2 Juli Onwrikbaar. Woensdag 4 No. 154 51e Jaargang. 1913. BINNENLAND FEUILLETON Het einde der Fransche heerschappij in Vlissiegen. VLISSINGSCHE COURANT Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij de Uitgevers Firma F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt 58. ADVERTENT1ËNvan 1—4 regels 0.40. Voor elke regel meer 10 cent. Bij direcje opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie, wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters en clichés naar plaatsruimte. Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en Feestdagen. TELEFOONNUMMER 10. fibonnements- Aduertentiën op zeer uoordeelige itoorwaarden. De Crisis. De Koningin heeft gisteren op Het Loo jhr. mr. Van Nispen tot Sevenaer, voorzitter van de Tweede Kamer, in conferentie ontvangen. H. M. de Koningin heeft na aankomst in de residentie nog gisteravond te 9l/s uur den /ice precident van den Raad van State jhr. mr.J. Röell ten paleize ter conferentie ontvangen in verband met de ministerieele cricis. Dr. Kuyper in de Eerste Kamer. „De Nederlander" (bevestigt het bericht dat dr. Kuyper door de Sta ten van Zuid-Holland tot lid der Eerste Kamer zal worden gekozen in de vacature Waller, en voegt er bij, dat hij de benoeming zal aannemen. Dr. Kuyper keert dus in het actieve leven terug. Men herinnert zich, dat hij als lid der Tweede Kamer ontslag nam, wegens toenemende doofheid, die hem, gelijk hij schreef, verhinderde aan de werkzaamheden deel te nemen. In deze omstandigheden is het zeer zeker eigenaardig, dat de taaie en strijdlustige leider der anti revoluti- onnairen naar de Eerste Kamer gaat althans wanneer „De Nederlander" juist is ingelicht, dat hij de benoe ming zal aannemen, is dit zoo, dan is het blijkbaar dr. Kuypers plan in de Eerste Kamer zelf de oppositie tegen het nieuwe kabinet te voeren. Niet zonder belangstelling mag dat werden tegemoet gezien, vooral nu het waarschijnlijk is, dat ook een sociaal democraat zijn intrede in ons Hoegerhuis zal doen. („Tel".) Minister Colijn. De heer dr. Scheurer is niet voor nemens zijn zetel voor Sneek aan te bieden aan den heer H. Colijn, minis ter van oorlog, maar heeft dit reeds gedaan. De heer Colijn echter heeft, met waardeering der vriendelijke be doeling, voor het aanbod bedankt. („Ned".) Surnumerairs belastingen. Bij de administratie der directe be lastingen, enz. zullen surnumerairs der grondbelasting worden aangesteld. De ambtenaren, die als zoodanig in dienst zijn getreden, zullen later, na aflegging van een vak exem, tot ad junct controleur en controleur der grondbelastingen doch ook tot ont vanger der directe belastingen en accijnzen benoembaar zijn. Eene op roeping voor het in Augustus te hou den examen zal naar het schijnt spoedig kunnen worden verwacht. Roman door L. Haidheim. (Nadruk verboden,) 5.) Nu ontkleedden de beide vrouwen de bewustelooze en wreven haar met sneeuw, tot dat ze luide kreunde en nog half bewusteloos de handen trachtte te verwijderen, die, naar ze meende, haar borst en buik met sneeuw bedekten. Neen 1 Laat dat 1 mompelde ze intusschen. Zoodra zich de eerste teekenen van het terugkeerend bewustzijn ver toonden, viel de oude vrouw op een stoel en zij de gestrenge, de hard vochtige begon te weenen. Antje, die van ijver om te helpen zeer heet was geworden, keek hoogst verbaasd naar „de vrouw," die ze in de zeven jaren, gedurende welke ze bij haar was, nog nooit had zien weenen. En Grietje, die niet minder onthutst was en nog altijd de cog- (Vervolg.) De genoemde hoofdforten waren verbonden door kroonwerken in een halven cirkel, n.l. Linker-, Midden- en Rechterkroonwerk, waarvan het middel kroonwerk bij West Souburg gelegen, het uitgebreidste was. In dit kroonwerk zijn de Franschen in 1813 begonnen eene kazerne en een magazijn te bouwen, doch bij hun vertrek hebben zij dit onvoltooid achtergelaten. Ook in het laatst van 1813 werd met kracht voortgegaan aan de versterkingen. Evenals in andere vestingen, zoo bijv. in de stelling den Helder wer den Spaansche krijgsgevangenen