden, hij ten minste frs. 20m. uit
de caisse de service aan de Maire zijn
orders moet geven".
Niet te verwonderen is het, dat, waar
het huishoudgeld aan de gemeente
ontbrak, het met de huishouding zelf
treurig gesteld was.
Begin Februari was men met de
verlichting der stad 's nachts opge
houden, had men dit oogluikend ge
tolereerd, toen er woelingen op
ret platteland ontstonden den llen
Februari ontving de maire van Vlis
singen een in strenge bewoordingen
gestelde aanschrijving, voor de ver
lichting der stad als van ouds te zorgen
ook gedurende den nacht. Van af
heden moeten de lantaarns weder
worden aangestoken, zoo niet, dan
zal bij den maire en de adjunct-maires
inkwartiering volgen.
Met de zindelijkheid der stad was
het in die laatste dagen, ook al door
gebrek aan geld blijkbaar, treurig ge
steld. Aan den laatstgenoemden wenk
werd dan ook geen gevolg gegeven,
zoodat de prefect den 11 en Maart hei
noodig acht, in een daar alleen aan
gewijd schrijven nadrukkelijk te wijzen
op de noodzakelijkheid en zindelijkheid
der straten in de stad." Hij vervolgt
„óf' de daarop betrekking hebbende
verordeningen zijn onvoldoende óf ze
zijn niet uitgevoerd, in het eerste gevai
had ge mij andere moeten voorstellen,
in het tweede mij de beweegredenen
moeten mededeelen die het uitvoeren
belet hebben".
Burgerlijk en militair bestuur moeten
het voorbeeld geven van orde en net
heid en dus er wordt besloten, dat
alle inwoners van Vlissingen verplicht
zijn, afgescheiden van wat de plaat
zen ge hebt mij haar geld van haar
oud tantes en haar Süderplaatz zoo
dikwijls aanlokkelijk voorgesteld, dat
ik eindelijk dacht knijp de oogen
toe en neem haarGe zegt immers
zelf eiken dag, dat ik voor geld alles
kan laten doen.
Hoe langer haar zoon sprak, des
te verschrikter keek zijn moeder hem
aanbij de laatste woorden kromp
ze ineen, afsof ze een slag kreeg.
Nils Dat was het eenigste,
wat ze voorloopig kon zeggen, en
er klonk een onbeschrijfelijke ont
zetting uit dat eene woord. De heer-
schersnatuur en tegelijk het gevoel
voor recht kwamen bij haar in op
stand. Ze stond op uit den stoel,
waarin ze was neergevallen. Haar
altijd bleek gezicht met de strenge
trekken leek als uit grijzen steen ge
houwen, haar donkere oogen schit
terden maar koel en scherp.
Ik zie in, dat ik je tot op dit
oogenblik nog niet gekend heb, of
dat de schrik je in de war heeft ge
bracht. Denk tot morgenochtend eens
over alles na.
(Wordt vervolgd.)