voor de bedoelde werken gebruikt. De Fransche soldaten beschouwden ves tingbouw en aardewerk als minder waardigen, speciaal voor galeiboeven bestemden arbeid. Geeft bovenstaande een beknopt overzicht van hetgeen gedaan werd voor de doode strijdkrachten, tevens zijn wij gekomen tot de requisitiën tot verdediging van de vesting. Zooals ik hierboven reeds even heb aangestipt was men reeds in October-November overgegaan tot ap-roviandeering der vestingen. Ook hier had men zich niet onbetuigd gelaten, 't Zou te vermoeiend zijn voor den lezer een dorre opsomming te geven van namen en cijfers, ge noeg zij het, dat voor de oorlogs magazijnen te Vlissingen volgens de Kanter kolossale voorraden uit Wal cheren gerequireerd werden, waaron der een 500 lasten graan en boonen, een 500 runderen, een 600 ankers sterke drank, groote hoeveelheden steenkolen en brandhout, om van zout, hooi, stroo, manufacturen, me talen, planken, enz. nog te zwijgen. De boomen om Vlissingen werden, voor zooverre zij nog door den ves tingbouw gespaard waren gebleven, omgehakt om als brandhout te die nen. In December was er „van Vlis singen tot den Abeele nauwelijks een enkele boom meer staande gebleven". Daar de requisitiën niet snel genoeg binnen kwamen werden er „op den 21en December mobiele kolonnes gevormd, die het eiland doorkruisten en de achterstallige gemeenten tot betaling moésten dwingen." De gemeenten, die niet onmiddel lijk gehoorzaamden, die geen mate riaal, ook menschenmateriaal leverden, kregen militaire bezetting volgens een schrijven bijv. van 17 December tot alle maires, ook dien van Vlis singen, gericht. Mijn bestek laat niet toe, voor Vlissingen "zelfs, op te sommen, welke en hoevele requisitie's plaats hadden. Voor het geheele nacflesch in de handen hield, ging naar haar toe en zei goedhartig: Vrouw Jensen, een kleine cog nac is goed voor den schrik 1 Zich door de dienstmeiden gade geslagen te zien, kon Jensen echter nu minder dan ooit behagen. Ze her stelde zich spoedig en begon het meisje dat nu weer regelmatig adem haalde, in schoohe onderkleeren te hullen. Ze slaapt nu zei ze daarbij tot Antje. Ja, ze sliep. Hoofdkussens en de kens werden gehaald en het jonge meisje daarop ter ruste gelegdze was echter zoo totaal uitgeput, dat ze geen enkelen keer klaarwakker werd. Ondertusschen hadden Hanne en Grietje nieuwsgierig de kleeren en het ondergoed bekeken. Vrouw Jensen betrapte haar daar bij en voor haar toornige blikken kropen de meisjes letterlijk in elkaar. Hangt de kleeren en rokkan bij het haardvuur in de keuken de schoenen van de juffer eveneens, en morgenvroeg om 8 uur is alles netjes geborsteld en in orde Grietje, eiland Walcheren wordt door den meer genoemden tijdgenoot de waar de van het totaal geschat op een drie ton ruim, waarvoor bons meesttijds werden afgegeven. Nu kon men wel is waar, met die bons zijn belasting voldoen, maar toch bleven er voor •een waarde van 2 ton in omloop. Wel begrijpende, dat het geduld der inwoners van Wacheren zwaar op de proef werd gesteld, had de gouverneur besloten, de wapens der bevolking op te eischen; een schrij ven van den 17en December eischt de inlevering ervan binnen 24 uren. Om de voorraden op te stapelen, waren talrijke gebouwen te Vlissingen in gebruik genomen. Reeds in Juli 1813 had de kerkeraaö der Protestan- sche kerk te Vlissingen, aan den maire het verzoek gericht het request te ondersteunen, waarin de kerkeraad in plaats van de kerk een 9-tal ge bouwen aanbood om als bewaarplaats voor de voorraden te dienen. Óp dit request was door Lamy en den „com- missaire de guerre" Cazac gunstig beschikt met machtiging van den gouverneur Gillybedoelde gebouwen boden berging voor 4U0ü zakken graan. Zoo zijn er ook ten archieve verschillende huurcontracten betref fende huizen en gebouwen, die moeten dienen als bergplaats en ook als ka zerne. Betaling der huur had uit den aard der zaak lang niet geregeld plaats. Zoo bijv. liep er nog in Juni 1814 een vordering voor een huis in de Peperstraat I no. 134, behoorende aan een zekeren Jeannin. Dit is lang niet het eenige voorbeeld slechts wil ik nog noemen de vordering van een A. F. Clement, het huis in de Nieuwstraat H 224 betreffende, dat als stadhuis diende, en dat later behoort aan den reeds genoemden P. A. Nolson. In de huizen, welke niet officieel kazerne waren, waren troepen inge- kwartLrd en telkens werden weer andere gebouwen als kazerne inge richt. De maire was met de uitvoering belast, daartoe aangeschreven door den „commissaire de guerre", bijv. een schrijven van 29 December dringt op spoedige reparatie's aan. Bij ontstentenis van het archief van de Fransche bezetting, dat natuurlijk, voor zoo ver nog over, in Parijs be rust, is het ondoenlijk een nauwkeurig beeld te geven van hetgeen op krijgskundig gebied gepresteerd werd in- de vesting, maar bovenstaande zij voldoende om eenigszins een beeld te geven van de lasten, waaronder ook Vlissingens bevolking gebukt ging, om nog te zwijgen van de manschappen, die geleverd moesten worden aan „cohorte urbanic," „com pagnies de garde-cote"" (voor de laatste moest Vlissingen 51 man leve ren, de tweede ban 26—40 jaar.) beval ze en zond met een beweging van de hand naar de deur de meis jes weg. Toen ze alleen was, haalde ze diep adem. O, dat verdriet 1 Het ver driet, dat haar hart had bezwaard, juist nu ze zich eens recht wilde verheugen En dat werd haar aan gedaan doer Nils haar eenige. Haar geheele leven lang had ze geen ander doel voor oogen gehad dan hem gelukkig te .maken, en nu nu dat Somber en mokkend keek ze naar de vreemde, die ze zoo moederlijk, zoo zorgvuldig had verpleegd. Ach, ze had het immers slechts gedaan, opdat Nils geen doodslag op zijn geweten zou hebben Hoe vreemd 1 Toen ze daar buiten in de sneeuw zijn kreet: „Dat is Han.ie niet!" zoo zol ontzetting hoorde, was het haar, alsof men haar een nus in de borst stietEn vervolgens Wat beefde hijWat was hij bleek en wat staar de hij onophoudelijk voor zich neer Charlotte Ehrik noemde hij het meisje. Ze was niet eens mooiOf misschien toch wel Wie klopte daar? Antje stond bui Wat geschiedde nu van buiten af Zooals we hierboven reeds gezien hebben, waren medio December de Zeeuwsche eilanden, behalve Wal cheren dan, van Franschen bevrijd. Indirect was dit almede door de hulp van de Engelschen geschied. Een Engelsche vloot onder bevel van den admiraal Young zeilde den 25sten (November) van de reede van Duins. Hij had in last die vloot (van tien schepen) op de Roompot te brengen, zich van den toestand op de Zeeuw sche eilanden op de hoogte te doen stellen en aan de bevolking alle mo gelijke hulp tegen de Franschen te verleenen. Met het oog op de weers gesteldheid achtte hij het niet gera den het Steendiep binnen te loopen, stevende daarom den 28sten met zijn geheele vloot recht op de kust aan tot zoo dicht mogelijk bij Westka- pelle, opdat men aldaar het aantal schepen goed zou kunnen waarne men doch hield daarop weer van de kust af, en kwam voor anker Noordwestwaarts van de Noordsteen- bank, vanwaar hij begon zich door visschersvaartuigen met de kust in verbinding te stellen." En zoo is het gevalDen 5den December was te Zierikzee de be volking te hoop geloopen, maar door toedoen van den heer de Brouw nog in bedwang gehouden. Toen evenwel kort daarop een paar En gelsche schepen zich in het gezicht van die haven vertoonden, werd de gisting al grooter, waarop de regee ring der stad, in overleg met den Franschen generaal Ducos besloot, een commissie naar de vloot te zen den, om de overgave te bespreken en vrijen aftocht voor de Fransche militairen en ambtenaren te verzoe ken. Dit verzoek werd afgeslagen en generaal Ducos maakte van den nog opengebleven terugtochtsweg gebruik om met zijn onderhebbenden over Stavenisse op Bergen op Zoom terug te trekken. In Goes verliet de Fran sche commandant den 13 December met het garnizoen de stad, zoodra bekend werd, dat de Engelsche ad miraal Young met zijn groote linie schepen door het Steendiep op de Roompot was gekomen. Den 17 den December verklaarde het eiland zich voor den Prins van Oranje, fort Bath bleef alleen nog bezet. Tholen was 10 December al ontruimd. Den 16en tot 17en December onscheepten de Engelschen troepen te Stavenisse. „Zeeland is, behalve in de plaatsen waar de Franschen meester bleven Walcheren en de versterkte plaatsen van Staats-Vlaanderen in hoofdzaak bezet gebleven door Engelsche en Russische mariniers van de vloot van admiraal Yong; in Tholen waren ook troepen van het leger." Het groote nut hiervan springt duidelijk ten, ze had iets wits in de hand bedeesd zag ze in het sombere ge laat van haar meesteres. Vrouw Jensen, dit zat in den zak van haar japon, zei de groote meid bedeesd. Goed geef hier. Antje trok zich terug. De grendel werd weer op de deur geschoven. De handen der oude vrouw beef den, toen ze bij het licht der lamp bekeek, wat Antje haar had gebracht. Een pakje brieven van de hand van Nils! Aan mejuffrouw Charlotte Ehrik, per adres den heer regeerings- raad Ehrik in Z. ZooNu, dat het ongelukkige schepsel van goede familie was, zag men dadelijk het linnengoed en de kleeren verrieden het eveneens. Be halve twee zakdoeken had ze nog slechts een bijna geheel leege porte- monnaie in den zak gehad. Weer keek vrouw Jensen naar de slaap ster, die zoo onverwacht en onge- wenscht en toch met zooveel recht tusschen haar en haar schoone plan nen trad. Het straks zoo pijnlijk vertrokken gezicht van het jonge meisje kwam in het oogdoordat de Engelschen meester ter zee waren, konden zij daardoor tevens verhinderen, dat van uit Walcheren door de Franschen ge slaagde pogingen werden gedaan om het overige Zeeland weer te bezetten. Wel werd er een enkele maal een poging in het werk gesteld. Zoo be proefden de Franschen van uit Vlissin gen den 19en December een aanval op Borselen in Zuid-Beveland. Wel werden er „een paar hofsteden ge plunderd en men zag te Vlissingen de terugkeerende troepen met de gou den en zilveren sieraden der landlieden getooid terugkeeren" maar een blijvend succes was dit niet. In den nacht van den 3en en 4en Januari werden er op 8 kanonneerbcoten en 4 transport schepen 500 man ingescheept om Zuid-Beveland te bezetten. In Borselen landde men. „Behalve een compagnie Engelsche mariniers, aangevoerd door den kapitein Sandfort en den luitenant Macfarlane, benevens eenige kanonniers en een veldstuk, bevond zich daar een compagnie vrijwilligers onder den kapitein D. Dominicus jacz. Deze bezetting week voor de overmacht terug, doch koos achter het dorp een stelling. Onder wijl werden in de dorpen de klokken geklept en kwam van alle kanten de landstorm opzetten. Toen de Fran schen de verwachte hulp uit het fort Bath niet zagen naderen, keerden zij met een verlies van een twaalftal dooden en vele gekwetsten terug. Eenige weken later trachtten zij weder met sloepen aan den Zuid-Kraayert te landen, doch de kogels der achter den dijk geposteerde vrijwilligers deden hen spoedig terugdeinzen". Zoo liep Zuid-Beveland gevaar telkens veront rust te worden. „Om nu hieraan een einde aan te maken en tevens de ge- al weer in den gewonen plooi de diepe rimpel tusschen de oogen was niet meer zichtbaar, maar om den thans weer rooden mond lag een trek van groote afmatting. Zeer schoo ne, fijn geteekende wenkbrauwen had ze. Zonder twijfel was ze mooier dan Dina Begemann maar Dina was het rijkste meisje in den gehee- len omtrek haar Siiderplaatz was verreweg de mooiste in de buurt. En alles was zoo goed aan den loop. Nils was nog nooit zoo vriendelijk tegen Dina geweest als vandaag en Engelina Begemann had tegen vrouw Jensen gelachen't gaat goed 't gaat goed, de hemel zij dank 1 En dat zou nu alles voorbij zijn Vrouw Jensen staarde diep bedroefd voor zich uit. Maar moest het dan v»orbij zijn Een oogenblik aarzelde ze nog. Maar toen maakte ze vastberaden het touwtje los, dat de brieven bij elkaar hield, en begon te lezen. Het wilde niet recht gaan zondar bril. Ze tastte naar haar zijde. Daar hing het doosje en de bril zat er in. Nu las ze. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1913 | | pagina 1